ادبیات و مبانی نظری علامت تجاری – ارتباط بین علامت تجاری و امضای الکترونیکی

علامت تجاری و امضای الکترونیکی

ارتباط بین علامت تجاری و امضای الکترونیکی

مبحث اول: علامت تجاری و آثار آن

گفتار اول: علامت تجاری و ویژگی‌های آن

الف ) تعاریف

ب ) معيار علائم تجاري

ج)خصوصیات و ویژگی‌های علامت تجاری 

1-جدید بودن علامت تجارتی

2-ابتكاری بودن علامت تجارتی

3-عدم ایجاد اشتباه در نظر مشتری (علامت نباید گمراه‌کننده باشد)

4-قابلیت نقل و انتقال علامت تجارتی 

گفتار دوم:گونه‌های علائم تجاری

الف )انواع علائم تجاری

1-كلمات

2-اعداد يا تركيبي از كلمات و شماره‌ها

3-طرح‌ها

4-رنگ‌ها

5-اصوات

6-علائم بویایی

7-علائم سه بعدی

8-کلمات و اصطلاحات خارجی

ب ) انواع علائم تجاری بر اساس ویژگی تمایز بخشی علائم

1-علائم خيالي

2-علائم دلبخواهي

3-علائم دلالت‌كننده

4-علائم توصيفي

5-علائم نوعي يا جنسي

ج )تقسیم بندی علائم از جهات دیگر

1- علائم بیانی و قابل کتابت  (نام‌گذاری‌ها)

1-1 واژه‌های زبان رایج

1-2. نو واژه (نئولوژیسم)1

1-3. نام‌های خانوادگی و نام‌های مستعار

2-اعداد، حروف و حروف اختصاری

2-1 اعداد

2-2 حروف

3-علائم تصویری

4-علائم غیر‌مادی

گفتار سوم: آثار  و كاركردهاي ثبت علامت تجاري

الف )آثار ثبت  علامت تجاری

ب) كاركرد علامت تجاري

مبحث دوم: ارتباط بين امضاي الكترونيكي و علامت تجاري

گفتار اول: خصوصيات امضاي الكترونيكي

گفتار دوم: خصوصیات علامت تجاری

گفتار سوم: وجوه تشابه امضاي الكترونيكي و علامت تجاري

منابع

علامت تجاری و آثار آن

علامت تجاری اشکال و شیوه‌های متعددی دارد. و علامت تجاری را از جهات مختلفی قابل تقسیم می‌باشد، اما آنچه در اینجا مورد بحث است بیان علامت‌هایی است که بتوان آن را بجای امضاء نیز بکار برد. بنابراین بعضی از علائم تجاری مثل علائم صوتی از بحث ما خارج می‌باشند. از این رو، این مبحث در دو گفتار مطرح می‌شود. در گفتار اول خصوصیات علامت تجاری مطرح می‌شود و در گفتار دوم از كاركردهاي علامت تجاري و حقوق دارنده علامت تجاری بصورت مختصر سخن خواهیم گفت.

 علامت تجاری و ویژگی‌های آن

الف ) تعاریف

علامت یعنی هر نشان قابل رؤیتی که بتواند کالا یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.[1]

علامت تجاری از روزگاران قدیم دارای سابقه است. تقریبا” از حدود 3000 سال پیش صنعت‌کاران هندی در روی تولیدات خود امضای فردی خود را حک می‌کردند و آن‌ها را به کشورهای دیگر از قبیل ایران صادر می‌کردند.[2]

در اروپا از زمان قرون وسطی، نقش علامت یا نام تجاری تولیدکننده بر روی کالاها دیده می‌شد که سابقه‌ی حقوقی قوانين مدرن کامن لا در علائم تجاری، ریشه در آن علائم دارد. [3]

اولین قانون درباره علائم تجاری به تاریخ 23 ژوئن 1875 باز می‌گردد که حق انحصاری بهره‌گیری از آن‌ها را بدون ثبت پیش‌بینی نموده بود.

مقررات مربوط به علائم تجارتی در ایران، قدمتی بیش از هشتاد سال دارد. این مقررات، عمدتا” در قانون ثبت علایم و اختراعات مصوب سال 1310 و آیین‌نامه اصلاحی قانون علایم تجارتی و اختراعات مصوب سال 1337 تدوین شده است.[4]

علامت تجاری[5]و علامت صنعتی[6]اغلب مترادف استعمال شده و به انگلیسی«trade mark» نامیده می‌شود. علامت تجاری به مثابه یک اسم عام، برای معرفی کالاهای مختلف یک تجارتخانه به کار می‌رود، در صورتی که علامت صنعتی برای مشخص کردن نوعی از محصول به کار می‌رود.[7]

