ساحل چیست و ژئومورفولوژی ساحلی

ساحل چیست و ژئومورفولوژی ساحلی

ساحل چیست

فصل دوم مرورمنابع/ادبیات تحقیق/پیشینه تحقیق

2-1-ژئومورفولوژی..

2-2-قلمرو ژئومورفولوژی..

2-3-انواع ژئومورفولوژی..

2-3-1-ژئومورفولوژی ساختمانی..

2-3-2-ژئومورفولوژی فرسایشی..

2-4-ژئومورفولوژی ساحلی..

2-4-1-زمینه‌های مطالعاتی ژئومورفولوژی ساحلی را می‌توان به‌صورت زیر برشمرد.

2-4-2-طبقه بندی لندفرم ها

2-4-2-۱- فرآیندهای دامنه ای….

2-4-2-2- فرآیندهای جریانی (سیال).

2-4-2- ۳- فرآیندهای بادی….

2-4-2-4-فرآیندهای ساختاری….

2-4-2-۵-فرآیندهای دریایی…

2-4-3-فرایندهای موثر در شکل گیری سواحل..

2-5-تعریف ساحل.

2-5-1-اکولوژی ساحل..

2-5-1-1-آب های ساحلی(Costal Water).

2-5-1-2-نوار ساحلی (Shore Line).

2-5-2-انواع سواحل..

2-5-3-عوامل مؤثر در پيدايش انواع ساحل عبارتند از:

2-5-4-طبقه‌بندی‌ انواع‌ سواحل..

2-5-4-1-طبقه‌بندی زوس‌ (Suess).

2-5-4-2-طبقه‌بندی جانسون‌ (Johnson 1919).

2-5-4-3-طبقه‌بندی کوتون‌ (Cotton 1952).

2-5-4-4-طبقه‌بندی شپارد (Shepard 1973).

2-5-4-5-طبقه‌بندی والنتین‌ (Valentin 1952).

2-5-4-6-طبقه‌بندی تکتونیکی اینمن و نورستروم.

2-5-4-7-طبقه‌بندی ژئومرفولوژیکی اینمن‌ و نورستروم.

2-6-فرایندهای ساحلی..

2-6-1- جریان گردابی: (Rip curents)

2-6-2- جریان ناشی از امواج: (Wave -generated curents)

2-6-3-جریان جزر و مدی: (Tidal curents)

2-6-4-جریان اقیانوسی(Ocean curents)

2-6-5-جریان ناشی از وزش باد: (Wind-generated curents)

2-6-6-جریان رودخانه‌ای: (Fluvial curents)

2-6-7-اختلاف چگالی(Density curents )

2-7-سیمای ساحل.

2-8-برنامه ریزی..

2-8-1-مزایای برنامه ریزی..

2-8-2-عناصر کلیدی برنامه ریزی..

2-8-3-دلایل ضرورت برنامه ریزی..

2-8-4-انواع برنامه ریزی..

2-8-4-1-انواع برنامه ریزی از نظر مدت اجرا

2-8-4-2- از نظر مکانی(کلان، بخشی، منطقه ای).

2-9 اقلیم.

2-9-1- انحراف معیار بارندگی حوضه.

2-9-2- ضریب تغییرات (Coeddicient of Variation)

2-9-3- بارندگی ماهیانه.

2-9-4- فرسایندگی باران در محدوده مورد مطالعه.

2-9-5- درجه حرارت…

2-9-6- رژیم حرارتی..

2-9-7- رژیم فصلی دما در محدوده مورد مطالعه.

2-9-7-1- گرادیان حرارتی حوضه..

2-10-پیشینه تحقیق در ایران

منابع

ژئومورفولوژی

ژئومورفولوژی کلمه ايست که دارای ريشه يونانی می باشد و به معنای شناخت شکل زمين است. در واقع اين علم به توضيح در مورد اشکال هندسی سطح زمين وچگونگی بوجود آمدن آنها و تغييرات اين اشکال در بسترهای گوناگون می پردازد و در اين راستا از مفاهيم قوانين ودانشهای گوناگون بهره می گيرد. مدت زمان زيادی از تدوين آن به عنوان يک دانش قانونمند و مستقل از ساير علوم نمی گذرد البته نمی‎توان بين علوم و دانشها جدايی محض قائل بود و امروزه تبيين قوانين و نظريات در گرو قائل شدن ارتباط بين دانشهای مختلف است.

