اصول کشورداری و سیاست خارجی هخامنشیان از کوروش تا داریوش اوّل

اصول کشورداری و سیاست خارجی هخامنشیان از کوروش تا داریوش اوّل

اصول کشورداری و سیاست خارجی هخامنشیان از کوروش تا داریوش اوّل

سیاست خارجی هخامنشیان

‏3-1 اصول کشورداری و سیاست خارجی هخامنشیان در دوران کوروش ………………………………………….

3-1-1 اصول کشورداری کوروش ……………………………………………………………………………………………….

3-1-1-1 رعایت اصل اوّل کشورداری توسّط کوروش ………………………………………………………………….

3-1-1-2 رعایت عدالت و اصول کشورداری توسّط کوروش ………………………………………………………….

3-1-1-3 سیاست لشکری و نظامی کوروش در خدمت کشورداری ………………………………………………..

3-1-1-4 سیاست چندپایتختی …………………………………………………………………………………………………..

3-1-2 سیاست خارجی کوروش ………………………………………………………………………………………………….

3-1-2-1 تصرّف ماد با تکیه بر سیاست سازش با بزرگان ماد ……………………………………………………….

3-1-2-2 سیاست جنگ و توسعه‏ی قلمرو حکومتی با تصاحب سه مرکز مهم از چهار قدرت بزرگ جهان آن زمان با تکیه بر تساهل و مدارا با ملل مغلوب

3-1-2-3 سیاست تساهل دینی ………………………………………………………………………………………………….

3-1-2-4 نقش دریاها در کشورداری و سیاست خارجی کوروش ……………………………………………………

3-1-2-5 مرگ کوروش و ناتمام ماندن سیاست توسعه‏ی قلمرو حکومتی ………………………………………

3-2 ‏اصول کشورداری و سیاست خارجی هخامنشیان در دوران کمبوجیه …………………………………………

3-2-1 اصول کشورداری کمبوجیه ……………………………………………………………………………………………..

3-2-1-1 پیش از حمله به مصر …………………………………………………………………………………………………

3-2-1-2 نقش خراج و مالیات به عنوان اصل اقتصادی کشورداری در دوران حکومت کمبوجیه ……….

3-2-2 سیاست خارجی کمبوجیه …………………………………………………………………………………………………

3-2-2-1 توسعه ‏طلبی و ادامه‏ی فتوحات کوروش ………………………………………………………………………..

3-2-2-2 تاکتیک تأسیس نیروی دریایی …………………………………………………………………………………………..

3-2-2-3 سیاست‏های کمبوجیه در مصر و سیاست او در قبال کاهنان مصری ………………………………..

3-2-2-4 سیاست‏های کمبوجیه پس از فتح مصر ………………………………………………………………………..

3-3 ‏اصول کشورداری و سیاست خارجی هخامنشیان در دوران گئومات ………………………………………….

3-3-1 سیاست‏های داخلی و خارجی گئومات ……………………………………………………………………………….

3-3-2 حمایت از طبقات فرودست ………………………………………………………………………………………………

3-4 ‏اصول کشورداری و سیاست خارجی هخامنشیان در دوران داریوش اوّل ……………………………………

3-4-1 اصول کشورداری داریوش ……………………………………………………………………………………………….

3-4-1-1 تشکیلات حکومتی و کشورداری داریوش …………………………………………………………………….

3-4-1-2 تقسیم قلمرو شاهنشاهی به چندین ساتراپ …………………………………………………………………..

3-4-1-3 نظام‏مندی مالیات …………………………………………………………………………………………………….

3-4-1-3-1عنوان‏های مالیات و خراج ……………………………………………………………………………………..

3-4-1-3-2 نظام خراجگذاری در دوران داریوش اوّل ………………………………………………………………..

3-4-1- 3-3 شیوه‏ی گردآوری مالیات‏ها ………………………………………………………………………………….

3-4-1-3-4 هدایا و خراج (اقوام هدیه‏دهنده و خراج‏دهنده)

3-4-1-3-5 نقش برجسته‏ی هیأت‏های نمایندگی ملّت‏های امپراتوری در تخت جمشید ……………….

3-4-1-4 ایجاد راه شاهی ……………………………………………………………………………………………………….

3-4-1-5 ایجاد لشکر جاویدان ………………………………………………………………………………………………….

