شهید چمران – زندگینامه و آثار شهید دکتر مصطفی چمران

شهید چمران – زندگینامه و آثار

زندگینامه و آثار شهید دکتر مصطفی چمران

شهید چمران – زندگینامه و آثار شهید دکتر مصطفی چمران در 60 همراه با منابع خدمت شما عزیزان ارائه می شود .

شهید دکتر مصطفی چمران

7-1- مقدّمه………………………………………………………………………………………………………………………..

7-2- مختصری از زندگی و فعالیّتهای شهید چمران ……………………………………………………………..

7-2-1-ورود به ایران………………………………………………………………………………………………………….

7-2-2- شهادت………………………………………………………………………………………………………………….

7-3- از یادداشت های شهید چمران در آمریکا……………………………………………………………………

7-4-از یادداشت های شهید چمران در لبنان…………………………………………………………………………

7-5-از یادداشت های شهید چمران در ایران………………………………………………………………………..

7-6- نگاهی به مناجاتهای عرفانی شهید چمران ……………………………………………………………………

7-6-1- توکّل و راز……………………………………………………………………………………………………………

7-6-2- شهادت………………………………………………………………………………………………………………….

7-7- شهید چمران از چشم یاران( حسین اعرابی)…………………………………………………………………

7-8- چمران از نگاه همسرش غادّه چمران…………………………………………………………………………..

7-9-نتایج فصل هفتم………………………………………………………………………………………………………….

منابع

شهید چمران

مقدّمه

شهید چمران – شهید مصطفی چمران، انسانی بزرگ و مردی با شخصیّتی متفاوت بود. نیرویی از درون او، همواره او را به حرکت وامی داشت. نیرویی که آمیزه ای از معنویت، تلاش، تلاطم و عشق بود. آنچه دربارۀ این بزرگ مرد ما را به شناخت از دنیای او می رساند، بیش از شرح زندگی از زبان دیگران نوشته های پر از سوز و گداز و مناجات های عاشقانه اوست. شهید چمران با عشق به انسانها زیست و تمام هستی خود را بر سر این عشق گذاشت. او از کودکی راه خودسازی و پرورش روح را سرلوحه خود قرار داد و در مجموعه روزگار راهی را انتخاب کرد که جز رضای حق چیز دیگری در آن نبود.

« شهید چمران در سال 1311 در تهران خیابان پانزده خرداد فعلی بازار آهنگران سرپولک متولد شده تحصیلات خود را در مدرسه انصاریه نزدیک پامنار آغاز کرد و در دارالفنون و البرز دوران متوسطه را گذراند از 15 سالگی در درس تفسیر قرآن مرحوم آیت الله طالقانی در مسجد هدایت و درس فلسفه و منطق استاد شهید مرتضی مطهّری شرکت کرد و شهید چمران مهندسی الکترومکانیک را در دانشکده فنی تهران گذراند. در سال 1337 با استفاده از بورس تحصیلی دانشجویان ممتاز به آمریکا اعزام شد در آمریکا با همکاری بعضی دوستانش برای اوّلین بار انجمن اسلامی دانشجویان آمریکا را پایه ریزی کرد. به همین دلیل بورس تحصیلی اش از سوی رژیم شاه قطع شد.

پس از قیام 15 خرداد سال 1342 به خاطر حمایت از رهبری امام خمینی(ره) راهی کشور مصر شد و مدت دو سال سخت ترین دوره های چریکی و جنگ های پارتیزانی را آموزش دیده و بعد برای ایجاد پایگاه چریکی مستقل برای تعلیم مبارزان ایرانی شهید چمران رهسپار لبنان شد. در آنجا به کمک امام موسی صدر رهبر شیعیان لبنان سازمان «امل» را براساس اصول و مبانی اسلامی پی ریزی کرد و پرچم تشیّع را برابر صهیونیزم اشغال گر به اهتزاز درآورد.

شهید چمران (دکتر چمران) با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران بعد از 21 سال به وطن بازگشت و همه تجربیات انقلابی و علمی خود را در خدمت انقلاب گذاشت با به وجود آمدن قضیۀ شهر پاوه به فرمان امام خمینی به عنوان فرمانده به آنجا رفت و شهر را از چنگال دشمنان انقلاب و اسلام رهانید. بعد از بازگشت به تهران از طرف رهبر عالی قدر انقلاب امام خمینی به وزارت دفاع منصوب گردید.

