پیشگیری از بزهکاری از طریق حفاظت از آماج های جرم

آماج های جرم

فهرست مطالب

عنوان                                                                                          صفحه

فصل دوم : مفهوم و ماهیت پیشگیری از بزهکاری از طریق حفاظت از آماج های جرم          9

مبحث نخست: مفهوم پیشگیری از بزهکاری در حقوق كيفري    9

گفتار اول: تعریف پیشگیری و بزهكار از ديدگاه جرم شناسي 12

بند اول: تعریف بزهكاري      15

بند دوم: تعریف پيشگيري      17

گفتار دوم: سیر تاریخی پیشگیری از طریق حفاظت از آماج هاي جرم   19

گفتار سوم: محافظت از آماج ها در سیاست جنایی اسلام       23

مبحث دوم: مبانی و اهداف پیشگیری از حفاظت از آماج های جرم      25

گفتار اول: مبانی پیشگیری و ضعي و حفاظت از آماج های جرم         26

بند اول: نظریه انتخاب عقلانی 27

بند دوم: نظریه فرصت         29

بند سوم: نظریه کنترل و مهار بزهکار   31

بند چهارم: دیدگاه اقتصاد و بازار جرم   34

گفتار دوم: اهداف پیشگیری حفاظتی در حقوق كيفري          35

بند اول: دشوار یا ناممکن نمودن وقوع جرم         36

بند دوم: جلوگيري از پيدايش  و تشديد انگيزه مجرمانه         37

فصل سوم : ابزارها و آماج های بزهکاری در پيشگيري جرم از ديدگاه حقوق كيفري.         41