3-4-1-6 رعایت حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی توسّط داریوش …………………………………………

3-4-1-6-1 قانون‏گذاری ………………………………………………………………………………………………………..

3-4-1-6-2 برپا کردن اقتصاد سالم …………………………………………………………………………………………

3-4-1-6-3 توجّه ویژه به توسعه‏ی کشاورزی …………………………………………………………………………..

3-4-1-6-4 توجّه ویژه به حقوق مربوط به کار …………………………………………………………………………

3-4-1-6-4-1 حقّ کار کردن ………………………………………………………………………………………………..

3-4-1-6-4-2 حق تمتّع عادلانه و مساعد کار …………………………………………………………………………

3-4-1-6-4-3 حقّ دریافت مزد و مزایای منصفانه ……………………………………………………………………

3-4-1-7 سیاست چندپایتختی ……………………………………………………………………………………………….

3-4-2 سیاست خارجی داریوش ……………………………………………………………………………………………….

3-4-2-1 مقابله با شورش‏ها و قیام‏ ولایات استقلال‏طلب …………………………………………………………..

3-4-2-2 استقرار امنیّت و سازندگی …………………………………………………………………………………………

3-4-2-3 سیاست جنگ و لشکرکشی‌ ………………………………………………………………………………………

3-4-2-4 سیاست خارجی داریوش نسبت به سرزمین‏های دیگر ………………………………………………….

3-4-2-4-1 مصر …………………………………………………………………………………………………………………..

3-4-2-4-2 سکاها ………………………………………………………………………………………………………………..

3-4-2-4-3 یونان ………………………………………………………………………………………………………………….

3-4-2-4-4 اسپارت ……………………………………………………………………………………………………………….

3-4-2-5 نقش دریاها و آبراهه‏ها در سیاست خارجی داریوش ……………………………………………………..

3-4-2-5-1 خلیج فارس و دریای عمان …………………………………………………………………………………..

3-4-2-5-2 مدیترانه و دریای سرخ …………………………………………………………………………………………

3-4-2-5-3 کانال سوئز …………………………………………………………………………………………………………

3-4-2-6 سیاست دینی داریوش ………………………………………………………………………………………………

3-4-3 تقسیم‏بندی تحوّلات دوران داریوش ………………………………………………………………………………

منابع سیاست خارجی هخامنشیان

سیاست خارجی هخامنشیان

هخامنشیان

 اصول کشورداری کوروش

شرح زندگی کوروش و نحوه‏ی کشورداری او یکی از مهم‏ترین و باشکوه‏ترین دوره‏های زمامداری در تاریخ جهان را بیان می‏کند. کوروش بنیان‏گذار پادشاهی تازه که پدرش کامبیز (کمبوجیه‏ی اوّل) از خانواده‏ی هخامنشی پارس و از طایفه‏ی پاسارگاد[1] و از نژاد آریایی‏های ایرانی و مادرش ماندانا از شاهزادگان ماد بود، به مادها به چشم خودی می‏نگریست و به آنان امتیازات همگون واگذار می‏کرد.[2] کوروش با غلبه بر آستیاگ (آژی‏دهاک)، آخرین فرمانروای مادها و تسخیر هَگمَتانه در سال 550 ق.م رسماً امپراتوری معظّم هخامنشی را بنیان نهاد که تا آن زمان بی‏نظیر بود.

از همان نخستین نبردی که به سقوط مادها منجر شد، اساسی‏ترین سیاست خارجی و داخلی کوروش یعنی «تسامح و مدارا» پایه‏ریزی شد؛ زیرا وی پس از غلبه بر آستیاگ بر خلاف پادشاهان گذشته با او به نرمی رفتار و مدارا کرد. او با پایه‏گذاری این اصل مهم، انقلابی بزرگ در عالم سیاست ایجاد کرد که تا آن زمان سابقه نداشت.[3] نیز کوروش با فتح سرزمین ماد و انتقال سلطنت از یک شاخه‏ی آریایی به شاخه‏ی دیگر، طرح حکومتی را در سرزمین پارس درانداخت که تا آن زمان در دنیای باستان بی‏سابقه می‏نمود. او در سازمان حکومت خویش علیرغم تبعیّت از سیاست نظامی‏گری (میلیتاریستی) و جهانگیری مادها و سایر ملل همسایه، روش برخورد با ملّت‏ها و تمدّن‏های مغلوب را دگرگون ساخت.

