شهر دوستدار کودک – مبانی نظری و ادبیات

شهر دوستدار کودک

فصل سوم: مبانی نظری

بخش اول:  تعریف دوستدار کودک

3-1-مقدمه

3-2-تعریف کودک

3-3-ويژگي هاي كودك

3-4-کودک و نیازهای اجتماعی

3-5-کودک و زندگی جمعی در شهر

3-6-کودک و حقوق شهروندی

3-7-کودک و شهرسازی

3-8-یونیسف

3-8-1-پیمان نامه حقوق کودک

3-8-1-1-چگونگی ایجاد پیمان نامه

3-8-1-2-چیستی  پیمان نامه

3-8-1-3-ضرورت تدوین پیمان نامه

3-8-1-4-مفاد پیمان نامه حقوق کودک

3-9-شهر دوستدار کودک      

3-9-1-گرایش ها و الزامات شکل گیری شهر دوستدار کودک

3-9-2-پیش زمینه های تئوریک و جریان تاریخی شکل گیری شهرهای دوستدار کودک

3-9-3-اساس نامه شهرهای دوستدار کودک

3-9-4-تعریف شهر دوستدار کودک       

3-9-5-دلایل ایجاد شهرهای دوستدار کودک

3-9-6-شهر دوستدار کودک، ابعاد و مفاهیم

3-9-7-الگوریتم اجرا و تحقق پذیری شهر دوستدار کودک

3-9-8-نقش یونیسف در اجرای شهرهای دوستدار کودک

3-9-9-شروط لازم برای تحقق پذیری شهر دوستدار کودک

3-9-9-1-مشارکت کودکان

3-9-9-2-چارچوب حمایتی

3-9-9-3- راهبرد توسعه بر مبنای پیمان حقوق کودکان

3-9-10- شبکه شهرهای دوستدار کودک اروپا

3-9-11-چگونگی تاثیر محیط­های دوستدار کودک بر بهبود سلامت کودکان

3-9-11-1- فعالیت

3-9-11-2- ایمنی و امنیت

3-9-11-3-احساس مثبت از خود

3-9-12-تاریخچه

3-9-12-1-جهان

3-9-12-1-1-شرایط کودکان در جهان

3-9-12-1-2-حقوق کودک در جهان

3-9-12-1-3-حقوق بشر و کودکان

3-9-12-1-4-ابتکار عمل­های بین­المللی مرتبط با کودکان

3-9-12-1-5-سیر تحولی شکل گیری ایده  شهر دوستدار کودک

3-9-12-2-ایران

3-9-12-2-1-روند رشد طرح شهر دوستدار کودک در ایران

3-9-12-2-2-مصوبه شوراي اسلامي شهرتهران

3-9-12-2-3-اولين توجه جدي وعملی به بحث دوستدار کودک در ایران

3-9-12-2-4-انجمن های دوستدار کودک در ایران

3-9-12-2-5-شبکه ی دوستداران کودک در ایران

3-9-12-2-6-1-متن نظام نامه ی شبکه دوستداران کودک در ایران

3-9-12-2-6-2-اهداف شبکه دوستدار کودک

3-9-12-2-6-3-چالش‌های شبکه دوستدار کودک

3-9-12-3-جامعه دوستدار كودك چيست؟

3-9-12-4-ضوابط انتخاب جامعه دوستدار كودك

3-9-12-4-1-روش اجرا

3-9-12-4-2-فرآيند برنامه‌ريزي و اجرا

3-9-12-4-3- مديريت پروژه

3-9-12-4-4- نتايج قابل حصول

3-9-12-5-شیراز و دوستدار کودک

بخش دوم: شاخص های شهر دوستدار کودک

3-10-مهمترین اهداف شهر دوستدار کودک   

3-11-ویژگی های شهر دوستدار کودک

3-11-1-ویژگی های شهر دوستدار کودک از دید برنامه ریزی شهری

3-12-شاخص ها و معیارهای شهر دوستدار کودک در منابع علمی و پروژه های مختلف

3-13-ویژگی شاخص ها براساس چارچوب اسمارت smart

3-14-معیارهای شهر دوستدار کودک از دیدگاه دریسکل

3-15-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس گزارش the ask the children

3-16-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس تحقیق چاولا  و بارتلت