علامت تجاری، اغلب با کالا به کار می‌رود و نقش آن این است که منشأ تولید کالا را معرفی کند و یا مصرف‌کننده را آگاه سازد، کالایی که علامت خاصی را همراه دارد از کیفیت ویژه‌ای برخوردار است. معرفی همین مفاهیم، علامت تجاری را به سرمایه با ارزشی تبدیل می‌کند که شایسته حمایت است.[8]

علائم تجاری و صنعتی مهم‌ترین نشانه‌ی تمایز بخش میان کالاها و خدمات شرکت‌های مختلف است.[9]

علامت تجاری دارای تعاریف متشابهی است از جمله اینکه:

همچنانكه قبلا” بيان شد علامت تجارتي را بايد يكي از حقوق مالكيت صنعتي دانست. اين علامت نشانه آن است كه صاحب يك فرآورده صنعتي محصول خود را با اين علامت مشخص كرده است.[10]

علامت تجاری یک نشانه‌ای است که کالا و خدمات یک مؤسسه یا تولیدکننده را از کالا و خدمات هم‌صنفان و رقبا متمایز و جدا می‌سازد.[11]

علامت تجاري يك كلمه، عبارت، نشان، طرح يا تركيبي از كلمات، عبارات، نقش‌ها يا طرح‌هاست كه منشاء كالاها و خدمات يك شخص را از كالاها و خدمات يك فروشنده را از فروشندگان ديگر متمايز مي‌سازد و نشانگر آن است كه تمام كالاهايي كه داراي علامت يكسان هستند داراي منشاء يكسان بوده و كيفيت يكساني دارند.[12]

علامت تجاری عبارت است از نشانه‌هایی كه برای معرفی كالاها و محصولات صنعتی و یا خدماتی از لحاظ كیفیت و ضمانت مرغوبيت جنس آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.[13] این علائم ممكن است اسامی مركب شامل نقش، تصویر و كلمه بوده یا به صورت تفننی (فانتزی) مانند ادكلن، عقرب یا به صورت اسم منطقه و شهر(عسل سبلان اردبیل)و بالاخره به شكل علامت و ترسیمات برچسب اتیكیت و یا آهنگ مخصوص و غیره باشد.[14]

علامت تجارتي، توليدي يا خدماتي از نظر حقوقي، عبارت از امتيازاتي است كه براي صاحب علامت، حق انحصاري بهره‌برداري ايجاد كند و داراي ضمانت اجراي حقوقي و كيفري باشد.[15]

نقش اساسی علامت تجاری در جریان تجارت داخلی و بین‌المللی آن را به سرمایه با ارزش تبدیل کرده که برای حفظ و حمایت از آن و حقوق مالک آن، قوانین داخلی و معاهدات بین‌المللی متعددی تصویب شده است.[16]

ماده 1 قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات مصوب 1310 در تعریف علامت تجاری مقرر می‌دارد: علامت تجارتی عبارت از هر قسم علامتی است، اعم از نقش و لفاف و مهر و علامت و تصویر و غیره كه برای امتیاز و تشخیص محصول صنعتی تجارتی یا فلاحتی اختیار می‌شود. ممكن است یك علامت تجارتی برای تشخیص امتیاز محصول جماعتی از زارعین یا ارباب صنعت و یا محصول یك شهر و یا یك ناحیه از مملكت اختیار شود.[17]

از ماده فوق مستفاد می‌شود كه نوع علامت جنبه حصری ندارد بلكه با توجه به ابتكار افراد عادی یا دانشمندان برای شناسایی محصولات واحدهای تولیدی، صنعتی یا خدماتی مانند حمل‌ و نقل زمینی، هوایی یا دریایی به صورت كلمات، حروف، ارقام، تصاویر و یا به صورت آهنگ نمايان مي‌شود. این تعریف که علاوه بر قلمرو به ماهیت آن نیز اشاره کرده است، با آوردن کلمه غیر دیگر گونه‌های علائم تجاری و صنعتی، همچون علائم غیر مادی (چون صدا، بو  و رایحه)را نیز شامل می‌شود.

در سطح بين‌المللي موافقت‌نامه تريپس در ماده 15 به موضوعات قابل حمايت پرداخته و بیان نموده است که يك علامت تجاري جهت ثبت بايد اين توانايي را داشته باشد كه يك كالا را از ساير كالاها و يا خدمات متمايز گرداند.

