گردشگری روستایی

گردشگری روستایی

ادبیات و مبانی نظری و پیشینه تحقیق گردشگری روستایی

2-   فصل دوم: پیشینه و مبانی نظری تحقیق..

2-1-  گردشگری روستایی..

2-2-  تعریف گردشگری روستایی ..

2-2-1- گردشگری عشایری (یک الگوی فضایی)

2-3-   قلمرو گردشگری روستایی..

2-4-  انواع گردشگري روستايي..

2-4-1- گردشگری طبيعي/ روستايي..

2-4-2- گردشگری فرهنگي/ روستايي..

2-4-3- اكوتوريسم.

2-4-3-1-. اكوتوريسم به عنوان يك مفهوم.

2-4-4- گردشگری دهکده‌ای..

2-4-5- گردشگری كشاورزي..

2-4-6- گردشگری مزرعه.

2-4-7- گردشگری سبز.

2-5-  اثرات توسعه گردشگري روستایی..

2-6-  گردشگری روستایی: مفاهیم و ارزیابی..

2-7-   گردشگري روستايي، راهبرد توسعه‌ی روستايي..

2-8-  پيشينه تاريخي گردشگري روستايي..

2-9-   گردشگري روستايي در تجارب جهاني..

2-9-1-1-… گردشگري روستايي در ايالات متحده آمريكا (ايالت يوتا)

2-9-1-2-. گردشگري روستايي در روستاي «برونته» انگلستان.

2-9-1-3-… طرح «تاركا» در انگلستان.

2-9-1-4-… گردشگري روستايي در اسپانيا

2-9-1-5-… گردشگري روستاي در استراليا و نيوزلند.

2-10- مطالعات انجام شده پيرامون موضوع تحقيق..

منابع …….

گردشگری روستایی

در حال حاضر انسان متمدن امروزی که از فشارهای گوناگون شهرنشینی صنعتی و ماشینی شدن زندگی رنج می­برد، تمایل فزاینده‌ای برای روی آوردن به آرامش طبیعی و ظرافت‌های فرهنگی جوامع روستایی دارد. گسترش خطوط حمل‌ونقل دریایی، زمینی و هوایی بین مناطق مختلف روستایی و شهری جهان و هم چنین شکل‌گیری و گسترش سازمان‌های ارائه‌دهنده خدمات به گردشگران از عوامل عمده برای رونق گرفتن گردشگری روستایی به شمار می‌آید.

خوشبختانه مناطق روستایی ایران از تنوع وسیع فرهنگی، آداب و رسوم و منابع طبیعی برخوردارند که آن‌ها را به منابع بسیار جذاب برای گردشگران تبدیل کرده است. از لحاظ مفهومی به نظر ساده می‌آید که گردشگری روستایی را به عنوان گردشگری که مناطق روستایی را در بر می‌گیرد تعریف کنیم. ولی این تعریف نمی‌تواند شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و اشکال متنوع مدیریتی و نهادهای توسعه‌یافته تر کشورهای مختلفی شود که در ارتباط با صنعت گردشگری فعالیت می‌کنند.

در این قسمت به بیان تعاریف متعددی از گردشگران روستایی و پس از آن به بیان مفاهیم مرتبط با انواع گردشگری روستایی و اثرات مثبت و منفی توسعه گردشگری روستایی پرداخته می‌شود.

جهت مشاهده و دانلود جاذبه های گردشگری درشهرستان قزوین و تاثیرات گردشگر در قزوین کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود  تحلیل جغرافیایی مراکز اقامتی شهرستان رامسر و نقش آن در برنامه ریزی گردشگری کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود گردشگری چیست – اصول و مبانی گردشگری کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود  بررسی وضعیت گردشگری جنگ به منظور توسعه گردشگری کلیک کنید .