3-17-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس یک پژوهش دقیقترتوسط بارتلت

3-18-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس مطالعات انجمن جلوگیری از سوءاستفاده از کودکان

3-19-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس پژوهش انجمن ARACY

3-20-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس شاخص های موسسه SCY

3-21-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس تحقیقات انجمن وابسته به یونیسف

در فرانسه و انجمن ملی شهرداری های فرانسه

3-22-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس تحقیقات لیزا هارلی

3-23-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس پروژه تحقیقاتی افریقای جنوبی

3-24-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس مطالعه مقایسه ای  تطبیقی از دو محله

3-25-چارچوب  به دست آمده از پایان نامه طراحی شهری به منظور ایجاد محیط شهری دوستدار کودک

3-26-چارچوب  به دست آمده از پایان نامه تحلیل و برنامه ریزی شهر دوستدار کودک

3-27-ویژگی های شهر دوستدار کودک از منظر معماری و شهرسازی

3-27-1-آسایش، ایمنی و امنیت

3-27-2-پیوند با طبیعت

3-27-3-جذابیت و تازگی

3-27-4-خوانایی

3-27-5-دسترسی به امکانات

3-27-6-وجود مؤسسات و فضاهای مرتبط با کودک

3-27-7-توجه به کودکان معلول

3-28-جمع بندی

بخش دوم: راهکارهای دوستدار کودک

6-12-مقدمه

6-13-هشت گام یا مرحله مشورت با کودکان

6-14-ارائه راهکارهای طراحی فضاهای دوستدار کودک

6-14-1-زيست محيطي

6-14-1-1-عدم وجود آلاينده ها در محیط

6-14-1-2-دسترسي به فضاي سبز

6-14-1-3-دسترسي به خدمات اوليه

6-14-1-4-دسترسي به محيط هاي تفريحي و فعاليتي

6-14-1-5-كيفيت فضاهاي عمومي

6-14-1-6-محيط پايدار

6-14-1-7-حضور و ارتباط با آب

6-14-1-8-امكان بازي با شن

6-14-1-9-آسايش اقليمي

6-14-2-كالبدي

6-14-2-1-امنيت

6-14-2-2-تنوع

6-14-2-3-جامع، يكپارچه

6-14-2-4-تشويق به مشاركت

6-14-2-5-توجه به كودكان با نيازهاي ويژه

6-14-2-6-آزادي حركت

6-14-2-7-تصرف (ماليكت و فرديت)

