مدیریت زنجیره تأمین

مدیریت زنجیره تأمین

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………….

1.2. مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………..

2.2. مفاهیم و تعایف مدیریت زنجیره تأمین …………………………………………………………………..

3.2. تاریخچه مدیریت زنجیره تأمین …………………………………………………………………………………..

4.2. مفهوم مدیریت زنجیره تأمین در مکاتب مختلف ……………………………………………………..

5.2. شبکه مدیریت زنجیره تأمین …………………………………………………………………………………..

6.2. روابط زنجيرة تأمين ……………………………………………………………………………………………..

7.2. انواع رویکردها به مديريت زنجيره تامين ……………………………………………………………………

1.7.2. رویکرد تأمين و خريد ……………………………………………………………………………………

2.7.2. رویکرد تداركات و حمل‌و ‌نقل ……………………………………………………………………..

3.7.2. رويكرد استراتژي مديريت زنجيرة تأمين يكپارچه …………………………………………….

8.2. نگرش سنتی و جدید در زنجیره تامین …………………………………………………………………….

9.2. دیدگا­ه­های مدیریت زنجیره تأمین ……………………………………………………………………………..

1.9.2. دیدگاه چرخه‌ای ……………………………………………………………………………………………..

2.9.2. دیدگاه فشاری/ کششی ……………………………………………………………………………………

10.2. مباحث استراتژیک مدیریت زنجیره تأمین ………………………………………………………………..

11.2. چالش­های زنجیره تامین ………………………………………………………………………………………….

1.11.2. وظیفه 1: طراحی زنجیره تامین به منظور کسب مزیت استراتژیک ……………………

2.11.2. وظیفه 2: پیاده­سازی روابط مشارکتی ……………………………………………………………..

3.11.2. وظیفه 3: تحمیل شراکت­های زنجیره تامین ………………………………………………….

4.11.2. وظیفه 4: مدیریت اطلاعات زنجیره تامین ………………………………………………………..

5.11.2. وظیفه 5: زودودن هزینه از زنجیره­ تامین …………………………………………………………

12.2. چگونگي پشتيباني فناوري ­اطلاعات از زنجيره ­تأمين ………………………………………………….

13.2. مشکلات زنجیرۀ تأمین ……………………………………………………………………………………………

14.2. راه­حل­های مشکلات زنجیرۀ تأمین ………………………………………………………………………….

1.14.2. استفاده از موجودی برای حل مسائل زنجیرۀ تأمین ……………………………………………

2.14.2. به اشتراک گذاشتن اطلاعات …………………………………………………………………………

3.14.2. تغییر یک زنجیرۀ تأمین خطی به یک هسته مرکزی (هاب) ……………………………..

4.14.2. همکاری در خلال زنجیرۀ تأمین ……………………………………………………………………..

5.14.2. سایر راه­حل­های مبتنی بر فناوری اطلاعات برای

مشکلات مدیریت زنجیره تأمین ………………………………………………………………

6.14.2. تیم­های زنجیرۀ تأمین ……………………………………………………………………………………

15.2. زنجیره تأمین و فناوری اطلاعات ……………………………………………………………………..

16.2. بررسی تحقیقات پیشین …………………………………………………………………………………..

1.16.2. تحقیقات داخلی ……………………………………………………………………………………

2.16.2. تحقیقات خارجی ………………………………………………………………………………..

منابع

مفاهیم و تعایف مدیریت زنجیره تأمین

زنجيره عرضه شبكه هاي بهم پيوسته اي از عرضه كنندگان، توليدكنندگان، توزيع كنندگان و مشترياني است كه به منظور فراهم آوري يك محصول يا خدمت براي مشتري بوجود آمده اند. برخي از تعاريف زنجيره عرضه در زير آمده است:

• زنجيره عرضه يك مجموعه از سيستم هاي كسب و كار مرتبط به هم جهت تامين تقاضاي مصرف کنندگان است. عناصر يك زنجيره عرضه مي توانند در يك كسب و كار واحد و يا در چند كسب و كار متفاوت قرار داشته باشند.
• يك زنجيره عرضه، از يك سلسله مراحل مستقيم و يا غيرمستقيم جهت پاسخگويي به نياز مشتري تشكيل شده است. زنجيره عرضه شامل عناصري نظير توليد كننده، عرضه كننده، حمل و نقل، انبارداري، خرده فروشي، و مشتريان مي باشد.
• زنجيره عرضه عموماً به عنوان يك سلسله متوالي از تامين كنندگان مواد اوليه، امكانات توليد، خدمات توزيع و مشتريان در نظر گرفته مي شود كه بوسيله جرياني از محصولات و اطلاعات با يكديگر در ارتباط هستند. (جنیفر[1]، 2002)