بعضی معتقدند که ژئومورفولوژی از بستر زمين شناسی و جغرافيا برخواسته است اما در واقع دانشی است که تاثيرات متقابل ليتوسفر – اتمسفر – بيوسفر و ديگر لايه های کره خاکی را مورد مطالعه و تحقيق قرار می دهد و اين مطالعه و نتايج آن ما را در يافتن تصويری روشن ازشکل گذشته زمين و روند حاکم بر آن که منجر به ايجاد شکل کنونی شده است ياری می دهد.

در واقع اين علم داده های ساير علوم را به صورتی کاربردی مد نظر قرار داده تا تصويری منطقی از روند شکلگيری ناهمواريهای زمين ارائه دهد. اصول موضوعه این علم که به شناخت فرم ارضی معطوف است، شامل عناصر شکل شناسی و عوامل مؤثر در ایجاد آن می شود (رامشت، 1384، ص 19) و بطور کلی ژئومورفولوژی علم شناسایی اشکال ناهمواریهای زمین است.

 قلمرو ژئومورفولوژی

در مطالعه ناهمواریهای پوسته جامد زمین می‌توان سه ناحیه به شرح زیر تشخیص داد:

1- زمین‌هایی که در آب فرو رفته‌اند (اعماق دریا‌ها و دریاچه‌ها)

2- زمین هایی که خارج از آب هستند یعنی خشکیها.

3- ناحیه تلاقی این دو یعنی ساحل که خود قلمرو ویژه‌ای است.

ژئومورفولوژی ساحلی

ژئومورفولوژی ساحلی از شکل‌گیری اشکال ساحلی (لندفرم‌ها)، فرایندهای حاکم بر آن‌ها و تغییرات صورت گرفته بر آن‌ها و تعییرات صورت گرفته بر روی آنها بحث می‌کند. زمین‌شناسی ساحلی نیز بر تشکیلات و ساختار سنگ‌ها و رسوباتی تاکید دارد که در نواحی ساحلی وجود دارند. این عوامل پایه مطالعات ژئومورفولوژی ساحلی را تشکیل می‌دهند. (یمانی، مجتبی، 1392، ص1)

جهت مشاهده و دانلود مدلسازی اکوژئومورفولوژی رفتار بیابان – دانلود پايان نامه دکتری رشته جغرافيای طبيعی گرايش ژئومورفولوژی کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود بررسی و تحليل پالئوژئومورفولوژی کوير دق سرخ دانلود پايان نامه دکتری رشته جغرافيای طبيعی گرايش ژئومورفولوژی کلیک کنید .

زمینه‌های مطالعاتی ژئومورفولوژی ساحلی را می‌توان به‌صورت زیر برشمرد

1) شکل‌گیری لندفرم‌ها در ارتباط با زمین‌شناسی، فرایندها، نوسانات اقلیمی و نوسانات سطح نسبی دریا و خشکی.

2) تغییرات خطوط ساحلی طی دوره‌های مختلف و تحلیل علل این تغییرات.

3) فرایندها و واکنش‌های کرانه نزدیک، به‌ویژه در سطح سواحل ماسه‌ای.

4)  شواهد تاریخ زمین‌شناسی و به‌ویژه تغییرات سطح دریا و خشکی و نوسانات اقلیمی.

5)  منشا و الگوهای حرکت رسوبات ساحلی.

6) طبقه‌بندی فرایندهای هوازدگی در ناحیه ساحلی.

ساحل محل تلاقی پهنه های آبی و خشکی است و عرصه فعالیت عواملی نظیر فرایند های هیدرو دینامیکی و دینامیکی فعال و مرتبط با شرایط زیستی، اقلیمی و موقعیت قرارگیری آنها می باشد. فرایند های فرسایش، اشکال کاوشی و تراکمی متنوعی را در این محیط ایجاد می کند (نوحه گر و یمانی در کتاب ژئومورفولوژی ساحل شرقی تنگه هرمز، 1385)

سواحل نوعی از سیستم های حساس و ظریف محیطی به شمار می روند. زیرا تحت تاثیر فرایندهای مورفودینامیک حاکم بر این نقاط، تحول در آنها نسبتا سریع است و شاید از این نظر قابل مقایسه با سایر سیستم های ژئومورفولوژی نباشند (نوحه گر و یمانی در کتاب ژئومورفولوژی ساحل شرقی تنگه هرمز، 1385)

