حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای چیست؟

حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای

تعداد صفحات: 83 صفحه وورد

فهرست حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای

حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای .. 5

فصل اول:چیستی نرم افزار ونحوه بوجودآمدن آن.. 6

مبحث اول:نرم افزار چیست ؟. 6

مبحث دوم:تعریف نرم افزار. 9

مبث سوم: انواع و طبقه بندی نرم افزار. 10

گفتار اول:نرم افزار از نظر زبان برنامه نویسی.. 10

گفتار دوم:نرم افزار ازنظر سطح کاربرد. 13

گفتارسوم: نرم افزار ازنظر زمینه کاربرد. 14

مبحث چهارم:نرم افزار چگونه ساخته می شود ؟. 16

گفتار اول:مهندسی نرم افزار. 16

مبحث پنجم:ثبت نرم افزار. 18

مبحث ششم: مالیت مشروع انحصار تولید نرم افزار تولید شده. 19

فصل دوم:بررسی مالکیت معنوی در نرم افزارهای کامپیوتری.. 21

مبحث اول: حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای .. 21

مبحث دوم:تاریخچه حفاظت ازنرم افزاردرجهان: 23

مبحث سوم:نحوه بوجود آمدن قوانین حفاظت از کپی رایت نرم افزاردرجهان.. 24

مبحث چهارم:ثبت نرم افزارهای رایانه ای به عنوان اختراع. 26

مبحث پنجم:مزایا و منافع حمایت ازحق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای .. 32

مبحث ششم:مدت حمایت از حقوق مادی پدید آورنده نرم افزار. 35

گفتار اول: مسائل و مشکلات قانون حمایت از حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای . 36

گفتار دوم:شباهت نرم افزار با آثار ادبی و هنری.. 38

گفتار سوم:تفاوت نرم افزار با آثار ادبی و هنری.. 40

فصل سوم:مقایسه مواردی از حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای  در ایران وفرانسه. 44

مبحث اول:حقوق معنوی (اخلاقی). 44

گفتار اول:حق انتساب اثر به پدیدآورنده. 45

گفتاردوم:حق حفظ تمامیت اثر( حق حرمت اثر). 47

گفتارسوم:حق انتشار اثر. 48

مبحث دوم:حق معنوی مولف در زمان حیات او. 49

گفتار اول: حق افشاء و اعلان.. 50

گفتار سوم: حق رعایت حرمت اثر. 55

گفتار چهارم :حق پشیمانی یا بازستانی.. 58

مبحث سوم: تدابیر درمانی.. 61

مبحث چهارم: ضمانت اجراهای حقوق مؤلف…. 68

مبحث پنجم: ضمانت اجراها در حقوق فرانسه. 69

گفتار اول: ضمانت اجرای کیفری.. 72

گفتار دوم:ضمانت اجرای مدنی.. 75

Abstract. 80

منابع مؤاخذ حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای : 81

بررسی مالکیت معنوی در نرم افزارهای کامپیوتری – حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای

حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای

از مسائل حساسی که در شرایط کنونی برای رشد حرفه ای صنعت نرم افزارهای رایانه ای در کشور قابل بحث و برنامه ریزی جدی تر است ، قانون حمایت از حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای است .

فقدان حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای ، تکثیر غیر مجاز برنامه ها و استفاده رایگان ازآن ، سرمایه گذاری رادراین صنعت با مشکل جدی مواجه کرده بود عدم امنیت ارائه خلاقیت های فکری دراین زمینه به دلایل ذکر شده و خلاء نبوده نامه های مورد نیاز با خرید محصولات خارجی با مشکلات خروج ارز و پشتیبانی های هزینه های چند برابر ، در زمان بیشتر و کیفیت کمتر انجام می شود ، برنامه ریزی اجرایی تدوین و سازماندهی قوانین این حقوق از اواخر سال1370 در دبیرخانه شورای عالی انفورماتیک شروع شد و پس از 9 سال ، سرانجام قانون حمایت از حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای در تاریخ 10/10/1379 به تصویب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان رسید .

درتاریخ 12/10/1379 ابلاغیه ریاست محترم جمهوری اسلامی جناب آقای سید محمد خاتمی به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور جهت اجرا انجام گرفته و قانون مذکور لازم الاجرگردید. این قانون تنها برای نرم افزارهای به تائید رسیده شورای عالی انفورماتیک که محصول داخلی باشد ، قابل اجرا است و هنوز در ارتباط با نرم افزارهای خارجی درایران قانونی وضع نشده است .

