بررسی فقهی و حقوقی ازدواج جهانگردان در ایران

ازدواج جهانگردان در ایران

در این مقاله قصد داریم تمامی مصادیق بررسی فقهی و حقوقی ازدواج جهانگردان در ایران را خدمت شما عزیزان در 84 صفحه ارائه دهیم . دقت داشته باشید که این نوشته تماما همراه با منابع است. امید است که شما عزیزان را در راستای ارتقای علمی کمک رسانده باشیم .

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                            صفحه

چکیده ازدواج جهانگردان …………………………………………………………………………………………………..1

فصل اول:كليات

1-1- تعاريف و مفاهيم و سير تاريخي جهانگردي ………………………………………………………………………………………………………. 6

1-1-1- تعريف و مفهوم جهانگرد . ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

1-1-1-1- تعريف جهانگرد ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6

1-1-1-2- اهميت جهانگردي در قرآن …………………………………………………………………………………………………………………………… 8

1-1-1-3- اهميت جهانگردي در احاديث و روايات ……………………………………………………………………………………………… 9

1-1-2- جهانگردي در ادوار مختلف تاريخ ايران ……………………………………………………………………………………………………….. 11

1-1-2-1- دوران ايران باستان ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 11

1-1-2-2- دوران بعد از اسلام ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 14

1-1-2-3- دوران معاصر(كاپيتولاسيون) ………………………………………………………………………………………………………………………. 16

1-1-3- جايگاه حقوق جهانگردي در علم حقوق ……………………………………………………………………………………………………. 19

1-1-3-1- ارتباط حقوق جهانگردی با حقوق خصوصی ……………………………………………………………………………………… 19

1-1-3-2- ارتباط حقوق جهانگردی با حقوق عمومی………………………………………………………………………………………….. 19

1-1-3-3- ارتباط حقوق جهانگردی با حقوق بین الملل …………………………………………………………………………………….. 19

1-2- نكاح جهانگردان در حقوق ايران ………………………………………………………………………………………………………………………….. 20

1-2-1- مفهوم و تاريخچه نكاح جهانگردان ………………………………………………………………………………………………………………. 20

1-2-2- شرايط نفوذ ازدواج جهانگردان ………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

1-2-3- اقسام نكاح ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 24

1-2-3-1- نكاح دائم ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 24

1-2-3 -2- نكاح موقت ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 25

1-3- طلاق جهانگردان در حقوق ايران ………………………………………………………………………………………………………………………… 26

1-3-1- مفهوم طلاق …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 26

1-3-2- طلاق در نظام هاي حقوقي گذشته و حال …………………………………………………………………………………………………. 27

1-3-3- اقسام طلاق ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 28

فصل دوم:جایگاه ازدواج جهانگردان در فقه اسلام و حقوق ایران

2-1- جایگاه ازدواج جهانگردان از منظر فقهای اهل سنت و تشیع …………………………………………………………………….. 31

2-1-1- نظر فقهای اهل سنت و تشیع در مورد نکاح موقت مسلمان با بیگانگان…………………………………………… 32

2-1-1-1- نظر فقهای اهل سنت و تشیع در مورد ازدواج زنان مسلمان با مردان غیر مسلمان ……………….. 34

2-1-1-2- نظر فقهای اهل سنت و تشیع در مورد ازدواج مسلمانان با فرد مسیحی یا یهودی ………………… 37

2-1-1-3- نظر فقهای اهل سنت و تشیع در مورد ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان ………………………. 39

2-1-2- موانع نکاح جهانگردان در حقوق ایران ……………………………………………………………………………………………………….. 43

2-1-2-1- موانع ناشی از قرابت نسبی (خونی) ……………………………………………………………………………………………………….. 43

2-1-2-2- موانع ناشی ازقرابت سببی ………………………………………………………………………………………………………………………….. 44

2-1-2-3- موانع ناشی از قرابت رضاعی ( شیری) …………………………………………………………………………………………………. 47

2-1-2-4- موانع متفرقه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 48

2-1-2-5- رعایت مصالح كشور ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 49

