سازمان تجارت جهانی – ادبیات و مبانی نظری

سازمان تجارت جهانی

2-1بخش اول:از گات تا سازمان تجارت جهانی…………………………………………………………..7

2-1-1 تاریخچه گات……………………………………………………………………………………….7

2-1-2 هدف از تاسیس گات………………………………………………………………………………..8

2-1-3 تفاوت سازمان تجارت جهانی با گات………………………………………………………………8

2-1-4 ظهور سازمان تجارت جهانی…………………………………………………………………….8

2-2بخش دوم:آشنایی با سازمان تجارت جهانی………………………………………………………..10

2-2-1 جهانی شدن………………………………………………………………………………………..10

2-2-2 ویژگی های سازمان های بین المللی…………………………………………………………….10

2-2-3 مختصات و ویژگی های تحولات اقتصادی بین الملل……………………………………………11

2-2-4 جایگاه حقوقی سازمان تجارت جهانی…………………………………………………………..11

2-2-5 تاریخچه سازمان تجارت جهانی………………………………………………………………….12

2-2-6 اهداف سازمان تجارت جهانی……………………………………………………………………17

2-2-7 اصول حاکم بر سازمان تجارت جهانی…………………………………………………………..18

2-2-7-1 اصل آزادی اعضا………………………………………………………………………………18

2-2-7-2 اصل تثبیت و کاهش تعرفه های گمرکی ……………………………………………………..19

2-2-7-3 اصل الغای تبعیض های تجاری……………………………………………………………….19

2-2-7-4 اصل شفافیت مقررات تجاری………………………………………………………………….20

2-2-7-5 اصل مشورت و حل اختلاف…………………………………………………………………..20

2-2-7-6 اصل حفاظت ها………………………………………………………………………………..20

2-2-8 موافقت نامه های بنیادین سازمان تجارت جهانی………………………………………………22

2-2-8-1 موافقت نامه تاسیس سازمان تجارت جهانی…………………………………………………22

2-2-8-2 موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت«گات»…………………………………………………22

2-2-8-3 موافقت نامه عمومی راجع به تجارت خدمات……………………………………………….22

2-2-8-4 تفاهم نامه راجع به قواعد و رویه های حاکم بر حل اختلافات……………………………..22

2-2-8-5 موافقت نامه جنبه های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت معنوی……………………………23

