تعهدات وکیل و موکل (تعاریف، ماهیت، آثار و….)

تعهدات وکیل و موکل

ماهیت تعهدات وکیل و موکل………………………………………………………………………………..

2-1-تعهدات وکیل و موکل نسبت به یکدیگر…………………………………………………………………………

2-1-1-اقسام تعهدات وکیل و موکل …………………………………………………………………………………….

2-1-1-1-تعهدات قراردادی وکیل و موکل …………………………………………………………………………..

الف-تعهدات قراردادی وکیل………………………………………………………………………………………………..

ب-تعهدات قراردادی موکل………………………………………………………………………………………………….

2-1-1-2-تعهدات قانونی وکیل و موکل ……………………………………………………………………………….

-تعهدات قانونی وکیل مدنی…………………………………………………………………………………………………

الف-اجرای عقد وکالت ………………………………………………………………………………………………………

1-اجرای لوازم و مقدمات عقد وکالت……………………………………………………………………………………

2-اجرای وکالت توسط توکیل به غیر ……………………………………………………………………………………

3-اجرای وکالت توسط اجیر…………………………………………………………………………………………………

4-تعدد وکیلان……………………………………………………………………………………………………………………

ب-نگهداری اموال موکل …………………………………………………………………………………………………….

پ-رعایت مصلحت موکل …………………………………………………………………………………………………..

ت-رعایت حدود وکالت ……………………………………………………………………………………………………..

ث-دادن حساب به موکل …………………………………………………………………………………………………….

-تعهدات قانونی وکیل دادگستری …………………………………………………………………………………………

الف-صداقت ودرستی وکلاء…………………………………………………………………………………………………

ب-حفظ اسرار موکل ………………………………………………………………………………………………………….

پ-پیگیری و مراقبت های لازم در تعقیب دعوی ……………………………………………………………………

1-رعایت مواعد قانونی…………………………………………………………………………………………………………

2-حسن جریان دادرسی………………………………………………………………………………………………………..

3-حضور در جلسات دادرسی……………………………………………………………………………………………….

ت-تشویق به سازش …………………………………………………………………………………………………………..

-تعهدات قانونی موکل ………………………………………………………………………………………………………..

2-1-2-نوع تعهدات در عقد وکالت ……………………………………………………………………………………..

2-1-3-تعهدات دارای ماهیت چندگانه………………………………………………………………………………….

2-1-4-تعهدات مختلط ………………………………………………………………………………………………………

2-2-تعهدات وکیل و موکل نسبت به اشخاص ثالث………………………………………………………………..

2-2-1-تعهدات وکیل نسبت به اشخاص ثالث………………………………………………………………………..

2-2-1-1-تعهدات وکیل مدنی نسبت به اشخاص ثالث ………………………………………………………….

الف-تعهدات وکیل مدنی نسبت به طرف قرارداد موکل…………………………………………………………….

ب-تعهدات وکیل مدنی نسبت به سایر اشخاص……………………………………………………………………..

2-2-1-2-تعهدات وکیل دادگستری نسبت به اشخاص ثالث…………………………………………………….

الف-تعهدات وکیل دادگستری نسبت به طرف دعوای موکل و سایر اشخاص دخیل در دعوی………

ب- تعهدات وکیل دادگستری نسبت به وکلاء…………………………………………………………………………

1-تعهدات وکیل دادگستری نسبت به وکلای دخیل در دعوی……………………………………………………

2-تعهدات وکیل دادگستری نسبت به سایر وکلاء…………………………………………………………………….

ج-تعهدات وکیل دادگستری نسبت به دادگستری…………………………………………………………………….

1-تعهدات وکیل دادگستری نسبت به دادگاه محل طرح دعوی……………………………………………………

2-تعهدات وکیل دادگستری نسبت به سایر محاکم…………………………………………………………………….

د-تعهدات وکیل دادگستری نسبت به سایر اشخاص………………………………………………………………….

2-2-2-تعهدات موکل نسبت به اشخاص ثالث………………………………………………………………………..

