مبانی نظری سازه طلاق

سازه طلاق

2-1- مبانی نظری سازه طلاق………………………………………………………………………………………………………

2-1-1- انواع طلاق………………………………………………………………………………………………………………………

2-1-2- تعارض ناشي از طلاق عاطفي………………………………………………………………………………………….

2-1-3- نظريه هاي طلاق عاطفي…………………………………………………………………………………………………

2-1-3-1- نظريه طلاق عاطفي كسلر…………………………………………………………………………………………..

2-1-3-2- نظريه سيستمي كيفيت زناشويي ماركز………………………………………………………………………

2-1-3-3- نظريه مثلث عشق استرنبرگ………………………………………………………………………………………

2-1-3-4- نظريه نظم خورد چلبي……………………………………………………………………………………………….

2-1-4- عوامل موثر بر اختلاف زناشويي و طلاق …………………………………………………………………………

2-1-4-1- وقت صرف كردن با هم……………………………………………………………………………………………….

2-1-4-2- تقسيم كار…………………………………………………………………………………………………………………..

2-1-4-3- نگهداري از بچه ها………………………………………………………………………………………………………

2-1-4-4- مسايل مالي………………………………………………………………………………………………………………..

2-1-4-5- مسئله اقوام همسر………………………………………………………………………………………………………

2-1-5- تاثيرات طلاق………………………………………………………………………………………………………………….

2-1-5-1- تاثير طلاق و اختلافات زناشويي بر زنان………………………………………………………………………

2-1-5-1-1- عوارض فردي………………………………………………………………………………………………………….

2-1-5-1-2- عوارض خانوادگي ………………………………………………………………………………………………….

2-1-5-1-3- عوارض اجتماعي…………………………………………………………………………………………………….

2-1-5-2- تاثير طلاق و اختلافات زناشويي بر كودكان…………………………………………………………………

منابع

مبانی نظری سازه طلاق

تعاريف طلاق: «طلاق» اسم براي تطليق است يعني از بين بردن قيد. در كتب لغت، براي واژه طلاق معناي گوناگوني گفته شده است مانند رهايي، آزادكردن، ترك كردن (گواهي، 1373).در لغت نامه دهخدا «طلاق» به معني رها شدن از قيد نكاح، رها شدن از عقد نكاح، رها كردن و فسخ كردن عقد نكاح آمده است (دهخدا، 1335).

در فرهنگ معين «طلاق» به معني جداشدن يا جدايي زن از مرد و نيز به معناي رها شدن زن از قيد نكاح آمده است.بر مبناي گفته  لنگرودي (1374)  طلاق به معني رد كردن، انكاركردن، نپذيرفتن، قبول نداشتن، اقرار نكردن، نشناختن، منكر شناسايي شدن، رها كردن (معين، 1371).

مترجم شرايع مي نويسد: «طلاق در امت به معني گشودن گره است» و نيز به معناي رها كردن، واگذاردن. مثلا مي گويند كه: فلان ساقه طالق است. يعني رها است، هر كجا كه مي خواهد مي رود و   مي چرخد. يا اينكه طلاق دادم فلان قوم را (محقق حلي، 1374).به اعتقاد كاتوزيان: «طلاق ايقاعي است تشريفاتي كه به موجب آن، فرد به اذن ياحكم دادگاه، زني را كه به طور دائم در قيد زوجيت اوست رها مي سازد» (كاتوزيان، 1375).

در فقه اسلامي طلاق اين چنين تعريف شده است: « اذاله نمودن و از بين بردن قيد نكاح بواسطه صيغه (طلاق) بدون آنكه عوضي در مقابلش ملاحظه شود (محقق حلي، 1374).بعضي از استادان حقوق فرانسه از طلاق[1] تعريفي به شرح زير به عمل آورده اند: «طلاق قطع رابطه زناشويي به حكم دادگاه، در زمان حيات زوجين، به درخواست يكي از آنان يا هردو است»  (همان ،1963). در بررسی های اجتماعی، به انحلال قانونی و شرعی و عرفی ازدواج تحت شرایط و مقرراتی خاص، طلاق گفته می شود. در معنای محدود و خاص تر نیز، «انحلال رابطه زن و شوهری در ازدواج دائمی که بعد از آن از نظر رعایت حقوق و تکالیف مربوط به زناشویی مسئولیتی برای زن و شوهر نخواهد بود، ‌طلاق گفته می شود» (گلچین و سیدی، 1387).