همچنین او و جانشینانش با استفاده از سیاست اخذ و تلفیق از دستاوردهای تمدّن‏های بزرگ باستان و اتّخاذ سیاست مدارا با ملل مغلوب، روش‏هایی را در اداره‏ی امور کشور و امر فرمانروایی بر مردم، در این سرزمین بنیان نهادند که تا قرن‏ها بعد از آن‏ها تمامی حکومت‏هایی که با عناوین مختلف بر این سرزمین فرمان رانده‏اند، با تغییراتی اندک، از همان روش‏ها جهت اداره‏ی امور کشور سود جسته‏اند. به عبارت دیگر اندیشه‏ی جاری و ساری در سازمان اداری و اصول کشورداری هخامنشیان را می‏توان در روش حکومت تمام سلاطین سلسله‏های مختلف تاریخ ایران سراغ گرفت.

یعنی هیچ‏گاه تغییر عنوان سلطنت و نام سلاطین در شیوه‏ی فرمانروایی آنان تأثیر چندانی نداشته است و در عمل روح و اندیشه‏ی حاکم بر اعمال و افکار شاهنشاهان این سرزمین، همان تفکّری بود که منشأ اقدامات و عملکردهای شاهان هخامنشی به شمار می‏رفت. به همین دلیل در عرصه‏ی اداره‏ی امور کشور در ایران می‏توان هخامنشیان را به عنوان بانیان اندیشه و تفکّری به حساب آورد که در طول بیست و پنج قرن تاریخ این سرزمین، همواره از نقشی تعیین‏کننده و سرنوشت‏ساز برخوردار بوده است.

اندیشه‏ی سیاسی هخامنشی تلفیقی است از باورها و سنّت‏های رایج در میان قبایل آریایی با سنّت‏ها و شیوه‏های موجود در میان ملل همسایه و یا تحت فرمان هخامنشیان، هم‏چون بابل، آشور، ایلام و… در ارتباط با مقوله‏ی قدرت و حکومت، که در نهایت جنبه‏ی ایرانیّت به آن شکل و هیأتی تازه بخشید که تا آن زمان در تاریخ جهان باستان مانندی برای آن وجود نداشت.

جهت مشاهده و دانلود روابط هخامنشیان و مصر کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود روابط هخامنشيان و يونان کلیک کنید .

ادامه اصول کشورداری کوروش- سیاست خارجی هخامنشیان

امپراتوری هخامنشی اگر چه بنیادش بر افزایش قدرت نظامی و تشکیلات نظامی استوار شده بود، ولی سیاست نظامی‏گری هخامنشیان هیچ‏گاه بر ویران‏گری و تجاوزگری و برای غارت و چپاول ملّت‏ها نبوده است و دولت هخامنشی هیچ‏گاه در فتوحات و پیروزی‏های خود دست به ویران‏گری، غارت و ستمگری نزدند. بلکه توسعه‏طلبی و کشورگشایی آن‏ها برای جلوگیری از غارت‏گری‏ها و گسترش نظم و عدالت بود و این چنین ادّعایی را ما در نوشته‏های مورّخان بزرگ قدیم مانند هرودوت و اندیشمندان منصف کنونی غرب می‏توان اثبات کرد.

سیاست تساهل و مدارای شاهان هخامنشی به ویژه کوروش در برخورد با فرهنگ و مذهب ملل مغلوبه، مورد عنایت و احترام ویژه‏ی مورّخان قدیم و بیشتر اندیشمندان جدید اروپائی و غرب می‏باشد در خود یونان، کوروش از احترام ویژه‏ای برخوردار بود و یونانی‏ها ویژگی‏های اخلاقی و درست‏کرداری او را الگو و سرمشق خود قرار می‏دادند چنان که گزنفون در این زمینه کوروش‏نامه را نوشت.

به رغم دیدگاه بیشتر نویسندگان متعصّب و ناسیونالیست غرب که ایران را دشمن آزادی و عقل می‏دانستند. نویسندگان قدیم یونانی، در نوشته‏های خود از آزادی عقیده و عشق به حقیقت و عدالت و علاقه به نیکوکاری، که در اصول اخلاقی ایران بود تمجید فراوان کردند. گزنفون کوروش بزرگ را به عنوان قهرمان قدیمی‏ترین رمان تاریخی، یعنی کروپدی (کوروپدیا) برگزید و برای او در این کتاب محسّنات طبیعی و اخلاقی بسیار قائل شد.