طبق ماده 15اين موافقت‌نامه«هر نوع علامتي در صورت متمايز بودن مي‌تواند به عنوان علامت تجاري استعمال شود از جمله كلمات شامل اسامي مشخص، حروف، اعداد، عناصر تصويري و تركيبي از رنگ‌ها و همين‌طور هرگونه تركيبي از آن‌ها، علائم مي‌باشند كه واجد شرايط لازم براي ثبت به عنوان علامت تجاري خواهد بود. همچنين طبق بخش اخير بند 1 ماده مذكر اعضاء مي‌توانند قابليت مشاهده علامت از لحاظ بصري را به عنوان پيش شرطي براي ثبت مقرر نمايند».

بنابراين همه‌ي اعضاء موظف به ثبت اصوات و بوها به عنوان علامت تجارتي نيستند و مي‌توانند اين نوع علائم را از تحت شمول حمايت خارج سازند. هر چند كه امروزه تمايل بر اين است كه بتوان علائم ديگري را بجز علائم ديداري در فهرست علائم تجاري در‌آورند.

ب )معيار علائم تجاری

علائم تجاری توسط یک توزیع کننده و تاجر روی کالاهایی قرار می‌گیرد که وی مسئولیت تجاری نمودن یا عرضه آن در بازار را برعهده دارد.[18]

علامت تجارتی نه تنها باید با سایر علائم تجارتی تمایز و تفاوت داشته باشد و با نوع و جنس كالا نیز ارتباط تنگاتنگ نشان دهد بلكه باید توأم با ابتكار و نوآوری ترسیم و تنظیم گردد و از اسامی عام وگمراه‌كننده در علامت استفاده نشود مثلا كلمه (شكر) را كه عام و ویژه كالا و جنس خاص است نمی‌توان به عنوان علامت انتخاب نمود.

هدف از برگزیدن علامت تجاری دادن امکان تشخیص محصولات و یا خدمات یا موسسات به مشتریان می‌باشد.[19]

در سالهای اخیر پدیده اینترنت و تجارت الکترونیک موجب پیدایش علائم متمایز کننده همچون www.la Redoute.com  که یک سایت اینترنتی برای فروش لباس است شده‌اند این علائم نیز به مشتری این امکان را می‌دهد تا یک شرکت را در سراسر دنیا شناسایی کند.[20]

  ج)خصوصیات و ویژگی‌های علامت تجاری

به طور کلی و بر مبنای اصول حقوقی، علائم تجاری باید از خصوصیات زیر برخوردار باشد:

1- تازگی داشته باشد و برای کالا یا خدماتی که از آن استفاده می‌شود جدید باشد.

2 -ابتکاری بوده، وجه تمایز داشته باشد، یعنی نباید از اسامی عام باشد.

3 –گمراه‌کننده نباشد، به این معنی که علامت نباید مشتری را از لحاظ کیفیت و منشاء علامت به اشتباه اندازد.

4-قابل انتقال باشد.

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های حقوق کلیک کنید.

نمونه ای از فهرست منابع و مآخذ

• آهنی، بتول، انعقاد قراردادهای الکترونیکی، فصلنامه ندای صادق، شماره 34 و35،  تابستان و پاییز 1383.
•  انعقاد و اثبات قراردادهاي الکترونیکی، پایان‌نامه دوره دکتري حقوق خصوصی، دانشکده حقوق دانشگاه تهران، سال 1384.
• اسکافی، نادر، فرهنگ ثبتی، تهران، انتشارات دادگستر،   بهار 1377.
• اکبری، محسن، بررسی موانع حقوقی توسعه خرید و فروش الکترونیکی در ایران، تهران، نشر مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، سال 1384.
• السان، مصطفی، ابعاد حقوقی بانکداری الکترونیکی، مجله پژوهش‌های حقوقی، شماره 7، سال 1384.
•  بررسی نحوه تعیین قانون حاکم بر قراردادهای الکترونیکی، مجله پژوهش حقوق و سیاست ، شماره 19، سال 1385.
•  ثبت اسناد و فناوری اطلاعات، تلاقی سنت‌ها و نوآوری، ماهنامه حقوقی کانون سردفتران و دفتریاران، شماره 64، سال 1385.
•  جایگاه امضای دیجیتالی در ثبت اسناد به شیوه الکترونیکی، ماهنامه کانون سردفتران و دفتریاران، تهران، شماره 55،  سال 1383.
•  نقدی بر وضعیت کنونی گواهی الکترونیکی در ایران، ماهنامه کانون سر دفتران و دفتر یاران، شماره 81 -82، خرداد و تیر 1387.
• امامي، اسدالله، حقوق مالكيت صنعتي، تهران، انتشارات ميزان، پاييز 1390، جلد دوم.
• امامی، حسن، حقوق مدنی، تهران، انتشارات ابوریحان  چاپخانه کاویان، سال  1346، جلد ششم.
• www.rca.gov.ir
• …
• …