-تعهدات موکل نسبت به طرف قرارداد……………………………………………………………………………………

الف-التزام به مفاد عقد در حدود وکالت………………………………………………………………………………….

ب- وضعیت امور خارج از حدود وکالت………………………………………………………………………………..

ج-وضع موکل در برابر معاملاتی که به نام او انجام نمی شود……………………………………………………

آثار تعهدات وکیل و موکل…………………………………………………………………………………….

3-1-آثار تعهدات وکیل و موکل نسبت به یکدیگر……………………………………………………………………

3-1-1-آثار تعهدات قراردادی وکیل و موکل…………………………………………………………………………..

3-1-1-1-آثار تعهدات قراردادی وکیل…………………………………………………………………………………..

3-1-1-2-آثار تعهدات قراردادی موکل………………………………………………………………………………….

3-1-2-آثار تعهدات قانونی وکیل و موکل………………………………………………………………………………

3-1-2-1-آثار تعهدات قانونی وکیل………………………………………………………………………………………

3-1-2-2-آثار تعهدات قانونی موکل……………………………………………………………………………………..

3-1-3-آثار تعهدات اخلاقی وکیل و موکل……………………………………………………………………………..

3-2-نحوه جبران خسارت…………………………………………………………………………………………………….

3-2-1-نحوه جبران خسارت طبق قرارداد……………………………………………………………………………….

3-2-2-نحوه جبران خسارت طبق قانون…………………………………………………………………………………

3-2-2-1-جبران از طریق اعاده ی وضع سابق………………………………………………………………………..

الف-بازگرداندن عین مال………………………………………………………………………………………………………

ب-از بین بردن منبع ضرر……………………………………………………………………………………………………..

3-2-2-2-جبران ضرر از راه دادن معادل………………………………………………………………………………..

الف-دادن مثل………………………………………………………………………………………………………………………

ب-دادن قیمت…………………………………………………………………………………………………………………….

3-3-اسباب معافیت از خسارت……………………………………………………………………………………………..

3-3-1-قوه قاهره…………………………………………………………………………………………………………………

3-3-2-فعل شخص ثالث……………………………………………………………………………………………………..

3-3-3-فعل متعهد له……………………………………………………………………………………………………………

3-3-4-شرط عدم مسئولیت…………………………………………………………………………………………………..

3-3-5-بیمه مسئولیت…………………………………………………………………………………………………………..

3-4-مقایسه مسئولیت قراردادی و غیر قراردادی………………………………………………………………………

3-5-جمع شرایط مسئولیت قراردادی و قانونی………………………………………………………………………..

3-6-آثار نوع تعهدات در عقد وکالت……………………………………………………………………………………..

3-7-آثار تعهدات وکیل و موکل نسبت به اشخاص ثالث…………………………………………………………..

3-7-1-آثار تعهدات وکیل نسبت به اشخاص ثالث…………………………………………………………………..

3-7-2-آثار تعهدات موکل نسبت به اشخاص ثالث………………………………………………………………….

منابع

ماهيت تعهدات وکیل و موکل

در فصل اول به بررسی کلیات پرداختیم و در این فصل ماهیت تعهدات وکیل و موکل را مورد بررسی قرار می دهیم. که در ابتدا به بررسی تعهدات وکیل و موکل نسبت به یکدیگر می پردازیم. و تعهداتی که وکیل و موکل نسبت به یکدیگر دارند از جهت اقسام به تعهدات قراردادی، قانونی و اخلاقی تقسیم می شود. که امکان دارد این تعهدات از نوع تعهد به وسیله یا تعهد به نتیجه یا آمیزه ای از هر دو نوع تعهد ( تعهد به وسیله و تعهد به نتیجه ) باشد. همچنین برخی از تعهدات دارای دو یا سه چهره از تعهدات می باشند که تحت عنوان تعهدات دارای ماهیت چند گانه مورد بررسی قرار می گیرد. و سپس درباره ی تعهدات مختلط و اینکه آیا از نظر ماهیت یکی هستند یا از نظر ماهوی متفاوت هستند می پردازیم. در ادامه، تعهدات وکیل و موکل نسبت به اشخاص ثالث را مورد بررسی قرار می دهیم.

