اکوتوریسم، گردشگری و توریسم

 گردشگری و توریسم

 اکوتوریسم، گردشگری و توریسم

فصل دوم :  مبانی نظری  – تکنیک های تحقیق – پیشینه ی تحقیق

عنوان                                                                                                                                                        

2ـ1 گردشگری ……………………………………………………………………………………………………………………….

2 ـ 2 اکوتوریسم …………………………………………………………………………………………………………………….

2ـ 3 اکوتوریسم و توسعه شهری………………………………………………………………………………………………

2 ـ 4 اشکال مختلف اکو توریسم در نواحی شهری………………………………………………………………….

2 ـ 4 ـ 1 توریسم مردم شناسی ( از دیدگاه اکوتوریسم ) (Anthropology of Tourism  )………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2ـ 4 ـ 2 توریسم دامنه نوردی ( Domain Tourism Trekking  )………………… ………………………..

2 ـ 4 ـ 3 توریسم کوهنوردی و غارگردی ( Mountaineering and Tourism Ghargrdy  )…..

2 ـ 4 ـ 4 توریسم ورزش های ساحلی و آبی ( Coastal Tourism and water Sport  )…….

2 ـ 4 ـ 5 توریسم بیابانگردی ( Desert Tourism  )…………………………………….. …………………………..

2 ـ 4 ـ 6 توریسم طبیعت درمانی ( Nature Tourism and Health )……….. …………………………..

2 ـ 5 پیشینه ی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

منابع ……………………………………………………………………………………………………………..

گردشگری و توریسم

گردشگری

اصطلاح توریست (جهانگرد) از قرن نوزدهم معمول شد در آن زمان اشراف زادگان فرانسه می بایست برای تکمیل تحصیلات و کسب تجربه های لازم زندگی اقدام به مسافرت نمایند این جوانان در آن زمان توریست نامیده می شدند و بعدها در فرانسه این اصطلاح در مورد کسانی به کار می رفت که برای سرگرمی و وقت گذرانی و گردش به فرانسه سفر می کردند و بعداً با تعمیم بیشتر به کسانی اطلاق می شد که اصولاً به این منظور به سفر می­رفتند. کم کم کلمه توریست به بعضی زبانهای دیگر وارد شد و از آن واژه توریسم به وجود آمد، از همان زمان توریست و توریسم به بعضی از مسافرت ها و مسافرینی گفته می شود که هدف آنها استراحت، گردش، سرگرمی و آشنایی با مردم بود و نه کسب درآمد و اشتغال به کار.

در زبان فارسی اصطلاح سیاح در گذشته به کسانی گفته می شد که با هدف و منظور شخصی دست به سفرمی زنند، مانند ناصر خسرو، سعدی و این واژه در زبان فارسی تا نیمه اول قرن بیستم در معنی فوق به کار می رفت تا آنکه دو واژه جهانگرد و جهانگردی جای آن را گرفت اما در اروپا گر چه در قرن هفدهم احتیاج به چاپ کتاب راهنمایی جهانگردی احساس شد ولی تعداد کسانی قادر بودند برای سرگرمی و استراحت اقدام به سفر به یک کشور خارجی نمایند بسیار کم و محدود بود و این عدم امکان و محدودیت تا قرن نوزدهم ادامه داشت، زیرا مسافرت ها اغلب طولانی و ناراحت کننده بودند و وسایل حمل و نقل سریع و راحت وجود نداشت، مخارج حمل و نقل و مسافرت نیز بسیار گران تمام می شد. در سال 1925 کمیته مخصوص آمارگیری مجمع ملل افراد زیر را جهانگرد شناخت:

1ـ کسانی که برای تفریح و دلایل شخصی با مقاصد پزشکی و درمانی سفر می کنند.

2ـ کسانی که برای شرکت در کنفرانس ها، نمایشگاه ها، مراسم مذهبی، مسابقات ورزشی و از این قبیل به کشورهای دیگر سفر می کنند.

3ـ کسانی که به منظور بازاریابی و امور بازرگانی سفر می کنند.

4ـ افرادی که با کشتی مسافرت می کنند و در بندری در مسیر راه تا 24 ساعت اقامت می نمایند (فیض بخش،علی ؛1355: 18-25).

