فون کنه های اریوفید – فون کنه­ های Eriophyoidea

مطالعه­ی فون کنه­ های اریوفید………………………………………………………………………………………

نتایج و بحث…………………………………………………………………………………………………………………………

4-1- کنه های اریوفید – فون کنه­ های Eriophyoidea………………………………………………………………………………………….

4-1-1- شکل­شناسی کنه های اریوفید ………………………………………………………………………………………………………………..

4-1-2- واژگان و اختصارات مورد استفاده در شناسایی کنه ­های اریوفید…………………………

4-1-3- کلید شناسایی کنه های اریوفید –  خانواده­ هایEriophyoidea ………………………………………………………..

4-1-4- گونه­ی  Acarolox farsi Kamali & Soleimani………………………………………………

4-1-5- گونه­ی  Acarolox n. sp……………………………………………………………………………………..

4-1-6- گونه­ی  Aceria alhagi Kamali & Raam………………………………………………………..

4-1-7- گونه­ی  Aceria drabae (Nalepa)……………………………………………………………………..

4-1-8- کنه­ی برگ لوله­ای انار  Aceria  granati……………………………………………………………

4-1-9- گونه­ی  Aceria macrochelus (Nalepa)………………………………………………………….

4-1-10- گونه­­ی  Aceria malherbae Nuzacci…………………………………………………………….

4-1-11- گونه­ی Aceria  mashhadiensis……………………………………………………………………..

4-1-12- کنه­ی گالی زیتون  Aceria oleae (Nalepa)…………………………………………………..

4-1-13- کنه­ی گال زگیلی برگ گردو Aceria tristriatus (Nalepa)…………………………..

4-1-14- گونه­ی  Acerimina n. sp…………………………………………………………………………………

4-1-15- کنه­ی تاولی گلابی  Eriophyes  pyri (Pagenstecher)…………………………………

4-1-16- گونه­ی  Shevtenkella ulmi (Farkas)……………………………………………………………..

4-1-17- گونه­ی  Tetra n. sp………………………………………………………………………………………..

4-1-18- گونه­ی  Tetra glycirrhyza Denizhan et al……………………………………………….

4-1-19- گونه­ی Rhyncaphytoptus ficifoliae Keifer………………………………………………

4-1-2-  ارزیابی پتانسیل کنه­ی Aceria alhagi در کنترل خارشتر……………………………..

4- 2- بحث……………………………………………………………………………………..

4-2-1- فون کنه­ های اریوفید…………………………………………………………………………………………..

4-2-2- ارزیابی کنه­ ی اریوفید خارشتر، Aceria alhagi، در کنترل بیولوژیکی علف­های هرز …………………………………………………………………………………

4-3- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………….

4-3-1- فون کنه ­های اریوفید…………………………………………………………………………………………..

4-3-2- ارزیابی کنه­ ی اریوفید خارشتر، Aceria alhagi، در کنترل بیولوژیکی علف­های هرز…………………………………………………………………………………………………………………

منابع……………………………………………………………………………………….

فون کنه های اریوفید

کنه ­های اریوفید

کنه های اریوفید همان كنه­ هاي بالاخانواده­ی Eriophyoidea جزء راسته­ي  Trombidiformesو زیر راسته­ی پيش­استيگمايان (Prostigmata) هستند.

اندازه­ی کنه های اریوفید بسیار کوچک و معمولاً به طول 100-150 میکرومتر است، ولی اندازه­ی آن­ها به طور کلی بین 80 تا 500 میکرومتر متغیر است (Walter et al., 2009).کنه های اریوفید بدنی نرم، باریک، کشیده و مخروطی شکل دارند و اغلب به رنگ سفید مایل به صورتی دیده می­شوند (خانجانی و حداد ایرانی­نژاد، 1385). بدن آن­ها شبه حلقوي^[1] و کرمی شکل است. اپیستوزوما^[2] در برخی از گونه­ها کرمی شکل و در برخی دیگر دوکی شکل است. این کنه­ها دارای سه مرحله­ی رشدی پس جنینی لارو، پوره و بالغ هستند.

