مبانی نظری و ادبیات تمرینات ادراکی- حرکتی برای کودکان مبتلا به اختلالات هماهنگی رشدی

تمرینات ادراکی- حرکتی بر بهبود برخي قابلیت های حرکتی و شناختی کودکان مبتلا به اختلالات هماهنگی رشدی

تعداد صفحات: 96 صفحه

مبانی نظری و ادبیات تمرینات ادراکی حرکتی بر بهبود برخي قابلیت های حرکتی و شناختی کودکان مبتلا به اختلالات هماهنگی رشدی

کودکان مبتلا به اختلالات هماهنگی رشدی

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

اختلال رشدی ویژه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

اختلال هماهنگی رشدی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

DCD چیست؟………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

نام های دیگر………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

چگونه DCD یک کودک را تحت تاثیر قرار می دهد؟………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

مشکلات حرکتی………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

نارسایی حرکتی- برنامه ریزی حرکتی درشت………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

مشکلات در ضمینه مهارت­های حرکتی ضعیف………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ادراک بصری؛ مشکلات حرکت بصری ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ادراک………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

عدم یکپارچگی حسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ضعف آگاهی و هشیاری بدنی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

تنش کم عضلانی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

وضعیت قرارگیری بدن …………………………………………………………………………………………………………………………

سازماندهی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

یادگیری وظایف جدید یا دشوار …………………………………………………………………………………………………………..

مشکلات رفتاری …………………………………………………………………………………………………………………………………………

ضعف توجه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

ضعف تمرکز ………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ضعف اعتماد به نفس و نا امیدی …………………………………………………………………………………………………………

تغییرپذیری …………………………………………………………………………………………………………………………………………..

مشکلات اجتماعی …………………………………………………………………………………………………………………………………..

در خانه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

مشکلات مراقبت از خود …………………………………………………………………………………………………………………….

غذا خوردن …………………………………………………………………………………………………………………………………………

لباس پوشیدن …………………………………………………………………………………………………………………………………..

در مدرسه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

مشکلات خاص در یادگیری ……………………………………………………………………………………………………………..

زبان …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

نوشتن ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

خواندن ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

علل خام حرکتی چیست؟ ………………………………………………………………………………………………………………………….

عوامل مربوط به مادر ………………………………………………………………………………………………………………………………

عوامل مربوط به زایمان …………………………………………………………………………………………………………………………..

عوامل روانی اجتماعی رشد ……………………………………………………………………………………………………………………

داشتن انتظارات نامعقول از کودک …………………………………………………………………………………………………….

بد رفتاری با کودک …………………………………………………………………………………………………………………………….

بد کارکردی های مغزی ………………………………………………………………………………………………………………………..

فرضیه مخچه ……………………………………………………………………………………………………………………………………….

فرضیه هسته های قاعده­ای …………………………………………………………………………………………………………………

فرضیه آهیانه ………………………………………………………………………………………………………………………………………..

مناطق دیگر ………………………………………………………………………………………………………………………………………….

اختلالات عصبی حرکتی ……………………………………………………………………………………………………………………….

اختلالات تشنجی ………………………………………………………………………………………………………………………………..

اختلالات تکانشی ………………………………………………………………………………………………………………………………….

پیشنهادات و فعالیت­هایی برای مهارت­های حرکتی در حال توسعه …………………………………………………………

تعادل                                                …………………………………………………………………………………………………………

اهمیت تعادل در وضعیت بدنی               …………………………………………………………………………………………………………

تعادل ایستا                                      …………………………………………………………………………………………………………

تعادل پویا                                         …………………………………………………………………………………………………………

تئوری¬های تعادل                              …………………………………………………………………………………………………………

تئوری رفلکس سلسله مراتبی               …………………………………………………………………………………………………………

تئوری سیستم¬ها                             …………………………………………………………………………………………………………

سیستم¬های درگیر در کنترل تعادل       …………………………………………………………………………………………………………

مکانیزم¬های حرکتی در کنترل تعادل         …………………………………………………………………………………………………………

تون پاسچرال                                       …………………………………………………………………………………………………………

تون عضلانی                                 …………………………………………………………………………………………………………

سیستم¬های عصبی درگیر در تعادل       …………………………………………………………………………………………………………

سیستم وابران محیطی                         …………………………………………………………………………………………………………

مکانیزم¬های حسی در کنترل تعادل     …………………………………………………………………………………………………………

سیستم بینایی                           …………………………………………………………………………………………………………

سیستم حسی- پیکری            …………………………………………………………………………………………………………

سیستم دهلیزی                                …………………………………………………………………………………………………………