2-1-3- جایگاه ازدواج خارجیان(جهانگردان) در سایر ادیان ……………………………………………………………………………….. 50

2-1-3-1- آيين يهود و مسئله ازدواج زنان با مرد خارجی ………………………………………………………………………………….. 50

2-1-3-2- دين مسيحيت و ازدواج زنان با خارجیان ……………………………………………………………………………………………… 50

2-1-3-3- ازدواج بهائی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 52

2-2- قانون حاکم بر احوال شخصییه اقلیتهای دینی در ایران ………………………………………………………………………………… 52

2-2-1- دیدگاه فقه شیعه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 54

2-2-2- دیدگاه حقوقی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 56

2-2-3- دیدگاه اسلامی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 58

2-3- قانون حاکم بر نکاح جهانگردان در صورت حدوث اختلاف تابعیت زوجین ……………………………………… 58

2-3-1- نکاح بیگانگان در ایران ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 59

2-3-2- نکاح ایرانیان در خارجه …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 60

2-3-3- اختلاف تابعیت زن و مرد …………………………………………………………………………………………………………………………………. 62

فصل سوم : آثار ازدواج جهانگردان در حقوق ایران

3-1- تمکین در ازدواج جهانگردان …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 65

3-1-1- اقسام تمكين …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 65

3-1-1-1- شرایط تمکین ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 66

3-1-1-2- موانع تمکين …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 67

3-1-1-3- رابطه تمکین با نفقه ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 67

3-1-2- نشوز و آثار آن در ازدواج جهانگردان ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 68

3-1-2-1- عدم استحقاق نفقه …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 69

3-1-2-2- دعواي الزام به تمكين …………………………………………………………………………………………………………………………………… 70

3-1-2-3- اجازه ازدواج دوم …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 71

3-1-3- مسئله استناد به قانون خارجی در روابط زوجين ………………………………………………………………………………………. 72

3-1-3-1- سیستم آلمانی ؛ عدم لزوم استناد به قانون خارجی …………………………………………………………………………….. 72

3-1-3-2- سیستم انگلیسی ؛ لزوم استناد به قانون خارجی ………………………………………………………………………………….. 73

3-1-3-3- سیستم فرانسوی یا سیستم حد وسط:عدم لزوم استناد به قانون خارجی وقتی که مسئله مربوط به نظم عمومی است ………………………………………………………. 73

3-2- قانون حاکم بر طلاق جهانگردان …………………………………………………………………………………………………………………………… 74

3-2-1- طلاق بین زن و شوهری که تبعه یک دولت هستند  ……………………………………………………………………………….. 74

3-2-2- طلاق بين زن و شوهري كه تابعيت آنان متفاوت است ………………………………………………………………………….. 75

3-2-3- عدم وجود قانون راجع به احوال شخصيه …………………………………………………………………………………………………… 76

3-3- قانون حاکم بر تابعیت اطفال متولد از جهانگردان(روابط بین ابوین و اولاد ………………………………………….. 76

3-3-1- در صورتی که پدر و مادر طفل هر دو معلوم باشند ………………………………………………………………………………… 77

3-3-2- در صورتی که پدر طفل معلوم نباشد و انتساب او به مادر مسلم باشد …………………………………………….. 77

3-3-3- ولايت و قيموميت از اطفال جهانگردان ……………………………………………………………………………………………………….. 77

منابع و مأخذ ازدواج جهانگردان …………………………………………………………………………………………………………………… 82

چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………. 84

مفهوم و تاريخچه ازدواج جهانگردان یا نکاح جهانگردان

نکاح عقدی است که به موجب آن زن و مردی ، به منظور تشکیل خانواده و شرکت در زندگی ، باهم متحد می شوند. نکاح از عقودی است که جنبۀ مالی و غیر مالی هر دو را داراست. زیرا، از طرفی در اثر عقد نکاح شوهر موظف می شود که نفقۀ زن و سایر اعضای خانواده را بپردازد و مالی را به عنوان مهریه به زن بدهد ، از سوی دیگر زن و مرد مکلف می شوند که برای تشیید مبانی خانواده و تربیت فرزندان باهم همکاری کنند.