ادعا بر اين است که پديد آمدن ايده زنجيره عرضه مرهون بوجود آمدن تئوري هايي نظير تئوري عمومی سيستم ها و تئوري كل نگري در دهه ۱۹۵۰ مي باشد. اين گفته را مي توان چنين تكميل نمود كه براي درك كامل رفتار يك سيستم پيچيده نمي توان تنها به تجزيه و تحليل اجزاي سازنده آن سيستم اكتفا نمود. بايد گفت استعاره زنجيره عرضه به شيوه هاي مختلفي استفاده مي شود، اما سه معناي غالب را مي توان براي آن در نظر گرفت: (دیمتر و گیلای[2]، 2004).

• زنجيره عرضه از ديدگاه يك شركت واحد
• زنجيره عرضه مرتبط با يك محصول
• زنجيره عرضه به عنوان یک مترادف براي واژگاني نظير: خريد، توزيع و يا مديريت مواد

مدیریت زنجیره تأمین عرضه هماهنگي تمام عناصر ياد شده در بالا در طول زنجيره عرضه است. هماهنگي و يکپارچه ساز ي جريان هاي مواد و اطلاعات در ميان زنجيره جهت مديريت زنجيره عرضه امري حياتي به شمار مي رود. محقق ديگري بيان مي دارد که علاوه بر دو جريان مذکور جريان سومي نيز به نام جريان هزينه وجود داشته که توجه به آن جهت مديريت اثربخش زنجيره بسيار ضروري مي باشد. مسائلي ديگري نيز نظير همزمان سازي[3] در ميان شرکت هايي که غالبا از يکديگر مستقل هستند نيز، مي بايست در جاي خود مورد بررسي قرار گيرد. (جنیفر، 2002)

زنجيره تأمين در كارخانه­هاي توليدي، شركت­هاي خدماتي و حتي منازل نيز وجود داشته و آن را با عباراتي نظير زنجيره تقاضا و يا زنجيره ارزش نيز معرفي مي­نمايند. اما نام آن هرچه كه باشد، هدف آن ايجاد ارزش براي مصرف كننده نهايي است. (سعیدی کیا و مظفری فرد، 1379: 10)

مديريت زنجيره عرضه مفهومي است كه تقريباً تمامي واحدهاي سازمان را به نوعي درگير مي­كند و هدف اصلي آن جلب رضايت مشتريان نهايي زنجيره تامين مي­باشد. شینگو[4] مدیریت زنجیره تأمین را مفهومي می داند كه از صنايع توليدي آغاز شده است، در حقيقت اولين نشانه­ها از مديريت زنجيره تامين در سيستم توليد “درست به موقع” شركت تويوتا آشكار شد. اين سيستم با هدف تنظيم مقادير عرضه به كارخانه­هاي توليد موتور در مقدار صحيح كوچك و اقتصادي طراحي شد و هدف آن عبارت بود از كاهش سطح موجودي و تنظيم تعاملات عرضه كنندگان با بخش خط توليد به نحو موثر و كارآمد.

بعد از ظهور رويكرد مدیریت زنجیره تأمین در صنايع خودروسازي ژاپن بعنوان زير مجموعه­اي از سيستم توليد، تحول در فضاي مفهومي مدیریت زنجیره تأمین آغاز و اين مديريت بعنوان يكي از مفاهيم مستقل و اصلي در نظريه مديريت صنعتي مطرح شد. در عمل، مديريت زنجيره تامين تلفيقي از قلمروهاي ويژه در فضاي مفهومي مديريت شامل مديريت كيفيت فراگير[5]، فرآيند طراحي مجدد كسب و كار[6] و شيوه توليد درست به موقع[7] مي­باشد. (فائزی رازی، 1383: 44)