در حقوق امروز ايران طلاق به حكم دادگاه واقع می شود و در تعريف آن مي توان گفت: طلاق عبارتست از انحلال نكاح دائم با شرايط و تشريفات خاص از جانب مرد يا نماينده ي قانوني او. بنابراين طلاق ويژه ي نكاح دائم است و انحلال نكاح منقطع از طريق بذل يا انقضاءِ مدت صورت مي گيرد. ماده ي 1139 قانون مدني در اين باره مي گويد: «طلاق مخصوص عقد دائم است وزن منقطعه با انقضاء مدّت يا بذل آن از طرف شوهر از زوجيت خارج مي شود(امامي، 1374).

در اکثر کشورها، طلاق باید با اجازه قاضی و یا یک مرجع قانونی در فرآیندی قانونی صورت بگیرد و حتی در برخی از کشورها مانند: مالت و فیلیپین طلاق جایز شمرده نمی شود. فرآیند قانونی طلاق نیز شامل مواردی هم چون: حمایت همسر، سرپرستی فرزند، ‌توزیع دارایی ها و تقسیم بدهی هاست که معمولاً موضوع های مهمی هستند.

در بیشتر نظام های قضایی، طلاق را باید دادگاه تأیید کند تا مؤثر باشد. در برخی از کشورها مانند پرتغال نیز موقعی که دو طرف بر سر طلاق و شرایط آن به توافقمی رسند می توانند برای تأیید و ثبت طلاق خود به مراکز غیر قضایی مراجعه کنند. البته در این کشور، ‌طلاق های از این نوع، از مارس 2008 به صورت اینترنتی صورت می گیرد و نیازی به مراجعه حضوری دو طرف برای گرفتن گواهی طلاق نیست. در همه ایالات آمریکا نیز والدین هنگام جدایی از یکدیگر باید برنامه والدینی داشته باشند تا وظائف و مسئولیت های آن ها در قبال فرزند مشخص باشد (حقانی، 1388).

انواع طلاق:

از نظر فقه اسلامی طلاق به انواع زیر دسته بندی می شود:

طلاق رجعى:طلاقى است که به درخواست مرد جارى مى‌شود و در آن وى موظف است تمام حقوق زن را از قبيل صداق، نفقه، پوشاک و مسکن براى مدت ۱۰۰ روز (زمان عده) تأمين کند. در اين  نوع طلاق،مادامى که عده زن منقضى نشده باشد، مرد مى‌تواند به زن خود رجوع کند و با رجوع مزبور،بدون تحليل نکاح و عقد جديد، مى‌توان با او زندگى کند. در اين حال طلاق باطل مى‌شود  (محقق حلی، 1374).

طلاق باين: طلاقى است که در آن مرد حق رجوع به زن خود را ندارد، يعنى برعکس طلاق رجعي، نمى‌تواند بدون جارى شدن عقدى جديد به او رجوع کند و در برخى از انواع آن، اگر مرد بخواهد به زن خود رجوع کند، لازم است تجديد نکاح کند (محقق حلی، 1374).طلاق باين انواعى دارد:

• ۱- طلاق دختر صغير يعنى دخترى که هنوز ۹ سال تمام ندارد.
• ۲- طلاق زن يائسه يعنى زنى که به سن نازائى (حدود ۵۰ سالگى) رسيده و ديگر نمى‌تواند بچه‌دار شود.
• ۳- طلاق در دوران نامزدى يعنى پيش از انجام مراسم عروسى
• ۴- طلاق زن سه طلاقه يعنى زنى که او را سه بار متوالى پس از ازدواج طلاق داده باشند.
• ۵- طلاق خلع يا خلعى که در آن زن به‌‌دليل کراهتى که از شوهر خود دارد در مقابل مالى که به او مى‌بخشد طلاق مى‌گيرد.
• ۶- طلاق مبارات که در آن طرفين به‌علت کراهتى که از هم دارند به طلاق اقدام مى‌کنند. در طلاق مبارات، زن مالى را که کمتر از مهر او است به مرد مى‌پردازد (محقق حلی، 1374).