تعریف گردشگری روستایی

با توجه به اینکه گردشگری روستایی می‌تواند در برگیرنده گستره وسیعی از گونه‌های مختلف گردشگری باشد، می‌توان تعاریف متعددی از گردشگری روستایی ارائه داد. «گردشگری روستایی عبارت از فعالیت‌ها و گونه‌های مختلف گردشگری در محیط‌های مختلف روستایی و پیرامون آن‌ها که دربردارنده آثار (مثبت- منفی) برای محیط زیست روستا (انسانی- طبیعی) است. بدیهی است این‌چنین برداشتی از گردشگری روستایی می‌تواند زمینه‌های مختلف فعالیت‌های گردشگری چون: سکونتگاه‌ها، رویدادها، جشنواره‌ها، ورزش‌ها و تفریحات گوناگون را در بر گیرد که در محیط روستا شکل می‌گیرند.

در این بین شرایطی طبیعی، مورفولوژیکی و اقلیمی همراه با ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی محیط روستا اشکال گوناگون و متنوعی از روستاها را به وجود می‌آورند که هر کدام به لحاظ فیزیکی، تیپ معماری، نوع مسکن، الگوی سکونت، نوع معیشت، آداب و رسوم و سنت‌ها از یکدیگر متمایز می‌شوند. این وجه تمایز و وجوه مختلف روستاها خود خالق جاذبه‌هایی است که گردشگران روستایی را به بازدید از این مناطق علاقمند و آن‌ها را هراز گاهی به مسافرت به این مناطق وامی‌دارد.

به طور کلی گردشگری روستایی را می‌توان از دو دیدگاه مختلف مورد توجه قرار داد. از یک سو محیط‌های روستایی و پیرامون آن‌ها این فرصت را مهیا می‌کنند تا گردشگران فارغ از هیاهوی شهری و سیطره تکنولوژی در بطن سنتی روستا زمانی را به فراغت بگذرانند و از دیگر سو، در کنار آن اقتصاد روستایی وابسته به زمین می‌تواند راه‌های تنفس دیگری را تجربه کند. اصطلاح جهانگردی روستایی اغلب به جای مقوله های دیگری مانند جهانگردی بوم زیست^[1]، جهانگردی سبز 2 یا جهانگردی طبیعت بکار می‌رود (1991: Whelan)

در بعضی موارد، این به معنی آن است که جهانگردی روستایی با فعالیت‌ها یا محل‌های مشخص برابر انگاشته می‌شود در حالی که در دیگر موارد جهانگردی روستایی اغلب به عنوان رویکردی عام و جامع‌تر برای توسعه و ترویج جهانگردی تلقی می‌شود. برای مثال در قبرس سازمان جهانگردی قبرس (CTO)  برای حمایت از توسعه اجتماعی و اقتصادی مناطق دور از دریا که از گسترش سریع جهانگردی سنتی ساحلی سودی نبرده‌اند فعالانه به ترویج جهانگردی کشاورزی پرداخته است.

گردشگری روستایی شامل هر نوع فعالیت تفریحی و گذران اوقات فراغت است. با دریافت خدماتی از قبیل غذا، محل اقامت و محصولات محلی از ساکنان محلی در مکانی که از نظر قوانین و مقررات جاری کشور یا از نظر ماهیت اقتصادی و فرهنگی روستا محسوب می‌شود (افتخاری و قادری، 27:1381).

نکته حائز اهمیت آنکه گردشگری روستایی صرفاً به گردشگری کشاورزی، گردشگری سبز و جهانگردی بومی زیستی و… محدود نمی‌شود زیرا مناطق روستایی بعضاً واجد ارزش‌های فراوان تاریخی و فرهنگی و… نیز هستند بنابراین گردشگری‌های دیگر نیز می‌تواند فضای مناطق روستایی را در بر گیرد مثل گردشگری فرهنگی، گردشگری تاریخی، گردشگری مذهبی و … یکی از انواع گردشگری که ارتباطات تنگاتنگی با گردشگری روستایی دارد گردشگری عشایری است که به طور خلاصه در مورد آن توضیح داده می‌شود.