از لحاظ حقوقی، نکاح چون عقد استز ، باید شرایط اساسی سایر عقود را با اندکی تفاوت دارا باشد ، یعنی زن و شوهر باید قاصد و بالغ و عاقل باشند.(ماده 1064 قانون مدنی) و جهت عقد نیز مشروع باشد. ولی، آنچه عقد نکاح را از بیشتر قراردادها ممتاز می کند این است که در این پیمان دو طرف نمی توانند آزادانه آثار آن را معین کنند. نتایج عقد نکاح به طور امری از طرف قانونگذار معین می شود و مجموع مقررات آن ” موقعیت قانونی ” خاصی را به وجود می آورد که زن و مرد فقط می توانند به تراضی خود را در آن موقعیت قرار دهند و حق ندارند نظمی را که قانونگذار برای ادارۀ درست خانواده لازم دیده است بر هم زنند.

همچنین نکاح از عقود رضایی است ، همین که زن و مردی قصد تشکیل خانواده و زندگی مشترک را داشتند و ارادۀ خود را به طور صریح بیان کردند ، از توافق آنها نکاح به وجود می آید. منتها ، اثبات عقد ، اگر با تشریفاتی همراه نباشد ، دشوار است و به همین دلیل اشخاص دوراندیش برای حفظ حقوق خود سعی می کنند تا نکاح را نزد مأمور رسمی واقع سازند. به اضافه ، قانونگذار نیز زن و شوهر را مکلف به ثبت نکاح کرده است و کسانی را که بدون رعایت تشریفات قانون ، پیمان زناشویی می بندند مجرم می شناسد(كاتوزيان،1387).

نکاح را نویسندگان دیگر اینگونه تعریف کرده اند که : عقدی است که به موجب آن مرد و زن لااقل برنفی محرومیت جنسی (مانند نکاح منقطع احیاناً) یا علاوه برنفی آن محرومیت به منظور تشکیل خانواده و زندگی مشترک خانوادگی قانوناً باهم متحد می شوند ( مانند نکاح دائم ) قانون مدنی تعریفی از نکاح نکرده است. در بین اصطلاح، ازدواج و زناشویی استعمال می شود(جعفری لنگرودی،بی تا).

در عرف و شرع ازدواج، پیمان زناشویی است که براساس آن، برای مرد و زن در برابر هم، تعهدات اخلاقی و حقوقی پدید می آید که سرپیچی ( از بسیاری ) از آنها ، عقوبت و کیفر در پی خواهد داشت.

در شرع و قانون مدنی ما ازدواج و نکاح بر دو نوع گفته شده است و هر دو نوع معتبر می باشد. یکی نکاح دائم و دیگری نکاح منقطع، آنچه در جامعه معمول و متداول است و از نظر شرعی و حقوقی دارای امتیازات خاصی و ویژه ای می باشد نکاح دائم می باشد که احکام و آثار هر یک در قسمت های بعدی این پایان نامه و در بیان انواع نکاح و آثار آن به طور مشروح مطرح می گردد(داوری،1393).

نکاح از مصدر ینکح بر وزن یضرب می باشد، و نکاح در لغت بنابر مشهور به معنی وطی است. پس استعمال آن در عقد و تزویج مجاز است و به قول بعضی حقیقت در عقد است از جهت کثرت استعمال آن در عقد.و به قول برخی دیگر نکاح مشترک بین هردو معنی است زیرا در هر دو استعمال شده و اصل در استعمال حقیقت است و جمعی نیز گفته اند که نکاح در اصل به معنی التقاء است گفته می شود ” تناکح الجبلان اذا التقیا “(نجفي اصفهاني،بی تا،ص92).

النهایه می توان گفت : نکاح عقدی است که متضمن اباحه و یا عقد است که مورد آن تملیک منفعت بضع است. (نجفي اصفهاني،بی تا،ص92).