شهید چمران (دکتر چمران) در اوّلین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از سوی مردم تهران به نمایندگی انتخاب شد. با شروع جنگ تحمیلی ستاد جنگ های نامنظم را در اهواز تشکیل داد و خود فرماندهی آن را بر عهده گرفت و طرح تسخیر منطقه دهلاویه را که فرماندهی اش را یکی از یاران نزدیک او (ایرج رستمی) به عهده گرفت، خود عملی ساخت.

بعد از شهادت رسیدن ایرج رستمی، فرمانده دیگری را برای آن منطقه در نظر گرفت و با او به سوسنگرد رفت در آن جا بعد از سرکشی به سنگرها، هنگامی که روی خاکریز ایستاده بود و منطقه را به فرمانده جدید نشان می داد ترکش خمپاره دشمن به پشت سرش اصابت کرد.

در بیمارستان سوسنگرد کمک های اوّلیه انجام شد و آمبولانس به طرف اهواز شتافت ولی افسوس که فقط جسم بی جانش به اهواز رسید و روحش به دیال ملکوتیان و نزد پروردگار خویش پر گشود.

(بختیاری، دانشور، 1383: 9-8)

 مختصری از زندگی و فعّالیّتهای شهید چمران

« شهید چمران – مصطفی چمران در اسفند ماه سال 1311 در شهر قم دیده به جهان گشود، امّا از یک سالگی در تهران بزرگ شد. اجداد پدری او از ایل شاهسون؛ و از گذشته در منطقۀ چمرون ( محلّی بین ساوه و طالقان) ساکن بودند. چمران دوران کودکی را در جنوب تهران یعنی چهار راه سیروس سرپولک در محلۀ عودلاجان سپری کرد تحصیلات ابتدایی را در مدرسۀ انصاریه در پامنار و دبیرستان را در دارالفنون و البرز گذراند.

شهید چمران دربارۀ شروع فعّالیّتهای سیاسی خود می گوید : از سنّ پانزده سالگی در انجمن علمی دانش آموزان شرکت داشتم که باز در همانجا با آیت الله طالقانی، دکتر سحابی و مهندس بازرگان برخورد و آشنایی داشتم و در مسجد هدایت در خیابان استانبول یکی از شاگردان پر و پا قرص آیت الله طالقانی بودم و تفسیر قران او را از آن سال تا وقتی که به خارج می رفتم گوش می دادم و مقدار زیادی از اموزشهای ایدئولوژیک خود را از آقای طالقانی و انجمن های اسلامی آنوقت فرا گرفتم.

شهید چمران در سال 1332 به دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران در رشتۀمهندسی برق راه یافت و از آن روی که مقارن با دوران کودتا بود در مبارزات سیاسی مردمی آن روزگار وهمۀ تظاهرات خطرناک علیه رژیم شاه حضور فعّال می یافت. در میان تظاهرات سخت در برابر رگبار گلوله ها، در برابر تانک ها همیشه به استقبال خطر می رفت و خود را در معرض خطر قرار می داد تا دوستانش را نجات بخشد.

خودش می گوید به یاد دارم که به دانشگاه می رفتم، برف می بارید و هوا سرد بود روزهای متوالی هیچ پولی نداشتم و راه دراز مدرسه تا خانه را پیاده طی می کردم که بیش از یک ساعت و نیم طول می کشید دست و پایم از سرما کرخ می شد و یخ می زد ولی از کسی تقاضای پول نمی کردم بارها پدرم خواست به من پول بدهد ولی نمی توانستم بپذیرم چقدر بر من سخت بود که از کسی چیزی بپذیرم به خصوص مواقعی که تحت فشار بودم و زندگی بر من سخت می گرفت. این احساس نضج گرفت و بر سراسر حیاتم سایه افکند و با شکل فلسفی عمیقی،ب تمام افکار و اعمالم را تحت تأثیر قرار داد.

 ادامه مختصری از زندگی و فعّالیّتهای شهید چمران

شهید چمران – دکتر چمران در کنار تحصیل علم و دانش به فعّالیّتهای سیاسی نیز می پرداخت. در مبارزات سیاسی دکتر مصدّق از مجلس چهاردهم تا ملّی شدن صنعت نفت شرکت داشت و از عناصر پر تلاش در پاسداری از نهضت ملی ایران در کشمکش های این دوره بود.