در سال 1937 نیز کمیته ویژه در رم جهت بررسی پاره ای از مسائل صنعت توریسم تشکیل گردید و مفهوم توریسم تفریحی به این شرح ارائه شد: افرادی که در یک دوره 24 ساعته یا بیشتر به یک کشور خارجی سفر می کنند توریست خوانده می شوند. این کمیته مسافرت های زیر را به عنوان حرکت های توریستی به شمار آورد.

1ـ افرادی که جهت خوشگذرانی، دلایل شخصی و مسائل بهداشتی به مسافرت می روند.

2ـ افرادی که برای شرکت در کنفرانس ها مسافرت می کنند.

3ـ افرادی که جهت انجام کارهای بازرگانی مسافرت می کنند.

4ـ افرادی که به گردش دریایی می روند.

جهت مشاهده و دانلود گردشگری روستایی کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود گردشگری چیست – اصول و مبانی گردشگری کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود  بررسی وضعیت گردشگری جنگ به منظور توسعه گردشگری کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود  امکان سنجی تغییر وضعیت معادن متروکه روباز به نواحی گردشگری کلیک کنید .

اکوتوریسم

اكوتوریسم اختصار واژه Ecological – Tourism است كه در ادبیات فارسی به جهانگردی زیست محیطی یا طبیعت گردی مشهور شده است. هر چند كه در زبان فارسی بین جهانگردی زیست محیطی و جهانگردی طبیعت گرد تفاوتی قایل نشده‌اند اما اصولاْ دانشمندان این عرصه تفاوت هایی بین این دو واژه قایل هستند و اكوتوریسم را زیرمجموعه طبیعت گردی می‌دانند، امّا به دلیل وارد نشدن به مباحث فلسفی بحث این دو واژه را با كمی اغماض یكسان تلقی می‌نماییم.

به طور كلی طبیعت گردی عبارت است از «انواع گردشگری كه در بستر طبیعت صورت می‌پذیرد كه هدف آن داد و ستادهایی بین جهانگرد و محیط زیست است كه در آن به محیط زیست آسیب وارد نشود.» (صارمی نائین، محمد حسین، 1382: 1 ) .

اكوتوریسم از نظر بازار كار به عنوان نوعی جهانگردی طبیعت‌گرا تعریف شده است ولی از سال 1990 به بعد از سوی NGOها ، كارشناسان و دانشگاهیان به عنوان ابزاری جهت حصول توسعه پایدار مطرح و مورد مطالعه قرار گرفته است. بنابراین عبارت اكوتوریسم از یك سو به مفهومی اشاره دارد كه تحت یك سری اصول و قوانین قرار دارد و از سوی دیگر به یك بخش خاص از بازار كار.موسسه بین‌المللی اكوتوریسم در سال 1991 یكی از اولین تعاریف اكوتوریسم را ارائه داد: «اكوتوریسم یك مسافرت مسئولانه به مناطق طبیعی است كه محیط زیست را حفظ و زندگی راحت مردم محلی را تثبیت می‌نماید»

برآوردهای TES جامعه اكوتوریسم ( The Ecotourism Society) نشان می‌دهد طبیعت گردان بسته به انگیزه سفر خود در گروه سنی خاصی قرار دارند: گروهی از طبیعت گردان به دنبال ماجراجویی، دیدار از سرزمین‌های بكر و نیز توریسم ورزشی هستند که اغلب در مقطع سنی كمتر از 40 سال بوده و پیشینه آنها در محدوده سنی 19 تا 35 سال قرار دارد. اما گروهی كه با هدف لذت بردن از طبیعت و دیدار از حیات وحش و … به اكوتوریسم می‌پردازند در محدوده سنی 35 تا 54 قرار دارند (باید توجه داشت كه این بررسی، اكوتوریست‌های بین‌المللی را مدنظر دارد و طبیعت گردان در مقیاس ملی و محلی به طور كلی محدوه سنی وسیع‌تری را در بر می‌گیرند ) .

اكوتوریست‌ها تركیب جنسی خاص ندارند و اغلب نسبت جنسی آنها 50 به 50 است ( اما قاعدتاً انتظار می‌رود با توجه به برخی محدودیت‌ها كه برای طبیعت گردان زن در ایران وجود دارد این نسبت تا حدودی به نفع مردان تغییر كند ) .