کنه های اریوفید در تمام مراحل زیستی تنها دو جفت پا داشته که در ناحیه­ی جلویی بدن قرار گرفته­اند، به همین دلیل کنه­های این بالاخانواده به کنه­های چهارپا^[3] مشهورند (Walter et al., 2009). پاها فاقد ناخن حقیقی (ناخن جفت) اما در عوض دارای ناخن امپودیومی پروش^[4] غیر جفت (تکی) هستند. در قسمت پشتی- جلویی بدن (ناحیه­ی پروپودوزوما^[5]) ناحیه­ای به نام سپر یا صفحه­ی پشتی (پرودورسوم^[6]) قرار دارد که نقش و نگار خاصی داشته و در طبقه­بندی افراد این بالاخانواده، به ویژه در سطح گونه، اهمیت زیادی دارد (خانجانی و حداد ایرانی­نژاد، 1385).

قطعات دهانی کنه های اریوفید در ناحیه­ی گناتوزوما از 5-7  ساختار استایلت مانند تشکیل شده و فاقد استایلوفور است. پالپ چهار بندی است. شیار منفذ جنسی در این کنه­ها عرضی است و تقریباً بعد از پای دوم قرار دارد. منفذ جنسی در کنه­های نر فاقد درپوش^[7] ولی در ماده­ها دارای درپوش است (Walter et al., 2009).

کنه های اریوفید فاقد دستگاه تنفسی تراشه­ای و سوراخ تنفسی بوده و تبادل گازهای تنفسی از طریق جلد صورت می­گیرد. فاقد چشم ساده­ی مشخص هستند ولی به جای آن، برجستگی­های نیمه کروی در ناحیه­ی عقبی- جانبی سپر پشتی وجود دارد که به نظر می­آید نقش گیرنده­های نوری را داشته باشند (خانجانی و حداد ایرانی­نژاد، 1385).

سیستم تولیدمثلی آن­ها از نوع دوجنسی است. ماده­ها عمدتاً تخم-زنده­زا هستند. انتقال اسپرم در این کنه­ها به صورت غیر مستقیم و از طریق تولید و رهاسازی اسپرماتوفور در سطح گیاه میزبان انجام می­شود (خانجانی و حداد ایرانی­نژاد، 1385). تا کنون بکرزایی از نوع ماده­زایی^[8] در گونه­های این بالاخانواده به اثبات نرسیده، اما بکرزایی از نوع نرزایی^[9] در برخی گونه­ها مشاهده شده است (Walter et al., 2009).

از نظر مراحل تکامل فردی به طور کلی دارای دو نوع چرخه­ی زیستی هستند. در نوع ساده مراحل تخم، لارو، پوره و بالغ دیده می­شود و در نوع دیگر که پیچیده­تر است، دو فرم ماده­ی بالغ و یک فرم نر بالغ وجود دارد. فرم اولیه­ی ماده­ها از نظر ساختمانی شبیه کنه­های نر بوده و پروتوژین^[10] (ماده­های هم­شکل) نامیده می­شود و فرم دوم یا ثانویه­ی ماده­ها که فرم مقاوم و زمستان­گذران کنه است، دئوتوژین^[11] (ماده­های ناهمشکل) نامیده می­شود (خانجانی و حداد ایرانی­نژاد، 1385) که در بعضی گونه­ها به ویژه آن­هایی که روی گیاهان همیشه­سبز زندگی می­کنند، مشاهده می­شوند. دئوتوژین­ها در سال بعد از تولدشان تولیدمثل می­کنند که منجر به تولید کنه­های ماده می­شود که این ماده­ها قادر به تولیدمثل در همان سال هستند (Walter et al., 2009).