[1] – Jennifer

[2] – Demeter and Gelei

[3] – Synchronization

[4] . Shingo

[5] . TQM

[6] . BPR=Business process Redesigning

[7] . JTI

روابط زنجيرة تأمين

از ميان ابعاد مختلف زنجيرة تأمين، مديريت روابط تأثير شگرفي بر سطح عملكرد آن دارد. به گونه اي كه بسياري از شكست هاي آغازين در زنجيرة تأمين، معلول انتقال ضعيف خواسته ها و انتظارها و نتيجه رفتارهايي است كه بين هر دو طرف درگير در زنجيره به وقوع مي پيوندد. روابط زنجيرة تأمين معمولاً با وابستگي زياد بين شركتها همراه است. امروزه، همكاري مشترك ديگر يك فرايند بين گروهي از شركاي سنتي نيست، بلكه در طول كل زنجيره در نظر گرفته مي شود (تاكار[1] و همكاران، 2008). تا كنون چارچوبهاي نظري مختلفي همچون هزينه مبادله، اقتصاد سياسي، جامعه شناسي اقتصادي، مبادله اجتماعي و نظريه مبتني بر منبع، براي توضيح ماهيت روابط زنجيرة تأمين مورد استفاده قرار گرفته اند (تاكار و همکاران، 2008؛ فاينس[2]، 2004).

مرور ادبيات، ديدگاه هاي مختلفي را در مطالعه روابط مدیریت زنجیره تأمین نشان مي دهد. به طور كلي، مي توان چنين برداشت كرد كه مطالعات پيشين بر جستارهاي زير متمركز هستند:

• توضيح اهميت عوامل مختلف روابط زنجيرة تأمين همچون اعتماد، متقابل بودن، عدالت، همكاري و مانند آن (هارلند[3]، 1996؛ ولودو[4] و همكاران، 2004؛ مولر [5]و همکاران، 2003؛ گريفيت[6] و همکاران، 2006؛ كان و سو[7]، 2005؛ استون بريكر و افيفي[8]، 2004؛ و …)
• بررسي تأثير مفاهيم مختلفي همچون مشاركت راهبردي، توسعه محصول جديد، يادگيريسازماني، راهبرد توليد و … بر روابط زنجيرة تأمين (پريس و موري[9]، 2005؛ ساهاي[10]، 2003؛ رابسون و رانسلي[11]، 2001؛ الورانيو و هرتفيلد[12]، 2001؛ و …)
• بررسي تأثير روابط زنجيرة تأمين بر عملكرد زنجيره، شركت خريدار يا تأمين كننده، ايجاد نوآوري و … (سايو[13] و همكاران، 2002 ؛ كورستن[14] و همكاران، 2011 ؛ چانگ و چن[15]، 2008؛ كانان و تان[16]، 2006؛ و …)

[1] – Thakkar

[2] – Fynes

[3] – Harland

[4] – Veludo

[5] – Moller

[6] – Griffith

[7] – Kwon and Suh

[8] – Stonebraker and Afifi

[9] – Preiss and Murray

[10] – Sahay

[11] – Robson and Rawnsley

[12] – Olorunniwo and Hartfield

[13] – Hsiao

[14] – Corstena

[15] – Chung and Chen

[16] – Kannan and Tan

مباحث استراتژیک مدیریت زنجیره تأمین

در هر سازمانی و در سطوح مختلف آن استراتژی‌های مختلفی طراحی و بکار گرفته می‌شود. در سطح سازمانی، استراتژی سازمان وظیفه پاسخگوئی به نیازهای مشتریان در محیط رقابت را دارد. در سطح میانی، استراتژی توسعه محصول وظیفه تعیین ویژگی‌های محصول مورد نیاز مشتری و استراتژی بازاریابی نحوه انتخاب بازار هدف و گسترش بازار از جمله قیمت­گذاری و تبلیغات و خدمات مورد نیاز را بر عهده دارد. در مدیریت زنجیره تامین نیز به منظور دستیابی به رضایت مشتریان و حداکثر سازی سوددهی نیاز به استراتژی مناسب می‌باشد.

مدیریت زنجیره تأمین وقتی موفق خواهد بود که تمامی ابعاد آن (از قبیل: نحوه تدارکات، حمل و نقل، تولید و خدمات مربوط به توزیع و پیگیری امور مربوط به مشتریان و …) را در بر می‌گیرد. در نتیجه در استراتژی زنجیره تامین نیز انطباق یا تناسب استراتژیک[1] بین نیازهای مشتریان و توانمند­ی­های سازمانی مطرح می‌گردد.