2-2-9 اعضای سازمان تجارت جهانی…………………………………………………………………..24

2-2-9-1 اعضای اصلی(دو ژوره)………………………………………………………………………24

2-2-9-2 اعضای ناظر……………………………………………………………………………………24

2-2-9-3 اعضای دو فاکتو……………………………………………………………………………….24

2-2-9-4 عضویت موقت…………………………………………………………………………………25

2-2-10ساختار و تشکیلات سازمان تجارت جهانی……………………………………………………25

2-2-10-1 کنفرانس وزیران…………………………………………………………………………….25

2-2-10-2 شورای عمومی………………………………………………………………………………26

2-2-10-3 هیئت حل اختلاف…………………………………………………………………………….26

2-2-10-4رکن بررسی خط مشی تجاری……………………………………………………………….26

2-2-10-5 شوراهای تخصصی………………………………………………………………………….26

2-2-10-6 کمیته های تخصصی…………………………………………………………………………27

2-2-10-7 دبیرخانه………………………………………………………………………………………28

2-3 بخش سوم:عضویت در سازمان تجارت جهانی……………………………………………………28

2-3-1 مراحل الحاق به سازمان تجارت جهانی…………………………………………………………29

2-3-2 موافقت نامه هایی که جهت عضویت باید پذیرفت………………………………………………29

2-3-2-1 موافقت نامه چند جانبه کالا…………………………………………………………………. 29

2-3-2-3 موافقت نامه جنبه تجاری حقوق مالکیت فکری…………………………………………….30

2-3-3 اهداف سیاست تجاری سازمان جهانی تجارت………………………………………………….32

2-3-4 رفتار ویژه و متفاوت با کشور های در حال توسعه…………………………………………….33

2-3-5 رفتار با کشورهای تازه ملحق شده به سازمان…………………………………………………34

2-3-6 تحولات جدید توسعه ای………………………………………………………………………….34

2-3-7 پیشینه تدوین گزارش رژیم تجاری ایران……………………………………………………….37

2-3-8 موضوعات جدید در سازمان تجارت جهانی…………………………………………………….38

2-4بخش چهارم: تاثیر عضویت در سازمان تجارت جهانی……………………………………………39

2-4-1 آثار مثبت عضویت در سازمان تجارت جهانی………………………………………………….39

2-4-2 تمهیدات انجام شده جهت پیوستن به سازمان تجارت جهانی  ………………………………..40

2-4-3 چالشها و فرصتهای عضویت در سازمان تجارت جهانی ……………………………………..43

2-4-4 بررسی پذیرش عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی……………………………………..44

2-4-5دلایل ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی…………………………………………….45

2-4-6 مسیر عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی………………………………………………..45

2-4-7 وظایف……………………………………………………………………………………………..47

2-5بخش پنجم:تهدید ها و آسیب ها اجرای سیاست های مربوط به سازمان تجارت جهانی…………48

2-5-1 تهدیدها…………………………………………………………………………………………….48

2-5-2فرصت ها………………………………………………………………………………………….50

2-6 روند جهانی شدن اقتصاد یک کشور……………………………………………………………….52

2-6-1 سازمان های بین المللی…………………………………………………………………………..52

2-6-2اتحادیه های منطقه ای…………………………………………………………………………….52

2-6-3 اهم محدودیت ها و مقررات اقتصادی و مشکلات کشور در پیوستن به سازمان…………….55

2-7 اولویتها و اهداف ایران در پیوستن به سازمان تجارت جهانی…………………………………..56

2-8تاثیر الحاق به سازمان تجارت جهانی بر مقررات داخلی…………………………………………..58

2-8-1موانع موجود در قانون اساسی……………………………………………………………………58

2-8-2قانون انحصار تجارت خارجی…………………………………………………………………….59

2-8-3 مقررات صادرات و واردات………………………………………………………………………59

2-8-4قوانین و مقررات گمرکی………………………………………………………………………….59

2-8-5 موانع موجود در قانون بیمه…………………………………………………………………..60

2-8-6 نارسایی قوانین و آیین نامه های مربوط به سرمایه گذاری خارجی………………………… 60

2-8-7 بخش بودجه دولت………………………………………………………………………………..

منابع

ظهور سازمان جهانی تجارت

در قالب موافقت‌نامه عمومي تعرفه و تجارت از زمان پيدايش آن در سال 1947 ميلادي در هاوانا تا دوره هشتم آن در اروگوئه انجام شد و خود به تنهايي هفت سال طول كشيد و به دوره‌هاي گات مشهور است، مذاكرات متعددي ميان كشورهاي عضو، پيرامون استراتژي‌ها و سياست‌هاي تجاري برگزار شد. سرانجام بر اساس توافق‌هاي گات در دور اروگوئه كه سند نهايي آن در مراكش در سال 1996 ميلادي به تصويب رسيد گات ملغي و سازمان تجارت جهاني با قوانين زير جانشين آن گرديد.

الف) تجارت خدمات بين كشورهاي عضو.

ب) حمايت از مالكيت معنوي.

ج) برخورد قانوني با كشورهايي كه از دامينگ وسوبسيد (يارانه) جهت تقويت توليدات خرد در بازارهاي جهان استفاده مي‌كنند.

د) تنظيم تجارت توليدات كشاورزي و نساجي تحت قوانين جديد.

سازمان تجارت جهان تنها سازمان بین المللی است که در ارتباط با مقررات تجارت جهانی فعالیت می کند . هدف اصلی سازمان تجارت جهانی  تضمین روند ملایم ، آزاد و مطابق برنامه در زمینه تجارت جهانی است . بنابراین مصرف کننده و تولید کننده می دانند که :

1- از حق انتخاب زیادی در زمینه کالای ساخته شده ، قطعات ، مواد خام و خدماتی که مورد استفاده آنهاست ، برخوردارند .