پیچیدگی و تنوع چرخه­ی زندگی در کنه های اریوفید بندپایان کوچک، سازگاری و تطابق آن­ها را با شرایط محیطی تا حد زیادی افزایش داده است، به گونه­ای که این کنه­ها در محیط زندگی خود از شانس بقای زیادی برخوردارند (خانجانی و حداد ایرانی­نژاد، 1385).

کنه های اریوفیداین بالاخانواده پراکنش جهانی داشته و بر روی تعداد زیادی از گیاهان وجود دارند که میزبان آن­ها عمدتاً گیاهان چندساله هستند. این کنه­ها تقریباً به تمام قسمت­های گیاه به جز ریشه حمله می­کنند. کنه های اریوفید در طيف گسترده­اي از زيستگاه­هاي مناطق مختلف دنيا اعم از استوايي، معتدل، مناطق سرد و حتي يخبندان يافت مي­شوند. به دلیل جثه­ی بسیار ریز و پراکنش آن­ها به ویژه از طریق باد، به آسانی از میزبان­های آلوده به سالم و از مکانی به مکان دیگر منتقل می­شوند، بنابراین تعیین محدوده­ی پراکنش آن­ها دشوار است. گیاهان گلدار، سوزنی­برگان و سرخس­ها از میزبان­های این بالاخانواده در سراسر دنیا هستند (خانجانی و حداد ایرانی­نژاد، 1385).

کنه های اریوفید یا بالاخانواده­ي Eriophyoidea شامل سه خانواده است: Phytoptidae، Eriophyidae و Diptilomiopidae، كه تا سال 1994 به ترتيب 21، 228 و 53 جنس از آن­ها شناسايي شده است. تا سال 2003، تعداد 3442 گونه از اين بالاخانواده شناسايي شد که تقریباً متعلق به 300 جنس بودند. هر ساله چند جنس جديد و حدود 100 گونه­­ي جديد از اين بالاخانوده شناسايي مي­شود كه همين مسئله شناسايي دقيق آن­ها را دشوار كرده است. در يك تخمين، تعداد گونه­هاي اين بالاخانواده را 35000 تا 50000، و در تخمين ديگري تا حدود 250000 گونه برآورد كرده­اند.

ادامه مطلب کنه ­های اریوفید

بنابراين تعجب آور نيست كه بسياري از گونه­هاي کنه های اریوفید Eriophyoidea در بسياري از نقاط دنيا شناخته نشده باشند (Amrine et al, 2003) به ویژه در نواحی گرمسیری و نیمه­گرمسیری که احتمالاً کم­تر از پنج درصد گونه­های آن توصیف شده است (Walter et al., 2009).

کنه های اریوفید از نظر تکاملی بسیار پیشرفته هستند و جزء جانوران قدیمی کره­ی زمین محسوب می­شوند، قدمت فسیل یافت­شده­ی کنه­ی زنگار را از سواحل شمالی ماسلین^[12] استرالیا، 37 میلیون سال برآورد کرده­اند و در مجموع سابقه­ی سکونت این گروه بیش از 50 میلیون سال برآورد شده است (خانجانی و حداد ایرانی­نژاد، 1385).

علی­رغم این­که قبلاً تصور می­شد کنه های اریوفید Eriophyoidea از نظر فیلوژنتیکی ارتباط نزدیکی با کنه­های Tetranychoidea دارند، اما اعتقاد بر این است که دارای جد مشترک قدیمی­تری نسبت به Tetranychoidea هستند و گروه خواهری Tydoidea محسوب می­شوند و حتی ارتباط قدیمی­تر آن­ها به Alycidae برمی­گردد (Walter et al., 2009).

کنه های اریوفید این بالاخانواده­ انگل اجباری گیاهان هستند. تغذیه­ی آن­ها از قسمت­های مختلف گیاه باعث ایجاد علایمی می­شود که گاهی اوقات با علایم ایجاد شده در اثر ویروس­ها، کمبود عناصر غذایی و اختلالات فیزیولوژیکی اشتباه گرفته می­شوند. تعدادی از گونه­های آن دارای اهمیت اقتصادی هستند که معمولاً بر روی گیاهان زراعی و جنگلی دیده می­شوند. از نظر اهميت خسارت اقتصادي پس از کنه­های خانواده­ی Tetranychidae در مقام دوم قرار دارند (Van Leeuwen  et al., 2010).