سیستم عصبی کنترل کننده تعادل     …………………………………………………………………………………………………………

هماهنگی                                   …………………………………………………………………………………………………………

هماهنگی دو دستی                 …………………………………………………………………………………………………………

هماهنگی چشم و دست            …………………………………………………………………………………………………………

زمان واکنش                               …………………………………………………………………………………………………………

پیش بینی                                          …………………………………………………………………………………………………………

حافظه                                   …………………………………………………………………………………………………………

حافظه فعال و حافظه کوتاه مدت               …………………………………………………………………………………………………………

ادراک و حرکت                                    …………………………………………………………………………………………………………

تمرینات ادراکی- حرکتی                   …………………………………………………………………………………………………………

اختلال در برنامه حرکتی                 …………………………………………………………………………………………………………

فرایند ادراکی- حرکتی                  …………………………………………………………………………………………………………

حرکات ادراکی- حرکتی                   …………………………………………………………………………………………………………

حرکات مرتبط با مفهوم ادراکی- حرکتی        …………………………………………………………………………………………………………

تعادل           …………………………………………………………………………………………………………

آگاهی فضایی     …………………………………………………………………………………………………………

آگاهی زمانی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

آگاهی بدنی و جهت یابی ……………………………………………………………………………………………………………………………..

نظریه¬های ادراکی- حرکتی ……………………………………………………………………………………………………………………………….

نظریه ادراکی – حرکتی کپارت ………………………………………………………………………………………………………………………..

تحقی یرامون اثر بخشی برنامه¬های ادراکی- حرکتی ………………………………………………………………………………………

و انواع آزمون¬های حرکتی …………………………………………………………………………………………………………………..

پیشینه پژوهش                               …………………………………………………………………………………………………………

پژوهش های داخل کشور               …………………………………………………………………………………………………………

پژوهش های خارج کشور               …………………………………………………………………………………………………………

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………

منابع                             …………………………………………………………………………………………………………

مبانی نظری و ادبیات تمرینات ادراکی- حرکتی بر بهبود برخي قابلیت های حرکتی و شناختی کودکان مبتلا به اختلالات هماهنگی رشدی

کودکان مبتلا به اختلالات هماهنگی رشدی

کودکان مبتلا به اختلالات هماهنگی رشدی

مقدمه کودکان مبتلا به اختلالات هماهنگی رشدی

مطالب این فصل با توجه به موضوع و اهداف تحقیق در دو بخش مبانی نظری و متون علمی پیرامون اختلال هماهنگی رشدی، فاکتورهای شناختی و حرکتی اندازه­گیری شده و تمرین ادراکی- حرکتی شرح داده
می­شود. ابتدا به تعریف اختلال ویژه رشدی، اختلال هماهنگی رشدی عوامل ایجادکننده و تأثیرات این اختلال روی کودکان پرداخته شده است. در ادامه فصل کلیاتی از تعریف تعادل و انواع آن، هماهنگی، زمان واکنش و زمان پیش‌بینی و حافظه توضیح داده شده است. سپس به مبحث تمرینات ادراکی- حرکتی، فواید و ویژگی­های آن پرداخته شده است. در پایان، تحقیقات انجام‌شده در داخل و خارج کشور که با موضوع و اهداف تحقیق مرتبط هستند، گزارش‌شده‌اند.

رشد و اختلال رشدی ویژه

جسم انسان در دوران طفولیت، کودکی و نوجوانی در حال رشد و بالیدگی است. ادراک او از جهان اطرافش عمیق­تر شده، ظرفیت ذهنیش با افزایش مهارت­های روانی بیشتر می­شود. همچنین با تشکیل روابط جدید، مهارت­های اجتماعی آموخته می­شود. عملکرد مهارت­های حرکتی باید با همه این تغییرات منطبق شده، تغییر شکل پیدا کنند. تغییرات رشدی در اوایل زندگی بسیار چشمگیر است، اما این تغییرات در دوره بزرگ‌سالی متوقف نمی­شود- تغییرات فیزولوژیک به طور مداوم رخ می­دهد و تجارب محیطی، ادراک و مهارت‌های روانی و روابط اجتماعی فرد را پالایش می­کند (هی وود[1]، 1385). رشد حرکتی را می­توان در چارچوب ظاهر شدن مهارت­های جدید، پالایش الگوهای حرکتی اجرای مهارت، یا تولید حرکت تبیین کرد. اگرچه میزان یادگیری مهارت­ها و پالایش آن‌ها در افراد مختلف، متفاوت است. این تغییرات تا اندازه زیادی مربوط به تفاوت میزان نمو جسمی و بالیدگی در بین کودکان از یک طرف و میزان تجارب حرکتی منحصر به فرد آن‌ها از طرف دیگر است (هی وود، 1385).