تاثیرات طلاق

تاثیر طلاق و اختلافات زناشویی بر زنان

ترس از تنهایی پس از طلاق احساسی است که زنان بیش از مردان ابراز می کنند. این ترس بیشتر ناشی از این نگرانی است که آیا شریک زندگی دیگری خواهد داشت؟ ترس و یاس از اینکه نتوانند بدون یک مرد زندگی کنند و فرزندان خویش را به تنهایی اداره کنند و شغلی بیابند و از نظر مالی خود و فرزندانشان را اداره کنند.این ترسهای واقعی ناشی از تردیدهای واقع بینانه درباره مسائل مالی بازار کار مشکلات بزرگ کردن فرزندان به تنهایی و تغییر در زندگی فردی و اجتماعی است  (سوزان فوروارد[1]،1997).

جدایی از همسر به طور ناگهانی یا پیش بینی شده برای همه اعضای خانواده  علی الخصوص فرد درگیر، یک شوک محسوب می شود. در این هنگام بحران روانی رخ می دهد. احساس انسان با عقل منطبق نسبت و واکنش های فرد غیر ارادی است و در اکثر موارد دچار درماندگی می شود. در اولین مرحله انسان هنوز نمی داند باید واقعیت جدایی را بپذیرد یا نه؟ آیا تنها خواهد ماند؟ ایا در آینده همسری مناسب پیدا خواهد کرد(کگی کریستیان،1377).

فقدان همسر و تنهایی پس از طلاق موجب می شود که اکثر زنان پس از جدایی به ناراحتی های روحی و جسمی دچار شوند و همچنان نیازهای عاطفی خود را در شوهر قبلی خود جستجو نمایند. کمبود معاشرت و تفریح به علت مسائل شهرنشینی در کلانشهر، مشکلات روانی زن را  می افزاید (فرجاد،1372).

البته مشکلات روحی پس از طلاق به مراتب بیش از صدمات جسمانی آن می باشد. بعد روانی طلاق علی القاعده برای زن و مرد مساوی است مگر شرایط دیگری آن را تغییر دهد. لذا احساس خسارت بیشتر توسط زن در مسئله طلاق، به دوگانگی موقعیت اجتماعی و اقتصادی زن و مرد در جامعه باز می گردد.زن مطلقه به علت عدم استقلال اجتماعی فاقد پایگاه اجتماعی معینی بوده و به خانواده پدر یا برادر وابسته است. تفاوت زن و مرد در ازدواج مجدد پس از طلاق نیز به موقعیت اجتماعی اقتصادی متفاوت آنها باز می گردد. در واقع طلاق یک تهدید اجتماعی اقتصادی برای زن محسوب می شود(اورعی،1366).

بسیاری از افراد مطلقه (اعم از زن یا مرد) پس از طلاق شغل خود را از دست می دهند از دیگر مسائل و مشکلات زنان مطلقه، تهیه مسکن و مکانی برای زندگی است. کمتر کسی حاضر است به یک زن مطلقه اتاق اجاره دهد(فرجاد،1372).

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های روانشناسی کلیک کنید.

