مراکز خرید و و طراحی این نوع فضاها

مراکز خرید و طراحی مراکز خرید

انواع مرکز خرید 

3–1 ـ انواع مرکزخرید

3–1–1 کلیات

3 ـ 1 ـ 2 مراکزخریدازنظروسعت وحوزه نفوذ

3– 1– 2–1 بازارهای بین المللی

3–1–2–2 بازارهای ملی

3–1–2–3 بازارهای شهری

3–1–2–4 مراکزخریدفرامنطقه ای

3–1–2–5 مراکزخریدمنطقه ای

3–1–2–6 ـ مراکزخریدناحیه ای

3–1–2–7 مراکزخریدمحله ای

3–1–2– 8 ـ مراکزعرضه کننده کالاهای تخصصی

3–1–2–9 ـ بازارهای دورهای

3–1–2–10 ـبازارهای محلی

3–1–2–11 بازارچه ها

3 ـ 1 ـ 3 ـ انواع مراکزخرید از نظراقلیم

3–1–3–1 بازارهای مناطق گرم وخشک

3–1–3–2 بازارهای مناطق سردوکوهستانی

3–1–3–3 بازارهای مناطق گرم ومرطوب

3–1–3–4 بازارهای مناطق مرطوب وپر باران

3 ـ 1 ـ 4 ـ انواع مراکز خرید ازنظرمورفولوژی

3–1–4–1 ـ بازارهای منظم

3–1–4–2 ـ بازارهای یک بعدی یاخطی

3–1–4–3 ـ بازارهای دوبعدی یاگسترده

3–1–4–4 بازارهای نامنظم

3–1–4–5 میدانهای تجاری

3–1–4–6 بازارهای محلهای

3 ـ 2 فروشگاهها

3 ـ 2 ـ 1 کلیات

3 ـ 2 ـ 2 عوامل موثر در شکل گیری مراکز خرید 

3 ـ 2 ـ 3 ـ عوامل موثردر طراحی مراکز خرید

3 ـ 2 ـ 4 ـ تجهیزات وفضاهای موردنیازمراکزخرید

3 ـ 3  بررسی انواع فعالیتهای مراکزتجاری

3 ـ 3 ـ 1 فعالیتهای تشکیل دهنده مراکزتجاری

3 ـ 3 ـ 1 ـ 1 فعالیتهای تجاری

3 ـ 4 ـ معیارهای مکانیابی مراکزخرید

3 ـ 4 ـ 1 ـ دسترسی

3 ـ 4 ـ 2ـ پتانسیل فروش

3 ـ 4 ـ 3ـ پتانسیل رشدمنطقه

3 ـ 6 ـ معیارهای مکانیابی مراکزتجاری

3 ـ 7 ـ ملاحظات اولیه درموردایجادمراکزتجاری

3 ـ 7 ـ 1 ـ استقراردرمحل مناسب

3 ـ 7 ـ 2  ـبررسی اقتصادی

3 ـ 7 ـ 3 ـ تحلیل جمعیت منطقه

3 ـ 7 ـ 4 ـ میزان درآمدخانوار

3 ـ 7 ـ 5 ـ وضعیت فروشگاههای منطقه

3 ـ 7 ـ 6 ـ جذابیت مرکزتجاری برای مراجعین

3 ـ 8 ـ انواع ورودیهای فروشگاه

3 ـ 9 ـ طراحی داخل فروشگاهها

3 ـ 10 ـ محل تخلیه وانبارکاالا

3 ـ 11 ـ بررسی انواع فعالیتهای تشکیل دهنده مراکز تجاری 

3 ـ 11 ـ 1 ـ فعالیتهای خدماتی

3 ـ 11 ـ 2 ـ فعالیتهای تجاری

3 ـ 12 ـ همجواری فعالیتهای سازگار

ضوابط واستانداردهای طراحی فضاهای تجاری

4 ـ 1 ـ بررسی وشناخت فضاها

4 ـ 1 ـ 1 ـ کلیات

4 ـ 1 ـ 2 ـ بخش تجاري

4 ـ 1 ـ 3 ـ بخش فرهنگي