6-14-2-8-دسترسي به منابع اطلاعاتي

6-14-2-9-انعطاف پذيري

6-14-2-10-اداره و كنترل مناسب

6-14-2-11-پويایی

6-14-2-12-ايجاد حس خوش آمدگويي

6-14-2-13-جدابيت و تازگي

6-14-2-14-محافظت در مقابل عوامل طبيعي

6-14-2-15-نظم در فضا

6-14-2-16-خوانايي

6-14-2-17-توجه به ابعاد بدن كودك در استفاده در فضا و تجهيزات

6-14-2-18-نفوذپذيري

6-14-2-19-صورت های مطلوب معمارانه

6-14-3-اقتصادي – اجتماعي

6-14-3-1-اقتصادي

6-14-3-1-1-عدم تبعيض و فراگير بودن امكانات

6-14-3-1-2-دسترسي به منابع اقتصادي

6-14-3-1-3-حداقل هزينه‌ي در استفاده از فضا

6-14-3-1-4-در نظر گرفتن منافع كودك در پرداخت هزينه

6-14-3-2-اجتماعي

6-14-3-2-1-توجه به نيازهاي بومي

6-14-3-2-2-مشاركت جمعي

6-14-3-2-3-فراگير كردن آموزش

6-14-3-2-4-انسجام اجتماعي

6-14-3-2-5-ديد اجتماعي

6-14-3-2-6-طراحی فضا بر روي ساختارهاي موجود جامعه و طبق ظرفيت موجود

6-14-3-2-7-امكان ایجاد فرصت هایی جهت حق مشاركت و آزادي مدنی

6-14-3-2-8-سازگاري با زمينه هاي مختلف

6-14-4-عملكردي

6-14-4-1-كودك محوري

6-14-4-2-ايجاد حس اعتماد، انصاف و عدالت

6-14-4-3-مشاركت كودك در تمام مراحل

6-14-4-4-ايجاد حس تعلق

6-14-4-5-ايجاد حس احترام و ارزش

6-14-4-6-احساس مثبت از خود

6-14-4-7-فعاليت

6-14-4-8-ایجاد حس اميد و شوق به زندگي

6-14-4-9-هويت

6-14-4-10-قدرت محلي و كنترل

6-14-4-11-دسترسي مناسب

6-14-4-12- افزايش توانايي كودك براي انتخاب

6-14-4-13-يادگيري و توسعه

6-14-4-14-فراتر از استانداردها

6-14-4-15-مهيج و حمایتي

6-14-4-16-امکان بقا و پيشرفت کودک در محیط

اساس نامه شهرهای دوستدار کودک (CFC)

در سپتامبر سال 2000 میلادی، دبیرخانه جهانی شهرهای دوستدار کودکان ایجاد شد، تا این حمایت را انجام دهد و نیز مرجعی برای این کار باشد. سازمان CFC اصول کلی را درباره حمایت از رشد شهرهای مطلوب کودکان و رشد همکاری های دیگر، آماده کرد. قبل از 2000 ، این شبکه، فرم خاص و هیچ تشکیلات پاسخگو برای ضروریات و کمبودها تا آن زمان نداشت. چنانکه اساس نامه CFC در 2000 به این شرح است :

• تحقیقات میدانی و نوآوری توسط دولت محلی در جهت احقاق حقوق کودکان.
• گستردگی شبکه بر اساس اطلاعات کودکان در جهت ایجاد شهر ایده آل برای آنها.
• حمایت از گسترش نشریات و ترویج و توسعه شهرهای دوستدار کودک در مراکز محلی و جهانی بر اساس معیارها و اسا سنامه سازمان ملل متحد جهت توسعه شهرهای دوستدار کودکان جهان (Riggio,2002: 46).

اولین بار در سال 2007 میلادي “شهر بندیگو” در استرالیا از طرف يونیسف به عنوان شهر دوستدارکودك و اولین شهری که تمام جنبه ها و ویژگی های یک شهر دوستدار کودک را از نظر یونیسف به خود اختصاص داده بود، معرفی و به رسمیت شناخته شد. “شهر اوز ” در استان فارس برای اولین بار در ایران، به عنوان شهر دوستدار کودک در سال 1389 انتخاب شده است (کیانی،1391: 51).

تعریف شهر دوستدار کودک (CFC)

مفهوم شهر دوست­دار کودک به طور کل به این معنی است که دولتمردان چگونه این شهرها را بر اساس علایق بچه­ها اداره می­کنند و نیز به شهرهایی گفته می­شود که در آن، حقوق اساسی بچه­ها مثل سلامت، حمل و نقل، حمایت، آموزش و فرهنگ رعایت می­شود. این شهرها بر اساس تعهدی که بر اساس تقسیم­بندی و کلیه­ی نقشه­های عملی در مورد کودکان است تعریف می­شود. بر این اساس بچه­ها به عنوان شهروندانی تعریف شده­اند که حقوقی دارند و حق دارند نظراتشان را ابراز کنند.

یک شهر دوستدار کودک تنها یک شهر خوب برای بچه­ها نیست، بلکه شهری است که به وسیله کودکان ساخته می­شود (Riggio,2002: 46). شهر دوستدار کودک شهری است که کودکان فارغ از سنشان می­بایست به عنوان شهروندان معتبری شناخته شوند که می­توانند در بهبود کیفیت شهرها و شهرستانهایشان شریک باشند، مشارکت آنها باید ارتقاء یافته، به آنان گوش داده و آنها را به حساب آورند (اسماعیل زاده کواکی، 1390).

شهر دوستدار کودک،‌ شهری است که در آن خواسته های کودک در اولویت قرار گرفته و شرایط اجتماعی،‌ فرهنگی و معماری شهر همسو با نیارهای آنان است و حقوق کودکان در سیاست ها، قوانین، برنامه ها و بودجه منعکس شود.