 تعهدات وکيل و موکل نسبت به يکديگر

در عقد وکالت، وکیل و موکل تعهداتی را نسبت به یکدیگر بر عهده دارند که این بخش را در چهار قسمت 1.اقسام تعهدات، 2.نوع تعهدات در عقد وکالت، 3.تعهدات دارای ماهیت چندگانه و 4.تعهدات مختلط مورد بررسی قرار می دهیم.               

 اقسام تعهدات وکیل و موکل  

وکيل و موکل در عقد وکالت يکسري تعهداتي نسبت به يکديگر دارند. تعهدات وکیل و موکل نسبت به يکديگر به سه قسم تعهدات قراردادي، تعهدات قانوني و تعهدات اخلاقي تقسيم مي شود.

 تعهدات قراردادي وکیل و موکل

قراردادي که موضوع آن ايجاد تعهدي باشد عقد ناميده مي شود، به عبارت ديگر، عقد اخص از قرارداد و قرارداد اعم از عقد مي باشد. ( اميري قائم مقامي، 1392 ص 51 )  منشأ این دسته از تعهدات ، قرارداد وکالت بين وکيل و موکل مي باشد. تعهدات قراردادي مخلوق اراده ي متعهد و متعهدله است که در عقد وکالت، این تعهدات مخلوق اراده ي وکيل و موکل است و طرفين عقد وکالت ( وکيل و موکل ) موظفند که به تعهدات و وظايف قراردادي خود عمل کنند. که در ابتدا درباره ی تعهدات قراردادی وکیل و سپس درباره ی تعهدات قراردادی موکل بحث می کنیم…..

تعهدات وکیل و موکل نسبت به اشخاص ثالث

وکیل و موکل علاوه بر تعهداتی را که در برابر یکدیگر دارند به موجب عقد وکالت یکسری تعهداتی را هم نسبت به اشخاص ثالث پیدا می کنند.

  تعهدات وکيل نسبت به اشخاص ثالث 

در اين قسمت ابتدا به توضيح تعهداتی که وکيل مدني نسبت به اشخاص ثالث بر عهده دارد مي پردازيم. و سپس در ادامه به توضیح درباره ی تعهداتی که وکيل دادگستري نسبت به اشخاص ثالث دارد، خواهيم پرداخت.

 تعهدات وکیل مدني نسبت به اشخاص ثالث

  اصل، نسبی بودن قراردادها است یعنی آثار قراردادها نسبت به طرفین عقد است اما گاهی این اصل با استثنائاتی مواجه است و در عقد وکالت، وکیل مدنی علاوه بر اینکه در برابر موکل یکسری تعهداتی را بر عهده دارد نسبت به اشخاص ثالث هم دارای تعهداتی می باشد.

الف-تعهدات وکیل مدنی نسبت به طرف قرارداد موکل

وکيل واسطه ي انجام معامله بين موکل و طرف قرارداد است و تعهداتي که از قرارداد حاصل  مي شود براي موکل است و در اصل اين موکل است که در مقابل طرف معامله تعهداتي را برعهده دارد نه وکيل. و وکيل به نيابت از طرف موکل اين معامله را منعقد مي کند اما با اين وجود در مواردی وکيل در برابر طرف قرارداد متعهد است.

مواردی که وکیل درباره ی عقد تعهد پیدا می کند: هنگامی که وکیل با طرف قرارداد معامله ای خارج از حدود اختیارات خود منعقد می کند در این موارد وکیل در برابر طرف قرارداد متعهد می شود که رضایت موکل را نسبت به قراردادی که از جانب او بسته جلب نماید در این نوع قرارداد که تعهد به فعل ثالث است در ماده 234 ق.م¹ مورد پذیرش قرار گرفته  است. باید به این نکته اشاره کرد که موکل در این موارد الزامی به پذیرش قرارداد ندارد ، بلکه مختار است بپذیرد یا از پذیرش آن خودداری نماید.