شهید چمران پس از طی دوران دانشگاه به عنوان شاگرد اوّل با استفاده از بورس تحصیلی برای ادامه تحصیل در اواخر سال 1337 عازم آمریکا شد ابتدا در دانشگاه تگزاس تحصیل کرد و فوق لیسانس خود را گرفت و باز به دلیل رتبه بالایی که اخذ کرده بود برای گرفتن مدرک دکترا به مهمّ ترین دانشگاه آمریکا، برکلی در کالیفرنیا رفت و در سال 1961 موفق شد دکترای خود را در رشتۀ فیزیک پلاسما بگیرد. دکتر چمران علاوه بر تحصیل علم و دانش و رسیدن به بالاترین مدارج علمی در مراکز تحقیقاتی فضایی مشغول به کار شد.او در کمپانی بل، روی پروژۀ اقمار مصنوعی و موشکهای هدایت شونده در کنار بزرگترین و ورزیده ترین محقّقان و دانشمندان کار می کرد.

شهید چمران پس از یک دوره طولانی مبارزۀ پارلمانی همراه چند تن از دوستانش وارد مصر شد و در آنجا آموزشهای نظامی دید. چمران پس از دو سال سخت ترین دوره های چریکی و جنگهای پارتیزانی را آموخت و چندی بعد خود، به عنوان مدرّس ؛این آموزشها را به مبارزین لبنانی و ایرانی تعلیم داد.

ورود مصطفی چمران به مصر در سال 1342 و در ارتباط با هستۀ مخفی نهضت آزادی ایران در خارج از کشور بود پس از طی این دوران که سیاست مصر تبدیل به سیاست ضدّ ایرانی شد، چمران و همراهانش از مصر خارج شده و به لبنان رفتند، زیرا آن زمان نیاز به پایگاهی برای تداوم مبارزه سیاسی احساس می شد. از طرفی آنها به راحتی می توانستند با مبارزان داخل ایران در ارتباط باشند. بدین ترتیب با دعوت امام موسی صدر رهبر شیعیان لبنان وارد لبنان شدند.

شهید چمران در لبنان در مدرسۀ فنی جبل عامل، با ایجاد کلاسها و سخنرانیهای ایدئولوژیکی، اجتماعی و فرهنگی اقدامی ریشه ای جهت پرورش کادرهای فعّال و مؤمن آغاز کرد هدف او پی ریزی مبارزات اجتماعی، سیاسی در لبنان و سازماندهی هسته های اوّلیه جوانان شیعه بر اساس اندیشۀ ناب اسلامی بود. بعد از مدتی سازمان نظامی به نام «امل» توسط امام موسی صدر و دکتر چمران راه اندازی شد که به تعلیم نظامی جوانان شیعه لبنانی می پرداخت.کلمه امل از حروف اوّل سه کلمه افواج مقاومت لبنان گرفته شده و به معنای آرزوست برای تحقق رسالت اسلامی و حکومت مهدی (عج). »

( علی مردانی، 1386: 26 )

ورود به ایران

« چمران پس از 28 سال دوری از وطن و پس از کسب مدارج علمی، تجارب جنگهای چریکی در مصر و حضور در لبنان در کنار شیعیان و امام موسی صدر 28 بهمن 57 به ایران بازگشت. اوّلین مسئولیّت دکتر چمران پس از بازگشت به ایران ،معاونت نخست وزیری در امور انقلاب بود تا زمانی که حوادث مریوان اتفاق افتاد و چند پاسدار توسط احزاب چپ سر بریده شدند، دکتر چمران در آن زمان به مریوان رفته و آرامش را به آنجا بازگرداند این حادثه دوباره در پاوه تکرار شد در پاوه نیز به جنگ با این گروههای چپ پرداخت تا زمانی که امام فرمان صادر کرد تا ارتش ضرف 24 ساعت به پاوه برود و آنجا را آزاد کند ولی هنوز ارتش به پاوه نرسیده بود که نیروهای دکتر چمران آنجا را آزاد کردند.البته دکتر چمران بعد از آن به نوسود و سپس به بانه و سردشت رفت و این مناطق را از وجود ضد انقلاب پاکسازی کرد پس از آن به فرمان امام به وزارت دفاع منسوب شد.