در تاریخ 19/2/1375 آئین نامه عدم نیاز به اخذ مجوز شورای عالی انفورماتیک در خصوص ورود رایانه و تجهیزات مربوط توسط مسافران جهت مصرف شخصی با رعایت جنبه غیر تجاری توسط اداره کل مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی به شورای عالی انفورماتیک ابلاغ شده است طبق مقررات این آئین نامه :

• ورود ریز رایانه ها[1] موسوم به رایانه شخصی[2] یا pc و یک سری تجهیزات جانبی آنها (چاپگر ، صفحه کلید و صفحه نمایش) هر یک فقط دستگاه وبرای یک بار به صورت بار همراه مسافر و جهت مصرف شخصی وارد کننده نیاز به مجوز شورای عالی انفورماتیک ندارد .
• ورود و خروج نوار و دیسکت های مغناطیسی ودیسک لیزری حاوی نرم افزار و اطلاعات در حد نیاز شخصی وارد کننده نیاز به اخذ مجوز از شورای عالی انفورماتیک کشور ندارد.قوانین حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای درکشورهای مختلف یکسان نیست به طوریکه بعضی از کشورها مانند انگلستان نرم افزارها را جزو قوانین حق مولف گنجانده وبرخی دیگر مانند ایران ، برای حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای قوانین جداگانه ای تصویب کرده اند .

در مقررات موافقتنامه جنبه های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری و طبق ماده 10 ، صریحاً برنامه های رایانه ای و گردآوری داده ها جزو حق مولف واز مقوله های آثار ادبی محسوب می شوند.[3]

مزایا و منافع حمایت از حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای

درحالی که ثبت شدن یک برنامه (نرم افزار) رایانه ای به عنوان اختراع دارای مزایای بسیار بیشتری نسبت به موارد مشابه ازحقوق مولف از جمله حق چاپ و انتشار است البته بنا به این که درچه کشوری ثبت شود حقوق متفاوت و مدت زمان های مختلفی به عنوان حمایت تحصیل خواهد شد، نقاط ضعف و منفی نیز دراین خصوص مطرح است .

مزایای ثبت برنامه رایانه ای به عنوان اختراع عبارت است از این که تولید کنندگان برنامه (نرم افزار) حق خواهد داشت برای مدتی که طبق قانون داخلی کشورها معین می شود به طور انحصاری برنامه خویش را تولید ودر نمایشگاه عرضه کند به فروش برساند وهر گونه بهره ای ازآن بدست آورد ودولت نیز از واردات تولیدات مشابه آن به داخل کشور ممانعت خواهد کرد نکته جالب این است که اگر برنامه هایی مشابه با آنچه که دارای پروانه اختراع است حتی با ساختارهای دیگر و روشی متفاوت با آن تولید شوند و فایده واثر عملی آن را داشته باشند باز دولت از برنامه های مشابه جلویگری خواهد کرد .

این نکته که در دیگر اختراعات ممکن است زمینه عملی کمتری داشته باشد درنرم افزارهای رایانه ای امکان بیشتری دارد.[1] از طرف دیگر نقاط ضعف و معایبی نیز درجریان تحصیل حق اختراع برای برنامه های رایانه ای وجود دارد که می تواند به صورت زیر فهرست شود :

• به اثبات رسانیدن این که برنامه تولید شده یک اختراع است ، وقت و هزینه فراوانی نیاز دارد.
• پروانه ثبت اختراع بعد از 2 تا 3 سال هنگامی صادر می شود که احتمالاً برنامه کهنه شده ارزش و جاذبه اولیه خود را در جامعه از دست داده است .
• همواره ممکن است با دلایل و مستندات ، اختراع نبودن یک برنامه نزد دادگاه اثبات و پروانه ثبت اختراع باطل شود .
• ازآنجا که گرفتن حق اختراع مستلزم ارائه اطلاعات لازم به اداره مربوطه است .این جریان مغایر با ضرورت حفظ اسرار تجارتی می شود.

با ملاحظه نکات فوق می توان گفت تنها در صورتی تلاش برای تحصیل پروانه ثبت اختراع دارای ارزش است که:

الف) برنامه نوشته شده دارای ارزش فراوان باشد .

ب)حداقل در مدت قابل توجهی مورداستفاده قرار گیرد .