2- بازارهای خارجی بر روی آنها باز خواهد بود .

3- می توانند از عرضه خدمات امن بهره ببرند .

ویژگی‌های سازمان‌های بین‌المللی                                                                         

1. پذیرش عام در سطح بین‌الملل
2. عضویت اکثر کشورها در این سازمان
3. قدرت نفوذ و تاثیرگذاری بر کشور
4. تاثیرپذیری از سیاست‌ها و اهداف کشورهای قدرتمند
5. قدرت ایجاد و مدیریت بحران‌های سیاسی/ اقتصادی بین‌المللی
6. همسویی با نظام اقتصاد سرمایه‌داری
7. اشراف و دسترسی به دنیای اطلاعات و مدیریتی بالا دستی نسبت به اقتصادملی و جهانی
8. تمرکز محیطی و اداری سازمان‌های بین‌المللی در حیطه کشورهای قدرتمند
9. ظرفیت‌های علمی و کارشناسی بالا در جهت اقناع‌سازی کشورها

جایگاه حقوقی سازمان تجارت جهانی

بی تردید پس از کشورها سازمان های بین المللی مهمتریت تابعان حقوق بین الملل هستند که در توسعه و تحول حقوق بینالملل نقش اساسی دارند.

یک سازمان بین المللی را می توان به عنوان مجمعی از کشورها تعریف کرد که با انعقاد قرارداد میان اعضای آن ایجاد می شود و با داشتن یک نظام یا مجموعه ای از دستگاها،وظیفه تعقیب هدف های مربوط به مصالح مشترک را از طریق همکاری میان اعضا بر عهده دارد.مبنای تشکیل یک سازمان بین المللی معاهده تاسیس است که به منزله اساسنامه سازمان می باشد و در واقع کشورها با انعقاد چنین معاهده ای تمایل و اراده خود را به همکاری منظم در محدوده خاص ابراز می دارند.

خصوصیات بارز سازمان های بین المللی عبارتند از:

• 1-دارا بودن اراده مستقل:
• 2-داشتن شخصیت حقوقی بین المللی مستقل از کشورهای عضو.
• 3-دائمی بودن یا دوام و استمرار.
• 4-برخوردار بودن از تشکیلات و ارکان منظم.

منافع عمومی کشورهای جهان باعث شده کشورها به این نتسجه برسند که ایجاد ساز و کار های بین المللی مختلف برای انجام اموری که به منافع عمومی آن ها مربوط می شود بسیار عملی و سود مند است.به همین جهت از اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به تدریج سازمان های بین المللی متولد شدند.

سازمان های بین المللی را از جهات مختلف می توان طبقه بندی کرد،مانند طبقه بندی از نظر موضوعی،طبقه بندی به لحاظ اختیارات،طبقه بندی از جهت قلمرو جغرافیایی و در نهایت طبقه بندی به لحاظ اهداف.

سازمان های بین المللی دولتی از نظر موضوع به سازمان های عمومی و تخصصی تقسیم میشوند.سازمان های عمومی مثل سازمان ملل متحد وسازمان های بین المللی تخصصی مثل سازمان های علمی و فنی همچون سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری ،سازمان های نظامی،مثل پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)،سازمان های اجتماعی و بشری سازمان بهداشتی،مثل سازمان بهداشت جهانی،سازمان های مالی و اقتصادی بین المللی،مثل بانک بین المللی توسعه و ترمیم (بانک جهانی)  و صندوق بین المللی پول.

از طرف دیگر سازمان های بین المللی را به لحاظ اختیارات می توان به یازمان های بین المللی با اختیارات محدود،مثل سازمان ملل متحد،وسازمان های با اختیارات نسبتا نا محدود ،مثل جوامع اقتصادی اروپا،طبقه بندی کرد. در زمینه طبقه بندی جغرافیایی نیز،سازمان ها به دو دستهسازمان جهانی،مثل سازمان ملل متحد،و سازمان های منطقه ای،مثل سازمان همکاری اقتصادی اکو تقسیم می شوند و در نهایت،از حیث اهداف،سازمان ها را می توان به سازمان های سیاسی و غیر سیاسی طبقه بندی کرد.