گردشگری عشایری (یک الگوی فضایی)

یکی از انواع گردشگری که در ارتباط تنگاتنگ محیطی، اجتماعی و فرهنگی و حتی اقتصادی با روستا و پیرامون آن است و به نوعی مکمل گردشگری روستایی محسوب می‌شود، گردشگری عشایری است. در عصر پسامدرنیسم، گردشگران ماجراجو و جستجوگر و برخوردار از حس دلتنگی تاریخی و باستانی، رو به گروه‌های ایلی و عشایری آورده‌اند و بدین ترتیب یکی دیگر از گونه های گردشگری عصر مدرنیسم شکل گرفته است. تجزیه و تحلیل گردشگری پیرامون هر فضای جغرافیایی در روندی از تطبیق پذیری جاذبه‌ها، سکونتگاه‌ها و تسهیلات مورد نیاز، انجام می‌گیرد.

در این نگرش، فضای جغرافیایی وابسته به جریانی دو سویه است: در یک سو شناخت گردشگری و تقاضاهای موجود در بازار و در سوی دیگر درک و سنجشی ژرفانگر پیرامون فضای مربوط قرار دارد. از این رو بررسی قابلیت‌های گردشگری در مناطق عشایری وابسته به تجزیه و تحلیل یک الگوی فضایی گردشگری است. بر این مبنا می‌توان گردشگری را در مناطق عشایری در دو بعد به هم پیوسته از پهنه فرهنگی و چشم انداز فرهنگی تجزیه و تحلیل کرد. گردشگری و فضامندی آن (باز تولید فضای عملکردی گردشگری) در روندی از انگیزه های فرهنگی، تقاضا برای چشم اندازهای فرهنگی متفاوت را پیرامون شیوه زندگی کوچ نشینی شکل می‌دهد.

این گونه شناسی فضایی در پی درک اصالت میراث انسانی در زندگی کوچ نشینی است. اصالت موجود در این میان وابسته به یک فضای معنوی به یادگار مانده از گذشته باستانی زندگی انسان است. بر این مبنا گردشگری عشایری جستجوی نهایی یکپارچه و وحدتی ساختاری در زندگی روزمره انسان است (پاپلی یزدی، سقایی، 35:1382). در شکل (2-3) مدلی از گردشگری عشایری آمده است.

[1]– ecotourism

2-Green tourism

جهت مشاهده و دانلود بررسی نقش تأثیر پرورش گل و گیاه در توسعه گردشگری شهر محلات کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود  اکوتوریسم، گردشگری و توریسم کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود  امکان سنجی تغییر وضعیت معادن متروکه روباز به نواحی گردشگری کلیک کنید .

قلمرو گردشگری روستایی

تعریف سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه^[1] از نواحی روستایی، مشخص کردن قلمرو جهانگردی روستایی را تا حدی دشوار می‌نماید. بر اساس تعریف این سازمان، نواحی روستایی شامل مردم، زمین و دیگر منابع موجود در حومه شهر و مسکن‌های کوچکی می‌شود که در خارج از دایره تأثیر اقتصادی بلافصل مراکز شهری قرار دارند (رحیمی، 230:1381).

بر اساس این تعریف، فعالیت‌های تفریحی جهانگردان در مناطق حومه شهر مترادف با جهانگردی روستایی نیست. به عبارت دیگر بعضی از فعالیت‌های جهانگردی مانند ایجاد پارک‌ها یا شهرهای بازی با جهانگردی روستایی رابطه اندکی دارند یا این که با محیط روستایی تفاوتی آشکار دارند (1994 lane:1994 clarket). در جدول (2-3) فعالیت‌هایی که در حومه شهرها انجام می‌گیرد بدان ها اشاره شده است.

[1]. OECD

انواع گردشگري روستايي

از آن جا كه نواحي روستايي را داراي توانمندي بالقوه و پتانسیل‌های طبيعي براي توسعه گردشگري می‌دانند، می‌توان انواع گوناگوني از توريسم روستايي را بر شمرد كه با توجه به اهداف گردشگري و بر اساس شرايط فرهنگي، اقليمي و اقتصادي نواحي روستايي شكل می‌گیرد.

