مبانی نظری و ادبیات نوآوری در سازمان (نوآوری سازمانی)

نوآوری در سازمان – نوآوری سازمانی

مبانی نظری و ادبیات نوآوری در سازمان – نوآوری سازمانی

2-مباني نظري نوآوری در سازمان

2-1مقدمه

2-2نوآوری

2-2-1-مفهوم وتعریف نوآوری

2-2-2-علل روی آوردن سازمانها به نوآوری

2-2-3-انواع نوآوری در سازمان – نوآوری سازمانی

2-2-4-عوامل موثر بر نوآوری در سازمان – نوآوری سازمانی

2-2-5-اصول نوآوری در سازمان – نوآوری سازمانی

2-2-6-مدیریت نوآوری در سازمان

2-2-7-ویژگی های افراد خلاق و نوآور

2-2-8-تکنیک های افزایش خلاقیت و نوآوری

2-2-9-تشخیص فرصت

منابع نوآوری در سازمان

نوآوری در سازمان

نوآوری

امروزه سازمان های پسا صنعتی، سازمان های دانش محور هستندکه  بقا و موقعیت شان وابسته به خلاقیت و نوآوری می باشد (مارتینز و تربلانچ، 2003). در عصر کنونی نوآوری به سازمانها کمک می کند تا بر آشفتگی و عدم اطمینان محیط بیرونی غلبه کنندو یکی از محرک های کلیدی در موفقیت بلندمدت  سازمانها در عرصه کسب و کار امروزی(مخصوصا بازارهای پویا و رقابتی) نوآوری می­باشد (بکر و سینکولا،2002؛ بالکین وهمکاران،2000؛ به نقل از جیمنز-جیمنز و سانزواله،2010).

برای بقاء در محیطهای متغیر و نامطمئن کسب وکار امروزی، سازمان­ها باید قادر باشند خود را با پیچیدگی فزآینده، و تغیرات سریع و روز افزون وفق دهند. در چنین فضاهایی، سازمانهایی با ظرفیت نوآوری بالا، قادر خواهند بود به چالشهای محیطی سریع تر پاسخ دهند و از تولیدات جدید و فرصتهای بازار، بهتر از سازمانهای غیر نوآور استفاده کنند (جیمنز-جیمنز و سانزواله،2010).

مفهوم و تعریف نوآوری

نوآوری تکوین،تصویب وبه کارگیری خدمات،افکار وراههای معین وجدید در اجرای امور به منظور بهبود و اصلاح آن است در واقع نوآوری ایجاد ایده هایی است که برای سازمان جدید است پس تمام نوآوری ها انعکاس یک تغییر است ولی هر تغییری الزاما یک نوآوری نیست.شومپیتر^[1] اولین کسی بود که نوآوری را در غالب مفهوم علمی بیان کرد در واقع وی در پی شناخت عوامل موثر بر رشد اقتصادی کشورها بود که در این راستا به نقش و اهمیت حیاتی نوآوری در رشد شرکت ها پی برد. بر اساس نظریه وی،نوآوری به یکی از اشکال زیر ظاهر می شود:

• معرفی وتجاری کردن محصول یا خدمت یا بهبود اساسی در کاربرد محصولات وخدمات موجود.
• معرفی فرآیند تولید جدید یا بهبود اساسی در فرآیندهای کاری موجود.
• توسعه منابع تامین کننده مانند مواد اولیه،تجهیزات ودیگر ورودی ها.
• ایجاد تغییرات اساسی در ساختارهای صنعتی وسازمانی.(سنجری،1388).

[1]– shumpiter

علل روی آوردن سازمانها به نوآوری

در عصر کنونی این یک واقعیت غیر قابل انکار است که رشد اقتصادی به ایده های جدید و نوآور بستگی دارد.رویکردها و نظریه های ساختار اجتماعی در فرآیند روبه رشد خود همواره شاخصی  بسیار مهم به نام نوآوری را مورد توجه قرار داده اند وآن را زمینه ساز تفاوت میان سازمانها دانسته اند.(جالیس،2010: 81).