سازمان های سیاسی مثل سازمان ملل متحد،و سازمان های منطقه ای،مثل سازمان همکاری اقتصادی(اکو)تقسیم می شوند و در  نهایت ،از حیث اهداف,سازمان ها را می توان به سازمان های سیاسی و غیر سیاسی طبقه بندی کرد.سازمان های سیاسی مثل سازمان ملل متحد و سازمان های غیر سیاسی مثل سازمان های مالی و اقتصادی بین المللی.

از آن چه گفته شد می توان نتیجه گرفت که سازمان تجارت جهانی جزء سازمان های بین المللی دولتی و جهانی ایت که در حوزه تخصصی تجارت بین الملل فعا لیت میکند و دارای اختیارات محدود است.

اهداف سازمان تجارت جهانی

در مقدمه« موافقت نامه تاسیس سازمان تجارت جهانی»[1] به اهداف این سازمان اشاره شده است که شباهت زیادی به اهداف گات دارد. این اهداف عبارتند از:1-ارتقای سطح زندگی2- تضمین اشتغال کامل3-حجم زیاد و افزایش دائمی در آمد واقعی و تقاضای موثر4- توسعه و گسترش تولید و تجارت کالا و خدمات 5- استفاده بهینه از منابع موجود در جهان مطابق با اهداف توسعه مشروع6-حفظ و حراست مخحیط زیست 7- کوشش برای افزایشسهم کشورهای در حال توسعه ،مخصوصا کشورهایی که بهره بسیار اندکی از توسعه داشته اند با درک نیاز این کشورها به توسعه اقتصادی.(شیروی،1387)

به این ترتیب اهداف مطرح شده در گات 1947 در موافقت نامه تاسیس سازمان تجارت جهانی[2] تکمیل شد. در طول نیم قرن از تشکیل گات تا  تحولاتی در سطح بین المللی اتفاق افتاد که دیدگاه های عمومی را نسبت به اهداف یک سازمان تجاری بین المللی تحت تاثیر قرار داد. این تحولات که در موافقت نامه تاسیس سازمان تجارت جهانی منعکس شده است عبارتند از:

1-توجه به تجارت خدمات در کنار تجارت کالا 2- توجه به نیاز کشورهای در حال توسعه و شناسایی حق مشروع این کشورها در دست یابی به توسعه اقتصادی 3-کوشش جهانی برای حفظ و حراست از محیط زیست و تقویت وسایل انجام آن با توجه به تفاوت سطح اقتصادی کشورها. شیروی(1387).در واقع سازمان تجارت جهانی یک سازمان بین‌المللی است؛ که قوانین جهانی تجارت را تنظیم و اختلافات بین اعضا را حل و فصل می‌کند. اعضای سازمان تجارت جهانی کشورهایی هستند که موافقت‌نامه‌های (حدود ۳۰ موافقت‌نامه) این سازمان را امضا کرده‌اند. مقر سازمان تجارت جهانی در ژنو، سویس قرار دارد. تا نوامبر ۲۰۱۰، ۱۵۳ کشور عضو این سازمان شده‌اند.

جمهوری کیپ ورد در حال حاضر جدیدترین عضو این سازمان محسوب می‌شود،سازمان جهانی تجارت یکی از تشکیلات تخصصی مستقل از سازمان ملل است. به طور کلی سازمان جهانی تجارت پیمانی است که رفتار و روابط تجاری کشور‌های عضو را تنظیم می‌کند. بنابراین مبتنی بر اهدافی است که برای بیان و درک صحیح آنها لازم است نقش دولت‌ها در تجارت بین‌الملل مشخص گردد. اهداف سازمان جهانی تجارت مندرج در مادۀ اول اساس‌نامۀ آن عبارت است از: بالا بردن سطح زندگی شهروندان از راه مناسبات صحیح اقتصادی و تجاری میان کشور‌های عضو؛ فراهم آوردن امکانات اشتغال کامل برای همه؛ افزایش مستمر و مداوم درآمد‌ها؛ بالا بردن میزان تقاضا؛ بهره‌برداری کامل از منابع جهانی؛ افزایش مبادلات و بهبود بخشیدن نظام تجاری میان کشور‌های عضو سازمان جهانی تجارت.