رویکرد شهر دوستدار کودک را به سمتی سوق می دهد که در آن،‌ کودکان نقش موثری در مورد شهر خود داشته و نظرات آن ها در تصمیمات شهری ابراز شود و خانواده و اجتماع نیز موظف اند کودکان را مسایل و تصمیم گیری ها دخیل کنند.

شهرهای سازگار با کودک، محیط های شهری سالم و ایمنی هستند که بستری مناسب برای رشد کودکان در همه سنین می باشند. این شهرها زندگی ایمن را تضمین می کنند و دسترسی به خدمات و تسهیلات اساسی را برای همگان فراهم می آورند. در این شهرها به کودکان روبرو با ناهنجاری های اجتماعی توجه ویژه می شود و هر گونه تبعیض از میان می رود (ایستموس، 1385). شهر دوستدار کودک اگرچه دورنمای پیمان حقوق کودک و نظام نامه اخلاقی را دارد، فرآیندی است که براساس چند مرحله شکل می گیرد.

به عبارت دیگر در چند مرحله اقداماتی از سوی مقامات دولتی و غیر دولتی در منطقه صورت می گیرد تا بتوان به دورنمای اصلی دست یافت. شهری برای کودکان مناسب است که در آن به اندازه قدرت خود می توانند رشد و توسعه پیدا کنند، جایی که آنها می­توانند اعتماد به نفس خود را بسازند و به افراد فعال تبدیل شوند و به طور مستقل قادر به مدیریت امور خویش باشند.

رویکرد شهر دوستدار کودک در واقع یک پروژه تحقیقاتی – فعالیتی و محیطی از سوی یونیسف است که کودکان و نوجوانان را در بهبود محیط زندگیشان و ارزیابی آن به منظور ایجاد محیطی بهتر برای زندگی یاری میکند (Malone, 2002).

هارلی در مورد محیط دوستدار کودک اشاره میکند به مجموعه و ساختارهای محیطی که حمایتها و موقعیتهای لازم را برای کودک (چه گروهی و چه جمعی) فراهم میکند و کودک میتواند اهداف و برنامه های خود را در آن محیط پایه ریزی و اجرا کند (Maria Nordstrom,2010).

در جائی دیگر شهر و محیط دوستدار کودک بدین صورت معرفی شده است :

محیط فیزیکی و اجتماعی که به کودکان اجازه و امکان می دهد احساس تعلق کنند ، مورد احترام و ارزش واقع شوند و فرصتهائی به منظور استقلال و فعالیت مستقلانه کودکان ارائه دهد .

شهرها دارای پتانسیل، خدمات و فرصت­های بیشتری نسبت به روستاها هستند. در شهر دوستدار کودک، نحوه مملکت­داری خوب، مستلزم دادن دید به کودک در گسترش شهر و دادن فرصت به کودکان در تصمیم گیری است. اساساً شهر دوستدار کودک به دنبال ضمانت بر تمامی حقوق این شهروندان جوان به شرح زیر است:

• * تأثیر تصمیمات در مورد شهرشان
• * توضیح نظراتشان در مورد شهری که می­خواهند
• * مشارکت در خانواده، جامعه و زندگی اجتماعی
• * دسترسی به خدمات اساسی مانند ( سلامتی، آموزش و سرپناه، نوشیدن آب سالم و…)
• * محافظت در برابر خشونت و جنایت
• * با امنیت در خیابان قدم زدن
• * ملافات با دوستان و بازی کردن
• * داشتن فضای سبز برای گیاهان و حیوانات
• * زندگی کردن در محیط مناسب و خلوت
• * محافظت و پشتیبانی شدن و مورد محبت قرار گرفتن
• * به رسمیت شناخته شدن به عنوان یک شهروند مساوی با داشتن دسترسی به همه خدمات بدون توجه به نژاد و مذهب و ناتوانایی ها (Riggio,2002: 48).

دلایل ایجاد شهرهای دوستدار کودک

درخواست برای ایجاد شهرهای دوستدار کودک، ریشه در شناخت این موضوع دارد که شهرها خانه­هایی جهت افزایش حمایت از حقوق کودکان هستند. با این وجود بسیاری از شهرهایی که ایده­آل بچه­ها نیستند، دولت­هایی را دارند که اقدامات اندکی در این جهت بر می­دارند (Unicef,2002: 7). شهری برای کودکان مناسب است که کودکان در این شهر می­توانند اعتماد به نفس خود را تقویت کنند و به افراد فعالی در جامعه تبدیل شوند و به طور مستقل قادر به مدیریت امور خویش باشند .