4 ـ 1 ـ 4 ـ بخش تفريحي

4 ـ 1 ـ 5 ـ بخش اداري

4 ـ 1 ـ 6 ـ بخش خدماتي وپشتيباني

4 ـ 2 ـ بررسی ضوابط واستاندردها

4 ـ 2 ـ 1 ـ خرده فروشيها

4 ـ 2 ـ 2 ـ مسيردسترسي

4 ـ 2 ـ 3 ـ سيركولاسيون

4 ـ 2 ـ 4 ـ مقررات ساختماني

4 ـ 2 ـ 5 ـ حركت درميان طبقات فروشگاه

4 ـ 2 ـ6 ـ آسانسور

4 ـ 2 ـ8 ـ ويترينها

4 ـ 2 ـ9 ـ سرويس بهداشتي براي كارمندان

4 ـ 2 ـ 10 ـ محلهاي انباري و بسته بندي

4 ـ 2 ـ 11 ـ ورودي وخروجي ها

4 ـ 2 ـ 12 ـ پنجره ها

4 ـ 2 ـ 13 ـ سرما

4 ـ 2 ـ 14 ـ دماوتهويه

4 ـ 2 ـ 15 ـ نوردرشب

4 ـ 2 ـ 16 ـ طرح كلي مغازه

4 ـ 2 ـ 17 ـ محل مغازهها

4 ـ 2 ـ 19 ـ فروشگاههاي مردانه ومدروز

4 ـ 2 ـ 20 ـ مغازه كفش فروشي

4 ـ 2 ـ 21 ـ پارچه فروشي

4 ـ 2 ـ 22 ـ سلفسرويس

4 ـ 2 ـ 23 ـ فضاهاي تفريحي

4 ـ 2 ـ 24 ـ بخش خدمات

4 ـ 2 ـ 25 ـ پاركينگ

4 ـ 2 ـ 26 ـ رستوران‎هاوكافي شاپ‎ها

4 ـ 2 ـ 27 ـ بانكها

4 ـ 3 ـ اصولي پيرامون مراكزخريد

4 ـ 4 ـ نكات مهم طراحي مراكزخريد

4 ـ 5 ـ مصادیق ونمونه های موردی

4 ـ 5 ـ 1 ـ مجتمع تجاری الماس شرق

4 ـ 5 ـ 1 ـ 1 ـ ایده طرح

4 ـ 5 ـ 1 ـ 2 ـ تحليل فرم

4 ـ 5 ـ 1 ـ 3 ـتحليل پلان

4 ـ 5 ـ 2 ـ مرکزتجارت جهانی شیراز

4 ـ 5 ـ 2 ـ 1 ـ مشخصات ویژه

4 ـ 5 ـ 3 ـ مجتمع تجاری میدان–استانبول

4 ـ 5 ـ 4 ـ مجتمع تجاری گالری الافایت

منابع طراحی و ادبیات مراکز خرید

انواع مرکز خرید

کلیات

رشدوتوسعه خرید و فروش سبب پیدایش نظم و ترتیب حرفه ای وگرد آمدن در اماکن و بازار های خاص خود گردید . شهر ها در چهارچوب  «سرمایه داری غیر فعال »که هانس بوبک آن را تشریح نموده است ، بر محیط روستایی تسلط پیدا کرده اند .

با توجه به موقعیت جغرافیایی ، پتانسیل تولیدی هر شهر ، کیفیت وسعت بازار های شهری به بازار های مختلفی بر می خوریم که هر یک دارای قلمرو و عملکردی متفاوت از دیگری است . مرکز خرید به مجموعه ای از مغازه های خرده فروشی با پارکینگ عمومی اطلاق می شود که در آن یک یا چند فروشگاه بزرگ ، مغازه هایی با تخفیف ویژه وفروشگاه های مواد غذایی وجود دارد .  در برخی موارد مرکز خرید شامل یک بازار محصور و باغ راه است . مرکز خرید به طور عام به یک گروه از مغازه ها اطلاق می شود . ولیکن معنای دقیق آن عبارت است از  :

