باکتری سالمونلا و سالمونلوز چیست!؟

باکتری سالمونلا و سالمونلوز

2-2باکتری سالمونلا

3-2 سالمونلوز در انسان

1-2-2 جنس سالمونلا:

2-2-2طبقه بندی:

3-2-2مورفولوژی:

4-2-2خواص کشت:

1-4-2-2محیط های غنی کننده:

2-4-2-2محیط های انتخابی و تفریقی:

3-4-2-2خواص بیوشیمیایی:

5-2-2خواص آنتی ژن :

5-2-2مقاومت:

6-2-2عوامل مؤثر در بیماری زایی (عوامل حدت):

7-2-2اپیدمیولوژی :

8-2-2منبع عفونت:

9-2-2 پاتوژنز :

10-2-2 سالمونلوز روده ای:

11-2-2 سالمونلوز سپتی سمیک:

12-2-2 سقط جنین:

13-2-2 سالمونلوز طیور:

14-2-2 تشخیص در دام ها و طیور بیمار و مشکوک:

15-2-2 تشخیص حاملین به ظاهر سالم در گاو:

16-2-2 درمان حیوانات بیمار:

17-2-2 کنترل:

3-2 سالمونلوز در انسان

1-3-2 منابع عفونت:

2-3-2 شرایط لازم برای شیوع سالمونلا از طریق مواد غذایی:

3-3-2 عفونت های حاصل از سالمونلا در انسان:

4-3-2 تشخیص:

5-3-2 درمان:

6-3-2 کنترل:

4-2 PCR

1-4-2 مروری بر ژنتیک مولکولی:

2-4-2 ساختمان مولکول DNA :

3-4-2 PCR :

4-4-2 آنزیم های PCR:

5-4-2 پرایمرهای PCR:

6-4-2 روش انجام PCR:

7-4-2 کاربردهای PCR:

8-4-2 مشکلات و موانع PCR:

9-4-2 انواع مختلف PCR:

10-4-2 الکتروفورز :

منابع:

جنس سالمونلا:

سالمونلوز، زنونوزی با اهمیت اقتصادی جهانی در انسان و حیوانات است (گلیز و نونن، 2002) سالمونلا بر خلاف سایر باکترهای روده ای به استثنای بر سینیا انگل های داخل سلولی اختیاری می باشند و همه آن ها بالقوه بیماری زا هستند (کارتر و وایس، 2004) عفونت حیوانات با گونه های مختلف سالمونلا گاهی به بیماری شدید منجر شده و همیشه مخازن وسیعی برای بیماری را تشکیل می دهد.

تاثیر متقابل سالمونلا و میزبان به اشکال متنوع از جمله عفونت های غیر آشکار، حاصل های شفا یافته، آتریت، سپتی سمی، سقط جنین و مسندرم هایتوامی از بیماری ها منجر می گردد از میان مهم ترین عفونت های خارج روده ای بیماری حصبه می باشد. سالمونلا به سادگی به وسیله روش های مستقیم یا غیر مستقیم از حیوان به حیوان، حیوان به انسان و انسان به انسان انتقال می باشد ( جاکالیک و همکاران، 2003، گلیز و نوئن، 2002).

طبقه بندی:

جنس سالمونلا، شامل بیش از 2500 سروتیپ می باشد. تعیین سروتیپ بر پایه جدول کافمن- وایت است که در آن آنتی ژن های H و O در نظر گرفته می شود. گاهی آنتی ژن کپسولی (Vi) را می توان مشاهده کرد (کوئین و همکاران، 2007).

مطالعات مختلف در زمینه گری DNA نشان داده است که تمام سالمونلا و جرمی که اخیرا سالمونلا اریزونا نامیده شده است، با هم یک گونه ژنتیکی منفرد را تشکیل می دهند و سیر تکاملی مشترکی دارند. این گونه از هفت تحت گروه تشیکل شده و در مجموع بیش از 2400 سروتیپ از آن ها در ویروسی مانند یرفان (هپاتیت A) پولومیلت و به طور کلی عفونت های آنتروویروس ها را در بر خواهد داشت. بنابراین آب و مواد غذایی این باکترها باشند قابل استفاده نیستند.

