رضایت از زندگی (پیشینه تجربی و مبانی نظری)

رضایت از زندگی

 مبانی نظری رضایت از زندگی

فصل دوم: پیشینه تجربی و مبانی نظری رضایت از زندگی

2-1-مقدمه. 8

2-2-بخش اول:  پیشینه تحقیقات تجربی.. 9

2-2-1- پیشینه تحقیقات داخلی.. 9

2-2-1-1-رضایت از زندگی یا احساس ذهنی بهزیستی.. 9

2-2-1-2-بررسی رضایت از زندگی وجایگاه احساس امنیت در آن در بین شهروندان تهرانی.. 9

2-2-1-3- بررسی تطبیقی رضایت از زندگی در بین دانشجویان دختر وپسر دانشگاه فردوسی مشهد.. 13

2-2-1-4- احساس رضایت از زندگی و احساس عدالت توزيعي.. 18

2-2-1-5-مقایسه نتایج رضایت از زندگی در دو پژوهش سال های 1353 و1374در ایران.. 18

2-2-1-6- موج دوم پيمايش ارزش ها و نگرش هاي ايرانيان.. 24

2-2-1-7-رضایت از زندگی و مولفه‌هاي آن.. 31

2-2-1-8- ابعادرضایت از زندگی.. 33

2-2-1-9-  مفهوم رضايت و ابعاد آن.. 34

2-2-1-10- هفت عامل همبسته با احساس رضايت  از زندگي.. 35

2-2-1-11- بررسي ميزان رضایت از زندگی .. 36

2-2-1-12-  ابعاد رضایت از زندگی (شوراي علمي پژوهشگران 1381 ) 37

2-2-1-13-وضعيت و نگرش جوانان ايران، گزارش نتايج پژوهشي طرح مشاوره ملي با جوانان.. 38

2-2-1-14- سنجش توصيفي احساس خوشبختي.. 40

2-2-1-15-بررسی رضايت از زندگي در ميان شهروندان زن ايراني.. 41

2-2-2- پیشینه تحقیقات خارجی.. 42

2-2-2-1- سنجش احساس ميزان رضايت و امنيت…. 42

2-2-2-2- گزارشي از اعتبار سازه‌هايی از طيف رضايت از زندگي در يك مقطع زماني.. 43

2-2-2-3- رضايت از زندگي در ميان دانش‌آموزان خارجي.. 45

2-2-2-4- توانائي ها و محدوديت‌ها براي اندازه‌گيري كيفيت زندگي در نواحي شهري… 49

2-2-2-5- كيفيت زندگي و رضايت…. 53

2-2-2-6-  دنيا طلبي و نسبت آن با رضايت از زندگي.. 55

2-2-2-7- رضایت از زندگی و توسعه. 56

2-2-2-8- احساس ميزان رضايت و امنيت…. 56

2-2-2-9- همبستگي احساس خوشبختي با بيگانگي و بي‌اعتمادي… 56

2-2-2-10- همبستگي  رضايت از زندگي با توسعه اجتماعي و اقتصادي… 56

2-2-2-11- بهروزي در آمريكا 57

2-2-2-12- همبستگي رضايت از زندگي با پايگاه اجتماعي اقتصادي… 57

2-2-2-13- تحليلي از شاخص رضايت از زندگي.. 57

2-2-2-14- بررسي تطبيقي ميزان رضايت از زندگي و احساس سعادت در بين چندين كشور اروپايي.. 58