بررسی‌های TES همچنین بیانگر آن است كه بیش از 80 درصد طبیعت گردان بین‌المللی دارای تحصیلات عالیه هستند. این شمار برای طبیعت گردان علاقمند به لمس طبیعت و نیز دیدار از جاذبه‌های آن ( به طور عمده افرادی كه برای تغییر حال و هوای زندگی شخصی دست به طبیعت گردی می‌زنند ) نزدیك به صد در صد است. اما طبیعت گردان ماجراجو با توجه به آنكه عموماً جوان می‌باشند، غالباً دانشجو و یا حتی محصلان دبیرستانی هستند. برآوردها همچنین نشان می‌دهد بیشترین گروه از طبیعت گردان( حدود 60 درصد) سفرهای گروهی را ترجیح می‌دهند. 15 درصد نیز علاقمند به سفرهای خانوادگی بوده و13 درصد نیز اغلب سفرهای خود را به تنهایی انجام می‌دهند .

متوسط زمان سفر حدود 50 درصد طبیعت گردان بین 8 تا 14 روز است. بسته به نوع سفر ، این رقم نیز حکایت دارد که می‌كند. اغلب تورهای شكار در مقیاس بین‌المللی ، برای مدت بیش از 20 روز برنامه‌ریزی می‌شوند و نیز تورهای ماجراجویانه به 30 روز نزدیك می‌شود. با این وجود سفرهایی كه در مقیاس محلی صورت می‌گیرد، در مدت زمانی بسیار كوتاه‌تر انجام می‌شود اما این نكته قابل توجه است كه به طور معمول زمان سفر برای طبیعت گردان طولانی‌تر از زمان سفر برای علاقمندان به جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و یاتجاری است. حتی سفرهای تفریحی نیز در مقیاس زمانی كوتاه‌تری نسبت به طبیعیت گری انجام می‌شوند، كه این نكته نقش بسیار مهمی در تحلیل بازار اكوتوریسم دارد. بررسی‌هایی كه درباره اكوتوریسم انجام شده نشان می‌دهد كه طبیعت گردان بیشتر از دیگر گروههای مسافران پول خارج می‌كنند.

منابع اكوتوریسم هر منطقه را طبیعت آن عرضه می‌كند و در مناطقی همچون كشور ما كه برخوردار از طیف كامل چشم‌اندازهای متنوع اقلیمی و شیوه‌های جمعیتی منطبق با این شرایط اقلیمی است دسته‌بندی مقاصد طبیعت گردی بسیار متفاوت با سایر مناطق با منابع متفاوت خواهد بود.اكوتوریسم به گروه‌های جهانگردی و مناطق توریست پذیر فرصت سرمایه‌گذاری برای به دست آوردن مزیت نسبی را پیشنهاد می‌كند .

در این میان پناهگاه حیات وحش بكر برای اكوتوریست جذابیت قابل توجهی دارد.اعتبار اكوتوریسم نسبت به نرخ رشد حاصله در مدت 10 ساله گذشته بیش از ده برابر افزایش داشته است. این یافته‌ها نشان دهنده اهمیت آن در تولید ناخالص ملی است (كیتر، ارلت، اكوتوریسم در جهان سوم، ترجمه آناهیتاهمایون، 1 ) .

اكثر كشورهای جهان سوم مشكلات زیادی از نظر پرداخت بدهی‌هایشان دارند. بنابراین اكوتوریسم فرصت مناسبی را برای سرمایه‌گذاری بر روی جاذبه‌های فراوان طبیعی ایجاد می‌كند. توسعه اكوتوریسم به عنوان یكی از گزینه‌های جهانگردی باید در مقیاس كوچك و در محدوده فعالیت‌های مالكان محلی صورت گیرد(كیتر، ارلت؛ 1994؛ 2 ) . ماهیت گسترده امر توسعه اكوتوریسم و نیز تقاضاهای زیاد برای آن در مقیاس معدود قاعدتاً باید بتواند میزان بالاتری از مشاركت مردمی (محلی) را نسبت به جهانگردی سنتی و با به كارگیری افراد محلی به طور مستقیم یا غیرمستقیم فراهم كند (كیتر، ارلت؛ 1994؛ 4 ) . اكوتوریست‌ها بیشتر از كشورهای توسعه یافته هستند.