ج)برنامه برای سخت افزار خاصی مورد استفاده قرار گیرد به طوری که درخواست برای برنامه نصب شده درآن صورت پذیرد[2]

حمایت از حقوق معنوی و مادی پدیدآورنده نرم افزار منافعی برای کل جامعه نیز خواهد داشت .برخی ازاین منافع اجتماعی عبارتند از :

• زمینه سازی افشای اطلاعات و اسناد سری(محرمانه) تجارتی ، فرمول های استفاده شده ودر زمینه صنعت نرم افزار مکانیزم طراحی وتولید نرم افزار که خود مولد نتایج ثانوی زیر است:

الف) حل مشکل برخی از پژوهشگران و یا افرادی که قبلا مایل به تولید و تهیه اختراعات وآثار مشابه بوده اند ولی موفقیتی حاصل نکرده اند ، زیرا ابتکارها و خلاقیت های آفریننده ،راهگشای معضلات و مسائل آنها خواهد بود .

ب)تقویت منابع واطلاعات داخلی در امر پژوهش وآموزش

ج)صرفه جویی درمنابع توسعه پژوهش (نیروی انسانی وهزینه)

2- گسترش فعالیت های پژوهش وتوسعه ازمیان رفتن تدریجی موانع آن که به نوبه خود رشد ظرفیت های تولیدی داخلی کشور را نیز فراهم خواهد کرد.

3- جذب عناصر ظرفیت ساز نظام پژوهشی (منابع انسان متخصص و مبتکر و اندوخته های اطلاعاتی )

4-جهت گیری متمرکز منابع انسانی و امکانات اطلاعاتی به یک زمینه صنعتی خاص و توسعه و شکوفایی همان صنعت

5-پیدا کردن جایگاه تخصصی تولید کنندگان نرم افزار کشور در جامعه جهانی قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزار

طبق ماده 117 قانون حق مولف ایالات متحده آمریکا تهیه نسخه اضافی دیگر از برنامه های رایانه ای به وسیله صاحب نسخه درمواردی تخلف محسوب نمی شود .

الف)چنین نسخه جدیدی به عنوان یک اقدام ضروری برای بهره گیری و استفاده از برنامه رایانه ای در پیوند و تلفیق باماشین دستگاه ساخته شودآن نسخه به هیچ طریق دیگری به کار گرفته نشود.

ب)چنین نسخه جدیدی فقط برای اهداف آرشیوی بایگانی به کار می رود زمانی که تمام نسخه های آرشیوی خراب شده باشند درحالی که مالکیت برنامه رایانه ای ادامه داشته باشد .

ج)نسخه جدید برای تعمیر یا نگهداری ماشین دستگاه استفاده شود و به هیچ طریق دیگری به کار گرفته نشود و باید بعد از تکمیل ، تعمیر و یا نگهداری دستگاه فوراً نابود شود.[3]

.شورای عالی انفورماتیک،همان ص 46[1]

.شورای عالی انفورماتیک کشور،پیشین، ص 44[2]

[3] .copyright and educational fair use (online).(cited 28 january).available from world wide web:

http://www.usg.edu/admin/legal/copyright/copy.html u.s. copyright office (2002a).

حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های حقوق کلیک کنید.

نمونه ای از منابع مؤاخذ حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای:

الف)کتب وپایان نامه های فارسی:

1. امامی،حسن،حقوق مدنی،تهران،اسلامیه،1378 ش
2. مشریان،محمد، حق مؤلف و حقوق تطبیقی آن،چاپ اول،تهران،1339
3. قصاع،محمد، قانون کپی رایت، چاپ اول،نشر پیکان،تهران، 1385
4. عربیان،جواد، چشم انداز فقهی و حقوقی مالکیتهای فکری،چاپ اول،نشرامام خمینی (ره)،تهران،1382
5. آیتی،حمید،حقوق آفرینشهای فکری،نشرحقوقدانان،تهران،1375
6. آیتی،حمید،نگاهی به حقوق مولفان مصنفان وهنرمندان،نشریه انقلاب اسلامی،شماره 8، 1377
7. آذرنگ،عبدالحسین،آشنایی با چاپ ونشر،سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت)1375
8. امامی،نورالدین،حقوق مالکیتهای فکری،فصلنامه رهنمون،شماره 2و3،پاییز وزمستان،1371
9. آذری،کیوان،حقوق معنوی پدیدآورنده،نشریه دانشکده حقوق وعلوم سیاسی، شماره22،1360
10. حضرتی،صمد، جایگاه حقوق مؤلف در حقوق ایران، اسلام و کنوانسیون های بین المللی،
11. …
12. …

حق مؤلف در نرم افزارهای رایانه ای