این باکترها می توانند فرصت طلب شوند. بدین معنی اگر بیمار را تحت درمان با آنتی بیوتیک های وسیع الطیف به مدت طولانی قرار دهند، این باکترها از فرصت استفاده نموده و با تکثیر فراوان خود باعث ایجاد ناراحتی جدید در بیمار می شوند. نکته مهم این است که وجود این باکتری های فرصت طلب در مسیر دستگاه گوارشی طبیعی تلفی می شود و بیماری زا به حساب نمی آیند، ولی چنان چه از قسمت دیگری از بدن مخصوصاً محیط های بسته با سایر جاهایی که جزء فلور طبیعی آن قسمت نیستند جدا شوند، فرصت طلب و بیماری زا محسوب می شوند.

گروهی از انتروباکتر با سه جزء فلور طبیعی بدن انسان نیستند و جدا نمودن آن ها از بدن دلیل قطعی بر بیماری و یا ناقل بودن شخص است. نمونه این باکتری ها عبارتنداز سالمونلا ها، شیگلا ها، کلی باسیل های مسئول ایجاد گاستروانتریت نوزادان و یرسینیا (همتی، 1370) شناخته  شده است. اسامی تحت   گروه ها به قرار زیر است:

• تحت گروه I) سالمونلا انتریکا.
• تحت گروه II) سالمونلا سالامی.
• تحت گروه IIIa) سالمونلا اریزونا.
• تحت گروه IIIb) سالمونلا دی ایزونا.
• تحت گروه IV) سالمونلا هانتا.
• تحت گروه V) سالمونلا بونگری.
• تحت گروه VI) سالمونلا ایندیکا

اغلب سالمونلاهای مهم دلمی متعلق به تحت گروه 1 می باشند (حسنی طاطبانی و فیروزی، 1384).

هر یک از این گروه ها می توانند عامل بیماری در انسان باشند اما  اکثریت نمونه های انسانی در زیر گروه 1 یافت می شوند (جا کیلک و همکاران، 2003).

مورفولوژی:

طول سالمونلا ها مختلف و متغیر است (جاوتز، 1977). اکثرا اجرام میله ای کوتاه گرم منفی با اندازه 5/.*4-2 میکرون، فاقد کسپول، واجد تاژک اطرافی (به استثنای سالمونلا گالیناروم و سالمونلا بولوروم که غیر متحرک اند) و اغلب دارای خار یا فیمبریه هستند (حسنی طالبانی و فیروزی، 1384). اکثر      سویه های سرئتیپ های سالمونلا دارای فیمبریه تیپ 1 هستند ولی سویه های سالمونلا گالیناروم و سالمونلا پولورومفیمبریه نوع 2 را ایجاد می کنند که از نظر مورلوژی و پادگی مشابه فیمبریه نوع 1 بوده ولی غیر چسبنده است (زهرائی صالحی، 1378).

خواص کشت:

    سالمونلا ها اجرام هوازی و بیهوای اختیاری هستند و در محیط های بدون عوامل اختصاصی رشد به آسانی رشد می کنند (حسنی طالبانی و فیروزی، 1384). کلنی های معمولی سالمونلا ها روی ژلور غذایی، پس از 24 ساعت به شکل کلنی صاف (S) دیده می شوند که 1/5 تا 3 میلی متر قطر دارند. این کلنی ها مدور، برآمده، سفید رنگ و دارای سطح صاف و درخشان می باشند. سپس به تدریج این      کلنی ها تبدیل به فرم ناصاف (R) می شوند که دارای سطح ناصاف، کدر و خشک می باشند.

باید دانست که در ضمن تبدیل S به R شکل های حدواسط در تمامی اشکال و مراحل خود دیده می شوند (همتی، 1370). از طرف دیگر اشکال غیر معمولی و کوچک کلنی ها در بعضی سویه های سالمونلا مانند سالمونلا تیفی، سالمونلا پاراتیفیA و پاراتیفیB، سالمونلا تیفی موریوم، سالمونلا کلراسوییس و سالمونلا انتریتیدیس نیز وجود دارد. کلنی های تازه سالمونلا پاراتیفی B شکل خاصی دارند. این کلنی ها که وسطشان فرورفتگی دارد و در محیط برآمده تر هستند کلنی های دیواره مخاطی نامیده شده اند (همتی، 1370).

رشد مناسب سالمونلا ها در 37 درجه سانتی گراد است ولی می توانند در 43 درجه سانتی گراد نیز به خوبی رشد کنند. 43 درجه سانتی گراد دمای مناسبی جهت کاهش رشد باکتری های آلوده کننده در نمونه های مرضی می باشد. PH مساعد رشد سالمونلا ها 5/7 می باشد (حسنی طالبانی و فیروزی، 1384).