در نتیجه طول سفر و اقامتشان نیاز به همكاری با كشورهایی كه به آن سفر می‌كنند دارند. گسترش جهانگردی از هر نوع حتی در شرایط نبود سرمایه‌گذاری كافی در اقتصاد جهان سوم قابل انتظار است. با رشد سریع صنعت جهانگردی اكوتوریسم به عنوان یك طرح سرمایه‌گذاری جلب نظر می‌كند و تجارتی عمده محسوب می‌شود.

اتحادیه اطلاع رسانی اقتصادی برآورد كرده است كه بازار اكوتوریسم بیابان گرد 10 میلیون دلار درآمد در سال 1989 به همراه داشته است. اكوتوریسم به عنوان مهمترین بازار جهانگردی برای بسیاری از مناطق جهان سوم مطرح است. بررسی نرخ رشد جهانگردان ورودی به مناطق برگزیده اكوتوریست پذیر نشان می‌دهد كه بازدید‌كنندگان ورودی در مدت ده سال گذشته تقریباً دو برابر شده‌اند. بعضاً روش مرحله به مرحله در جهت برنامه‌ریزی جهانگردی دیده شده است. که این امر در مقابل رشد مشكلات در زمینه مدیریتی قابل توجه بوده است(كیتر، ارلت؛ 1994: 5 ) .

  اشکال مختلف اکو توریسم در نواحی شهری

مجموعه گسترده‌اى از منابع پراکنده ثبت نشده و در بسيارى موارد رو به قهقرا داشته‌هاى اکوتوريسم ايران را شکل مى‌دهد. اين داشته‌ها طيف متنوعى از چشم‌اندازهاى جغرافيائى و آثار و ذخاير طبيعى را شامل مى‌شود.

بررسى جغرافيائى طبيعى ايران و نيز امکان سنجى هر کدام از جاذبه‌هاى اکوتوريستى قابل سرمايه‌گذارى در کشور ما بيانگر آن است که اکوتوريسم در ايران يک منبع اقتصادى کم‌نظير خاص بسيار مستعد و البته رها شده به حال خود است.

قطعاً موقعيت اکوتوريستى ايران در وهله نخست ناشى از شرايط توپوگرافيکى آن در جوار منطقه و پرفشار جنب حاره است به‌طور معمول انتظار مى‌رود کشورهائى که در اين حوزه پرفشار قرار دارند برخوردار از اقليم خشک و نيمه‌خشک و چشم‌انداز زيستى ناشى از اين پديده اقليمى باشند. اما مجموعه‌اى از عوامل تکتونيکى که شامل مجموعه‌اى از چين‌خوردگى‌هاى دوران‌هاى اول و دوم و سوم زمين‌شناسى است موجب شده است ايران به يکى از بلندترين فلات‌هاى دنيا تبديل شود.

در نتيجه عامل ارتفاع به‌شدت در تقابل با عامل عرض جغرافيائى عمل کرده و موجب شده است ‘وضعيت’ طبيعى ايران تفاوت‌هاى بسيارى با ‘موقعيت’ جغرافيائى آن در کره زمين داشته باشد. دو رشته کوه مرتفع و وسيع البرز و زاگرس با دارا بودن بيش از30 قله مرتفع‌تر از بلندترين قله‌هاى اروپا و آمريکا در دل يک منطقه خشک و بيابانى مجموعه‌اى از چشم‌اندازهاى کوهستانى و جنگلى با شرايط اقليمى معتدل و حتى همراه با يخچال‌هاى دائمى ايجاد کرده‌اند.

اين تنوع جغرافيائى زمين زيست گونه‌هاى بسيار متفاوت گياهى و جانورى را در ايران فراهم کرده است آنچنانکه ايران يکى از پنج کشور بهره‌مند از تنوع زيستى کامل (داشتن چهار فصل و زيست‌گونه‌هاى اصلى گياهى و جانوري) در جهان به شمار مى‌آيد. جزء آن، وجود بزرگ‌ترين درياچه جهان در شمال کشور خط ساحلى هزار و دويست کيلومترى با خليج فارس وجود ۵۰ درياچه در داخل کشور که از ميان آنها هيجده درياچه به‌عنوان يکى از ۵۹ ذخاير زيستى کره زمين شناخته شده است.

جهت مشاهده و دانلود  اهمیت و شرایط گردشگری در اقتصاد جهانی کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود  برنامه ریزی محیطی توسعه توریسم طبیعت گرا کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود ادبیات انواع توریسم،گردشگرى و میراث فرهنگی کلیک کنید .