گردشگری طبيعي/ روستايي

اين نوع توريسم روستايي، در تعامل با جاذبه هاي طبيعي/ اكولوژيكي شكل می‌گیرد.

گردشگری فرهنگي/ روستايي

توريسم فرهنگي در ارتباط با فرهنگ، تاريخ و مواریث فرهنگي و باستاني اقوام روستايي در نظر گرفته می‌شود.

جهت مشاهده و دانلود  اهمیت و شرایط گردشگری در اقتصاد جهانی کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود  برنامه ریزی محیطی توسعه توریسم طبیعت گرا کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود ادبیات انواع توریسم،گردشگرى و میراث فرهنگی کلیک کنید .

اكوتوريسم

اكوتوريسم، در سال 2002 كه به وسیله UNEP و سازمان جهاني گردشگري (WTO) به عنوان سال جهاني اكوتوريسم برگزيده شده بود، يكي از محورهاي مورد نظر توريسم روستايي بود كه به بررسي اكوتوريسم و حفاظت زيست بوم‌ها در توسعه گردشگري روستايي می‌پرداخت و تغييرات آب و هوايي و محدودیت‌های طبيعي و ميزان تغيير محیط زیست و اکوسیستم‌های روستايي را مورد مطالعه قرار می‌داد.

بر اين اساس به نوعي از توريسم گفته می‌شود كه علاوه بر جاذبه هاي طبيعي (رودخانه، جنگل، اکوسیستم‌های طبيعي، درياچه فصلي و كوهستان) بازندگي، هنجارها و آداب اجتماعي مردم روستايي كه در حوزه‌ی تعامل و بر هم كنش با جاذبه هاي طبيعي نيز قرار می‌گیرد، داراي پيوستگي و ارتباط نزديك، برآورد می‌شود. الپروود (wood, 1998:8)، نيز اكوتوريسم را گونه اي از توريسم روستايي می‌داند كه علاوه بر برخورداري از جاذبه هاي طبيعي، به رشد و توسعه اقتصاد روستايي در بستر توسعه‌ی پايدار نظر دارد و در اين راه از حمايت انجمن‌های محلي CBO, NGO نيز بهره می‌برد.

گردشگری دهکده‌ای

در اين نوع گردشگري، گردشگران با اقامت در دهکده‌هایی روستايي- و نه صرفاً روستايي- و شركت در فعالیت‌های اقتصادي و اجتماعي روستا، از امكان تجربه زندگي در دهكده هاي روستايي برخوردار می‌شوند و با مشاركت در فعالیت‌های روستاييان به تجربه زندگي روستايي در دوره اي مشخص می‌پردازند.

گردشگری كشاورزي

اين نوع توريسم را فرآيندي براي ترويج كشاورزي در روستا و تبيين جايگاه كشاورزي در اذهان گردشگران و بهبود محصولات كشاورزي در روستا می‌دانند، چنانچه گردشگران با شركت در فعالیت‌های سنتي كشاورزي روستايي بدون ايجاد پيامدهاي منفي در اكوسيستم مناطق ميزبان، از امکان مشارکت در فعالیت‌های كشاورزي روستايي برخوردار می‌شوند. شارپلي، توريسم كشاورزي را در ارتباط مستقيم با محیط زیست زراعي محصولات كشاورزي و اقامت در كشتگاه هاي روستايي می‌داند، در عين حال كه از آن اغلب براي توصيف فعالیت‌های گردشگري در نواحي روستايي به طور عام استفاده می‌کند.

پروچازكا (prochazka, 2004)، نيز آگروتوريسم را مجموعه اي از خدمات و تسهيلات رفاهي و سكونت گاهي براي گردشگران به وسیله كشاورزان می‌انگارد و فرق آن را با ديگر توریسم‌های روستايي در اين نكته می‌داند كه انواع ديگر توريسم به طور معمول به وسيله روستاييان غير حرفه كشاورزي انجام می‌شود در حالی که در اين نوع توريسم كشاورزان، اقدامات پذيرايي و تسهيلات رفاهي گردشگران را فراهم می‌کنند. توريسم كشاورزي را يكي از انواع توريسم روستايي براي برخورداري از معيشت پايدار در خانوارهاي روستايي می‌دانند كه مانند ديگر انواع توريسم روستايي بهبود كيفيت زندگي روستايي را به همراه دارد.