سالمونلوز در انسان

منابع عفونت:

1.-1-3-2  حاملین[1]: پس از ایجاد عفونت بارز یا فاقد علائم بالینی، برخی افراد جرم های سالمونلا را در نسوج خود نگه داری می کنند.

2-1-3-2 آب: آلودگی با مدفوع غالباً منجر به اپیدامی های بسیار شدید می شود.

3-1-3-2  شیر و سایر محصولات لبنی: آلودگی با مدفوع و پاستوریزه کردن ناکافی یا روش های نگهداری و تهیه نامناسب باعث آلودگی می شوند.

4-1-3-2 حلزون صدف دار: این منبع غذایی از طریق آب آلوده باعث گسترش عفونت می شود.

5-1-3-2 تخم مرغ: از طریق مرغ یا طی مراحل پردازش دچار آلودگی می شود.

6-1-3-2 مواد مخدر: ماری جوانا و سایر مواد مخدر از عوامل آلودگی هستند.

7-1-3-2 رنگ های حیوانی: رنگ هایی مانند کارمین که در ساخت داروها، مواد غذایی و آرایشی به کار می روند ممکن است آلوده باشند.

8-1-3-2 حیوانات دست آموز خانگی: لاک پشت، سگ و گربه از این جمله هستند (جاوتس، 1997).

شرایط لازم برای شیوع سالمونلا از طریق مواد غذایی:

1. ماده غذایی باید حاوی سالمونلا باشد و یا به آن آلوده شود.
2. تعداد این باکتری ها باید در ماده غذایی زیاد باشد. زیاد بودن تعداد باکتری به این معنی است که غذا باید محیط مناسبی برای رشد بوده و دمای آن نیز مناسب باشد و همچنین باکتری ها زمان کافی برای رشد داشته باشند (فریزیر و ستهوف، 2004). تعداد میانگین ایجاد کننده عفونت برای بروز عفونت بالینی یا فاقد علائم بالینی 10⁵ تا 10⁸ سالمونلا می باشد اما احتمالاً این رقم در مورد سالمونلا تیفی حتی به عدد 10³ نیز می رسد (جاوتس، 1997).
3. جرم های زنده باید وارد بدن شوند (فریزیر و ستهوف، 2004).

عفونت های حاصل از سالمونلا در انسان:

تب تیفوئید یا تب روده ای[2] یا حصبه: سالمونلا تیفی، سالمونلا پاراتیفی A و سالمونلا پاراتیفی B عامل این بیماری هستند اما تقریباً در اکثریت موارد، عامل بیماری همان سالمونلا تیفی است. سالمونلا تیفی منحصراً در انسان دیده می شود. بنابراین نافلین انسانی منشأ اصلی این جرم هستند (رحیمی، 1386).

دوره نهفتگی بیماری از سه تا شش روز متغیر است. علائم بیماری با افزایش پلکانی ظهور تب تا حدود 41-40 درجه سانتی گراد شروع می شود که سپس با علائم ضعف و بی حالی، کاهش هوشیاری، یبوست و درد عمومی بدن همراه می گردد. در طی هفته دوم، تب و علائم عمومی ادامه یافته و لکه های قرمز رنگی تحت عنوان تاش روزه[3] آشکار می شوند. حساسیت و درد شکم وجود دارد و به تدریج اسهال جایگزین یبوست می شود.

در صورتی که بیمار تحت درمان قرار نگیرد، عوارضی مثل سوراخ شدگی و خون ریزی شدید در روده ها، کله سیستیت و آبسه بروز می کند (رحیمی، 1386). بعد از هفته سوم، بیمار کاملاً ضعیف می شود و هنوز تب دارد اما اگر عارضه ای اتفاق نیفتد بهبودی تدریجی مشاهده خواهد شد (جاکلیک و همکاران، 2003). میزان سقط در زنانی که مخصوصاً در سه ماهه اول بارداری مبتلا می شوند، بالاتر از حد معمول می باشد. در کودکان انسفالوپاتی بیشتر جلب توجه  می نماید و درصد مرگ و میر بالاتر است (همتی، 1370).

تب پاراتیفوئیدی[4]: فرم خفیف بیماری تب تیفوئیدی است که عامل آن سالمونلا پارتیفی C، B، A و سالمونلا تیفی موریوم است (حسنی طباطبائی و فیروزی، 1384؛ همتی، 1370).