نکاح را با توجه به کتاب ادیان الهی می توان از زمان خلقت انسان مشاهده کرد خداوند از زمانی که انسان را خلق کرد آن را جفت آفرید و از تزویج آنها نسل انسان باقی ماند و در آیاتی از تورات مقدس این موضوع را بیان فرموده است که این مطلب در دیگر کتب مقدس مورد اشاره شده است.[1]

اما با گذشت زمان و در ادوار مختلف تاریخی این مزاوجت (نکاح) انواع و اقسام مختلفی به خود گرفت، که بررسی تاریخ اقوام گذشته ، چهره ای متفاوت از ازدواج را به ما نشان می دهد به گروهی آن را به طور کامل امری پلید معرفی کرده و عامل گناهان برشمرده اند و عده ای آن را امری مثبت دانسته و فقط در جهت منافع مرد معرفی کرده اند.

در زمان یونان قدیم، زن مانند کالا بود و حتی خرید و فروش هم می شود و این از حقوق شوهر نسبت به همسرش بود. در یونان ، زن شرعی مهجور بود، میکده ها و عشرتکده ها با رونق زن های بد کاره مشهور بودند، گاهی حتی خود شوهران ، زنان خویش را برای تمتّع جنسی دیگران قرض می دادند چنان که پدر موسقنی، خطیب معروف یونان، زن خود را به یکی از دوستانش هبه کرده بود.

در دوران اعراب جاهلیت، ازدواج و تمتع جنسی به ده نوع رسید که به ازدواج صداق:

( همان ازدواج رایج در همه ادیان آسمانی است که در زمان آن معین و مهر معین است ).

ازدواج متعه (موقت ): این نوع ازدواج در ادیان الهی سابق رواج داشت و ملتهای غیرالهی نیز به آن ملتزم بودند، در این نوع ازدواج مهر و زمان معلوم است.

ازدواج اماء : به معنای پیوند با کنیزان بود، کنیزانی را که از جاهای مختلف برای فروش می آوردند هر کس یکی از آنها را می خرید ، بی آنکه مهری بپرداز همسرش می شد.

ازدواج موقت : ازدواج پس بزرگ خانواده با زن یا زنان پدرش ازدواج مقت نام داشت.

و ازدواج شفار، رهط، اختین، مخادنه ( دوستانه )، استبضاع، تعویضی که اسلام با اکثر این ازدواجها به شدت مقابله کرد و چنین روش های زناشویی را حرام دانست.

در این دوران زنان عرب، نه تنها از حقوق اولیه انسانی بهره ای نداشتند، بلکه با زنان و دختران مانند چهاپایان رفتار می کردند و آنان را به صورت کالا در معرفی خرید و فروش قرار می دادند.

اما در دوران اسلام با ظهور دین مبین اسلام و ظهور کلام الهی، ازدواج و تشکیل خانواده در اسلام امری مقدس و دارای فضیلت محسوب شده و ترک آن مورد نکوهش واقع شده است. در اسلام هیچ بنایی محبوبتر از ازدواج بنیانگذاری نشده است به گونه ای که دو رکعت نماز فرد متأهل برتر از هفتاد رکعت نماز فرد غیر متأهل است بدین ترتیب نکاح معنایی وسیعتر از یک آمیزش جنسی ساده یافت به نحوی که طی آیاتی اهداف و مقاصد ازدواج از قرآن کریم نقل شده است که اکثر آنها احکام و آثار نکاح را به مسلمانان بیان داشته تا از گناه و عذاب آخرت دور گردیده و از نعمات الهی کمال انتفاع را داشته باشند(محمودی،بی تا).

جایگاه ازدواج جهانگردان از منظر فقهای اهل سنت و تشیع

آنچه از نظر اسلام مطمئناً مورد تحریم واقع شده، ازدواج با زنان مشرک، یعنی بت پرستان و ستاره پرستان است، ولی در مورد غیر آن ، حکم به تحریم مشکل است هر چند که ازدواج با غیر مسلمان مطمئناً دارای کراهت شدید می باشد و در غیر مورد زنان اهل کتاب ، احتیاط واجب اجتناب از ازدواج با آنهاست هر چند که مشترک نباشند .