مبحث اول کنترل ابزارها و مقدمات جرم 41

گفتار اول: جرم انگاری معاونت و اقدامات مقدماتی 42

بند اول: جرم انگاری معاونت  44

بند دوم: جرائم بازدارنده        46

الف: جرائم بازدارنده پول شويي          47

ب: نگاه شهوت آمیز و خلوت با نامحرم  49

ج: مشروبات الکلی 50

د:مواد مخدر         52

بند سوم: از بین بردن زمینه ها و مقدمات            54

گفتار دوم: ابزار و تسهیل کننده های جرم            56

بند اول: کنترل ابزار و آلات جرم         57

الف: كنترل و ابزار و آلات جرم          58

ب: ايمن سازي اسنادو مدارك 61

بند دوم: ضبط یا از بین بردن آلات جرم 64

مبحث دوم: جايگاه و قلمرو حفاظت از آماج ها در پيشگيري از جرم    67

گفتار اول: حفاظت فیزیکی     70

بند اول: خارج کردن آماج از دست مجرمان         71

بند دوم: تدابیر فنی حافظت از آماج های جرم       73

بند سوم: علامت گذاری اموال 77

بند چهارم: کنترل ورودی ها و خروجی ها          78

گفتار دوم: حفاظت الکترونیکی            80

بند اول: نظارت ویدئویی       81

بند دوم: محافظت از داده های نرم افزاری           83

الف: تدابیر محدود کننده یا سلب کننده دسترسی     84

ب: تدابیر نظارتی   84

ج: تدابیر صدور مجوز         85

فصل چهارم : راهبرد ؛حمایت و حفاظت از افراد در معرض بزه        89

مبحث اول: حمایت از بزه دیدگان          89

گفتار اول: حمایت قبل از وقوع جرم      91

بند اول: دفاع مشروع           92

بند دوم: قوانین بیمه اجباری    96

بند سوم:از بین بردن موقعیت های بزه دیدگی        97

گفتار دوم: حمایت از وقوع جرم          98

گفتار سوم: حمایت از بزه دیدگان خاص  101

بند اول: زنان         101

الف: حجاب زنان    102

ب: حمايت از زنان در مقابل خوشونت هاي خانوادگي         105

بند دوم: اطفال       106

بند سوم: سالمندان و محجورین            110

مبحث سوم: راهبردهای پیشگیری از طریق حفاظت گران آماج ها       112

گفتار اول: مراقبت از آماج های جرم در مقابل بزهکار        112

گفتار دوم: راهبردهای اصلی سخت کردن آماج     114

منابع و مآخذ         126

مفهوم و ماهیت پیشگیری از طریق حفاظت از آماج های جرم

قبل از هر چیز لازم است ابتدا به بیان مفاهیم شامل مفهوم لغوی و اصطلاحی بزهکاری، پیشگیری و پیشگیری از طريق حفاظت از آماج ها و سیاست جنایی بپردازیم تا حدود و دامنه مباحث قابل طرح مشخص شود؛ از آنجا که برخی تعاریف و دیدگاه ها دامنه بسیار محدودی را برای موضوع پیشگیری از طريق حفاظت از آماج ها در نظر گرفته در حالی که به عکس بعضی دیگر با تعریف موسع دامنه شمول آن را فراتر دانسته اند؛ لذا ضرورت دارد دامنه شمول آن در تعریف روشن شود تا در بررسی تئوری ها، روش شناسی و طرح و پاسخ به ایرادات مطرح شده مبنای بحث قرار گیرد.

همچنین تاریخچه پیشگیری از طريق حفاظت از آماج ها و سوابق و پیشینه تدابیری که امروزه در محدوده پیشگیری وضعی واقع می شوند به ویژه از دیدگاه سیاست جنایی اسلام مورد بررسی و توجه قرار می گیرد.

مبانی و اهداف پیشگیری از حفاظت از آماج هاي جرم

تخلفات یا جرایم در یک بستر زیستی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و… به وقوع می پیوندند؛ بنابراین اقدام برای پیشگیری از آن هم بایستی در همان بسترهای یاد شده و مرتبط با هم صورت پذیرد. پیشگیری از طريق حفاظت از آماج ها جرم برخلاف پیشگیری اجتماعی، مبتنی بر تقویت ارزش های جامعه و متعالی کردن نهادهای آن و بررسی ریشه های بزهکاری و قطع آن نیست بلکه به طور ساده بر کاهش فرصت ها و موقعیت های ارتکاب جرم تکیه دارد[1].

این شیوه به جای پرداختن به انگیزه و نیات درونی افراد که تغییر آن ها دشوار و ارزیابی اقدامات انجام شده به مراتب دشوارتر است، بیشتر به بستن راه های دستیابی مرتکب به موضوع جرم و بزه دیده یا به افزایش زحمت و خطر برای مرتکب می پردازد تا راه حل عملی برای پیشگیری از جرم ارائه نماید. البته پرداختن به انگیزه ها و قصد مجرمانه افراد نیز در جهت جلوگیری گذار از اندیشه به عمل مجرمانه مورد استفاده مکرر، توسط طرفداران این رویکرد واقع می شود.[2]

در این قسمت ابتدا به دیدگاه ها و نگرش این نظریه به جرم، مجرم و محیط ارتکاب جرم که ساختار این نظریه بر مبنای آن استوار است می پردازیم و تئوری هایی که از این منظر به موضوع پدیده مجرمانه و شیوه پیشگیری از آن نظر داشته اند و سپس اهداف و نتایجی که پیشگیری به دنبال تحصیل آن است را مورد بررسی قرار می دهیم.[3]

اگر چه نمی توان برخی تئوری های مطرح شده را به عنوان مبانی نظریه پیشگیری از طريق حفاظت از آماج ها جرم شناخت اما با توجه به اینکه این تئوری ها به موضوعاتی پرداخته اند که می تواند به عنوان زمینه های پیدایش پیشگیری وضعی مطرح باشد، پرداختن به آن ها خالی از فایده نخواهد بود. برای مثال برخی طرفداران نظریه پیشگیری وضعی، آن را مبتنی بر تئوری انتخاب عقلانی دانسته، اظهار داشته اند تدابیر این نوع پیشگیری با افزایش خطرات ارتکاب جرم و کاهش منافع آن، مرتکب را که فردی دارای قدرت انتخاب، سودجویی و منفعت طلبی است از ادامه اقدامات خود در جهت تحقق بزه منصرف می نماید. این در حالی است که مخالفان و ایراد کنندگان با استناد به همین تئوری، پیشگیری وضعی را فاقد کارایی و تاثیر، لااقل در برخی از انواع جرائم یا گروه های مجرمان دانسته اند. مثلاً در جرائم غیر عمدی به دلیل فقدان انتخاب و تصمیم گیری، همچنین در مورد مجرمان مختل المشاعر و دیوانه نیز به همان دلیل پیشگیری از طريق حفاظت از آماج ها جرم را فاقد کارایی شمرده اند.[4]