نمونه ای از منابع و مآخد

• 1- آرون تي، بك (1369). عشق هرگز كافي نيست، ترجمه مهدي قراچه داغي. تهران، انتشارات نيوند.
• 2- آساني يداله(1381-1382) .بررسي رابطه ويژگي‌هاي شخصيتي و پيشرفت تحصيلي در نوجوانان 14- در دو گروه در معرض طلاق و عادي، پایان نامه کارشناسی ارشد ، داشکده علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی.
• 3- آﻗﺎﺑﺨﺸﻲ،ﺣﺒﻴﺐ(1379). اﺛﺮاتاﻋﺘﻴﺎدﭘﺪرﺑﺮﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎيﺧﺎﻧﻮاده. ﻓﺼﻞﻧﺎﻣﻪ علوم اجتماعی ، شماره 10 .
• آقايي، اصغر (1383) . رابطه سبك زندگي و رضايت زناشويي در هنرمندان و مقايسه آن با افرادعادي. مجله دانش و پژوهش، سال ششم، شماره 21 22، 172-171.
• 4- آیت اللهی ، محمد تقی ؛ رفیعی ، محمد (1383) ، بررسی کیفیت زندگی (بعد روانشناختی)پرسنل دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک 1382 ، فصلنامه اصول بهداشت عاطفی ، سال ششم ،شماره 22-21 ، صص 70-63 .
• 5- ابراهیمی، سمیه .بررسی اثربخشی برنامه کاربرد مهارت های روابط صمیمانه (Pairs) بر افزایش میزان رضایتمندی زناشویی و تعدیل ابعاد دلبستگی دختران شاهد. پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، سال دفاع1387.
• 6- ابراهیمی،ز(1391). بررسی رابطه ناسازگاری روانی باطلاق عاطفی ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشکدهروانشناسیدانشگاهآزاداسلامیارسنجان.
• 7- اجتماعی،ف. (1389). بررسی رابطه طلاق عاطفی با کیفیت زندگی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی ارسنجان.
• 8- احمد پور ، زهرا (1382) . رضايت زناشويي و سلامت روان . فصلنامه مجله بهداشت رواني.سالپنجم ، شماره 20.
• 9- احمدي، خدابخش؛ مرزآبادي، اسفنديار و همكاران (1384). ” بررسي وضعيت ازدواج و سازگاري زناشويي در بين كاركنان سپاه.” طب نظامي 7(2)،141-152.
• 10- احمدی، خدابخش ؛ فتحی آشتیانی، علی و عرب نیا، علی رضا  (1385) . بررسی رابطه بین تقیدات مذهبی و سازگاری زناشویی.فصلنامه خانواده پژوهی، سال دوم، شماره5،صص 67-55.
• 11- اخوانتفتي،مهناز (1382). پيامدهايطلاقدرگذارازمراحلآن،مطالعاتزنان،سال 1،ش3.
• 12- اديب، محمد حسين(1374).جامعه شناسي ايران، نشر هشت بهشت،اصفهان، ص87.
• 13- اسپنس،سوزان(1386).درمان اختالالت جنسیترجمۀحسن توزنده جانی، مسعود محمدی، جهانشیرتوکلیزاده، دهگانپور. تهران: پیکفرهنگ.
• 14- اسلامي نسب،علي (1373). روانشناسي اعتماد به نفس،تهران، انتشارات رشد.
• 15- اصلاني، خالد(1383). نقش مهارت هاي ارتباطي بركارايي خانوادگي دانشجويان متأهل. فصلنامه علمي پژوهشي رفاه اجتماعي 14، 136-115.
• 16-…
• 17-…

• 146-Adams, D., Overholser J. & Lehnert, K. (1994).Perceived family functioning and adolescent suicidal behavior.Journal of American Academy of Child Psychiatry, 33(4)498-507.
• 147-Ackerman N.(1958). Psychodynamics of family life: Diagnosis and treatment of family relationship. Basic Books Publications
• Ahrons C, Rodgers H.(1987) Divorced Families: A multidisciplinary development view, 1ed, Norton publication Co.
• 148-Akister J. Stevenson H.(1991). Identifying families at risk: Exploring the MC Master family assessment device (FAD). Journal of family therapy. Nov; 13(4): 411-21
• 149-Amato, P.R., 1991. Parental absence during childhood and depression in later life.TheSociological Quarterly 32, 543–556.
• 150-Amato, P.R., Booth, A., 1991a. Consequences of parental divorce and marital unhappiness for adult well-being.Social Forces 69, 905–914.
• 151-Amato, P.R., Booth, A., 1997. A Generation at Risk: Growing Up in an Era of Family Upheaval. Harvard University Press, Cambridge, MS.
• 152-Arnett, J.J.(1995). Broad and Narrow Socialization. Journal of Marriage & the Family, 57, 617-628.
• 153-Aschenbrand, S.G. ,& Albano, A.M. (2010). Separation anxiety disorder. In G.P Koocher & A.M LaGreca (Eds), Parent’s guide to emotional first aid: Helping children and adolescents cope with predictable life crises. New York, NY: Oxford University Press.
• 154-Aseltine, R.H., & Kessler, R.C. (1993). Marital disruption and depression in a community sample. Journal of Health and Social Behaviour, 34, 237–251
• 155-Baldwine, A. L., Baldwine, C., & Cole, R.E. (1999).Stress-resistant families and stress-resistant children, Cambridg university press.
• …
• …