در صورتی که موکل نسبت به معامله ای که خارج از حدود   وکالت منعقد شده است رضایت دهد این معامله صحیح خواهد بود ولی اگر رضایت ندهد معامله ای که خارج از حدود وکالت منعقد شده باطل می شود و در این صورت وکیل متعهد به پرداخت خسارت طرف قرارداد خواهد بود. و هنگامی که وکیل، معامله ای خارج از حدود اختیارات خود انجام نمی دهد ولی برای اینکه طرف قرارداد از اجراء قرارداد توسط موکل اطمینان حاصل کند وکیل اجراء آن را تضمین می کند و در صورت عدم اجراء قرارداد توسط موکل، وکیل مسئول جبران خسارت طرف قرارداد ناشی از عدم اجراء آن قرارداد توسط موکل خواهد بود.

آثار تعهدات وکیل و موکل

در فصل قبل درباره ی ماهیت تعهدات وکیل و موکل بحث کردیم و در این فصل به آثار تعهدات وکیل و موکل می پردازیم که ابتدا آثار تعهدات وکیل و موکل نسبت به یکدیگر را بررسی می کنیم که عبارتند از: آثار تعهدات قراردادی وکیل و موکل، آثار تعهدات قانونی وکیل و موکل و آثار تعهدات اخلاقی وکیل و موکل. در ادامه درباره ی طریقه ی جبران خسارت بحث می کنیم که امکان دارد نحوه جبران خسارت طبق قرارداد بین طرفین باشد یا نحوه ی جبران خسارت طبق قانون باشد بعضی از مواردی که باعث معافیت از پرداخت خسارت می شود عبارتند از: قوه قاهره، فعل شخص ثالث، تقصیر متعهد له، شرط عدم مسئولیت و بیمه مسئولیت.

و سپس به مقایسه مسئولیت قراردادی و غیر قراردادی و جمع شرایط مسئولیت قراردادی و قانونی و آثار نوع تعهدات در عقد وکالت خواهیم پرداخت. همان گونه که در فصل دوم بیان کردیم وکیل و موکل علاوه بر تعهداتی که نسبت به یکدیگر دارند یکسری تعهداتی هم نسبت به اشخاص ثالث دارند بنابراین ضروری است که علاوه بر بررسی آثار تعهدات وکیل و موکل نسبت به یکدیگر، آثار تعهدات وکیل و موکل نسبت به اشخاص ثالث را هم مورد بررسی قرار دهیم.

آثار تعهدات قراردادی وکیل و موکل 

تعهدات قراردادی در عقد وکالت مخلوق اراده ی وکیل و موکل است که با هم بر سر آن دسته از تعهدات توافق کرده اند و آنان ملزم به اجرای تعهدات قراردادی می باشند. مسئولیت قراردادی در نتیجه ی تأخیر یا عدم اجرا یا نقص در اجرای تعهدات قراردادی و یا عدم رعایت شروط صریح و ضمن عقد به وجود می آید.

