مسئوليت اجتماعی – ادبیات و مبانی نظری

مسئوليت اجتماعی

در این مقاله قصد داریم تمامی مصادیق مسئوليت اجتماعی را خدمت شما عزیزان در 78 صفحه ارائه دهیم . دقت داشته باشید که این نوشته تماما همراه با منابع لاتین و فارسی بوده است. امید است که شما عزیزان را در راستای ارتقای علمی کمک رسانده باشیم .

ادبيات نظری  و پيشينه تحقيق

بخش اول :

مسئوليت اجتماعی  

2-1مقدمه:

2-2 مسئوليت اجتماعی شرکت :

2-3 ابعاد و مؤلفه های تشکيل دهنده مسئوليت اجتماعي:

2-4 ابعاد مسئوليت اجتماعی شرکت ها و جايگاه مسئوليت اجتماعي :

2-5  سير تکامل تدريجی مسئوليت اجتماعي

2-5-1 مسئوليت اجتماعي چگونه رشد و تغيير کرد؟

2-5-2 از نوع دوستی تا نوع دوستی استراتژيک

2-5-3 از سرمايه گذاری به سرمايه گذاری موقعيت اجتماعی

2-5-4 از کارآفرينی تا کارآفرينی اجتماعی

2-5-5 از مسئوليت اجتماعي شرکت تا سودآوری

2-6 ابعاد سه گانه مسئوليت اجتماعي در سطح کلان :

7-2 سطوح مسئوليت اجتماعي :

2-8 اهميت مسئوليت اجتماعي سازمان ها

2-9 ديدگاه های نظری پيرامون مسئوليت اجتماعي:

2-9-1 ديدگاه های موافقان و مخالفان

2-9-2 ديدگاه به حداكثر رساندن سود خالص

2-9-3ديدگاه به حداكثر رساندن سود معين

2-9-4 ديدگاه آگاهي اجتماعي و الگوي ذينفعي

2-9-5 ديدگاه خدمات اجتماعي

2-9-6  ديدگاه ستی

2-9-7نظريات فريدمن

2-9-8 نظريات پيتردراکر

2-10 مدل های مسئوليت اجتماعي

2-10-1 مدل مسئوليت اجتماعي ديويس

2-10-2 مدل مسئوليت اجتماعي کارول

2-10-3 مدل مسئوليت اجتماعي والاس

2-11 مسئوليت اجتماعي، پيش فرض پاسخ گويی اجتماعی

2-12مسئوليت اجتماعي ذينفعان

2-13 پيوستار مسئوليت اجتماعي

2-14 اصول دهگانه مسئوليت اجتماعي:

2-15 ايجاد ارزش از طريق مسئوليت اجتماعي

2-16 رهيافت های مسئوليت اجتماعي

2-17 استراتژی های مسئوليت اجتماعي

2-18 سرمايه اجتماعی

2-19ابعاد و مؤلفه هاي تشكيل دهنده سرمايه اجتماعي

2-20 مسئوليت اجتماعي و سرمايه اجتماعي

2-21مسئوليت اجتماعي شرکت به عنوان مزيت رقابتی

2-22 مزايای مسئوليت اجتماعي در تجارت

2-23 مسئوليت اجتماعي و حمايت از حقوق مصرف کننده :

2-24 تأثير برنامه های مسئوليت اجتماعی شرکت بر خرده فروش و مشتری

2-24-1 ارتباط بين مسئوليت اجتماعي و تصوير فروشگاه نزد خرده فروش

2-24-2 تصوير فروشگاه نزد خرده فروش ،رضايت و وفاداری مشتری

2-25 اثر مسئوليت اجتماعي در کسب و کار

2-26 دلايل روی آوردن شرکت ها به مسئوليت اجتماعي

2-27 تأثير مسئوليت اجتماعي در بازاريابی و رفتار خريد مصرف کننده

منابع

مسئوليت اجتماعی شرکت :

مسئوليت اجتماعی شرکت ها با روابط بين شرکت ها و جامعه سر و کار دارد. به طور مشخص اين مفهوم به بررسي تأثيرات فعاليت هاي شرکت ها روي افراد و جامعه مي پردازد.. اين مفهوم از طيفي با معاني اقدامات نوع دوستانه  و بشردوستانه و آگاهي و وجدان عمومي شرکت ها تا متعهد بودن به رعايت اخلاق و قانون وفعاليت نوع دوستانه اي که به بهبود رفاه اجتماعي و عمومي منجر شود را در بر  مي گيرد.

