فنون برنامه ريزی منطقه ای

فنون برنامه ريزی منطقه ای

برنامه ريزی منطقه ای

مبانی نظری و پيشينه تحقيق

2-1 مقدمـه

2-2 فنون برنامه ريزی منطقه ای

2-2-1 تعاريف و مفاهيم برنامه ريزی منطقه ای

2-2-2 لزوم و اهميت برنامه ريزی منطقه ای

2-2-3 اهداف برنامه ريزی منطقه ای

2-2-4 جايگاه برنامه ريزی منطقه ای

2-2-5 مراحل برنامه ريزی

1- مرحله كلان

2- مرحله بخشي

3- مرحله بين منطقه اي

4- مرحله منطقه اي

5- مرحله خرد

2-2-6 برنامه ريزی از بالا به پايين و يا از پايين به بالا؟

2-3 نظريه های برنامه ريزی منطقه ای

2-3-1 نظريه رشد بخش های اقتصادی

2-3-2 نظريه پايه اقتصادی

2-3-3 نظريه قطب رشد

2-3-4 نظريه رشد متوازن

-3-5 نظريه اقتصاد فضايی

2-3-6 نظريه مكان يابی

2-3-7 نظريه كاربری اراضی

2-4 پيشينه تحقيق

2-4-1 مطالعات داخلي

منابع و مآخذ

(فایل بروز شده در تاریخ 1402/7/7)

 برنامه ريزی منطقه ای

مبانی نظری و پيشينه تحقيق

مقدمـه 

نابرابري هاي منطقه اي و عدم تعادل بين مناطق به دليل داشتن تبعات سياسي، اقتصادي و اجتماعي موضوع مهمي در بيشتر كشورهاي در حال توسعه است. طبيعي است كه وجود اين عدم توازن ها لزوم برنامه ريزي منطقه اي و تلاش براي حل مشكلات منطقه اي را مطرح مي سازد. در ابتداي اين فصل لزوم و اهميت برنامه ريزی منطقه ای ، اهداف و جايگاه آن مورد بحث قرار مي گيرد و در ادامه به توضييح مباني نظري برنامه ريزی منطقه ای خواهيم پرداخت و در پايان فصل به بيان خلاصه اي از مطالعات داخلي و خارجي كه به اين موضوع پرداخته اند اشاره خواهيم كرد.

 برنامه ريزی منطقه ای

 تعاريف و مفاهيم برنامه ريزی منطقه ای

برنامه ريزی منطقه ای فرآيند ي است، در جهت مشارکت مردم و مناطق در برنامه ريزي و فراهم آوردن موجبات برنامه ريزي از جهت انطباق با برنامه هاي کلان ملي و ويژگي هاي منطقه اي (زياري، 1378).

بعضي از صاحب نظران، برنامه ريزي منطقه اي را فرآيندي در جهت تنظيم و هماهنگ کردن برنامه هاي مختلف اقتصادي- اجتماعي با نيازها و امکانات محلي تعريف مي نمايند (معصومي اشکوري، 1370).

کلودپوپتيت از پيشتازان برنامه ريزي منطقه اي که سالها وزير عمران کشور فرانسه بود برنامه ريزي    منطقه اي را برنامه ريزي براي جامعه ذکر مي نمايد .( Glasson, 1978 )

عده اي ديگر از صاحب نظران مسائل منطقه اي، برنامه ريزي منطقه اي را فرآيند توجيه، تبيين و روشن نمودن آرمانهاي اجتماعي و ارائه راه حلهايي در جهت سامان دادن به فعاليتها در فضاي فوق شهري مي دانند (مجتهدزاده، 1368).

در واقع برنامه ريزي منطقه اي تصميم گيري و سرمايه گذاري در پروژه ها در سطح منطقه، در راستاي توسعه اقتصادي، اجتماعي و کالبدي مناطق مختلف کشور است. برنامه ريزي منطقه اي پرداختن به رابطه بين انسان، محيط و فعاليت است. مسئله مهّـم در برنامه ريزي منطقه اي مشارکت مردم است. معمولاً برنامه ريـزي منطقه اي بعد از برنامه ريزي ملي و به عنوان يک برنامه بعد از سطح ملي بايد انجام پذيرد. در برنامه ريزي منطقه اي، هدف، استفاده بهينه از منابع، براي توسعه منطقه است. بنابراين شناخت توانايي ها و تنگناهاي منطقه جزء مباني است. در برنامه ريزي منطقه اي توجه به ساختار طبيعي، اقتصادي، اجتماعي، به خصوص اداري، سياسي، نژادي، قومي، فرهنگي، مذهبي و کالبدي منطقه از اهم ضروريات است (زياري، 1378).

 برنامه ريزی منطقه ای

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های اقتصاد کلیک کنید .