امروزه شهرها برای کودکان بیش از حد خشن هستند و می­توان به جرأت گفت، اگر این محیط­ها برای کودکان خشن هستند برای افراد بالغ نیز چنین است. هر چه بیشتر درگیر طراحی محیط­هایی برای کودکان و نوجوانان می­شویم، بیشتر متوجه می­شویم که یک محیط خوب برای افراد بالغ یک محیط خوب برای کودکان و نوجوانان نیز هست (The Center for Sustainable Transportation,2004: 12).

ایجاد محیط­های شهری که واقعاً از جامعه کودکان حمایت کنند مستلزم بررسی و مطالعه دامنه گسترده­ای از موضوعات در سطوح مختلف محلی، ملی و جهانی است. شهر را نباید فقط محل سکونت دسته­ای از افراد و مرکز قراردادها دانست، بلکه آن متشکل از روحیات، افکار، آداب و رسوم، معتقدادت و احساسات خاص همه افراد می­باشد (Moeeis,1968: 10).

در طول دهه گذشته 155 کشور از 192 کشور طرح­های ملی را برای گسترش اقدامات در جهت رسیدن به اهداف نشست جهانی کودکان اجرا کرده­اند. همچنین طرح­های محلی در جهت اقدام و دسترسی به اهداف شهرهای دوستدار کودک، همزمان برنامه­ریزی شده است (Riggio,2002: 50).

شهر دوستدار کودک، ابعاد و مفاهیم

برای آنکه بتوان این عینیت مکان مند و یا هر شهری با ویژگی خاص را شرح داد باید دو زمینه در باب آن مورد توجه قرار گیرد: 1) بنیان های اصلی ساختار شهر (همان پایه های زیربنایی ساختار تئوریک یک ایده که باید عملیاتی شود)؛ 2) مبنای حقوقی شهر (به معنای حقوقی که شهر در قبال شهروندان خود بدان تعهد دارد). در باب شهر دوستدار کودک باید اظهار کرد که این هر دو بر پیمان نامه حقوق کودکان استوار است. پس ابتدا بنیان ها و مبنای   حقوقی شهر دوستدار کودک را مدنظر قرار داده و در ادامه با بیان ویژگی ها و اهداف، سعی بر برآوردن ابعاد آن برای عملیاتی کردن می کنیم.

بنیان های شهر دوستدار کودک بر چهار ماده از پیمان نامه حقوق کودکان استوار است که پایه های فکری این ایده را در جهت عینیت بخشی به آن است. این مواد و محتوای آنها، به ترتیب، موارد زیر را شامل می شود.

1. ماده دو، منع تبعیض: شهر دوستدار کودک، محیطی صمیمانه و پذیرای تمام کودکان بدون در نظر گرفتن هیچ گونه تبعیضی است و توجه خاص به تک تک کودکانی دارد که از تبعیض در رسیدن به حقوقشان رنج می برند. از جمله آنها کودکان خیابانی، کودکان معلول، کودکان اقلیت های نژادی- مذهبی و یا کودکان کار هستند.
2. ماده سه، منافع کودک: شهر دوستدار کودک تضمین می کند که منافع کودکان مهمترین و اساسی ترین مسئله در تمامی فعالیت های مربوط به آنان است. اولویت دادن به مسائل کودکان از بارزترین ویژگی های این شهر است.
3. ماده شش، بقاء و پیشرفت: شهر دوستدار کودک به دنبال بهترین کیفیت برای رشد و بقای کودکان است.
4. ماده دوازده، آزادی عقیده کودک: گوش فرا دادن به کودکان و احترام گذاشتن به دیدگاه های آنها باید یکی از نکات مهم شهر دوستدار کودک باشد. کودکان باید در شهر دوستدار کودک دیده و صدایشان شنیده شود. آنها به عنوان شهروندان، می توانند در فعالیت های شهری در حد توانشان همکاری کنند و اینگونه می توانند حقوق شان را در سراسر جهان ترویج کنند. باید به آنها تضمین آزادی بیان داده شود تا به این ترتیب اعتماد به نفس بیان نظراتشان در خانواده، مدرسه و اجتماع شهیریشان پیدا می کنند (یونیسف، 2004).