گاستروانتریت[5]: مسمویت غذایی یا گاستروانتریت سالمونلایی، یک عفونت واقعی روده بزرگ است و معمول ترین شکل سالمونلوز می باشد و معمولا” 18 تا 24 ساعت بعد از خوردن جرم ها تظاهر        می کند. این بیماری در شکل اسهال، تب و درد شکم مشخص می شود. یک بیماری خودبخود محدود شونده است که از دو تا پنج روز متغیر می باشد و در موارد شدید ممکن است برای چند هفته ادامه یابد (جاکلیک و همکاران، 2003؛ حسنی طباطبائی و فیروزی، 1384). تمامی سروتیپ های سالمونلا        می توانند عامل این نوع از عفونت باشند (رحیمی، 1386).

سپتی سمی (باکتریمی) همراه با ضایعات کانونی: این عارضه غالباً در اثر سالمونلا کلراسویس ایجاد می شود اما هر سروتیپی از سالمونلا می تواند باعث ایجاد آن شود. به دنبال عفونت ایجاد شده از راه خوراکی، جرم ها در مراحل ابتدائی این بیماری به جریان خون تهاجم می کنند و احتمالا” ضایعات کانونی در ریه، استخوان، مننژ و غیره ایجاد می شود. اما در اغلب موارد تظاهرات روده ای وجود ندارد (جاوتس، 1997). عفونت های چرکی موضعی مثل استئومیلیت، اندوکاردیت یا تورم مفاصل به همراه کم خونی در بیش از 10 درصد بیماران اتفاق می افتد (حسنی طباطبائی و فیروزی، 1384).

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های صنایع غذایی کلیک کنید.

نمونه ای از منابع:

• ابراهیمی محمدی، کیوان (1388) بررسی آلودگی گوشت چرخ کردۀ عرضه شده در فروشگاه های گوشت شهرستان ارومیه به باکتری های کلی فرم، کلی فرم با منشأ مدفوعی و اشریشیا کلی، مجلۀ علوم دامپزشکی ایران، شمارۀ چهارم، صفحات 891-883.
• احمدی، علی؛ قربانعلی زادگان، مهدی؛ نجفی، علی، توکلی، حمید رضا؛ میرنژاد، رضا (1391) تشخیص سریع مولکولی سالمونلا تبغی به روش PCR با استفاده از ژن invA از نمونه های مواد غذایی، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، شماره اول.
• احمدی، الهام(1387). بررسی میزان آلودگی سالمونلایی در تخم مرغ های بومی مصرفی در ارومیه، پایان نامه دکتری، شماره 954، صفحات: 6- 4(دانشکده دامپزشکی ارومیه).
• احمدی، ملاحت و یزدان مهر، سمیه(1388). جستجوی آلودگی شیر با سالمونلا به روش تکثیر ژن invA، مجموعه خلاصه مقالات اولین کنگره ملی علوم آزمایشگاهی دامپزشکی ایران، صفحه: 95.
• ادمز. ام. ار و مس. ام. ا(2000). میکروبیولوژی مواد غذایی، (ترجمه سید علی مرتضوی و علیرضا صادقی ماهونک)، چاپ اول، صفحات: 163- 158(انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد).
• اسمیت، برادفورد. پی(1999). طب داخلی دام های بزرگ، (ترجمه سید محمد مرجانمهر، محمد ربانی، سید احمد فاطمی و مرتضی گرجی دوز)، چاپ اول، صفحات: 416- 415، 420(انتشارات نوربخش).
• امتیازی، گیتی(1386). منابع زیست مولکولی و مهندسی ژنتیک، ویرایش دوم چاپ اول، صفحات: 321- 308(انتشارات مافی).
• آیرملو، نوشین(1388). مقایسه دو روش PCR و کشت باکتریایی جهت تشخیص آلودگی شیر با استافیلوکوکوس اورئوس و استرپتوکوکوس آگالاکتیه، پایان نامه دکتری، شماره 1001، صفحات: 55- 51(دانشکده دامپزشکی ارومیه).
• تاج بخش، حسن(1385). باکتری شناسی عمومی، چاپ هفتم، صفحات: 323- 317، 742- 741(انتشارات دانشگاه تهران).
• تهرانی، سیدرضا و شاه حسینی، محمدحسن(1380). واکنش زنجیره ای پلیمراز، چاپ اول، صفحات: 25- 5، 43- 38 (انتشارات اندیشه، تهران).
• …
• …