زمین شکل های ساحلی به عمل متقابل بعضی فرایندها مانند عمل امواج، جزرو مدّ، جریانها و مواد محلی وابسته اند (کوک و دورکمپ، 1378، 145). کلتات نیز (1378، 112) فرایندهای شکل زا در اراضی ساحلی را با سه عنوان شرح داده است:

فرآیندهای دامنه ای 

بررسی ویژگی های دامنه ها ازمهمترین کارها درتهیه شکل های ژئومورفولوژی ولندفرم برای طرح های مربوط به بهره برداری منابع طبیعی، امور توسعه وشکل های پهنه بندی خطر زمین لغزش و غیره است. زیرا دامنه به عنوان واحد اصلی کار محسوب می شود. برای مطالعه دامنه ها عواملی نظیر جنس وتناوب لایه‎ها، شیب نسبی دامنه ها، شکل دامنه ها، وضعیت آبراهه ها دردامنه ها، خاک وپوشش سطحی، جهت سطوح وپوشش گیاهی باید مد نظر قرار گیرد. انواع حرکات وفرآیند های دامنه ای رابه طورخلاصه می توان چنین بیان کرد:ریزش وسقوط سنگ ها، خزش، زمین لغزش، روانه گلی.

بیشتر موارد مطرح شده به کمک داده های فضایی باتوان های تفکیک مکانی وطیفی متفاوت قابل مطالعه است. دربررسی حرکات دامنه ای، استفاده ازمدل های رقومی ارتفاع ضروری ونتیجه بخش است. (عمونیا سماکوش؛ حمید؛1391)

فرآیندهای جریانی (سیال)

اصولا آب های جاری یابه صورت خطی ومتمرکزویا به شکل سفره سطحی جریان می یابند بنا به ویژگی هایی چون حرکت متمرکز(مجرایی)یا سفره سطحی (ضفحه ای)ونیز دائمی یافصلی بودن آب های جاری، لندفرم ها ی متعددی شکل می گیرند که ازآن میان می توان مواردزیر رابرشمرد:بستر اصلی رود، بستر طغیانی رود، بدلند، دشت سیلابی، دشت رودخانه ای، مخروط های افکنه، پادگانه های آبرفتی وپلایاها. (عمونیا سماکوش؛حمید؛1391)

 فرآیندهای بادی

باد عامل اصلی فرسایش وچهره پردازی در مناطق خشک محسوب می شود. دراین مناطق فرسایش بادی و آبی بایکدیگر ترکیب شده وچهره های ویژه ای به ناهمواری هامی بخشند. اما، شناسایی دینامیک باد در مناطق ساحلی می تواند محل های برداشت وانباشت ماسه رامشخص کند که درطرح مدیریت نوار ساحلی برای حفاظت سواحل وجلوگیری ازفرسایش ساحلی بسیار مهم بوده ودر مناطق پسکرانه نیز درزمینه مکان‎یابی تاسیسات وسکونتگاه ها، نقش زیادی دارد. سیمای حاصل ازعملکرد باد را می توان با استفاده از داده‎های فضایی شناسایی وارزیابی کرد. (عمونیا سماکوش؛حمید؛1391)

فرآیندهای ساختاری

کوه ها، تپه ها، گنبدهای نمکی، دشت های دامنه ای، چاله هاوگسل ها.

اکثراین مناطق جزءمناطق فعال ازنظرتکتونیکی محسوب می شوند که درمکان یابی های انجام گرفته باید از احداث تاسیسات و سکونتگاهها روی خط گسل، یاروی مناطقی که تحت تاثیر نیروهای درونی درحال بالا آمدن است جلوگیری نمودو کاربری های متناسب آن راتخصیص داد.

شناخت گنبدهای نمکی از نظر اقتصادی به دلیل وجود مخازن نفتی وهمچنین وجود منابع سولفور، پتاس ونمک حائزاهمیت است، ازنظر ژئومورفولوژی نیز شناخت این گنبدها اهمیت دارد، چون درتشکیل کویرنقش اساسی داشته و نیز در شور نمودن آبها به ویژه درمناطق خشک موثراست. به عنوان مثال رودهایی که ازجنوب زاگرس سرچشمه می‎گیرند و به خلیج فارس و دریای عمان می ریزند، به دلیل عبورازگنبدهای نمکی وسازند میوسن، آب آنها شور شده وغیر قابل استفاده می شود (عمونیا سماکوش؛حمید؛1391).