سیاست نظامی‏گری هخامنشیان و جهانگشایی آنان بنا به مقتضیّات زمانی دنیای آن روز بود و هم‏چنین قوم پارس در آن روزگار دارای تمدّن عالی و درخشان بودند و در نظر داشتند با گشودن سرزمین‏های جدید و با بهره‏گیری از دستاوردهای ملل سرزمین‏های گشوده شده، نوعی وحدت فرهنگی و جهانی را به وجود بیاورند که مرکز تلاقی آن در ایران و عنصر فرهنگ ایرانی باشد و این هم لازم به یادآوری است که گشودن سرزمین‏ها طوری صورت می‏گرفت که در نهایت رضایت و خواست مردم آن سرزمین‏ها تأمین می‏گردید.

بعد از فتح شهر یا سرزمین، به هیچ روی با قوانین، مذهب و عادات مردم مخالفت و مبارزه نمی‏شد و مردم آزادی کامل را دارا بودند و نمونه‏ی این گونه تساهل و همدردی را در فتوحات کوروش می‏بینیم. وی پس از پیروزی بر مادها توانست با حمله و تصرّف سرزمین لیدی (546 ق.م) و بابل(539 ق.م) و بسیاری از شهرهای یونانی آسیای صغیر، امپراتوری بزرگی پدید آورد. اساس سیاست کوروش را می‏توان از منشور معروف وی که در بابل در زمینه‏ی احترام به مذهب و حقوق ملل مغلوب صادر کرد، دریافت (تصویر 3-1). وی پایه‏های سلطنت خود را بر بخشندگی و اخلاق نیکو قرار داده بود.[4]

[1] یکی از طوایف چادرنشین پارس (ناحیه‏ای که مسجدسلیمان امروز قسمتی از آن است)

[2] کریستین‏سن، آ. ، (1389)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه‏ی رشید یاسمی، نشر نگاه، تهران، ص174.

[3] مدیرشانه‏چی، م. و حسین محمّدی‏خشتی، (1390)، سیاست خارجی ایران در دوران هخامنشیان، فصلنامه‏ی سیاست، مجلّه‏ی دانشکده‏ی حقوق و علوم سیاسی، دوره‏ی 41، شماره‏ی 1، بهار 1390، ص231.

[4] دورانت، و. ، (1366)، تاریخ تمدّن، ترجمه‏ی ابوالقاسم طاهری، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، تهران، چاپ اوّل، ج1، ص408.

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات و پیشینه تحقیق پایان نامه های تاریخ کلیک کنید . 

سیاست خارجی هخامنشیان

هخامنشیان

نمونه ای از فهرست منابع و مآخذ جهت مطالعه بیشتر :

1. آذری، علاءالدّین (1352)، روابط ایران و سیلان، مجلّه‏ی بررسی‏های تاریخی، سال هشتم، مهر و آبان 1352.
2. ــــــــــــــ (1351). روابط ایران و مصر در عهد باستان، مجلّه‏ی بررسی‏های تاریخی، شماره‏ی‏ پیاپی 41، سال 1351، صص 168-127.
3. آزاد، ابوالکلام (1342)، ذوالقرنین یا کوروش کبیر، ترجمه‏ی محمّدابراهیم باستانی پاریزی، چاپ تابان، تهران.
4. آشوري، داریوش (1383)، دانشنامه‏ی سياسي، مرواريد، تهران.
5. ــــــــــــــ (1354)، فرهنگ سیاسی، مروارید، تهران، چاپ هشتم.
6. آلادپوش، علی و عليرضا توتونچيان، (1372)، ديپلمات و ديپلماسي، وزارت امور خارجه، تهران، چاپ اوّل.
7. آموزگار، ژاله (1386)،تاریخ اساطیری ایران، سمت، تهران.
8. ابن‏اثیر (1364)، الکامل فی التّاریخ (اخبار ایران)، ترجمه‏ی محمّدابراهیم باستانی پاریزی، چاپ دوّم.
9. …
10. …

www.nomadicmatt.com