بنابراین در اینجا ضمن بیان تئوری های ذکر شده بدون اینکه آن ها را به عنوان مبانی مطلق پیشگیری از طريق حفاظت از آماج ها جرم بپذیریم، این دیدگاه ها را فقط به عنوان زمینه ها و محورهای پیدایش پیشگیری وضعی در تاریخ تحولات اندیشه جزایی در غرب مورد بررسی قرار می دهیم.

مبانی پیشگیری از حفاظت از آماج ها جرم

بسیاری از مباحث اساسی راجع به انسان و ماهیت او مانند موضوع جبر یا اختیار انسان و به ویژه دیدگاه «لاجبر و لاتفویض» یعنی نفی جبرگرایی و اختیارگرایی طلق در بین دانشمندان مکتب امامیه می تواند به عنوان اصلی ترین زمینه ها و مبانی نظریه پیشگیری وضعی مطرح باشد.[5] اگر چه نفی جبرگرایی در این آموزه ها به معنی نفی مداخله کامل خداوند در امور اختیاری انسان است اما پذیرش نسبی موضوع جبر و اختیار بدین معناست که اولاً انسان موجودی انتخابگر بوده لذا در مقابل تغییر موقعیت ها تصمیمات متفاوتی می گیرد و با ایجاد موقعیت های جدید متناسب با آن ها تصمیمات خود را تغییر می دهد.

در نتیجه می توان با تغییر موقعیت ها و کاهش فرصت ها، تصمیم فرد مصمم به ارتکاب بزه را تغییر داد. دوم اینکه بسیاری از عوامل جرم اعم از اجتماعی و وضعیتی، خارج از اراده مجرم بوده لذا می توان در شرایط خاصی با محدود نمودن موقعیت ها، امکان انجام جرم را از فرد سلب نمود. نظریه های مختلفی در زمینه موضوعات مرتبط با بزهکار، بزه دیده و بزه مطرح گردیده که هر کدام به نوعی راجع به انسان، اختیار یا عدم اختیار ا در عمل و رفتارش و سایر موضوعات مربوطه به ارائه نظریه پرداخته اند. [6]رونالد کلارک در مقاله پیشگیری از طریق طراحی محیطی که توسط موسسه جرم شناسی استرالیایی منتشر گردیده در بیان مبانی پیشگیری وضعی به نظریاتی از جمله نظریه فرصت و نظریه انتخاب عقلانی اشاره می کند.[7]

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های حقوق کلیک کنید.

نمونه ای از منابع و مآخذ

1. باقرزاده، احمد، جرائم اقتصادی و پول شویی. تهران، انتشارات مجد،1383 .
2. بطحایی گلپایگانی، سیدهاشم، فمینیسم از نظر اسلام و دیگر ملل تهران،انتشارات نوید اسلام،1383
3. بوئر، آلن و روفر، اگزویه ،خشونت و ناامنی شهری. تهران، انتشارات مجد، 1382
4. بودون، ریمون، منطق اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیک گهر. تهران، انتشارات جاویدان،1384
5. پرفیت، آلن، پاسخ هایی به خشونت «گزارش کمیته مأمور مطالعه در امر خشونت و بزهکاری». ترجمه مرتضی محسنی. تهران، انتشارات گنج دانش،1378.
6. جاوید صلاحی، جواد، بزهکاری اطفال و نوجوانان. تهران، انتشارات گوتنبرگ، 1381
7. حاجی ده آبادی، احمد، جرم شناسی، دانشنامه امام علی (ع). جلد پنجم. تهران، سازمان و چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380
8. حاجی ده آبادی، محمدعلی، پیشگیری از جرم. دانشنامه امام علی (ع)، جلد پنجم. تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،1380.
9. داوری، محمد و سلیمی. علی ، جامعه شناسی کجروی. تهران، انتشارات حوزه و دانشگاه، 1380
10. رایجیان اصلی، مهرداد. بزه دیده شناسی حمایت. نشر دادگستر.1384
11. …
12. …