سازمانهای امروزی با پیچیدگی های محیطی چشمگیری در اقتصاد جهانی مواجه هستند چالش های مانند انعطاف پذیری در شرایط بحرانی،سرعت در پاسخ دادن به نیازهای مشتریان وبازار،اثربخش عملیاتی در جهت کم کردن هزینه ها،مسائل محیطی،مدیریت نیروی کار که اغلب فاقد تعهد وتخصص بالا هستند وتوسعه روابط کاری خوب با گروههای مختلفی از ذینفعان و سهامدران،سازمانها را  به تلاش در جهت پاسخ دادن به این چالش ها واداشته است.محققان و صاحبنظران بسیاری به این چالش ها،با روی آوردن به نوآوری چه در قالب توسعه سازمان یادگیرنده،وچه به عنوان یک سازمان نوآور و خلاق پاسخ داده اند (باوکو،2008: 98).

توانایی یک سازمان برای خلق نوآوری پیش شرط لازم جهت استفاده موفقیت آمیز از تکنولوژیهای جدید می باشد و متقابلا پذیرش یک تکنولوژی جدید چالش ها و فرصت های پیچیده ای را برای سازمانها ایجاد می کند و این در جای خود باعث تغییر در رویه های مدیریتی و منجر به بروز اشکال سازمانی جدیدی می شود (لام،2004: 3).

انواع نوآوری در سازمان

یک پدیده پیچیده را به سختی می توان به قسمتهای کاملا مجزا از هم تقسیم نمود،نوآوری هم به عنوان یک پدیده پیچیده از این قاعده مستثنی نیست.سازمانها برای دست یافتن به مزیت رقابتی ،نوآوری های گوناگون را دنبال می کنند نوآوری درکالاها وخدمات،نوآوری در استراتژی وساختار،نوآوری در فرهنگ و تکنولوژی از آن جمله اند.این نوآوری ها در اشکال مختلفی آشکار شده ومزیت های خاصی را به دنبال دارند.تید^[1] وهمکارانش(1998) نقش واهمیت مزیت استراتژیک انواع نوآوری در سازمان را در جدول 2-2 به خوبی نشان می دهند.

  جدول ‏2‑2:  نقش واهمیت استراتژیک انواع نوآور ی(تید وهمکاران،1998.به نقل از حاجی پور،1385: 66) – نوآوری در سازمان

محققان و صاحبنظران برای نوآوری انواع مختلفی را بر شمرده اند.که در ادامه به آنها می پردازیم:

فالت^[2] نوآوری را در دو نوع کلی مطرح می نماید:

• نوآوری در محصولات یا تغییر محصولات یا خدمات یک سازمان یا شرکت
• نوآوری در فرآیند یعنی تغییر درشیوه ای که محصولات و یا خدمات تولید و یا ارائه می شوند.البته تغییرات در این دو بعد می تواند تدریجی،ترکیبی وغیر مستمر وناگهانی باشد.(سلطانی تیرانی،1378).

دفت^[3] (1994) یک مدل دو بعدی برای نوآوری پیشنهاد می کند. این دوبعد عبارتند از: نوآوری تکنولوژیکی و اداری هستند.کوپر^[4] (1998) برای نوآوری یک مدل چند بعدی ذکر کرده است که این ابعاد عبارتند از: نوآوری رادیکال^[5] در مقابل نوآوری تدریجی^[6]، نوآوری تکنولوژیکی^[7] در مقابل نوآوری اداری^[8](اجرایی) و نوآوری تولیدی^[9] در مقابل نوآوری فرآیندی^[10].(کوپر،1998: 500)که در ادامه با تعاریف هر یک موارد ذکر شده آشنا خواهیم شد.

یک نوع تقسیم بندی دیگر از نوآوری عبارتست از:

1. نوآوری رادیکال یا انقلابی:معمولا بر پایه یک اختراع یا ایده علمی جدید پدید می آید وسبب تغییر یا پیدایش فناوری ها وصنایع جدید می شود.این نوآوری به مراکز تحقیق وتوسعه قوی وکارآفرین نیاز دارد.
2. نوآوری تدریجی:در این فرآیند تغییرات زیادی در لبه فن آوری پدید نمی آید واثرات آن نامحسوس است ولی تغییرات مهمی را در محصول،فرآیند یا سیستم بوجود می آورد.مثل تغییر محصول کامپیوتر از یک مدل به مدل دیگر.
3. نوآوری معمولی:یک تغییر جدید در سازمان که شباهت بسیار زیادی به وضعیت قبلی داشته باشد(دهکردی،1387: 11)

