ادبیات و پیشینه تحقیق بانوان در محیط کاری یا بانوان در شغل ها

بانوان در محیط کاری یا بانوان در شغل ها

بانوان در محیط کاری یا بانوان در شغل ها

ادبیات و پیشینه پژوهش بانوان در محیط کاری

2-1 مبانی نظری بانوان در محیط کاری

2-2 نقش و حقوق زن در جامعه

2-3 زنان در مديريت – بانوان در محیط کاری

2-4 نگرش‌هاي  در راستای عدم انتصاب زنان در پست های مدیریتی

2-5 باورهاي جامعه

2-6 وضعيت مديران زن در جامعه ايران  – بانوان در محیط کاری

2-7 ضرورت تغيير برخي نگرش‌ها جهت از بين بردن سقف شيشه‌اي در ايران

2-8 نگاهي به وضعيت زنان در ايران

2-9 نظریه های مطرح شده در خصوص پژوهش

2-10 چارچوب نظري بانوان در محیط کاری

2-11 پیشینه پژوهش بانوان در محیط کاری

2-11-1 پیشینه داخلی پژوهش بانوان در محیط کاری

2-11-2 پژوهش های خارجی بانوان در محیط کاری

منابع

بانوان در محیط کاری

 مبانی نظری بانوان در محیط کاری

تاريخ جهان شاهد نقش بسيار عظيم و انكار ناپذير زنان در حوادث گوناگون است. امروزه كه مباحث توسعه‌ كشورهاي جهان مطرح مي‌باشد. نقش زنان در اين فرايند به شدت مورد توجه قرار گرفته است. برگزاري جلسات، سمينارها و كنگره‌هاي متعدد در خصوص جايگاه زنان و نقش آنان در توسعه حكايت از اين موضوع حياتي دارد. با كمي دقت مي‌توان دريافت كه برگزاري اين گونه برنامه‌ها نشان از موضوع نه چندان خوشايند ديگري نيز دارد و آن اين است كه تاكنون يا دست كم در سده‌هاي اخير نقش زنان به عنوان نيمي از جمعيت جهان در حال توسعه ناديده گرفته شده است كه اين امر نشان از وجود تبعيض‌ها و نابرابري‌هاي جنسيتي در زمينه‌هاي گوناگون سياسي، اقتصادي، اجتماعي و غيره دارد.

جامعه‌ي انساني از عدم حضور واقعي زنان در عرصه‌هاي گوناگون آسيب‌هاي جبران ناپذيري ديده و بدين خاطر در دو دهه‌ي اخير درصدد جبران اين نقيصه برآمده است. براي رسيدن به تعادل، برابري و رفع تبعيض‌ها و در نتيجه توسعه‌ بهتر و كامل‌تر جامعه، نياز به آن است كه زنان بتوانند در فرآيند تصميم‌گيري در سطوح گوناگون جامعه شركت نمايند. خوشبختانه در بسياري از كشورها اين تلاش‌ها موفقيت‌هاي چشمگيري را در پي داشته است.

از آن جمله مي‌توان به كشورهايي هم چون نروژ، دانمارك و فنلاند اشاره نمود كه بيش از 40 درصد مناسب تصميم‌گيري در اختيار زنان است. متأسفانه، در بسياري از كشورهاي جهان سوم اين  مسئله چندان شايان توجه نيست و تنها تعداد محدودي از زنان در پست‌هاي مديريتي و مهم تصميم‌گيري كشور قرار دارند. به بيان ديگر، تنها 2/8 درصد مشاغل مديريتي در كشور به زنان اختصاص يافته است (فتحي، 1384).

در بسياري از كشورها شمار زيادي در بخش خدمات اجتماعي و بهداشت مشغول به كارند ولي حتي در اين مشاغل نيز زنان بيش‌تر در سطوح پايين‌تر شاغل مي‌باشند در حالي كه سطوح بالاتر باز هم به مردان اختصاص دارد. اين موضوع بويژه در مورد بخش بهداشت صادق است. در اين بخش، بيش‌تر زنان كارهايي از قبيل پرستاري را برعهده دارند و در پست‌هاي مديرت بيمارستان، جراحي و پژوهشگري به كار گمارده نمي شوند ( علويون، 1384).