بعضی گونه­ها آفات گیاهی مهمی می­باشند؛ تغذیه­ی آن­ها باعث کاهش رشد عمومی، جارویی شدن[13]، پیچیدگی برگ، خسارت به اندام­های تولیدمثلی و تشکیل گال و زنگار در میوه و شاخ و برگ می­شود. به دلیل خسارتی که این کنه­ها ایجاد می­کنند و به دلیل محل ایجاد خسارت روی گیاه،  کنه­­­های گال­زا^[14] تاول^[15]، زنگ^[16]، یا غنچه^[17] نامیده می­شوند (گرسون، 1385). تعدادی از آن­ها به صورت سرگردان^[18] روی سطح برگ بوده و خسارت چندانی به گیاه وارد نمی­کنند (Walter et al., 2009).

کنه های اریوفید علاوه بر خسارت مستقیم در انتقال عوامل بيماري­زاي گياهي نیز نقش دارند. مهم­ترین عوامل بيماري­زايی که توسط این کنه­ها از گیاهی به گیاه دیگر منتقل می­شوند، ويروس­ها هستند، مانند ويروس موزاييك نواري گندم[19] که توسط(Keifer)  Aceria tulipae منتقل می­شود. رابطه­ی بین کنه­ی اریوفید ناقل و عامل بیماری­زا بسیار تخصصی است. ناقل این عوامل بیماری­زا در هر مورد گونه­ی خاصی از کنه­های اریوفید است و سایر گونه­های اين خانواده و حشرات قادر به انتقال آن نیستند.

بر خلاف حشرات ناقل عوامل بیماری­زای گیاهی نظیر شته­ها، سفیدبالک­ها و زنجرک­ها که دارای استایلت­­های بلندی هستند و می­توانند سلول­های آوند آبکش و چوبی را سوراخ کنند، استایلت­های این کنه­ها کوتاه و حدود 20 تا 40 میکرومتر طول دارند و تنها قادرند سلول­های اپیدرم گیاه میزبان را سوراخ نمایند. مکانیسم انتقال بسیاری از این عوامل بیماری­زا دقیقاً روشن نشده، اما ثابت شده است که این عوامل بیماری­زا باید حتماً قبل از انتقال به میزبان­های سالم، یک دوره­ی کامل را در بدن ناقل طی کنند (خانجانی و حداد ایرانی­نژاد، 1385).

دامنه­ي ميزباني حدود 80 درصد از گونه­هاي اين بالاخانواده محدود به يك گونه­ی گیاهی است (Smith et al., 2005). بیش­تر اریوفیدها (به ویژه آن­هایی که تشکیل گال می­دهند) به شدت اختصاصیت میزبانی دارند و گاهی اوقات حتی از بافت یا محل خاصی از گیاه تغذیه می­کنند. این ویژگی، کنه­های اریوفید را برای کنترل علف­های هرز مناسب ساخته است.

سایر صفات شامل پراکنش به وسیله­ی باد و ایجاد ضعف آهسته در بنیه­ی میزبان می­باشند. این صفات کنه را برای کنترل علف­های هرز مناسب می­سازد. اریوفیدها به طور طبیعی روی بسیاری از علف­های هرز یافت می­شوند و ممکن است به طور جدی به آن­ها خسارت وارد کنند که نشان­دهنده­ی توانایی آن­ها برای کاهش جمعیت علف­های هرز است. از جمله می­توان به نقش Aceria malherbae Nuzzaci در کنترل بیولوژیکی پیچک صحراییL.  Convolvulus arvensis اشاره نمود (گرسون و همکاران، 1385). یکی از علف­های هرزی که بر روی آن کنه­ی اریوفید یافت شده است، گیاه خارشتر می­باشد.