2-3-بخش دوم: مبانی نظری رضایت از زندگی .. 70

2-3-1- نظریه های روان شناختی… 70

2-3-1-1-نظریه سلسله مراتب نیازها 70

2-3-1-2-نظریه نیاز به موفقیت…. 72

2-3-2- نظریه های  روان شناسی اجتماعی… 74

2-3-2-1-نظریه محروميت نسبي.. 74

2-3-2-2-نظريه تطابق آرزو- وضعيت…. 76

2-3-2-3-نظريه دلزدگی زيمل.. 78

2-3-2-4-نظریه دلهره منزلت…. 83

2-3-2-5-نظریه برابری… 84

2-3-2-6-نظریه ارزش منزلت…. 85

2-3-2-7-نظریه بیگانگی اجتماعی.. 85

2-3-2-8-نظریه مقایسه اجتماعی.. 86

2-3-3- نظریه های جامعه شناسی رضایت از زندگی … 89

2-3-3-1-نظریه آنومی دورکیم.. 89

2-3-3-2-نظريه رابطه اجتماعي.. 90

2-3-3-3-نظریه كونيگ…. 94

2-3-3-4-لوئيس كريزبرگ…. 95

2-3-3-5-نظریه کارل مارکس….. 96

2-3-3-6-نظریه ی پارسونز. 97

2-3-3-7-نظریه هومنز. 99

2-3-3-8-نظریه مبادله پیتر بلاو. 99

2-3-3-9-نظریه اینگلهارت…. 100

2-3-3-10-ولع ارتقاء در ايران و عوامل مؤثر بر آن.. 101

2-3-4-چهارچوب تئوریک…. 102

2-3-5-فرضیات تحقيق.. 105

2-1 مدل نظری تحقیق.. 106

منابع

دانلود پیشینه تحقیق و مبانی نظری رضایت از زندگی در 110 صفحه (مخصوص استفاده در پایان نامه و مقالات معتبر کشوری)

مقدمه

هر بررسي علمي و تجربي از عوامل مرتبط با موضوع «رضایت از زندگی» بدون توجه به اصول نظريه‌هاي مرتبط در حوزه‌هاي جامعه‌شناسي، روان‌شناسي اجتماعي و روان‌شناسي، ناتمام و نارسا خواهد بود. از طرفي تبيين عوامل مؤثر بر رضايت از زندگي به عنوان يك مجموعه به هم پيوسته نيازمند بررسي كليه عوامل و متغيرهاي اجتماعي، رواني، فرهنگي، اقتصادي و فرامادي، در ارتباط متقابل با يكديگر است. بنابراين با توجه  به اين كه نظريات مختلف مناظر بسياري را پيش روي ما قرار مي‌دهند، در حالي كه هر يك از اين ديدگاه‌ها با يكديگر اختلاف‌هايي دارند، بررسي عوامل مؤثر بر رضايت از زندگي از ديدگاه‌هاي مختلف به ما اين امكان را مي‌دهد، تا ابعادي از موضوع را كه هرگز مورد توجه قرار نگرفته است پيدا كنيم.

به طوركلي، سه نوع رضايت از زندگي از يكديگر قابل تفكيك‌اند.

الف-رضايت ناشي ازبرخورداري[1]،

ب- رضايت ناشي از ارتباط[2]

ج-رضايت ناشي از بودن[3]

و به طبع آن مي‌توانيم تئوري‌هايي كه عوامل مؤثر بر رضايت را تبيين مي‌كنند به سه دسته طبقه‌بندي كنيم (گودرزي، 1388، 203 با تلخيص).

رضايت ناشي از برخورداري بيشتر به امكانات و ميزان برخورداري از امكانات بستگي دارد و تئوري‌هايي كه عوامل اقتصادي مؤثر بر رضایت از زندگی را تبيين مي‌كند به نوع اول رضايت از زندگي مرتبط‌اند. رضايت ناشي از ارتباط به رضايت اجتماعي ارتباط دارد، رابطه اجتماعي از حيث نوع، شدت و درگيري عاطفي، و رضایت از زندگی اثر مي‌گذارد و تئوري‌هايي كه عوامل اجتماعي مؤثر بر رضایت از زندگی را تبيين مي‌كنند مربوط به نوع دوم رضايت از زندگي هستند.

رضايت ناشي از بودن، در قضاوت ما از كيفيت زندگي مؤثر است. اين رضايت، بيشتربا احساس كنترل بر زندگي خود، در مقابل اين احساس كه، زندگي ما توسط نيروهاي بيرون از ما كنترل مي‌شود، مرتبط است. اين مسئله كه جامعه‌شناسان اصطلاحاً آن را از خودبيگانگي مي‌خوانند و بالاخره تئوري‌هايي كه عوامل روان‌شناختي و فرامادي مؤثر بر رضایت از زندگی را تبيين مي‌كنند در اين دسته قرار مي‌گيرند.

[1] – Having

[2] – Relating

[3] – Being

جهت مشاهده و دانلود مهریه – مبانی نظری و پیشینه تحقیق مهریه کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود  نظریه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی استقلال زنان و رفتاری باروری کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود طلاق زوجین قبل و بعد از زندگی مشترک کلیک کنید .

بخش دوم: مبانی نظری رضایت از زندگی

از آنجایی که رضایت از زندگی هم به بعد فردی مرتبط است وهم به بعد اجتماعی، لذا محقق در این تحقیق از سه رویکرد نظری در علم(روانشناسی، روان شناسی اجتماعی وجامعه شناسی) برای مبانی نظری تحقیق خود استفاده کرده است که هر کدام از این رویکردها از زاویه ای خاص به رضایت از زندگی نگاه می کنند و آنها را مورد بررسی قرار می دهند.