بنابراین سؤال اساسی در تعیین استراتژی مدیریت زنجیره تأمین عبارت از: چگونگی دستیابی به تناسب استراتژیک می‌باشد. بدین منظور باید موارد زیر در نظر گرفته شود:

1- شناخت مشتریان و نیازها و خواسته‌های آنان (تعداد مورد نیاز در هر سفارش، زمان تحویل مورد انتظار مشتری، تنوع محصولات مورد نیاز، سطح خدمات، قیمت، میزان نوآوری مورد انتظار و …).

2- شناخت مدیریت زنجیره تأمین و ویژگی‌های آن (توانائی پاسخ‌گوئی به سفارشات متعدد در زمان کوتاه، نوآوری، سطح بالای خدمات، بازدهی بالای زنجیره تامین، سرعت پاسخ‌گوئی با میزان بازدهی یک رابطه دو طرفه دارد که بین آنها باید تعادل ایجاد شود، …).

3- حذف حتی الامکان عدم تناسب‌های موجود بین نیازهای مشتریان و توانمندی­های سازمان. همانطور که روشن است، سرعت پاسخگوئی[2] و بازدهی[3] نقش مهمی در تعیین استراتژی مدیریت زنجیره تأمین و عملکرد سازمان دارند. تعیین سطح هر یک از آن دو باید متناسب با نیازها و خواسته‌های مشتریان از یکطرف و توانمندی­های سازمانی از طرف دیگر باشد. در نتیجه لازم است عوامل موثر بر آن دو خوب شناسایی شوند، تا اینکه عملکرد سازمانی موفقی بدست آید. در شکل زیر تصویری از امور استراتژیک زنجیره تامین ارائه شده است (احمدی، 1384، ص 42).

[1]– Strategic Fit

[2]– Responsiveness

[3]– Efficiency

چگونگي پشتيباني فناوري ­اطلاعات از زنجيره ­تأمين

در عصر اطلاعات، تکنولوژی اطلاعات نقش اساسی در رشد و توسعه صنایع از جمله سیستم­های تامین داشته و خواهندداشت. قلب یک سیستم زنجیره تامین عبارت از سیستم پردازش سفارشات می‌باشد که بعنوان ابزار ارتباطی بین مشتری و صنعت عمل کرده و مایه تحرک صنعت و رنجیره تامین می‌گردد. در نتیجه هر قدر این سیستم ارتباطی بهینه‌تر باشد، زمان و هزینه عملیات در سیستم تامین به حداقل رسیده و سوددهی یا مزیت رقابتی افزایش می‌یابد. از طرف دیگر عدم سرعت عمل در پاسخگوئی نه تنها باعث افزایش زمان و هزینه‌ها می‌گردد، بلکه باعث نارضایتی مشتریان، حمل و نقل اضافی، انبارداری و ذخیره‌سازی بیش از حد که منجر به افزایش خواب سرمایه می‌شود نیز می‌گردد.

بمنظور افزایش سرعت تبادل اطلاعات و بهبود کیفیت آن، امروزه بکارگیری سیستم­های کامپیوتری یک امر مرسوم و در حال گسترش می‌باشد. از جمله کاربردهای سیستم‌های IT در سیستم‌های تامین عبارتند از: وارد نمودن سفارشات[1]، پردازش سفارشات[2]، کنترل انبار موجودی کالا، اندازه‌گیری عملکرد، نظارت بر حمل و نقل، پرداخت­ها و ذخیره‌سازی[3]. همچنین استفاده از سیستم‌های IS، MIS، DSS و … نیز جهت پشتیبانی بهتر تصمیمات مدیران و بر اساس مدل های تصمیم‌گیری مرسوم می‌باشد.

اخیراً سیستم‌های دیگری همچون QR[4] ، JIT، ECR [5] مدیریت خدمات مشتریان CRM و غیره … نیز به جمع نرم‌افزارها و سیستم‌های مورد استفاده در زنجیره تامین اضافه شده و مجموعاً در تلاشند تا انسجام [6] در کل زنجیره را بهبود بخشیده و منجر به کاهش زمان و هزینه گردند (احمدی، 1384، ص50).

[1]-Order Entry

[2]– Order Processing

[3]– Warehousing

[4] -Quick Response

[5]– Efficicnt Customer Response

[6]– Integration

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های مدیریت کلیک کنید.