تعهدات قراردادی به دو گروه اصلی و فرعی تقسیم می شود و تعهد فرعی هم به نوبه ی خود به دو گروه تعهد شرطی و تعهد تبعی قابل تقسیم است. متعهد همان طوری که ملزم به انجام تعهد اصلی است باید تعهدات فرعی هم اگر در قرارداد دارد انجام دهد و ملزم به انجام این دسته از تعهدات هم می باشد. در اینجا لازم به ذکر می باشد که در یک قرارداد، بطلان یکی از دو تعهد اصلی باعث انحلال تعهد اصلی دیگر هم می شود و اگر یک طرف از اجرای تعهد اصلی خودداری کند طرف دیگر هم می تواند از اجرای تعهد خودداری کند و در واقع این حق را دارد که تعهد خود را به این دلیل که طرف دیگر از اجرای تعهد خودداری کرده است اجرا نکند ولی در مورد شرط و تعهد اصلی، این رابطه جاری نمی شود بلکه در مورد شرط و تعهد اصلی، همانند رابطه ی تابع و متبوع است و شرط، تابع است و تعهد اصلی، متبوع می باشد یعنی تعهد شرطی تحت تاثیر تعهد اصلی قرار دارد و بطلان تعهد اصلی موجب بطلان تعهد شرطی هم می شود و همچنین هر عملی که باعث منتفی شدن تعهد اصلی گردد تعهد شرطی را هم منتفی می کند و فسخ تعهد اصلی باعث از بین رفتن تعهد شرطی می شود ولی عکس این قضیه صادق نمی باشد و رابطه ی تعهد اصلی و تعهد تبعی نیز همچون تعهد شرطی می باشد یعنی با بطلان، منتفی شدن و فسخ تعهد اصلی، تعهد تبعی هم باطل، منتفی و فسخ می شود ولی عکس این قضیه صادق نیست به بیان دیگر تعهد اصلی بر تعهد شرطی و تعهد تبعی تاثیر می گذارد ولی تعهد شرطی و تعهد تبعی بر تعهد اصلی تاثیری ندارد. و در ادامه به بررسی آثار تعهدات وکیل و سپس به بررسی آثار تعهدات موکل خواهیم پرداخت.

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های حقوق کلیک کنید.

نمونه ای از فهرست منابع :

منابع فارسی :

• _ اسلامی ، علی . 1425 . تحریر الوسیله – ترجمه ( جلد دوم ) . چاپ بیست و یکم . دفتر انتشارات  وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
•   _ اسماعیلی هریسی ، ابراهیم . 1385 . وکلای جوان بدانند… . چاپ اول . تهران : انتشارات دادگستر .
•   _ امامی ، حسن . 1362 . حقوق مدنی (جلد دوم) . چاپ دوم . کتابفروشی اسلامی .
•  _ امیر محمدی ، محمد رضا ؛ مرادزاده ، حسن . 1392 . حقوق مدنی عقود معین قراردادهای اذنی،  قراردادهای تبعی،مشارکت ها . چاپ اول . تهران : انتشارات جاودانه،جنگل.
•   _ امیری قائم مقامی . عبدالمجید . 1392 . حقوق تعهدات (جلد دوم) . چاپ دوم . تهران : انتشارات میزان .
• _ انصاری ، مسعود ؛ طاهری ، محمد علی . 1388 . دانشنامه ی حقوق خصوصی (جلد سوم) . چاپ سوم .تهران : جنگل ، جاودانه .
• _ انصافداران ، محمد رضا . 1390 . بررسی تطبیقی وظایف حرفه ای وکیل دادگستری . چاپ دوم .تهران : انتشارات جاودانه ، جنگل .
• _ بازیگر ، یدالله . 1391 .قانون مدنی در آئینه آراء دیوانعالی کشور ( وکالت ، عقد ضمان ) .  چاپ سوم    تهران : انتشارات فردوسی .
• _ بهرامی احمدی ، حمید . 1391 . ضمان قهری (مسئولیت مدنی) . چاپ اول . تهران : دانشگاه امام   صادق(ع).
•  _ جابری عربلو ، محسن . 1362 . فرهنگ اصطلاحات فقه اسلامی ( در باب معاملات ) . چاپ اول . تهران:  انتشارات امیر کبیر.
• _ جعفری لنگرودی ، محمد جعفر . 1363 . ترمینولوژی حقوق . انتشارات بنیاد راستاد .
• _ جعفری لنگرودی . محمد جعفر . 1369 . دوره ی حقوق مدنی ( حقوق تعهدات ) . جلد اول.  چاپ دوم. انتشارات دانشگاه تهران .
•   _ جعفری لنگرودی ، محمد جعفر .1391 . الفارق ( دائرة المعارف عمومی حقوق ). جلد پنجم.  چاپ دوم .تهران : انتشارات گنج دانش .
• -…
• -….