فرایندهای موثر در شکل گیری سواحل

نوسانات تراز آب دریا سبب جابجایی در خط ساحلی بطور مشخص می گردد که این جابجایی به دو صورت است. اگر سطح آب دریا افزایش یابد باعث پیشروی آب به درون  پهنه ساحلی شده و سطح وسیعی از ساحل به زیرآب می رود که خود سبب تغییرات خاص در مورفولوژی ساحلی می گردد. از جمله آن می توان به جابجایی تپه های ماسه ای و باند ساحلی واتصال با لاگون ها و غیره اشاره نمود. البته  افزایش سطح آب دریا، بسته به نوع سواحل تأثیرات متفاوتی دارد.

در سواحل سنگی که دریابار در آنها شکل می گیرد نقش تراز آب  متفاوت خواهد بود ودر نتیجه لند فرم حاصل از آن نیز متفاوت می باشد. در شرایطی که آب دریا به دلایل متفاوت کاهش یابد نوع فرایند تأثیر گذار در خط ساحلی نیز تغییر می یابد. در چنین شرایطی در اغلب موارد فرایندهای فرسایشی کاوشی بر خط ساحلی تأثیر می گذارد.

در کل نوسانات تراز سطح دریاها می تواند تغییرات فراوانی در خطوط ساحلی ایجاد کند که این تغییرات یا بطور مستقیم یا غیر مستقیم از نوسانات تأثیر می پذیرد. نوسانات سطح دریا می تواند هم به عنوان عامل تخریب در خط ساحلی و هم به عنوان عامل رسوبگذاری مطرح باشد که خود از تأثیر فراوان این عامل در شکل‎دهی سواحل حکایت می کند.

فرایندهای تخریب امکان دارد به گونه های متفاوت رخ دهد که برخی از آنها  شامل:

1- علل مربوط به فرایند های درونی.

2- تخریب مکانیکی بر اثر امواج.

3- عقب نشینی سواحل بر اثر فرایند ذوب شدگی، یعنی به وسیله تأثیر حرارتی آب دریا.

4- انحلال شیمیایی به وسیله آب دریا.

5- تخریب بوسیله موجودات زنده(گیاهان و حیوانات)یا همان فرسایش زیستی.

هر کدام ازعوامل فوق به نوعی باعث تخریب در خط ساحلی و تغییر لند فرم در پهنه ساحلی می گردند. (عمونیا سماکوش؛حمید؛1391)

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات و پیشینه تحقیق پایان نامه های جغرافیا  کلیک کنید.

جهت مشاهده و دانلود مئآندر، مورفولوژی و ويژگی های هندسی آن (موضوع ادبیات رودخانه کارون) کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود ادبیات و مبانی نظری ژئومورفولوژی و توسعه شهری کلیک کنید .

نمونه ای از منابع و ماخذ

1. آزادنیا، رحمت الله، 1382 بررسی رابطه بارش- رواناب حوضه سیاهندگی شفت، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.
2. آقائی زاده، سمیه، 1383، مطالعه ویژگیهای اقلیمی رودخانه کرگانرود و نقش آن در فرسایش، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.
3. ارشامبول و همکاران، ترجمه رجائی، عبدالمجید 1379، اسناد ور روش برای تفسیر نقشه (جغرافیا- زمین شناسی)، انتشارات پیام نور دانشگاه تبریز
4. اسمیت، کیت، ترجمه مقیمی ابراهیم و گودرزی نژاد، شاپور، 1382، مخاطرات طبیعی، انتشارات سمت چاپ اول (صص 13، 10، 92 و 91)
5. خالدی، شهریار، 1380، بلایای طبیعی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول.
6. رفاهی، حسین قلی، 1378، فرسایش آبی و کنترل آن، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم.
7. رمضانی، بهمن، 1380، شناخت بلایای طبیعی ماسوله در چارچوب جغرافیای طبیعی، طرح پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت (صص140-80)
8. روزنامه اطلاعات 2/10/1379
9. رهنمائی، محمد تقی، 1370، توانهای محیطی ایران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهر سازی و معماری ایران چاپ اول.
10. زمردیان، محمد جعفر، 1381، کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه ریزی شهری و روستایی، انتشارات دانشگاه.
11. ….
12. …

www.washington.edu