و سپس به عنوان نمایندۀ مردم در مجلس شورای اسلامی حضور داشت که حمله عراق به ایران آغاز شد در آن هنگام آقای خامنه ای و دکتر چمران به عنوان نمایندۀ امام در شورای عالی دفاع حضور داشتند چمران معتقد بود که چون دشمن دارای ارتش منظم و تجهیزات کامل می باشد لذا با همان شیوۀ منظم نمی توان جلوی آنها ایستاد چون ایران از جهت تجهیزات جنگی از دشمن ضعیف تر بود به همین جهت ستاد جنگهای نا منظم را سازماندهی کرد هدف عمدۀ چمران در این ستاد هماهنگی بین نیروهای سپاه، ارتش و نیروهای بسیج مردمی بود.

6 روز بعد از جنگ تحمیلی دکتر چمران تصمیم گرفت به خوزستان، مرکز خطر برود و بر علیه دشمن بجنگد به همین جهت، خدمت امام رسید و کسب تکلیف کرد البتّه، در همان زمان مقام معظم رهبری هم برای رفتن به جبهۀ جنگ خدمت امام رفتند از این جهت 7 مهر ماه مقام معظم رهبری و دکتر چمران به سوی اهواز رفتند و در مکانی که امروز به دانشگاه شهید چمران معروف است، ستاد جنگ های نامنظم را تشکیل دادند»

(یادنامه شهید دکتر چمران ص39).

 شهادت

«ارتش متجاوز عراق طی یک ضدّ حملۀ شدید در صدد بود تا روستای دهلاویه را به تصرّف خود در بیاورد و در این درگیری یکی از فرماندهان نیروهای نامنظم به نام سروان رستمی ،که شهید چمران او را یکی از بهترین افسران ارتش می خواند؛ بر اثر اصابت ترکش خمپاره شهید شد.

در پی این ضدّ حمله ارتش متجاوز که تیپ ده زرهی عراق، قوی ترین تیپ ارتش این کشور در آن حضور داشتند، و رزمندگان اسلام آن را دفع کرده بودند؛ صبح روز بعد دکتر چمران برای رسیدگی به وضع جبهه و معرفی فرماندۀ جدید به دهلاویه رفت و طی سخنانی برای رزمندگان اسلام ضمن اعلام شهادت سروان رستمی آنان را به صبرو استقامت دعوت کرد و از آنها خواست که راه او را ادامه دهند. وی همچنین، فرماندۀ جدید این منطقه؛

برادر مقدّم را به رزمندگان حاضر در جبهه معرّفی کرد. دکتر چمران سپس در جلسه ای با حضور فرماندهان گروهها، ضمن تشریح موقعیّت منطقه برنامه های آینده را برای آنها توضیح داد. آنگاه برای نشان دادن منطقه به فرماندۀ جدید رهسپار مقدّم ترین خطوط جبهه نبرد شد. در ساعت دوازده ظهر گلولۀ خمپاره به پشت سر شهید چمران اصابت کرد، محافظ شهید چمران که بر اثر اصابت ترکش جراحاتی سطحی برداشته بود وی را به بیمارستان سوسنگرد رسانید و پس از مداوای اوّلیّه راهی اهواز شد و در یک کیلومتری اهواز بر اثر خونریزی شدید دکتر چمران این عارف مجاهد جبهه های نبرد شهید شد »

( علی مردانی، 1386: 132)

چمران از نگاه همسرش غادّه چمران

یکی از زیباترین فرازهای زندگی شهید چمران شرح عشق او به همه موجودات عالم است، شهید چمران شخصیّتی عاشق داشت و محبت خداوند را در همه چیز متجلی می دید. ماجرای ازدواج شهید چمران ماجرایی شنیدنی است که شرح جزییّات آن را خانم غادّه جابر (چمران) در کتابی شرح داده اند. «غاده جابر» دختر مردی ثروتمند و تاجر مروارید بود که دلی آماده و روحی بلند داشت، برای امام حسین(ع) می نوشت، و از مظلومان جنگ لبنان دفاع می کرد او چنان شیفته شخصیّت دکتر چمران شد که تا آخرین لحظات عمر به پای او گریست و پس از شهادت نیز مدتها بر سرخاک او می رفت و هرگاه از او سخن می گوید زبانه آتش عشق را در نگاه و کلام او می توان دید.

غاده می گوید:

«نمی فهمیدم چرا مردم باید هم را بکشند، حتی نمی فهمیدم چه می شود که این طور نباشد فقط غمگین بودم، از جنگ داخلی، از مصیبت… خانه ما در صور زیبا بود دو طبقه با حیاط و یک بالکن رو به دریا که بعدها اسرائیل خرابش کرد. شب ها در این بالکن می نشستم گریه می کردم و می نوشتم. از این جنگ که از اسلام فقط نامش را داشت، با دریا حرف می زدم، با ماهی ها، با آسمان. این ها به صورت شعر و مقاله در روزنامه چاپ می شد. مصطفی اسم مرا پای همین نوشته ها دیده بود.