اما در راه شکل دهی کلیت شهر دوستدار کودک با بنیان های فکری- عملیاتی ای که بیان شد، این شهر باید مجموعه ای از حقوق را برای شهروندانش تامین کند. این حقوق در سلسله مراتب نیازها و به عنوان مجموعه حقوق شهروندان شهر دوستدار کودک بدین گونه بیان می شوند.

1. حق دریافت خدمات اولیه؛
2. حق دسترسی به آب سالم، تغذیه مناسب و امکانات بهداشتی مطلوب؛
3. حق زندگی در محیطی پاکیزه و غیرآلوده؛
4. حق ایمن ماندن از استثمار، خشونت و سوءاستفاده جنسی؛
5. حق دسترسی به فضای سبز و محل بازی مناسب در شهر و محله؛
6. حق اظهارنظر درباره شهر،
7. حق مشارکت در جامعه و زندگی اجتماعی؛
8. حق مشارکت در تصیمیمات موثر در شهر؛
9. حق مشارکت در رویدادهای فرهنگی و اجتماعی (همان، 2004).

همان طور که از محتوای حقوق نه گانه شهروندی در شهرهای دوستدار کودک بر می آید، این حقوق، کودکان را در مفهوم گسترده در بر می گیرد و به فراخور افزایش توانایی ها طی گذر زمان برای کودک از زمان تولدت 18 سالگی، زمینه های برآورد مطالبات، از رشد و بقا تا حمایت و مشارکت در نظر گرفته است. بدین ترتیب در انتهای راه، شهروندانی جوان و گذر کرده از سیر آموزش های محیطی- اجتماعی را به جامعه تحویل می دهد که افرادی می شوند مبادی آداب شهروندی، مشارکت جو در در تکوین عرصه های محیطی مرتبط با خود و موثر در شکل دهی به جامعه ای فعال، پویا و زیست پذیر (رفیعیان،1390).

شاخص های شهر دوستدار کودک

در این بخش به بررسی و گردآوری شاخص های شهر کودک که در مقالات و پروژه های تحقیقاتی گوناگون بدست آمده یا مورد استفاده قرار گرفته اند پرداخته می شود تا بتوان در نهایت با جمع بندی و بررسی کلیه این شاخص ها ، شاخص های اصلی که در بیشترین موارد ذکر شده اند و مورد استفاده قرار گرفته اند را استخراج کرد .

مهمترین اهداف شهر دوستدار کودک

به طور کلی در یک شهر دوستدار کودک موضوعات زیر به عنوان مهمترین اهداف در نظر گرفته می شود  :

• 1-  سهیم دانستن کودکان در تصمیم گیری ها و در نظر گرفتن ایده های انها
• 2- ایجاد و خلق محیط هائی که کودکان احساس کنند برای انها ارزش قائل شده اند و نظرات انها به عنوان یک شهروند مورد احترام میباشد .
• 3- ایجاد شهری که در آن گسترش سلامت و بهداشت کودکان به طور اساسی در نظر گرفته شود و تضمین شود.(smith , 2008)

ویژگی های شهر دوستدار کودک

یونیسف شاخص هایی را برای اجرای این طرح مطرح کرده است که بر طبق آن تامین حقوق کودکان در محوریت قرار دارد، این شهر مبتنی بر یک حاکمیت محلی است، پارک های موضوعی دارد و به کودکان اجازه می دهد آزادانه به بیان عقاید خود بپردازند و تصمیم گیری نهایی به عهده کودک است.

مراقبت های بهداشتی کودکان، مسئله دیگری است که در این طرح مورد حمایت قرار گرفته است به این صورت که دولت ها باید امکانات بهداشتی از قبیل آب سالم،‌ سرپناه مناسب برای زندگی کودکان فراهم کنند.

محافظت کودکان از خشونت و سو استفاده از دیگر ویژگی های این طرح به شمار می آید،‌ به علاوه اینکه به کودکان برای دیدار و بازی با دوستانشان در هر زمان اجازه داده شود و آن ها در رویدادهای فرهنگی و اجتماعی شهر مشارکت داشته باشند.

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های معماری کلیک کنید.