نقش كار در پويايي زندگي انسان انكار ناپذير است و مي‌توان آن را كانون ارتباطات انساني و اجتماعي تلقي نمود. در جهت اين پويايي، بي‌تريدد زنان به عنون نيمي از جمعيت تأثيري مستقيم در توسعه‌ پايدار جامعه دارند. زيرا هدف هر جامعه‌اي به حداكثر رساندن رفاه اجتماع است (توكلي والا، 1378) . دستيابي به توسعه پايدار و بهبود كيفيت زندگي از دل مشغولي‌هاي مهم مسئولان و برنامه‌ريزان جامعه است . از ملزومات رسيدن به توسعه‌ پايدار، توجه به مسايل زنان به عنوان نيمي از جمعيت هر كشور است. بدون حضور زنان در عرصه‌ گوناگون اجتماعي، توسعه‌ پايدار در هيچ جامعه‌اي رخ نمي‌دهد (خواجه نوري رحامتي، 1368).

نقش و حقوق زن در جامعه

درباره نيازمندي‌هاي فرهنگي و اجتماعي زنان امروز در جامعه و نقش آنان، همواره دو نگرش متفاوت وجود داشته است: نگرشي كه وجه قالب آن سنتي بودن و نگرش ديگري كه بر مدرنيسم تكيه دارد. دغدغه امروز زنان جامعه ما اين است كه نه مي‌خواهد چهره سنتي زن ديروز را بپذيرد و نه چهره زني كه غرب تحميل كرده است (حميدي، 1378). براي تبيين و ارائه يك تعريف روشن و جامع از « نقش و حقوق زنانـ در سطح جهان، تاكنون مطالعات و بررسي‌هاي مختلف و گوناگوني با رويكردهاي متفاوت و بعضاً متناقض صورت پذيرفته است.

در كشورهاي مسلمان نيز چنين مطالعات و بررسي‌هايي، آن هم با ديدگاه‌هاي گوناگون انجام شده است. در ميان كشورهاي مسلمان، همچنين در كشور ايران در سده اخير، شئون و حقوق زنان موضوع بحث، بررسي، مطالعه و حتي مناقشات مختلفي بوده است. بررسي و نقد موقعيت اجتماعي، مدني و حقوقي زنان و خواست‌هاي ترقي خواهانه در زمينه‌هاي اجتماعي، مذهبي، علمي و … حاصل پرسش‌هاي جديد، نگرش و معرفت تازه به مسائل فردي و اجتماعي و در نهايت نتيجه نوعي بيداري فطرت انساني ـ الهي افراد در جهت شكوفا ساختن استعدادهاي نهفته بشري است.

زنان در مديريت – بانوان در محیط کاری

بانوان در محیط کاری : اخيراً حضور زنان در رده‌هاي مديريت چشمگيرتر شده است. ور ود آنان به رده‌هاي بالاي سازماني مسائل بسياري را با خود به همراه داشته است. با وجود اينكه تعداد زنان در نيروي كار روبه افزايش است، اما پيشرفت آنها در مشاغل مديريتي محسوس نبوده است. اين در حالي است كه تحقيقات انجام شده براي شناخت برتري مردان در مديريت، وجه تمايزي را براي مدير بودن انحصاري مردان قائل نيست. پژوهش‌ها  نشان مي‌دهد مديريت آينده نيازمند استفاده بيشتر و كارآمد از نيروي بالقوه زنان در مديريت است (گيوريان، 1386).

مطالعات انجام شده نشان مي‌دهد «سقف شيشه‌اي^[1]» بسياري از زنان را از بالا رفتن به سوي مناصب مديريتي و رهبري باز مي‌دارد(رانسر^[2]،1990) «سقف شيشه‌اي» نگرش‌ها و تعصب‌هاي منفي است كه مانع از آن مي‌شود زنان و گروه‌هاي اقليت وراي يك سطح خاص در سلسله مراتب سازماني بروند(سنزو و روبینس^[3]، 2001).

يك مانع عمده براي زناني كه مايل‌اند به پست‌هاي مديريتي برسد، وجود محدوديت‌هايي است كه از سوي جامعه، خانواده و خود زنان بر آنها تحميل، مي‌شود. برخي محققان به تعدادي از اين محدوديت‌ها به عنوان افسانه‌ها اشاره مي‌كنند كه عقايد از قبل تصور شده و يا مفاهيم بدون پشتوانه علمي و منطقي هستند. به عنوان نمونه اغلب به زنان گفته مي‌شود كه وابسته، بي‌اراده، شكننده، غيرتهاجمي، غيررقابتي، درون‌گرا، تلقيني، حساس و تخيلي هستند. اگر چه برخي از اين نگرش‌ها شايد براي زنان خوشايند باشد، اما بسياري از آنان به عنوان موانعي واقعي براي آنهاست.