در مورد ازدواج زنان مسلمان با مردان غیر مسلمان ( جهانگرد مرد غیر مسلمان ) ظاهرا ً اتفاق نظر فقهای شیعه و اهل سنت و ظاهر آیات قرآن بر این است که ازدواج زن مسلمان با هر مرد غیر مسلمان – اعم از این که کتابی باشد یا غیر کتابی جایز نیست چنانکه آیه 221 سوره بقره می فرماید :

« ولا تنکحوا المشرکین حتی یومنوا مومن خیر من مشرک » و در سوره ممتحنه آیه 10 می فرماید : « فلا ترجعو هن الی الکفار لا هن حل لهم و لا هم یحلون لهن »

بنابراین  این آیات تصریح دارد که زنان مسلمان  نمی توانند با افراد مشرک یا مردان کافر غیر مشرک ازدواج کنند چه این که در سوره مائده که از حیث نزول آخرین آیات قرآن است تنها ازدواج با زنان اهل کتاب را بر مسلمانان حلال محسوب کرده و نه عکس آن را و از طرفی روایات فراوانی به صورت صریح، ازدواج زنان مسلمان با مردان غیر مسلمان را مطلقا ً ممنوع دانسته است .

بنابراین ادله تحریم ازدواج زنان مسلمان با غیر مسلمانان ( جهانگردان غیر مسلمان ) صراحت دارد و همه فقهای اسلام نیز حکم به حرمت داده اند .

در مورد ازدواج مسلمانان با غیر مسلمان نان

اقوال مختلفی را فقهای شیعه  به شرح ذیل بیان می نمایند . [1]

مرحوم حضرت آیت الله فاضل لنکرانی : ازدواج زن مسلمان با غیر مسلمان صحیح نیست و ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان اگر موقت باشد و همچنین ازدواج مرد شیعه با زن سنی مانعی ندارد .

حضرت آیت الله بهجت می فرمایند : ( ازدواج مسلمان با غیر مسلمان ) در صورت کتابی بودن ، عقد موقت بی اشکال است .

حضرت آیت الله سیستانی : ازدواج با اهل کتاب به احتیاط واجب جایز نیست(مکارم شیرازی،1381).

و حضرت آیت الله مکارم شیرازی : ازدواج مسلمان با غیر مسلمان جایز نیست .

ازدواج جهانگردان

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های حقوق کلیک کنید.

نمونه ای از منابع و مآخذ ازدواج جهانگردان:

• الماسی ن.1389.تعارض قوانین.چاپ18.تهران:نشر دانشگاهی.
• امامی ح.حقوق خانواده.چاپ 12.تهران:نشر میزان.
• امامی ح.بی تا.حقوق مدنی.جلد 4.تهران:انتشارات کتابفروشی اسلامیه.
• اراکی م.1377.کتاب النکاح.چاپ اول.قم:نورنگار.
• بروجردی م.1349.کلیا ت حقوق اسلامی.تهران:چاپ تهران.
• بدران ا.1386.الفقه المقاران للأحوال الشخصیة.جلد 1.بیروت:دارالنهضة العربیه.
• بهجت م.بی تا.چاپ دوم.توضيح المسائل.قم:انتشارات شفق.
• بازگير ي.بی تا.علل نقض آراي محاكم در ديوان عالي كشور.چاپ اول.تهران:انتشارات ققنوس.
• پروین ف.1378.نگاهی به قانون احوال شخصیه خارجیان.مجله حقوقی،شماره 24.
• تهراني شفق ا.1387.همسران خوشبخت از منظر قرآن، تاريخ، حقوق.تهران:شرکت نشر بهينه‌ي فراگير.
• تبريزي م. بي‌تا.توضيح المسائل.تهران:دفتر نشر برگزيده.
• حمیدیان ح.بی تا.ازدواج از دیدگاه سه دین بزرگ الهی.چاپ 3.
• جعفری لنگرودی م.1385.ترمینولوژی حقوق.تهران.
• خسروي غ.بی تا.المفردات في غريب القرآن.جلد۱۴.
• ….
• ….

ازدواج جهانگردان