بسياري آن را معادل يك نوع مشروعيت و متعلق بودن مي دانند و عده محدودي نيزآن را معادل مجموعه اي از تعهدات سپرده شده به شرکت ها براي اجراي استاندارد رفتاري درتجارت مي دانند. بعضي از آن معني تعهد يا مسئوليت قانوني را برداشت مي کنند، براي ديگران اين به معني رفتاري مسئولانه و اجتماعي بر حسب رعايت مسائل اخلاقي است.

براي برخي ديگر معني آن مسئول بودن است، خيلي ها آن را معادل هداياي صدقه اي و کمك هاي خيريه مي دانند، بعضي آن را به معني آگاهي اجتماعي مي پندارند. بسياري از آناني که مشتاقانه اين مفهوم را پذيرفته اند آن را به معني مشروعيت و مقبوليت مي دانند، تعدادی هم آن را به مثابه نوعي وظيفه محول شده براي اعمال ضوابط رفتاري عالي تر بر روي بنگاههاي اقتصادي وبازرگانان و نه شهروندان  می پندارند. (اميدوار ، 1387،32 )

کميسيون اروپا مسئوليت اجتماعی شرکتها را مفهومي می داند که به موجب آن،شرکت ها مسائل زيست محيطي و اجتماعي را با فعاليت هاي تجاري و تعاملات خود با ذينفعان، بر مبنايي داوطلبانه، توأم مي کنند. کميسيون اروپا معتقد است علي رغم آنکه در اين مفهوم، تعداد روزافزوني ازشرکتها مشمول فرهنگ مسئوليت اجتماعی شرکتها مي گردند و طيف گسترده ای از رويكردها به مسئوليت اجتماعی شرکتها وجود دارد ، اما توافق  گسترده اي درباره خصوصيات اصلي آن وجود دارد: مسئوليت اجتماعی شرکتها حرکتي توسط شرکتهاي تجاري، فراتر رفتن از حداقل الزامات قانونی است که به صورت داوطلبانه پذيرفته شده است، زيرا موسسات اقتصادي آن را جزو منافع بلند مدت خود تلقي مي کنند.

بدين ترتيب کميسيون اروپايي عملكرد دروني (واقعيت اصلي) مسئوليت اجتماعی شرکتها را به رفتارهاي تجاري مربوط مي داند که آن را از امور بشر دوستانه وخير خواهانه شرکت ها جدا کرده و آن را در عملكردهاي خود شرکت تعريف مي کند. تأکيد بر روي منافع اقتصادي از ملاحظات سياسي و زيستي ناشي مي شود که بطور خاص به قضيه مسئوليت اجتماعی شرکت ها اشاره مي کند. (کميسيون اروپا،2001 ،5 ) گريفن و بارنی مسئوليت اجتماعی را چنين تعريف می کنند؛ «مسئوليت اجتماعی، مجموعه وظايف و تعهداتی است که سازمان بايستی در جهت حفظ و مراقبت و کمک به جامعه ای که در آن فعاليت می کند، انجام دهد».

درک فرنچ و هينر ساورد در کتاب:فرهنگ مديريت در مورد مسئوليت اجتماعی می نويسند، مسئوليت اجتماعی ، وظيفه ای است بر عهده موسسات خصوصی، به اين معنا که تأثير سوئی بر زندگی اجتماعی که در آن کار می کنند، نگذارد. ميزان اين وظيفه عموماً مشتمل است بر وظايفی مانند: آلوده نکردن، تبعيض قائل نشدن در استخدام، نپرداختن به فعاليتهای غيراخلاقی و آگاه کردن مصرف کننده از کيفيت محصولات. همچنين وظيفه ای است مبتنی بر مشارکت مثبت در زندگی افراد جامعه.

مسئوليت اجتماعی در حقيقت تصميم گيری کسب و کارها به ارزش های اخلاقی ،برآورد نياز ها به صورت قانونی ، احترام به حقوق مردم ، جوامع و محيط زيست می باشديا اقدامات آشکار کسب و کارها بر اساس ارزش های اخلاقی و احترام به کارمندان، جوامع و محيط که ارزش های توسعه پايدار را برای جوامع و سهامداران ايجاد می کند .