گروهی از واحد ها و مؤسسات تجاری که برنامه ریزی ، طراحی ، مالکیت ، بازار یابی و مدیریت آنها بصورت واحد و یکپارچه صورت می گیرد . انواع مختلف مراکز خرید ،ماهیت و مفهوم مشابهی دارند ، اما در برخی ویژگی ها مانند اندازه ، مقیاس و گستره کالا و خدمات قابل عرضه ، کاملا متفاوتند . هدف عمده طرح ریزی واحداث این مراکز ، خلق یک مکان مناسب و جذاب با ارائه حداکثر اقلام مورد نیاز مشتریان و حداکثر میزان فروش برای مستاجران واحدهای تجاری است . مراکز خرید و مؤسسات خرده فروشی را بر اساس مسافتی که مشتریان آنها طی میکنند ، طبقه بندی میکنند(پروند،پایان نامه کارشناسی ارشد،ص12).

مراکزخرید از نظر وسعت و حوزه نفوذ

بازارهای بین المللی ، بازارهای ملی ، بازارهای شهری ، مراکزخرید فرامنطقه ای ، مراکز خرید منطقه ای مراکز خرید ناحیه ای ، مراکز خرید محله ای ، مراکز خرید با کاربری های مختلف ، مراکز عرضه کننده کالا های مختلف ، مراکز عرضه کننده کالاهای تخصصی ، بازارهای دوره ای ، بازار های محلی ، بازارچه ها

انواع مراکز خرید از نظر اقلیم

ساخت بازار سنتی از عوامل اقلیمی متاثر شده ، مصالح بومی و سیستم ساختمانی بازار را تحت نفوذ خود قرار میدهد. جرزهای باربر خشتی آجری و سنگی و گلی و پوشش های گنبدی از خشت و آجر در مناطق گرم و خشک و پوشش های شیبدار از سفال و چوب در مناطق شمالی ، استخوان بندی بازار را تشکیل می دهند.

مقتضیات اقلیمی و جغرافیایی از دو طریق مستقیم و غیر مستقیم در شکل بازار ها تاثیر گذاشته اند. تاثیر مستقیم آنها بیشتر در فرم کالبدی و جزئیات معماری بازارها تجلی کرده است و بازارهای فلات مرکزی ، بازارهای کویری و حاشیه کویر ، بازارهای نقاط سرد و کوهستانی ، بازارهای نقاط گرم و مرطوب و بازارهای نقاط معتدل بارانی را بوجود آورده است.

انواع مراکز خرید از نظر اقلیم عبارتند از:

ـ بازارهای مناطق گرم وخشک

ـ بازارهای مناطق سردوکوهستانی

ـ بازارهای مناطق گرم و مرطوب

ـ بازارهای مناطق مرطوب و پر باران.

انواع مراکز خرید از نظر مورفولوژی

بازارهای منظم ، بازارهای یک بعدی یا خطی ، بازارهای دو بعدی یا گسترده ، بازارهای نامنظم،

میدانهای تجاری ، بازارهای محلهای

عوامل موثر در شکل گیری مراکز خرید

با گسترش شهرنشینی و افزایش نیازهای مصرفی جامعه ، برای پاسخگویی به نیازهای مصرف کنندگان و به عنوان راه حلی برای سازماندهی نظام توزیع کالا ، مراکز خرید در قرن بیستم و در کشورهای صنعتی شکل گرفت. بنابر فرضیات اقتصادی ، هر فروشگاه دارای یک حوزه یکشش یا منطقه تجارت است، که عبارتست از حوزه جغرافیایی و یا ناحیه بازاری که مرکز خرید به آن پاسخ می دهد. با توجه به تعریف ارائه شده ذکر این مطلب ضروری می نمایدکه یکی از مهمترین عوامل در شکلگیری این گونه مراکز مکان ‌یابی صحیح آن است که عوامل موثر بر آن به شرح زیر است :

مشتریان : شامل بررسی قدرت خرید ، فرهنگ ، عادات و سلایق مصرفی مردم است که در پیشبینیه ای اقتصادی مدنظر قرار می گیرد.

حمل و نقل : شامل بررسی سلسله مراتب دسترسی و قابلیت ارتباط مکان فروشگاه با بزرگراهها و میادین ورودی و خروجی شهر می باشد.