[1] . Glass Ceiling

[2] . Ronser

[3] . Cenzo and Robbins

وضعيت مديران زن در جامعه ايران – بانوان در محیط کاری

زنان به عنوان نيمي از جمعيت فعال كشور تنها 12 درصد از فعاليت اقتصادي جامعه را برعهده دارند. اين سهم اندك طي 40 سال گذشته، حدود 10 درصد بوده است. اين وضعيت به گونه‌اي پيش رفته كه به گفته كارشناسان، تعداد زنان شاغل در 20 سال اخير تغيير نكرده است و سهم آنان از تعداد بيكاران كشور دو برابر سهم آنان در كل اشتغال كشور است. يك بررسي آماري نشان مي‌دهد كه نسبت شاغلان زن نسبت به كل شاغلان 9/4 درصد است. در اين بررسي، مشخص شده كه زنان شاغل در بخش عمومي نسبت به كل زنان با رقم 39/5 درصد، در رتبه اول قرار دارند.

اين در حالي است كه سهم زنان شاغل در گروه مديران عالي رتبه به كل زنان شاغل در بخش عمومي تنها 4/9 درصد است. اين آمار، به اين نكته اشاره مي‌كند كه درصد شاغلان زن كارفرما و كاركنان مستقل در بخش خصوصي نسبت به كل زنان شاغل در بخش خصوصي 37/1 درصد است. نتايج اين، تحقيقات در مورد سهم مديريتي زنان د ربخش تعاوني باز هم به ارقامي اشاره مي‌كند كه چندان اميدوار كننده نيست. اين رقم تنها 1/18 درصد را شامل مي‌شود (جمشيدي، 1387).

داده‌هاي مورد نظر در حالي بر سهم اندك زنان در بخش‌هاي مديريتي جامعه تأكيد مي‌كنند كه همين تعداد اندك نيز در محيط‌هاي كاري خويش با مشكلاتي مواجه‌اند. كارشناسان در بررسي اين مشكلات با توجه به ساختار مردانه‌اي كه به بيشتر محيط‌هاي كار حاكم است، به دو دسته از مواضع اجتماعي و شخصيتي در اين مورد اشاره مي‌كنند.

تحقيقي كه در سال 1381 در مورد علل عدم دستيابي زنان به پست‌هاي مديريتي در بين كاركنان و مديران چند سازمان به انجام رسيده، نشان مي‌دهد كه اگر چه مديران و كاركنان مورد پرسش به كارآيي و قابليت زنان در عرضه‌هاي مديريتي و پست‌هاي بالاي سازماني واقف‌اند، اما تنها 6 درصد از كاركنان مرد، پست مديريت را براي زنان مناسب مي‌دانند. 30 درصد كارمندان مرد از اين كه مافوقشان زن باشد، احساس خوشايندي ندارند.

اگر چه همه مديران مورد پرسش بر اين باور بودند كه زنان، شايستگي لازم براي تصدي پست‌هاي بالاي سازماني را دارند، اما بيش از 80 درصد آنان مديريت را كاري مردانه مي‌دانند و بيش از 50 درصد معتقدند كه مردان در كارهاي مديريتي موفق‌تر از زنان‌اند و خلاقيت بيشتري از خود نشان مي‌دهند. در مجموع نتايج اين پژوهش نشان داد كه عواملي همچون:

• مسئوليت‌ها و محدوديت‌هاي خانوادگي
• تجربه كمتر زنان نسبت به مردان در اين عرصه
• فراهم نبودن شرايط لازم در جامعه، همچون نبود زنان در پست‌هايي چون وزارت و غيره
• وجود برخي ويژگي‌هاي جنسيتي زنان
• عدم تمكين كاركنان از مافوق زن
• اعتماد پايين‌تر از زنان نسبت به مردان در اين عرصه از نظر جمعيت نمونه

به عنوان مهم‌ترين عوامل عدم به كارگيري زنان در پست‌ مديريتي برشمرده شده است. (فتحي، 1384).

بانوان در محیط کاری

 جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های مدیریت کلیک کنید..