همچنين در برخی تعاريف آمده است که مسئوليت اجتماعی روش راهبردی در مديريت بازار برای توانمند سازی بنگاه و ايجاد و رشد و توسعه پايدار اقتصادی ،زيست محيطی واجتماعی است و تعهد دائمی شرکت برای رفتارهای اخلاقی در کسب و کار است تا زمانی که به بهبود کيفيت زندگی کاری کارکنان در سازمان به عنوان بخشی از جامعه منجر شود .در اينجا منظور از جامعه ،مشتريان و ساير افراد غير از مشتريان نيز می باشد.

ابعاد و مؤلفه های تشکيل دهنده مسئوليت اجتماعی:

مسئوليت اجتماعی شامل سه بعد اقتصادی ،اجتماعی و محيط زيستی به شرح زير است :

1- بعد اقتصادی : صداقت ،کنترل و نظارت سازمان،توسعه اقتصادی جامعه،شفافيت،جلوگيری از رشوه خواری و فساد،انجام پرداخت های لازم به مقامات محلی و ملی ، استفاده از تأمين کنندگان محلی ،استخدام نيروی کار محلی وغيره.

2- بعد اجتماعی :حقوق بشر ،حقوق کارگر ،آموزش و توسعه محلی ، کمک به تخصص های مربوط به برنامه های جامعه و غيره .

3- بعد زيست محيطی : رويکرد های احتياط آميز برای جلوگيری يا به حداقل رساندن عوارض نامطلوب،حمايت از اقدامات و ابتکاراتی که مسئوليت بيشتر زيست محيطی را ترويج می دهند،  توسعه و انتشار فن آوری های مطلوب و مساعد زيست محيطی و غيره (گروه کارشناسان ايران ،1386، 5)

ابعاد سه گانه مسئوليت اجتماعی در سطح کلان :

1-  مسئوليت های اقتصادی :

صداقت ،کنترل و نظارت سازمان ، توسعه اقتصادی جامعه، شفافيت ، جلوگيری ازرشوه خواری و فساد ، انجام پرداخت های لازم به مقامات محلی و ملی ،استفاده از تأمين کنندگان محلی ، استخدام نيروی کار محلی وغيره.

2- مسئوليت اجتماعی :

حقوق بشر ، حقوق کارگر ، آموزش و توسعه محلی ، کمک به تخصص های مربوط به برنامه های جامعه و غيره

3- مسئوليت زيست محيطی : رويکرد های احتياط آميز برای جلوگيری يا به حداقل رساندن عوارض نامطلوب، حمايت از اقدامات و ابتکاراتی که مسئوليت بيشتر زيست محيطی را ترويج مي دهند توسعه و انتشار  فن آوری های مطلوب و مساعد زيست محيطی و غيره (گروه کارشناسان ايران ،1386 ،5 )

سطوح مسئوليت اجتماعی :

مسئوليت اجتماعی در سه سطح سازمان ها ،ناحيه ای بخشی و ملی مطرح می شود .

1-  سازمان ها

مديريت استراتژيک نوآوری ، مديريت استراتژيک منابع انسانی ، ايجاد شايستگی ، مدل های جديد برای  سازمان دهی کار و موافقت های نوآوری.

2- ناحيه ای و بخشی :

توسعه گروهی (خوشه ای ) ، شبکه ها و مشارکت ها برای نوآوری ، برنامه هايی برای توسعه بخشی ( ناحيه ای) و يادگيری ناحيه ای .

3- ملی :

هماهنگی (سازگاری ، نوآوری ، تحصيلات و سياست های بازرگانی) ، سيستم های ذينفعان در جهت تغيير ، سيستم های پيش بينی برای منابع جديد جهت اشتغال ، برنامه های فعال برای تعليم و تربيت و آموزش ، استراتژی يادگيری در طول زندگی ، تنظيم بازار نيروی کار ، انتقال و ايجاد صلاحيت ها و شايستگی ها. Moftalen,2007,9))

اهميت مسئوليت اجتماعی سازمان ها

مطالعه موضوع مسئوليت اجتماعی به دلايلی چند دارای اهميت می باشد.