قیمت زمین :  به جهت رشد فزاینده ‌قیمت زمین ، در بخش های مرکزی شهر احداث فروشگاه در حومه شهر صورت می پذیرد.

بافت شهری : مطالعه طرح جامع و تفضیلی شهر و یافتن مناطق دارای پتانسیل جهت احداث فروشگاه زنجیره ‌ای(Burckhardt, 1976, 59) .

عوامل موثر در طراحی مراکز خرید

مراکز خرید به عنوان یکی از گونه های فضاهای تجاری در برگیرنده ‌موارد متعددی در زمینه‌طراحی است. در این فضای تجاری میزان بالای تردد مردم ، تنوع و حجم بالای کالای عرضه شده ، تجهیزات مورد استفاده و همچنین حفظ کیفیت نگهداری اجناس گوناگون از نکات تاثیر گذار در طراحی است. در طراحی مراکز  خرید دو نکته حائز اهمیت به نظر می رسد.

اولین مورد رعایت ضوابط و الزاماتی است که پاسخگوی نیازهای ویژه این گونه فروشگاه ها می باشد و دوم توجه به موارد ی است که در طراحی یک مرکز تجاری حائز اهمیت خواهد بود که شامل عوامل بصری و غیر بصری می باشد.

تجهیزات و فضاهای مورد نیاز مراکز خرید

سرد خانه مناسب با حجم فروش ، یخچالهای تفکیک شده با توجه به نوع فرآوردهای گوشتی و لبنی ، انبار خوار و بار ، سالن های تفکیک شده برای آماده سازی کالاها(بسته بندی، بوجاری،قصابی وغیره) شبکه حمل و نقل کالا درون و برون فروشگاه تاسیسات رفاهی ، خدماتی ، بهداشتی ، تجهیزات ایمنی ، ماشین آلات آماده سازی و بسته بندی ، سکوهای تخلیه و بارگیری و همچنین پارکینگ که از مهمترین فضاهای مورد نیاز این اماکن می باشد.

عوامل بصری : یک مرکز تجاری علاوه برداشتن عملکرد مناسب لازم است برای مشتری دارای جذابیت بوده و در او میل و کشش به حضور در فضا را ایجاد نماید ، این مجموعه عوامل تحت عنوان عوامل بصری و به شرح ذیل قابل بررسی می باشد ؛ طراحی فضای باز بگونه ای صورت پذیرد که ضمن ایجاد فضایی جذاب امکان استراحت موقت مراجعان را نیز میسر سازد .  فرم و نمای مجموعه یکی از عوامل مهم در ایجاد توجه و نهایتاً جذب مشتری به شمار می آید،که لزوم صرف زمان بیشتر برای تحقق یک طرح مناسب را می طلبد.

طراحی داخلی فروشگاه نیز باید هماهنگی لازم با سایر بخشها از جمله ویترینها و تابلوها از نظر فرم ، شکل ، رنگ ، و بافت ورودی از مهمترین مسائل در طراحی مراکز تجاری بوده که به عنوان اولین نقطه برخورد مشتری با فضای خرید ، در جذب او به داخل مجموعه نقش بسزایی را ایفا خواهد کرد . ضمن اینکه باید پاسخگوی حجم ورود و خروج باشد.

عوامل غیربصری: شامل موارد عملکردی طراحی معماری از جمله بررسی مسائل ترافیکی و یا نحوه و شیوه آمد و شد ، حرکت و مکث بین فضاهای مختلف (سیرکولاسیون[1])،ابعاد و اندازه مناسب فضاها و تجهیزات و …. (اطلاعات معماری نویفرت).

بررسی انواع فعالیتهای مراکز تجاری

باتوجه به مطالبی که در بخشهای پیشین در زمینه تاریخچه ، انواع مراکز خرید و شرایط مناسب برای احداث آنها ذکر شد ، در این بخش بر آنیم تا انواع فعالیتهای موجود در مراکز خرید را متذکر گردیم.