[1] -Tidd

[2]– Follett

[3]– Daft

[4]– Cooper

[5] – Radical innovation

[6] – Incremental innovation

[7] – Technological  innovation

[8] – Administrative  innovation

[9] – Product  innovation

[10] – Process innovation

عوامل موثر بر نوآوری در سازمان ها

نوآوری در سازمان همانند هر تلاش دیگری هم استعداد هست،هم نبوغ وهم دانش،اما آنچه که نوآوری نیاز دارد کار سخت،متمرکز وهدفمند است.(دراکر،1998) هر چند نظریه های اولیه،نوآوری را موضوعی فردی قلمداد کرده و بر نقش کارآفرینان به عنوان عوامل اصلی نوآوری تاکید کرده اند ولی نظریه های نوین،نوآوری را فرآیندی سازمانی تلقی کرده و آنرا یک فعالیت جمعی میدانند که تحت تاثیر عوامل سازمانی مختلفی می باشد (برنستین وسینگ،2006.به نقل از حاجی پور،1385: 67).

تعدادی از مدلهای فرآیندی که در ادبیات موضوع درباره نوآوری توسعه یافته اند به این نکته اشاره دارند که نوآوری متشکل از چند مرحله می باشد.ایجاد ایده جدید،تحقیق و توسعه آن ایده جدید،اجراء و کاربردی کردن آن،بازاری کردن ایده جدید اجراء شده و در نهایت کسب سود از طریق فروش آن ایده جدید.(دولی و سالیوان،2001؛به نقل از مک فادزن،2005: 353) بر اساس دیدگاههای نوین نوآوری در سازمان به صورت تصادفی رخ نمی دهد،نوآوری در رابطه با شرایط گذشته وحال سازمان رخ می دهد.

اصول نوآوری در سازمان

گاهی اوقات در سازمانها موانعی بر سر راه خلاقیت ونوآوری به وجود می آید.(که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد)برای برطرف کردن این موانع وایجاد تسهیل در امر تبدیل ایده به واقعیت باید فرآیندی برای نوآوری تدوین نمود.حال برای اینکه این فرآیند،یعنی نوآوری با موفقیت دنبال شده وبه نتیجه برسد باید در طی این فرآیند برخی اصول نوآوری را مورد توجه قرار دهیم برخی از مهمترین اصول نوآوری در سازمان عبارتند از:

• همه ایده ها ظریف وارزشمند هستند.بنابراین سزاوار است محیطی فراهم نمود که همه ایده ها شکوفا وپرورش یابند.
• مبتکر ایده برای ارتقاء وپرورش ایده به کمک نیاز دارد به عبارتی ایده مبتکر باید توسط یک حامی مورد پشتیبانی قرار گیرد.
• محصولات وفرآیندهای نوآورانه برای بقاء شرکتها وسازمانها لازم وضروری هستند.
• مبتکران ایده عامل اصلی واساسی رشد سازمانها هستند.(هادی زاده،1384: 87)
• نوآوران همواره باید فعالیت کننده و در جستجوی ایده های نو،فرصتها ومنابع نوآوری باشند.
• نوآوران همواره باید مشتری را به خاطر داشته باشند هرچه بیشتر فرد نوآور،کاربر نهایی را مدنظر داشته باشد شانس پذیرش واستفاده آن بیشتر است.
• نوآوران نباید روی پروژه هایی در مقیاس بزرگ کار کنند،بلکه باید از کم وکوچک شروع کنند و رفته رفته اجازه دهند تا کارها در زمان مناسب وبه شیوه مناسب توسعه یابد.
• نوآوران برای موفقیت در بازار کار وبه دست آوردن موقعیت مناسب باید اهداف عالی داشته باشند.
• نوآوری تضمینی برای موفقیت نیست.مهمتر اینکه شکستها غالبا منجر به نوآوری می شوند.
• باید جوی بوجود بیاید تا کارمندان از اشتباه کردن نهراسند و تحمل اشتباه در آن سازمان بالا باشد.
• هر فرد نوآوری باید زمانبندی معینی را دنبال کند گرچه ممکن است پروژه از زمانبندی پیش تر باشد یا عقب افتد،هنوز داشتن یک زمانبندی برای طرح ریزی وارزیابی پروژه لازم است.
• فعالیتهای نوآوری را باید پاداش داد و به اندازه کافی به آنها توجه نشان داد.این همچنین به معنای تحمل،وتا حدی معین،پذیرش شکست به عنوان ابزاری برای دستیابی به نوآوری است.