من هم اسم او را شنیده بودم اما فقط همین. درباره اش هیچ چیز نمی دانستم. ندیده بودمش. اما تصوّرم از او آدم جنگ جوی خشنی بود که شریک این جنگ است… بالاخره یک روز همراه یکی از دوستانم که قصد داشت برود مؤسّسه، رفتم. در طبقۀ اوّل مرا معرفی کردند به آقایی و گفتند ایشان دکتر چمران هستند. مصطفی لبخند به لب داشت و من خیلی جا خوردم فکر می کردم کسی که اسمش با جنگ گره خورده و همه از او می ترسند باید آدم خشنی باشد. حتّی می ترسیدم اما لبخند او و آرامشش مرا غافل گیر کرد. دوستم مرا معرفی کرد و مصطفی با تواضع خاصی گفت «شمائید؟ من خیلی سراغ شما را گرفتم زودتر از اینها منتظرتان بودم. مثل آدمی که مرا از مدتّها قبل می شناخته حرف می زد، عجیب بود.

به دوستم گفتم مطمئنی دکتر چمران این است؟ مطمئن بود. مصطفی تقویمی آورد مثل همان که چند هفته قبل سید غروی به من داده بود. نگاه کردم و گ فتم: من این را دیده ام. مصطفی گفت «همه تابلوها را دیده اید؟ از کدام بیشتر خوشتان آمد؟» گفتم شمع. شمع مرا خیلی متأثر کرد. توجّه او سخت جلب شد و با تأکید پرسید، شمع؟ چرا شمع؟ من خود به خود گریه کردم، اشکم ریخت گفتم نمی دانم این شمع «این نور» انگار در وجود من هست. من فکر نمی کردم کسی بتواند معنای شمع و از خود گذشتگی را به این زیبایی بفهمد و نشان بدهد…. (ادامه در فایل)

شهید چمران

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های زبان و ادبیات فارسی کلیک کنید..

نمونه ای از فهرست منابع جهت مطالعه بیشتر :

1. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج1و2، (1376)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی و وزارت اطلاعات تهران.
2. باهنر، محمدجواد،(1387) گسترش نهضت حسینی، تهران چاپ اوّل، نشر شاهد.
3. بختیاری دانشور، داوود،(1383) پاوۀ سرخ، چاپ ششم، تهران ، نشر سورۀ مهر.
4. بصیری، محمد صادق، رستمی نسب، عباسعلی، صرفی محمد رضا، خورشید کویر، (1380)چاپ اوّل ، نشر ستاد کنگرۀ بزرگداشت شهید دکتر محمد جواد باهنر.
5. تاجدینی، علی،(1390) همسفر خورشید، تهران ، نشر نماد اندیشه.
6. بی نا، تقویم تاریخ انقلاب اسلامی،(1369) ، گروه تحقیقات سروش.
7. جعفریان، رسول،(1384) جریان ها و جنبش های مذهبی سیاسی ایران، تهران ، نشر وزارت فرهنگ و ااشاد اسلامی.
8. جعفریان، حبیبه،(1381) نیمۀ پنهان ماه، چاپ چهارم، نشر روایت فتح.
9. چمران، مصطفی،(1386) خدا بود و دیگر هیچ نبود، چاپ چهاردهم،، نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
10. حاجی زاده، قدسیّه،(1390) زندگی به سبک باهنر، چاپ اوّل، تهران ، نشر مدرسه.
11. حیدری، غلامحسین،(1390) شهید باهنر و تحوّل بنیادین در آموزش و پرورش، نشر مدرسه.
12. …
13. …

جهت مشاهده و دانلود شهید باهنر – زندگینامه و آثار شهید دکتر محمّدجواد باهنر کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود شهید مطهری – زندگینامه و آثار شهید مرتضی مطهری کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود شهید آوینی – زندگینامه و آثار شهید سیّد مرتضی آوینی کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود شهید آوینی – زندگینامه، آثار و اندیشه های شهید آوینی کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود شهید بهشتی – زندگینامه و آثار شهید دکتر محمد حسینی بهشتی کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود شهید مفتح – زندگینامه و آثار شهید دکتر محمد مفتح کلیک کنید .

شهید چمران