بایدتوجه داشت که یک مرکز خرید ، علاوه بر فعالیتهای تجاری ، می توانند عملکردهای دیگری را نیز در خود جای دهد ، همچنین کلیه بخشهایی که نامبرده میشود ، لزوما ً در یک مرکز گنجانده نمی شود و هر مرکز با توجه به وسعت و نیاز منطقه ای که در آن واقع شده است برخی از فعالیتها را در خود جای میدهد(مجله جلوه نقش، شماره 1).

معیارهای مکان یابی مراکز خرید

یکی از اولین شرایط ایجاد یک مرکز خرید موفق ، مناسب بودن مکان آن می باشد. در اینجا مکان استقرار مرکز خرید ، از نظر جغرافیایی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و محدوده ای را شامل میشود که موقعیت اقتصادی مناسب تری دارد .  انتخاب محل یک مرکز خرید ، به دنبال بررسی ای اقتصادی انجام میشود. زمانی که دو قطعه زمین که از هر جهت با هم برابری دارند در نظر داشته باشیم ، آن زمین که وضع اقتصادی مناسبتری دارد باید مورد توجه واقع شود. به همین دلیل ، قبل از هرگونه فعالیت در زمینه برنامه ریزی باید یک ارزیابی کلی از منطقه تجاری پیشبینی شده،به عمل آورد.

چنانچه زمین قبلاً انتخاب شده باشد ، این سوال مطرح است که آیا برای ایجاد یک مرکز خرید مناسب است یا خیر ؟ در صورتی که پاسخ مثبت باشد ، باید سایر مشخصات زمین بررسی شود و اگر زمین قبلاً انتخاب نشده باشد باید مطالعه اقتصادی مناسبی در منطقه به عمل آید تا بهترین عمل انتخاب شود . مطالعاتی که در زمینه مکان یابی انجام میگیرد شامل موارد زیر است :

دسترسی ، پتانسیل فروش ، پتانسیل رشد منطقه

طراحی مراکز خرید

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های معماری کلیک کنید.

نمونه ای از منابع طراحی مراکز خرید

1. توسلی، محمود: فضای معماری و شهر ایرانی در برابر غرب. مجله هنرهای زیبا، 37، صفحه 1.
2. هدمن، ریچارد، یازوسکی، آندرو: مبانی طراحی شهری. ترجمه راضیه رضازاده، دانشگاه علم و صنعت ایران،صفحه 89 ـ 109.
3. سلطان زاده، حسین:فضاهای شهری در بافت های تاریخی ایران. دفتر پژوهش های فرهنگی، صفحه 120 ـ 127.
4. آیوازیان، سیمون: حفظ ارزش های معماری سنتی در معماری معاصر ایران، مجله هنرهای زیبا، شماره 2.
5. پیرنیا، محمد کریم: آشنایی با معماری اسلامی ایران، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، 1372.
6. حبیبی، سید محسن: از شار تا شهر. دانشگاه تهران، تهران، 1375.
7. گیدئین، زیگفرید: فضا، زمان و معماری. ترجمه منوچهر مزینی، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1365.
8. نقی زاده، محمد: مقدمه ای بر شناسایی معضلات طراحی در بافت های تاریخی شهرها. مجموعه مقالات همایش تخصصی بافت های شهری، وزارت مسکن و شهرسازی، 1376.
9. همایونی، صادق:تعزیه در ایران. انتشارات نوید، تهران، 1368.
10. توسلی، محمود: حسینیه ها، تکایا، مصلی ها. محمد یوسف کیانی(گردآورنده) معماری ایران: دوره اسلامی. انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران، صفحه 81 ـ 91.
11. زاکس اینیاسی، (بدون تاریخ)، ترجمه ویکتوریا جمالی، “نگاهی به تعاریف توسعه پایدار از دیدگاه های مختلف”، نشریه انجمن متخصصان محیط زیست ایران، شماره 3و4، 1375.
12. پروند، شادان: جست و جوی قواعد برای ساماندهی محورهای تجاری مراکز شهری در انطباق با حرکت پیاده. پایان نامه کارشناسی ارشد، زیر نظر سید محسن حبیبی، گروه شهرسازی، دانشکده هنر های زیبا.
13. …
14. …