مدیریت نوآوری در سازمان

مدیریت نوآوری^[1] یکی از توانایی های محوری و حیاتی مدیران و رهبر ان هر سازمان است زیرا این امکان را به مدیریت سازمان می دهد که باعث رشد و تعالی سازمان شود اما باید توجه داشت که مدیریت نوآوری یکی از مشکلترین فرآیندهایی است که یک مدیر باید آن را هدایت کند و شکل دهد.تلفیق عواملی چون ریسک و سودآوری بالا و اهمیت ذاتی خلاقیت و موانع عظیم پیش رو باعث می شود تا نوآوری و به تبع آن مدیریت نوآوری به امری  چالش برانگیز تبدیل شود (زارعی و نسیمی،1386: 6).

برای تبدیل ایده های جدید به محصولات و خدمات سودآور و مورد نیاز لازم است فرآیند نوآوری مدیریت شود یعنی هر نوآوری در محصولات و خدمات باید در قالب مدل یا طرح کار که شامل مواردی چون تامین مالی،تولید بازرایابی،حمل ونقل،تبلیغات،خدمات تعریف شده و سپس فرآیند مذکور در طول زنجیره ارزش تا مرحله تحویل به مصرف کننده نهایی مدیریت شود (همان منبع: 11).

بررسی ادبیات موضوع نشان می دهد که بیشتر نظریه پردازان خلاقیت و نوآوری،خصوصا متاخرین آنها بیش از نوآوری بر مدیریت نوآوری تاکید می نمایند.می توان گفت مدیریت نوآوری عبارتست از مجموعه تلاش های هدفمند ونظام یافته که به منظور فراهم سازی زمینه های بروز خلاقیت و نوآوری در سازمانهای اجتماعی و محیط کسب وکار و پیاده سازی و تبدیل آنها به کالا و خدمات نوین و مبادله آنها با ارزش های اقتصادی و پولی صورت می پذیرد (لی و چانگ،2006؛به نقل از قهرمانی وحسن مرادی،1387: 10).

مدیریت نوآوری به عنوان رشته ای شناخته می شود که که عمدتا با مسائل مربوط به اینکه چگونه فرآیند نوآوری می تواند به طور اثربخشی مدیریت شود،سروکار دارد.بنابراین این مفهوم توجه زیادی را به خود جلب کرده است،با توجه نوآوری های تکنولوژیکی که به عنوان نقطه اتکا تجارت امروزی به شمار می آیند،مدیریت نوآوری به یک وظیفه کامل سازمانی تبدیل شده است.چهار اصل ضروری مدیریت نوآوری در هزاره سوم عبارتند از:…..

[1]– Innovation Management

نوآوری در سازمان

 جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های مدیریت کلیک کنید..