نظریه های روان­شناختی

نظریه سلسله مراتب نیازها

مازلو[1] به عنوان يك روان‌شناس نيازهاي انساني را نوع مخصوصي از غرائز مي‌داند كه در حيوانات يافت نمي‌شود. اغلب علماي روان‌شناس درباره‌ي نيازها سخن گفته‌اند اما نظريه مازلو درباره نيازهاي و سلسله مراتب نيازها[2] در انسان از اهميت خاصي برخوردار است.

براساس «نظريه سلسله مراتب نيازهاي مازلو» نيازهاي انساني به 5 دسته به شرح زير تقسيم مي‌شوند:

1- نيازهاي فيزيولوژيك يا جسماني[3]

2- نياز به امنيت و اطمينان[4]

3- نيازهاي اجتماعي يا تعلق به ديگران[5]

4- نيازهاي من يا صيانت ذات، نياز به احترام[6]

5- نيازهاي خوديابي و تحقق خويشتن[7]

مازلو در نظريه سلسله مراتب نيازها، مفهوم «رضايت» را مترادف با «ارضاي نياز، تأمين نياز و رفع نياز» مي‌داند. ارضاي نياز شامل حالاتي مانند نيرومندي، چالاكي، لذت و پاداش است. پس از ارضاي يك سطح از نيازها، نيازهاي ساير سطوح، اهميت پيدا مي‌كنند و آنها خواهند بود كه بر رفتار شخص تسلط خواهند يافت تا به پايين‌ترين سلسله مراتب برسيم (مندوزا[8] ،1995 نقل از هزارجریبی وصفری شالی،1388 :12).

به طور عادي و معمولي در جامعه پاره‌اي از نيازهاي اساسي افراد ارضا مي‌شود و پاره‌اي ديگر ارضا نشده باقي مي‌ماند. به زعم مازلو درصد رضايت افراد در برآوردن نيازها به تدريج افزايش پيدا مي‌كند و با گذشت زمان درصد ارضاي نياز بيشتر مي‌‌شود و اين امر با انتظارات افراد رابطه مستقيم دارد (مازلو، 1995نقل از هزارجریبی وصفری شالی،1388 :12).

مازلو درمورد اينكه هر كدام از نيازهاي انساني در افراد مختلف تا چه حد ارضا شده و موجب رضایت از زندگی در افراد مي‌شود معتقد است نيازها در افراد مختلف متفاوت بوده و نسبي‌اند. نيازهاي هيچ كسي در تمام موارد و به طور كامل ارضا نشده و هيچ‌كس تاكنون، به رضايت كامل نرسيده است.

بايد متذكر شد كه: اولاً در هر يك از اين دسته ها، تعدادي از نيازهاي شبيه و نزديك به هم جاي مي گيرند. مثلاً در دستة چهارم: نياز به احترام نياز به قدرشناسي، حفظ آبرو و غرور، كسب ارزش و منزلت و … جاي مي گيرد. ثانياً مازلو معتقد بوده است كه اين نيازها داراي يك سلسله مراتب هستند: نيازهاي پايين يا دون و نيازهاي عالي. يعني براي انسانها ابتدا نيازهاي جسمي (نياز پايين ) مهم ند. بعد ارضاء نيازهاي جسمي، نياز به ايمني براي او مطرح مي شود و بعد از آن ” روابط ” و بعد ” احترام ” تا بالاخره در انسانهايي كه همة نيازهايشان برطرف شده است, نياز متعالي به تفكر دربارة معني و محتوا (به خود رسيدن ) مطرح مي شود.» ( رفيع پور، 1378 ( الف ): 41- 42 ).

بر اساس نظرات هرزبرگ با حذف عواملي كه نارضايتي  ايجاد مي كنند؛ رضايت افرادبه طورقابل ملاحظه اي بالا نمي رود . به تعبيري ديگر عواملي كه رضايت ايجاد مي كنند ؛ متمايزاز عواملي هستند كه نارضايتي را كم مي نمايند .هرزبرگ عوامل رضايت آفرين را عوامل انگيزشي و عوامل نارضايتي آفرين را عوامل بهداشني ناميد .مطابق نظرات هرزبرگ  ـ كه در حوزه رضايت شغلي ارائه شده است ـ عواملي كه سبب نارضايتي مي گردند عوامل محيطي هستند ؛ مانند نامناسب بودن وضعيت نور، دما، هواي نا مطبوع و حقوق پايين كه موارد مذكور چنانچه رفع گردد رضايت فرد را افزايش نمي دهد بلكه نا رضايتي را كم مي كند .توسلی به نقل ازهرزبرگ می گوید:

«عوامل رضايت زا كه هرزبرگ ازآنها تعبير به عوامل بهداشتي مي نمود؛ عواملي مانند موفقيت در كار، طبيعت كارانجام شده، ارزشيابي و ارزش گذاشتن ديگران به كار ،مسئوليتي كه فرد احساس مي كند و ارتقائي كه به دست مي آورد  كار، قرار گرفتن در كل فرايند توليد و احساس مولد بودن است.» (توسلي،  1375 :143  با تلخیص). نظرات هرزبرگ هرچند در حوزه رضايت شغلي است ؛ اما قابل تعميم به حوزه رضایت از زندگی نيز است. حال چنانچه نظرات هرزبرگ و مازلو را بخواهيم با هم تلفيق نماييم مي توان گفت نياز هاي مرتبه يك و دو مازلو عمدتا عوامل بهداشتي ( به زبان هرزبرگ ) و نيازهاي مرتبه سه، چهار و پنج  عمدتا عوامل انگيزشي هستند .

جهت مشاهده و دانلود خانواده و آسیب های خانواده کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود حل اختلاف – ادبیات، پیشینه تحقیق و مبانی نظری حل اختلاف کلیک کنید .

نظریه نیاز به موفقیت

مک کله لند[9] نیازها را به سه دسته تقسیم می کند:

الف- نیاز به کسب موفقیت

ب- نیاز به وابستگی

ج- نیاز به قدرت

گرچه تحقیقات گسترده ای درباره ی روش­های آزمون انسانها با توجه به این سه نیاز انجام شده ولی پژوهش­های مک کله لند درباره ی کسب موفقیت از اهمیت ویژه ای برخوردار است.نیاز به کسب موفقیت عبارت است از خواسته فرد برای رسیدن به هدف خود و انجام کاری موثرتر قبل از رسیدن به هدف، این نیاز در دو سطح فرد و جامعه مورد مطالعه قرار می گیرد.

هدف اصلی مطالعات فرد، دست یابی به ویژگی های افراد است. یعنی شناخت کسانی­که دارای نیاز به کسب موفقیت بالایی هستند و کشف پیامدهای مربوط به کسب موفقیت و یافتن روشهای افزایش کسب موفقیت(مورهد گریفین، 1377: 102).از نظر مک کله لند کسانیکه انگیزه کسب موفقیت دارند ویژگی هایی دارند که او این ویژگی ها را این گونه توصیف می کند:

« افراد جویای موفقیت تمایل به انتخاب هدف­هایی نسبتا مشکل و تصمیمات خطر آفرین دارند. افراد موفقیت طلب بیش از این که به پاداش­های حاصل از موفقیت توجه نمایند به نفس پیشرفت و پیروزی می اندیشند. آنان همیشه در پی آن هستند که کارها را به صورت بهتر و یا با بازدهی بیشتر از آنچه انجام شده است، انجام دهند».

مک کله لند دریافت کسانی­که به شدت چنین احساس نیازی می کنند خود را از دیگران متمایز می دانند و همواره تمایل دارند کارها را به شیوه بهتری انجام دهند. آنان همیشه در پی موقعیت­ها و شرایطی بر می آیند که بتوانند مسئولیت حل مسائل را بر عهده بگیرند(استیفن رانینز، 1374: 330) شواهد تحقیقاتی نشان داده است که بین انگیزه کسب موفقیت و عملکرد بالا رابطه مستقیم وجود دارد. با این ترتیب افرادی که موفقیت­هایی ممتازی داشته اند در انگیزه کسب موفقیت بالاتر از متوسط قرار داشته اند(همان: 399). نیاز پیشرفت توسط مک کله لند با استفاده از آزمون T.A.T[10] (تست اندریافت موضوع) مورد بررسی قرار گرفته است.

اتکیسنون[11] در مجموعه ای از آزمایش­هایی که یادآور تحقیقات بود نشان داد که کسانی که به موفقیت گرایش دارند اهدافی را با دشواری متوسط انتخاب می کنند، در حالی که افراد که از شکست نگرانی زیاد دارند اغلب اهدافی را برمی گزینند که بسیار کوچک است. مک کله لند برای باروری و ایجاد این نیاز (کسب موفقیت) یادگیری و انگیزه دهی را پیشنهاد می کنند.