هدف اصلی سازمان جهانی تجارت در واقع ایجاد یک نظام اقتصادی بین‌المللی آزاد است که در آن دخالت دولت در امور تجاری در کم‌ترین حد باشد، و بنگاه‌های تولیدی از قدرت و امکان رقابت یکسان در سطح بین‌المللی برخوردار باشند. این هدف بر پایۀ اصول زیر دنبال می‌شود هنگام بيان اهداف گات گفته شد كه در مقدمه موافقتنامه عمومي تعرفه و تجارت مواردي همچون بالابردن سطح زندگي مردم كشورهاي عضو، فراهم نمودن امكانات ايجاد اشتغال كامل، افزايش درآمدهاي واقعي و بالابردن سطح تقاضا، و بهره برداري مؤثر از منابع جهاني و گسترش توليد تجارت بين المللي به عنوان اهداف گات ذكر شده است.

اهداف ياد شده، اهداف سازمان جهاني تجارت نيز است. به اضافه اين كه در اين سازمان گسترش توليد و تجارت خدمات نيز علاوه بر گسترش توليد و تجارت كالاها مدنظر قرار گرفته است و استفاده از منابع جهاني هم به حمايت از محيط زيست و رشد پايدار مشروط شده است. بنابراين اگر اهداف سازمان جهاني تجارت را بخواهيم بطور خلاصه بيان كنيم عبارت خواهند بود از:

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های حقوق کلیک کنید.

نمونه ای از فهرست منابع

• اخلاقی ب.1373.جزوهء حقوق تجارت(3).2.تهران:انتشارات دانشکده حقوق و علوم‌ سیاسی
•  امید بخش ا.بهار 1379.جمهوری اسلامی ایران و سازمان تجارت جهانی.فصل نامه سیاست                       .
• اخلاقی ب. 1383,چالش های ورود کشورهای اسلامی به نظام حقوقی و اقتصادی بین المللی .    .
• اسکینی ر.1373.حقوق تجارت(برات،سفته،قبض انبار،اسناد در وجه حامل و چک).(چاپ                                              .
• اسکینی ر.1373.حقوق تجارت تطبیقی.چاپ اول.تهران.مجمع علمی و فرهنگی مجد،230
• اشمیتوف ک.1378.حقوق تجارت بین الملل.ج 2.ترجمه بهروز اخلاقی.،فرهاد امام.سید محمد       .
• الماسی ن.1380.تعارض قوانین.چاپ هشتم.تهران:انتشارات مرکز نشر دانشگاهی،280.
• الماسی ن.1385.حقوق بين الملل خصوصی .تهران: نشر ميزان، چ چهارم، 298.
• انصاری پ. 1387.حقوق تجارت بين الملل .تهران: نشر ميزان.چ اول،154.
• بیگدلی ض.1386.حقوق بین المل عمومی. تهران: کتابخانه گنج دانش، 243
• تقی زاده م.1380.حقوق سازمان های بین المللی .تهران:نشر قوس،229.
• شیروی ع.1378.«سازمان تجارت جهانی».مجله مجتمع آموزش عالی قم: 809
• شیروی ع. 1378.سازمان تجارت جهانی،مجله مجتمع آموزش عالی قم،1، 4: 22-11.
• شیروی ع.1379.الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی و تاثیر آن بر مقررات داخلی.،مجله .   .
• شیروی ع. 1379.الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی و تاثیر آن بر مقررات داخلی.مجله .     .
• ….
• ….