• 1- تصميمات مديران در بخش های مختلف جامعه تأثيرات عميق می گذارد ، بنابراين توجه مديران به مسئوليت اجتماعی شان در زمان اتخاذ تصميم اهميت زياد دارد تا از تحميل خسارت به جامعه جلوگيری شود.
• 2- چنانچه افراد ،گروه ها ، سازمان ها و مؤسسات جامعه خود را نسبت به رويداد ها ، اتفاقات و بحران های مختلف مسؤل دانسته و در حل بحران ها تلاش نمايند ، بسياری از بحران ها در زمان کوتاه حل شده و جامعه ای سالم و آرام بوجود می آيد.
• 3- سازمان ها برای حفظ و بهبود جايگاه خود در جامعه بايد به مسئوليت اجتماعی شان توجه کنند تا جامعه دامنه فعاليت های آنها را محدود نکرده و از مشروعيت در جامعه برخوردار باشند.
• 4- سازمان ها به هر نحوی که عمل کنند ، عملکردشان روی جامعه تأثير می گذارد و اين تأثير خوب يا بد ، به خود سازمان منعکس می گردد. بنابراين بد عمل کردن مديران موجب مشکلاتی برای جامعه می شود که در نهايت گريبان خودشان را نيز خواهد گرفت.
• 5- هزينه جامعه با مديرانی که نسبت به آن احساس مسئوليت  نمی کنند ، به طور شديد و غير معمولی بالاست.(الوانی ،1377 ،21)

دلايل روی آوردن شرکت ها به مسئوليت اجتماعی

دلايل متعددی وجود دارد که به شرکت ها انگيزه فعاليت در زمينه مسئوليت اجتماعی را
می دهد.اول اين که شرکت ها نيت و هدف خيرخواهانه دارند چون تلاش سازمان ها در زمينه مسئوليت اجتماعی باعث می شود که آنها جزئی از شهروند جهانی محسوب شوند.به عنوان مثال کمپانی گپ در راستای مسئوليت اجتماعی خود بيش از5/2ميليون دلار برای ريشه کن کردن بيماری های خاص در افريقا و امريکای لاتين سرمايه گذاری کرد . همچنين می توان به کمک های کمپانی های هوندا و وال مارت به زلزله زدگان هائيتی اشاره کرد.( Merck, 2010,28).

دوم اين که شرکت ها با انجام فعاليت مسئوليت اجتماعی رضايت بيشتر گروه های سهامداران از جمله سازمان های غير انتفاعی را جلب مي کنند. البته اقدامات مسئوليت اجتماعی برای شرکت ها هزينه دارد ولی اين اقدامات باعث ايجاد تصوير ذهنی مثبت می شود. سوما در راستای مسئوليت اجتماعی منافع  بلقوه ای برای سازمان ها ايجاد می شود. سازمان ها معتقدند مسئوليت اجتماعی به استخدام ، ايجاد انگيزه وحفظ کارکنان کمک می کند. به عنوان مثال کمپانی تيمبرلند فرصت هايی را برای کارکنان خود فراهم کند تا آنها در برنامه های بلند مدت به منظور بهبود مهارت ها و استعدادها شرکت  می کنند. (Dizik,2009,53) .

چهارم اين که مسئوليت اجتماعی انگيزه ارتباط با مصرف کنندگان را به شرکت ها   می دهد.فعاليت های مسئوليت اجتماعی باعث تشويق مصرف کنندگان برای خريد محصولات و خدمات می شود. کمپانی لويی ويتان محصولات سازگار با محيط زيست را توليد کرده و از اين طريق توانسته مشتريان را به خريد محصولات لوکس خود ترغيب نمايد .(Dodes & Schechner ,2009,126).

در آخر شرکتهايی که تمرکزشان روی حفاظت از محيط زيست است می توانند هزينه های توليدشان را کاهش داده ، همچنين شرکت ها با اقدامات داوطلبانه مسئوليت اجتماعی ،قوانين و مقرراتی سفت و سختی که به صورت استاندارد تحميل شده است را کاهش مي دهند. ( Bradsher & Revkin, 2001,42)

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های مدیریت کلیک کنید.