نمونه ای از منابع فارسی بانوان در محیط کاری

• احساني، محمد و همكاران. 1387. بررسي و رتبه‌بندي عوامل بازدارنده ارتقاء زنان به پست‌هاي مديريتي در هيات‌هاي ورزشي استان خوزستان، فصلنامه پژوهش در علوم ورزشي، شماره 19.
• احمدي، حبيب، سعيده گروسي (1383) «بررسي تأثير برخي عوامل اجتماعي و فرهنگي بر نابرابري جنسيتي در خانواده‌هاي شهر كرمان و روستاهاي پيرامون آن» تهران، فصلنامه مطالعات زنان، سال دوم، شماره 6.
• آذر، عادل و عزيزالله معمارياني. (1373). « AHP : تكنيكي نوين براي تصميم‌گيري» دانش مديريت 27ـ28: 22ـ32.
• آذر، عادل و علي رجب‌زاده.(1381). تصميم‌گيري كاربردي . تهران: انتشارات نگاه دانش.
• اسكات، ريچارد. (1374). سازمان‌ها: سيستم‌هاي عقلاني، طبيعي و باز. برگردان حسن ميرزائي و فلورا سلطاني. دانشكده‌ي مديريت دانشگاه تهران.
• اشرف حامدي، علي، (1385). چگونگي مشاركت زنان در تشكل‌هاي اقتصادي، اجتماعي روستايي استان گلستان، ماهنامه جهاد، سال 16. شماره 275.
• اصغرپور، محمدجواد. (1383). تصميم‌گيري‌هاي چند معياره. چاپ 3. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
• اميني، فضل الله، و پريسا زماني. (1379). « فاصله‌ي بين زنان و مردان در كارهاي اجرائي مديريت» تدبير (109).
• اوت، استيون، و جي ام. شفريتز. (1379). تئوري‌هاي سازمان: اسطوره‌ها. برگردان علي پارسائيان. انتشارات فرزانه.
• اوت، اليتون و جي، ام. شفريتز (1381) نظريه‌هاي سازمان: اسطوره‌ها، ترجمه: علي پارسائيان، تهران: انتشارات فرزانه.
• بلان چارد، كنت، و پاول هرسي. 1378. مديريت رفتار سازماني و استفاده از منابع انساني . برگردان قاسم كبيري . انتشارات ماجد.
• توكلي والا، ژاله. (1387). بررسي موانع اجتماعي و فرهنگي اشتغال زنان ايران در دهه‌هاي اخير، مجله اينترنت علوم اجتماعي فصل نو، سال دوم، شماره 50.
• …
• …

منابع انگلیسی بانوان در محیط کاری

• Allen,B.P(1995)”Gender Stereotypes are not accurate”, Journal of Personality and Social Psychology 25:489.
• Broverman, D.M., E. L. Klaiber, Y. Kobayashi, and W. Vogel. 1968 .”Roles of activation and inhibition in sex differences in cognitive abilities.” Psychological Review 75(1): 42-44.
• 2003. Women in U.S. Corporate Leadership 2003. Catalyst.
• A and Stephen. p.Robbins. (2001) Homan Resouree Management. Wiley, Seventh edition.
• Cultural Smdies & Research Institule. 1990. Report the Social Status of Iranian Womwn Before and After the Victory of The Islamic Revolution. Tehran.
• Doyle, J. A, and M.A.Paludi (1998) Sex and Gender: the Human Experience, Boston: McGraw Hill.
• Farhangi, A., and M. Esfidani. 2004.”Iranian women in management careers,”Women’s Research I (1):109-117.
• Gordon, Francine E., and Myra H. Strober. 1975. Bringing Women into Management. MeGraw-Hill.
• Human Development Report. 2004. United Nations Development Program.
• Hyde, C. 1989.”A feminist model for macro-practice: Promises and problems.” Administration in Social Work 13 (3/4): 81-145.
• Hovden, J, 2004. Gender political Consequences of male dominace in Leadership. Position in Norwegian sport.
• Inesko, Chester A (1967) Theories of Attitude Change, New York, NY: Appleton Century-Crofts.
• International Labour Organization. 2003. Yearbook of Labour Statistics.. Geneva: International Labor Organization.
• International Labour Ouganization. 1997. Economically Active Population, 1950-2000. Geneva: Intermational Labour Organization.
• Martell, Richard F. and etal (1998) ”Sex stereotyping in the executive sulte”: Much ado about something, Joumal of soclal Behavior and Personality, 13: (127-1381).
• Martell, Richard F., Christopher Parker, Cynthia G. Emrich, and Mary S. Crawford. 1998. ”Sex stereotyping in the executive suite: Much ado about something.” Journal of Social Behavior and Personality 13 (1): 127-138.

بانوان در محیط کاری