 لزوم و اهميت برنامه ريزی منطقه ای

فلسفه وجودي و ضرورت برنامه ريزی منطقه ای را شايد بتوان از تعاريفي که ارائه شد، استنباط کرد. ولي اگر دليل اين نوع برنامه ريزي ها به طور دقيق تر بررسي شود مشخص مي شود که توجه به          نابرابري هاي منطقه اي اصلي ترين و مهمترين موضوع است. به طور کلي ضرورت اجراي برنامه ريزي هاي منطقه اي عبارتند از:

– عدم وجود تعادل مناسب بين استانهاي مختلف يک کشور از يک سو و نواحي مختلف از سوي ديگر.

– لزوم مشارکت افراد محلي در توسعه منطقه (مجتهد زاده، 1368)؛

– لزوم هماهنگي ميان سياست هاي ملي و منطقه اي

– وسعت زياد کشورها و تنوع فراوان جغرافيايي، اجتماعي و فرهنگي در آنها؛

– بازسازي مناطق آسيب ديده

– تمرکززدايي از مراکز اصلي رشد و ايجاد قطب هاي جديد رشد

– ايجاد رفاه اجتماعي و اشتغال ( Hoover & Giarratani, 1971 ).

– تأمين عدالت اجتماعي در نواحي مختلف

 اهداف برنامه ريزی منطقه ای

هدف برنامه ريزی منطقه ای را مي توان عمران وتوسعه مناطق، ايجاد دگرگوني کامل و اساسي در کليه شئونات زندگي مردم و به کارگيري نيروهاي مادي و معنوي و طبيعي منطقه، کاهش نابرابري هاي منطقه اي و درون منطقه اي، کاهش اختلاف سطح شهر و روستا در درون منطقه و ميان منطقه و توسعه پايدار منطقه اي، تعديل ساختاري توسعه اقتصادي- اجتماعي منطقه، افزايش سريع درآمد سرانه در داخل منطقه، تعيين وگسترش نيروهاي تخصصي، افزايش کارايي اقتصادي، اطمينان از حفاظت محيط زيست و بهبود آن واستفاده از منابع طبيعي ذکر کرد.

به طور کلي هدف از تحليل ويژگي هاي منطقه اي چه در سطح ملي وچه منطقه اي شناسايي منابع اقتصادي و آشنايي با امکانات و قابليت توسعه مناطق مستعد، تعيين محورهاي توسعه، هدايت سرمايه گذاري ها به مناطقي که بازده اقتصادي بالاتري نسبت به ساير مناطق دارند و تلاش براي رفع نابرابري ها و برقراري عدالت اجتماعي در بعد منطقه اي و ملي خواهد بود (زياري، 1378).

نمونه ای از منابع و مآخذ جهت مطالعه بیشتر                                  

• 1- ايرواني، محسن. (1378). بررسي و تحليل قابليت هاي استان اصفهان در زمينه توليد و صدور كالاهاي صنعتي. پايان نامه كارشناسي ارشد. دانشگاه اصفهان.
• 2- بختياري، صادق. (1380). بررسي و تحليل ساختار صنعت در استان اصفهان و جايگاه آن در اقتصاد ايران، موسسه مطالعات و پژوهش هاي بازرگاني.
• 3- بهشتي فر، محمود. (1385). بررسي درجه توسعه نيافتگي استان هاي كشور و مقايسه تطبيقي آنها در سال هاي 1373 و 1381. پايان نامه كارشناسي ارشد. دانشگاه همدان.
• 4- بيد آباد، بيژن. (1362)، آناليز تاکسونومي در روش طبقه بندي گروه هاي همگن و کاربرد آن در طبقه بندي شهرستان ها و ايجاد شاخص هاي توسعه جهت برنامه ريزي منطقه اي. تهران: سازمان برنامه و بودجه.
• 5- توفيق، فيروز. (1372). تحليل عاملي و تلفيق شاخص هاي منطقه اي. مجله آبادي، شماره هاي 10 و 30. صص 15-11.
• 6- زياري، کرامت الله. (1378). اصول وروشهاي برنامه ريزي منطقه اي، يزد، انتشارات دانشگاه يزد.
• 7- ساروخاني، باقر. (1378). روش هاي تحقيق در علوم اجتماعي. (چاپ پنجم). تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
• 8- سازمان برنامه و بودجه. (1378). مقدمه اي بر مباحث برنامه ريزي منطقه اي. نشريه شماره 3، تهران: سازمان برنامه و بودجه.
• 9- سازمان مديريت و برنامه ريزي. (1381). مطالعات جامع توسعه اقتصادي ـ اجتماعي و فرهنگي استان کرمانشاه.
• 10- صباغ کرماني، (1372). درسنامه اقتصاد شهري، تهران:  دانشگاه تربيت مدرس.
• 11- صرافي، مظفر. (1377). مباني برنامه ريزي توسعه منطقه اي، تهران: سازمان برنامه وب
• 12-…
• 13-…

 https://era.ed.ac.uk