نمونه ای از منابع

• اشراق نیای جهرمی ، عبدالحمید ، بابک فرزامی. (1384). ” بررسی تاثیر سطح موجودی بر بهره وری در زنجیره تامین ” ، مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی لجستیک و زنجیره تامین ، جلد دوم  ، ص 472 – 463 .
• افسر، امیر. (1388). چارچوب ارتقای رقابت پذیری پایدار زنجیره تامین فولاد با استفاده از مدیریت لجستیک، پایان نامه دکتری تخصصی، دانشگاه علامه طباطبایی.
• الفت، لعیا؛ براتی، مسعود. (1391). تحلیل اهمیت – عملکرد شاخص های مدیریت روابط زنجیره تأمین در شرکتهای کوچک و متوسط صنعت خودرو سازی، نشریه مدیریت صنعتی، دوره 4، شماره 2، صص 42-21.
• بهکمال، بهشید؛ کاهانی، محسن؛ سپهری، مهران. (1388). استخراج ویژگی های کیفی نرم افزارهای تجارت الکترونیکی بنگاخ با بنگاه (B2B). نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، شماره2، صص 34-19.
• سعیدی کیا ، علی اکبر ، جعفر مظفری فرد ، محمد طاهر ریاضی ارسی ، (1379). ” مدیریت زنجیره تامین ” ، روش ، سال دهم ، شماره 61 ، صص 24 – 10 .
• رجب زاده، علی؛ حسین زاده، علیرضا؛ نالچی گر، نیلوفر؛ نالچی گر، سروش. (1389). ارائه مدل عوامل مؤثر بر ایجاد ریسک در زنجیره تأمین الکترونیکی و تأثیر آن بر عملکرد سازمانی، نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، شماره 4، صص 78-59.
• فائزی رازی ، فرشاد ، (1383). ” کارکردها و نقش­ها درمدیریت زنجیره تامین ” ، روش ، سال چهاردهم ، شماره 91 ، صص  48 – 44 .
• کشاورز سرقین، مریم. (1388). “شرح جامع روش تحقیق (روانشناسی و علوم تربیتی)”، تهران، نشر ارشد، ص 114.
• فیضی، کامران و همکاران. (1390). مدل رابطه همکاری میان سازمانی برای بهبود عملکرد زنجیره تامین درصنعت فرش ماشینی ایران. فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال ششم، شماره22، صص 25-1.
• International Journal of Production Economics
• …
• …

نمونه ای از منابع لاتین

1. Bechtel, Christian; Jayaram, Jayanth. (1997). Supply chain management: A strategic perspective, in: International Journal of Logistics Management, Vol. 8, No.1, pp. 15-34.
2. Chung, J.E., Sternguist, B., Chen, Z. (2008). Japanese Retail–buyer–supplier Relationships: Does Performance Matter? Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, 20 (1): 55-75.
3. Cigolini, R., Cozzi, M., Perona, M., (2004). A new framework for supply chain management: conceptual model and empiricalest. International Journal of Operations and Production Management, 24(1),PP.7–41.
4. Cooper, Martha c.; Lambert, Douglas M.; Pagh, Janus D. (1997). Supply chain management: More than a new name for logistics, in: International Journal of Logistics Management, Vol. 8, No.1, pp. 1-14.
5. Cooper, Martha c.; Ellram, Lisa M. (1993). Characteristics of supply chain management and the implications for purchasing and logistics strategy, in: International Journal of Logistics Management, 4, No.2, pp. 13-24.
6. Corstena, D. et al. (2011). The Effects of Supplier-to-buyer Identification on Operational Performance: an Empirical Investigation of Inter-Organizational Identification in Automotive Relationships. Journal of Operations Management, 29(6): 549-560.
7. Delfmann, Werner.; Albers, Sascha. (2000). Supply cchain management in the global context, Working Paper No. 102, Dept. of General Management, Business Planning and Logistics of the University of Cologne, Cologne.
8. Demeter, Krisztine.; Gelei, Andrea (2004).; Supply chain management framework: dimension development stages, Budapest university of economics sciences and public administration, Hungry.
9. Fynes, B., et al. (2004). Environmental uncertainty, supply chain relationship quality and performance. Journal of Purchasing & Supply Management, 10 (4/5): 179–190.
10. Gime´nez, Cristina., Lourenc¸o, Helena R. (2008). e-SCM: internet’s impact on supply chain processes, The International Journal of Logistics Management, Vol. 19 No. 3, pp. 309-343.
11. …
12. …