(پاورقی کنه های اریوفید)

[1] . Annulated

[2] . Opisthosoma

[3]. Tetrapodili

[4]. Empodial feather claw

[5] . Propodosoma

[6] . Prodorsum

[7] . Coverflap

[8] . Thelytoky

[9] . Arrhenotoky

[10] . Protogyne

[11] . Deutogyne

[12]. Maclin

[13] . Witches broom

[14] . Gall mite

[15] . Blister mite

[16] . Rust mite

[17] . Bud mite

[18] . Vagrant

[19] . WSMV

کنه های اریوفید

جهت مشاهده نمونه های دیگر از مبانی نظری و پیشینه تحقیق مهندسی کشاورزی کلیک کنید..

نمونه ای از منابع لاتین کنه های اریوفید

• Abou-Awad, B. A. and Nasr, A. K. 1983. Occurrence of the eriophyid mites as new pests of bermuda grass, Cynodon dactylon (L.) Pers., in Egypt. International Journal of Acarology, 9 (4): 183-187.
• Amrine Jr., J. W., Stasny, A. H. and Flechtman, H. W. 2003. Revised keys to genera of Eriophyoidea (Acari: Prostigmata). Indira Publishing  House. Michigan. 244 pp.
• Ansaloni, T. and Perring, T. M. 2004. Biology of Aceria guerreronis (Acari: Eriophyidae) on queen palm, Syagrus romanzoffiana (Arecaceae). International Journal of Acarology,30: 63 – 70.
• Bagnall F. and Harrison, J.W. 1928: LVII.—A Catalogue of the British Eriophyidæ. Journal of Natural History, Series 10, 2(11): 427-445.
•  Bagdasarian, A. T. 1978. A new genus of eriophyid mites (Eriophyoidea). Zoologichesky Zhurnal, (57): 936-939.
• Baker, E.W. Kono T. and. O’Neill, N.R 1986. Eriophyes zoysiae (Acari: Eriophyidae), a new species of eriophyid mite on zoysiagrass, International Journal of Acarology, 12(1): 3-6.
• Channabasavanna, G.P. A coutribiution to the knowledge of Iranian eriophyid mites (Eriophyoidea: Trombidiformes: Acarina). 1996. University of agricultural sciences. Hebbal, Bangalorae. 154 pp.
• de Lillo, E. Craemer, C., Amrine Jr, J. W. and Nuzzaci, G. 2010. Recommended procedures and techniques for morphological studies of Eriophyoidea (Acari: Prostigmata). Experimental and Applied Acarology, 51: 283-307.
• de Lillo, E. and Skoracka, A. 2010. What’s cool on eriophyoid mites? Experimental and Applied Acarology, 51: 3-30.
• Denizhan, E. Monfreda, R. Cobanoglu, S. & de Lillo, E. 2006. Three new Aceria species (Acari: Eriophyoidea) from Turkey. International Journal of Acarology, 32:2, 179-184.
• Denizhan, E. Monfreda, R. ÇÇobanoglu, S. & de Lillo, E. 2007. Studies on the eriophyoid mites (Acari: Eriophyoidea) of Turkey: Three new species associated with Fabaceae, International Journal of Acarology, 33(1): 21-27.
• Donaldson, S. and Rafferty, D. 2001. Identification and Management of Camelthorn [Alhagi camelorum (M.Bieb.)], University of Nevada Cooperative Extension, available on: http:// www.unce.unr.edu/publications /files/nr/ 2002/ FS0241.pdf
• Enrique, C. and Denise, N. 2010. Presence of the Wheat Curl Mite, Aceria tosichella Keifer (Prostigmata: Eriophyidae), in Uruguay. Agrociencia. 14 (1): 19 – 26.
• Faraji, F. and Bakker, F. 2008. A modified method for clearing, staining and  mounting plant-habiting mite. European Journal of Entomology, 103: 793-795.
• …
• …