به گمان او فقط ده درصد مردم یک جامعه دارای این نیازها هستند اما عقیده دارد که آموزش مناسب می تواند نیاز به کسب موفقیت را به سطح بالایی ارتقاء دهد. در برنامه ریزی های آموزشی که بوسیله او و همکارانش طراحی شد سعی کردند به اشخاص یاد دهند که مانند افرادی فکر کنند که نیاز شدیدی به کسب موفقیت دارند(مورهدگریفین1377: 104). دومین نیازی که مک کله لند از آن نام می برد نیاز به تعلق یا وابستگی است. افراد احساس نیاز به هم­جواری و رابطه با همنوع دارند. کسانی­که دارای این نیاز هستند خواهان گرفتن قوت قلب و حمایت دیگران بوده و بطور معمول به احساسات دیگران توجه می کنند. آنها براساس خواسته دیگران، بخصوص اگر خواسته از طرف کسانی باشد که مورد احترام آنها هستند، دست به عمل می زنند.

اشخاصی که دارای این نیاز هستند به انجام وظیفه در مکان­هایی مبادرت می ورزند که نیاز به تماسهای زیاد داشته باشد(همان).سومین نیازی که مک کله لند از آن نام می برد نیاز به قدرت است. فردی که انگیزه اعمال قدرت دارد سعی می کند در جهت مشخص بر دیگران اثر بگذارد. به نظر او قدرت در دو جهت ممکن است اعمال شود، یکی در جهت منفی به معنای تسلط یافتن بر دیگران به شیوه‌ی استبدادی و دیگری در جهت مثبت یعنی هدایت رفتار دیگران با تشویق و ترغیب. توانایی تحت تاثیر قرار دادن و هدایت دیگران به نحو موثر رمز موفقیت فرد به شمار می آید(همان: 105).

1-Maslow

[2]– Hierarchy of Needs

[3] – Physiological Needs

[4]– Safety Need

[5] – Social Needs

[6] – Esteem or ego Needs

[7]– Self Actualization Needs

[8]– Mendoza

McCleland-1

1-Thematic Apperception Test

2-AtKinson

جهت مشاهده و دانلود  کیفیت زندگی زناشویی کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود  مبانی نظری شناخت زن کلیک کنید .

رضایت از زندگی

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های علوم اجتماعی کلیک کنید.

نمونه ای از فهرست منابع

منابع فارسي

• – اباذري، يوسف علي  و ديگران .(1383)، رضایت از زندگی و  ارزيابي اجتماعي ( كارگاه تحليل يافته هاي پيمايش ارزش ها و نگرش هاي ايرانيان) . تهران، انتشارات طرح هاي ملي.
• – ازکمپ، استوارت.(1370)، روان شناسی اجتماعی کاربردی، مترجم فرهاد ماهر، تهران، انتشارات آستان قدس رضوی،چاپ دوم.
• – اينگلهارت، رونالد.(1390)، تحول فرهنگي در جامعه پيشرفته صنعتي، ترجمه مريم وتر، چاپ اول، تهران،  انتشارات كوير.
• -بنی فاطمه، حسین وزهره رسولی.(1390)،  بررسی میزان بیگانگی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه تبریز وعوامل مرتبط با آن، فصلنامه جامعه شناسی کاربردی، تهران،  سال بیست ودوم، شماره اول.
• – ترنر، جاناتان، اچ وبیگلی، ال…(1371)،  پیدایش نظریه جامعه شناسی، مترجم عبدالعلی لهسائی زاده، شیراز، نشر دانشگاهی،  چاپ اول.
• -حبیب پور، کرم و رضا صفری شالی.(1390)، راهنمای جامع کاربردSPSS  در تحقیقات پیمایشی، تهران، نشر لویه.
• – دواس، دی، ای.(1368)،  پیمایش در تحقیقات اجتماعی، مترجم هوشنگ نایبی، تهران،  نشر نی.
• – دورکیم، امیل.(1369)، در باره تقسیم کار اجتماعی، مترجم باقر پرهام، کتاب سرای بابل.
• – رفيع‌پور، فرامرز.(1374)، كند و كاو‌ها و پنداشته‌ها، چاپ هفتم، تهرانف،  شركت سهامي انتشار.
• – رفيع پور، فرامرز. توسعه و تضاد.(1377)،  چاپ سوم، تهران،  شركت سهامي انتشار.
• – رفيع پور، فرامرز.(1378)،(الف)،  آناتومي جامعه، تهران، شركت سهامي انتشار.
• – رفيع پور، فرامرز.(1378)، (ب)،  آنومي يا آشفتگي اجتماعي( پژوهشي در زمينة پتانسيل آنومي در شهر تهران.)، تهران، انتشارات سروش.
• -…
• -…

رضایت از زندگی

https://ro.uow.edu.au/thss/