نمونه ای از منابع فارسی:

• الوانی ، سيد مهدی – قاسمی نژاد ، احمد رضا ،مسئوليت اجتماعی سازمان ،نشر مرکز آموزش مديريت دولتی ،1377
• الوانی ،سيد مهدی ،ضرورت تدوين منشور اخلاقيات سازمانی ،مجله تحول اداری ،1379 ،شماره 19
• احمدزاده ،حسين ،1387،مسئوليت اجتماعی شرکت ها ، مجله بندر و دريا، شماره 14 ، بخش ويژه
• احمدی، عين الله ،مديريت فروشگاه های زنجيره ای، تدبير ، شماره 68،1375
• اصغرزاده،عبداله،مديريت فروشگاه های زنجيره ای ،ماهنامه بررسی های بازرگانی ،شماره 100، شهريور 1374
• اميدوار ، علی رضا ،مسئوليت اجتماعی شرکت های ايرانی ،مجموعه مقالات فرهنگ و صنعت ،شورای فرهنگی و صنعت ،1384
• اميدوار ،علی رضا ،سياست گذاری حکومت در ترويج مسئوليت اجتماعی شرکت ها در ايران ،پايان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه تهران ،دانشکده حقوق و علوم سياسی ، رشته سياست گذاری عمومی ،1384
• امينی ،سيد فضل الله ، بررسی تطبيقی مسئوليت اجتماعی مديران در واحدهای دولتی و خصوصی ،سازمان مديريت صنعتی ، کارشناسی ارشد ، مديريت اجرايی ،1378
• ايران نژاد پاريزی ، مهدی ،مديريت رفتار سازمانی در عصر جهانی شدن ،1387،تهران
• آرمسترانگ،فيليپ کاتلر ، ترجمه علی پارسائيان ، نشر آيلار تهران ،1383
• چاوشی باشی ،فرزانه ،درآمدی بر مسئوليت اجتماعی سازمان ، پژوهشنامه مسئوليت اجتماعی 2، مرکز استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام ،1387
• چاوشی باشی ،فرزانه ،درآمدی بر مسئوليت اجتماعی سازمان ،پژوهشنامه مسئوليت اجتماعی 1،مرکز استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام ،1387
• www.csriran.com
• …
• …

نمونه ای از منابع لاتین:

• Accountability (2002) Accountability Primer: Socially responsible investment. http://www.accountability.org. uk/ uploadstore /cms/docs/sociallyresponsibleinvestment.
• Ailawadi, K.L., Keller, K.L., 2004.  Understanding retail branding: conceptual insights and research priorities. Journal of Retailing 80, 331–342
• Arnold, S.J., Handelman, J.M., Tigert, D.J., 1996. Organizational legitimacy and retail store patronage. Journal of Business Research 35, 229–239.
• Baker, J., Parasuraman, A., Grewal, D., Voss, G.B., 2002. The influence of multiple store environment cues on perceived merchandise value and patronage intentions. Journal of Marketing 66 (2), 120–141
• Baron, R.M., Kenny, D.A., 1986. The Moderator-mediator variable distinction in social psychological research: conceptual, strategic,and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology 51 (6), 1173–1182
• Barone Michael J, Miyazaki Anthony D, Taylor Kimberly A. The influence of cause-related marketing on consumer choice: does one good turndeserve another? J Acad Mark Sci 2000;28(Spring):248– 62
• Besser, T.L., Miller, N., 2001. Is the good corporation dead? The community social responsibility of small business operators.Journal of Socio-Economics 33, 221–241.
• Boston  15-Carol. R . Anderson ,”Management : Skills, Functions  Organization Performance (Allyn Bacconic , 1988)
• Bradsher, K., & Revkin, A. C. (2001, May 15). A pre-emptive strike on global warming; Many companies cut gas emissions to headoff tougher regulations. The New York Times, p. C1
• Brown Tom J, Dacin Peter A. The company and the product: corporate associations and consumer product responses. J Mark 1997;61(1):68 – 85.
• Burke, M.C., Berry, L.L., 1974–1975. Do social actions of a corporation influence store image and profits? Journal of Retailing50(4), 62–72.
• Business & The Millennium Development Goals “46– Nelson , Jane, Prescott, Dave,2003, United Nations Development Programmer Management ” (New Jursey :Prentice Hall) 15- Robbins , Stephen & Maey Coulter (2002)
• …
• …