گردشگری مزرعه

در اين نوع گردشگري، اقامتگاه و سكونت گاهي در مزارع روستايي براي گردشگران در نظر گرفته می‌شود، چنانچه با اقامت در مزرعه‌ها، علاوه بر شركت در فعالیت‌های اقتصادي و كشاورزي مربوط به مزرعه، می‌توانند از تمامي جاذبه هاي طبيعي و فعالیت‌های تفريحي در مناطق روستايي برخوردار شوند.

گردشگری سبز

با وجود تداخل معنايي اصطلاح توريسم سبز با توريسم روستايي، نوعي از گردشگري در مناطق سرسبز را توريسم سبز می‌دانند كه از رويكرد توسعه پايدار در صنعت توريسم روستايي به وجود می‌آید. از آنجا كه توريسم سبز، بهترين رويكرد براي توسعه ارتباط همزيستي بين محیط زیست طبيعي و اجتماعي برآورد می‌شود، تحت عنوان نام‌هایی مانند توريسم مسئول، توريسم انعطاف پذير و توريسم سودمند قرار می‌گیرد كه با توجه به اثرات زيان باري كه برخي از گردشگران در نواحی روستايي ايجاد می‌کنند، كارآمدترين و بهینه‌ترین رويكرد توريسم طبيعت گراي روستايي را شامل می‌شود. انجمن بین‌المللی توريسم سبز (GTA, 2004) اهدافي را براي توريسم سبز در مناطق روستايي در نظر می‌گیرد كه در جدول (2-5) به آن‌ها اشاره شده است.

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات و پیشینه تحقیق پایان نامه های جغرافیا  کلیک کنید.

جهت مشاهده و دانلود ادبیات و مبانی نظری مدیریت روستایی کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود مسکن پایدار – ادبیات و مبانی نظری مسکن و مسکن پایدار روستایی و شهری کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود نظریات سازماندهی و جابجایی روستاها کلیک کنید .

نمونه از منابع:

الف) فارسی

1. ازکیا، مصطفی، 1384؛ مقدمه ای بر جامعه شناسی توسعه روستایی، انتشارات اطلاعات.
2. استعلاجی، علیرضا؛ 1387، نظریه های توسعه جزوه کلاسی کارشناسی ارشد جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات تهران.
3. افتخاری، رکن‌الدین، قادری اسماعیل، 1381؛ نقش گردشگری روستایی در توسعه روستایی (نقد و تحلیل چارچوب‌های نظریه ای)، فصلنامه مدرس، دوره 6، شماره 2.
4. آسایش، حسین، 1374؛ اصول و روش‌های برنامه ریزی روستایی، انتشارات پیام نور، تهران.
5. بمانیان، محمد رضا، محمودی نژاد، هادی، 1388؛ مبانی برنامه ریزی و توسعه گردشگری روستایی، انتشارات تهران: هله: طحان.
6. پاپلی یزدی، محمد حسین و سقایی، مهدی، 1382؛ گردشگری و تبار شناسی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 68.
7. تودارو، مایکل، 1383؛ توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه غلامعلی فرجادی، انتشارات کوهسار.
8. حسینی، سید ابوالفضل،1387؛ گردشگری روستایی، مقاله اینترنت.
9. خذرلی، جبرائیل.(1389). مبانی جغرافیایی توریسم و اکوتوریسم در استان آذربایجان غربی با رویکرد اقتصادی، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه
10. دهخدا، علی اکبر، 1325؛ لغت نامه، دانشگاه تهران.
11. …
12. …

گردشگری روستایی

گردشگری روستایی و عشایری

گردشگری روستایی در جهان

گردشگری روستایی چیست

www.washington.edu