ادامه اشکال مختلف اکو توریسم در نواحی شهری

جنگل‌هاى انبوه شمال غرب مازندران آخرين بازمانده اينگونه جنگل در جهان بوده و از اين نظر جنگل‌هائى باستانى به‌شمار مى‌آيند. بيابان‌هائى وسيع که در آنها اغلب مؤلفه‌هاى بيابانى از قبيل وزش بادها حجم ماسه‌هاى روان بيشينه گرماى هوا در بالاترين حد ثبت شده مناطق بيابانى جهان هستند و نيز طيف متنوعى از آداب و رسوم و شيوه‌هاى معيشتى چندهزارساله منطبق با شرايط اقليمى است.از آن جمله معيشت کوچ‌نشيني، از ديگر داشته‌هاى اکوتوريسم در ايران به‌شمار مى‌آيد.

ديگر بار تأکيد مى‌شود قرار داشتن ايران در شمار پنج کشور نخست بهره‌مند از بيشترين تنوع اقليمى در جهان به معناى آن است که در ايران زمينه براى هرگونه سرمايه‌گذارى اکوتوريستى فراهم است و به‌ويژه در قطب‌هاى اکوتوريستى کشور منابع مورد اتکاء آنچنان در دسترس قرار دارند که اغلب حتى نيازى به مضاعف‌سازى جاذبه‌ها وجود ندارد و صرف‌نظر از مسائلى همچون محدوديت بازار توريسم فرهنگى و نبود زمينه اجتماعى گسترش توريسم تفريحى در ايران از اين نظر نيز توان بالقوه اکوتوريسم ايران بسيار افزون‌تر از ديگر بخش‌هاى توريسم است.

 توریسم مردم شناسی ( از دیدگاه اکوتوریسم ) ( Anthropology of Tourism  )

توریسم دامنه نوردی ( Domain Tourism Trekking  )

توریسم کوهنوردی و غارگردی ( Mountaineering and Tourism Ghargrdy  )

توریسم ورزش های ساحلی و آبی ( Coastal Tourism and water Sport  )

توریسم بیابانگردی ( Desert Tourism  )

توریسم طبیعت درمانی ( Nature Tourism and Health )

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات و پیشینه تحقیق پایان نامه های جغرافیا کلیک کنید. 

نمونه ای از منابع و مأخذ جهت مطالعه بیشتر

1. امیدبیگی ، الف ، 1374 ._ رهیافت های تولید و فرآوری گیاهان دارویی ، انتشارات فکر روز . (بررسي مزيت نسبي توليد و صادرات گل و گياهان زينتي ، پژوهشنامه ي علوم انساني و اجتماعي / سال پنجم / شماره ي نوزدهم / سال 84 ، ص 54 )
2. بصیری، فرشته، و محمدمهدی گودرزی سروش، 1391، تاثیر اکوتوریسم بر توسعه پایدار شهری مطالعه موردی : شهر تویسرکان،اولین همایش ملی گردشگری و طبیعت گردی ایران زمین، همدان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، شرکت هم اندیشان محیط زیست فردا،
3. پیروز ، الهام ؛ نوبخت ،محمد باقر ._ توسعه عنعت گردشگری در ایران ؛ موانع و راهکارها ؛ تهیه شده در معاونت پژوهش های اقتصادی ؛ کتاب
4. چیذری ، امیر حسین ؛ یوسفی , علی ؛ موسوی حبیب الله ، 1385 ._ بررسی بازار های هدف صادراتی گل و گیاهان ایران ، اقتصاد کشاورزی و توسعه ، سال چهاردهم ، شماره 55.
5. خلج ، محمد علی ؛ امیری ، مینا ، 1387._افزایش جذب گردشگر ( صنعت اکوتوریسم ) از طریق توجه و بهبود کانون های جذب گردشگر در شهر محلات
6. …
7. …

جهت مشاهده و دانلود جاذبه های گردشگری درشهرستان قزوین و تاثیرات گردشگر در قزوین کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود بررسی نقش تأثیر پرورش گل و گیاه در توسعه گردشگری شهر محلات کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود  تحلیل جغرافیایی مراکز اقامتی شهرستان رامسر و نقش آن در برنامه ریزی گردشگری کلیک کنید .

www.washington.edu