نمونه ای از منابع و مراجع

• احمدپور داریانی، محمود. عزیزی، محمد(1383). کارآفرینی. انتشارات محراب قلم
• احمدپورداریانی، محمود(1387). کارآفرینی، تعاریف، نظریات، الگوها. چاپ هشتم، تهران: جاجرمی.
• استونر، جیفر و همکاران (1379). مدیریت، ترجمه علی پارسیان و سید محمد اعرابی. انتشارات دفتر پژوهش­های فرهنگی.
• اسلام، علی اکبر (1382). برنامه ریزی بازاریابی. تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
• امیری، مهدی (1390). بررسی مقایسه ای نظرات کارکنان ستادی شرکت کننده در دوره های ضمن خدمت «مبانی کارآفرینی»و «آموزش سازمان کارآفرین» شرکت ملی گاز ایران درباره تأثیر دوره های مذکور بر عملکرد کاری کارآفرینانه آنان؛ پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده ی روانشناسی و علوم تربیتی تهران.
• اميري ، عليرضا(1389). راهبرد نوآوري؛ عوامل رشد، چالشها و موانع. اولین کنفرانس سالانه مدیریت، نوآوري و کارآفرینی. شیراز: 27 و 28 بهمن ماه.
• آقايي فيشاني، تيمور(1377).  خلاقيت و نوآوري در انسان ها و سازمان ها. چاپ اول، تهران: ترمه.
• بدری، احسان؛ لیاقتدار، محمد جواد؛ عابدی، محمدرضا؛ جعفری، ابراهیم (1385). بررسی قابلیتهای کار آفرینی دانشجویان دانشگاه اصفهان. مجله پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی.  تابستان 1385 – شماره 40.
• برکر، جویل آرتور (1380). هنر کشف آینده. ترجمه­ی نغمه خادم باشی. تهران: انستیتو ایزایران.
• پرداختچی، محمدحسن و حمید شفیع زاده(1385). درآمدی بر کارآفرینی سازمانی. چاپ اول، تهران: ارسباران.
• پیرنیا، احمد (1382). مدیریت برنامه ریزی سیستم های استراتژیک، تهران: انتشارات ایزایران.
• حاجی پور،بهمن(1385).تبیین ارتباط ذهنیت مشترک ظرفیت جذب دانش ونوآوری سازمانی وانعطاف پذیری در سازمان:بررسی شرکتهای عمده تولید دارو کشور،پایان نامه دکتری،دانشگاه شهید بهشتی،دانشکده علوم اداری.
•  حافظ نیا، محمد رضا (١٣٨٤). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات سمت.
• حسن مرادی، نرگس، (1382)، کارآفرینی چالش جدید مدیریت آموزشی، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش، شماره 34-33.
• حسینی، افضل السادات(1381). ماهیت خلاقیت و شیوه های آن. چاپ دوم، تهران: به نشر.
• …
• …

نمونه ای از منابع لاتین

• Aldrich, H., & Fiol, M. (1994). Fools rush in? The institutional context of industry creation. Academy of Management Review, 19(4), 645-670.
• Alegre, Joaguin; Lapiedra, Rafael& Chiva, Richard(2006).A measurement scale for product innovation  performance .European Journal of Innovation Management,vol,9.No,4.pp. 333-346.
• Antoncic, B., & Hisrich, R. D. (2003). Clarifying the intrapreneurship concept. Journal of small business and enterprise development, 10(1), 7-24.
• Baucu, Melissa s,Norton,William I.,Baucus,David A.,Human,Sherrie.E(2008),Fostering creativity and innovation without encouraging unethical behavior, Journal of business ethics,Vol.108,pp.97-115.
• Brizek, M. G. (2003). An empirical investigation of corporate entrepreneurship intensity within the casual dining restaurant segment (Doctoral dissertation, Virginia Polytechnic Institute and State University).
• BurgeSmani, R. A., & Wheelwright, S. C. (2004). Strategic management of technology and innovation. Reading, 1(1).
• Bygrave, W. D. (1991). Theory building in the entrepreneurship paradigm. Journal of business venturing, 8(3), 255-280.
• Chell, E., & Haworth, J. M. (1988). Entrepreneurship and entrepreneurial management: the need for a paradigm. Graduate Management Research, 4(1), 16-33.
• Chin W, Marcolin B, Newsted P. A partial least squares latent variable modeling approach for measuring interaction effects: results from a Monte Carlo simulation study and voice mail emotion/adoption study. Proceedings of the 17th International Conference on Information Systems. Cleveland, Ohio. 1996. Available from: disc-nt.cba.uh.edu/chin/icis96.pdf
• Chin W.W. Issues and opinion on structural equation modeling. MIS Quart. 1998; 2(1 🙁 VII- XVI.
• Chrisman, J. J., Chua, J. H., & Sharma, P. (2005). Trends and directions in the development of a strategic management theory of the family firm. Entrepreneurship theory and practice, 29(5), 555-576.
• Christmas, T.H. (2005).Using prtial least squares approach to predict factors that contribute to the impact of E-flois on pre-service teachers’ learning. Doctoral dissertation, Louisiana State University.
• Cooper,Juett.R(1998).Amultidimensional approach to the odoption of  innovation. Management Decision, vol,36.No, 8, pp. 493-502.
• Cromie, S. (2000). Assessing entrepreneurial inclinations: Some approaches and empirical evidence. European Journal of Work and Organizational Psychology, 9(1), 7-30.
• …
• …

نوآوری در سازمان