رشد در کامل‌ترین مفهوم، به تغییرات ایجاد شده در سطح عملکرد فرد در طول زمان مربوط می­شود. کو و ساگدن^[2] (1985) تعریف زیر را برای رشد ارائه کردند: ” تغییرات سازگار بامهارت و کارایی” چنین تعریفی نشان می­دهد که فرد برای کسب یا حفظ سازگاری و تناسب نیازمند تطبیق و تغییر در سراسر زندگی است (گالاهو و ازمون[3]، 1390). تغییرات همراه رشد عموماً در سه زمینه به وجود می­آید: جسمی، شاختی و روانی- اجتماعی.

رشد جسمی به تغییراتی مربوط می­شود که در بدن به وجود می­آید: تغییرات از نظر قد، وزن، مغز، قلب و سایر دستگاه­ها و اعضا همچنین تغییر در ساخت­های استخوانی، عصبی، همراه با
مهارت­های حرکتی. رشد شناختی به تغییراتی مربوط می­شود که در حوزه فعالیت­های ذهنی روی می­دهد و احساس، ادراک، حافظه، تفکر، استدلال و زبان را شامل می­شود. رشد روانی- اجتماعی اصولاً
دگرگونی­های مربوط به شخصیت، هیجان­ها و روابط با دیگران را در بر می­گیرد (وندر زندن[4]، 1386).

[1] Haywood

[2] Keogh & Sugden

[3] Gallahue & Ozmun

[4] Vander Zanden

اختلال هماهنگی رشدی

DCD چیست؟

اختلال هماهنگی رشدی هنگامی رخ می‌دهد که تأخیر در رشد مهارت‌های حرکتی یا مشکل در هماهنگی حرکات، منجر به ناتوانی کودک در انجام وظایف روزانه‌اش می­شود. هنگامی‌که پزشک مطمئن باشد 1) مشکلات حرکتی ناشی از اختلالات جسمی، عصبی و رفتاری شناخته‌شده‌ی دیگر، نیستند و 2) امکان وجود بیش از یک اختلال نیز رد شود، تشخیص اختلال هماهنگی رشدی گذاشته می‌شود. اختلال هماهنگی رشدی یک اختلال مهارت حرکتی است که توانایی کودک در انجام بسیاری از کارهای روزمره را تحت تأثیر قرار می­دهد. کودکان DCD مشکلات متنوعی دارند، به طوری که هر کودک ممکن است انواعی از مشکلات مختلف را داشته باشد. اختلال هماهنگی رشدی اختلال عدم بلوغ و یا به‌هم‌ریختگی حرکت است، .

ارتباط این مشکلات ممکن است با زبان، حرکات چشم، ادراک، فکر، مشکل خاصی در یادگیری، شخصیت و تنوع رفتار وجود داشته باشد (میسیونا و همکاران، 2011). اختلال هماهنگی رشدی شامل DCD دیس پرکسیا و دیگر اختلالات مرتبط مانند سندرم آسپرگر، نارساخوانی و اختلال بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD) است. همپوشانی بسیاری میان این اختلالات و بسیاری از مشکلات این کودکان با مهارت­های اجتماعی، برنامه‌ریزی حرکتی، توجه و تمرکز و هماهنگی وجود دارد. اختلال هماهنگی رشدی نام داده‌شده به این بیماری است که در آن کودکان با رفت‌وآمد و با جنبه‌های خاص از یادگیری مشکل‌دارند (مورن اف بل، 2006).

مشکلات رفتاری

مشکلات رفتاری کودک DCD ممکن است اولیه یا ثانویه باشد. بی‌قراری، و وول خوردن و عملکرد ضعیف ممکن است به دلیل عدم وجود مهار در سیستم عصبی مرکزی باشد، اما رفتار کودک نیز ممکن است نتیجه مستقیم مشکلات DCD باشد. به این معنا که، کودک ممکن است ناراحت یا تنها باشد، عزت نفس و اعتمادبه‌نفس ضعیف داشته باشد، و یا مشکلات ثانویه او را در “رفتارش” ببینیم، مانند اجتناب، امتناع از انجام کارهای، و یا اقدام دلقک گونه. رفتار کودک نیز ممکن است ناشی از ناامیدی از خود و یا توانایی شناختی بیش از موفقیت او باشد. دلایل برخی از کودکان برای رفتار اجتناب آمیز و یا قبول نکردن انجام کارها ممکن است به علت این باشد که آن‌ها دارای مشکلات زیر هستند:

به عنوان مثال، بی‌قراری، عدم کنترل، ناراحتی، تنهایی، ضعف اعتمادبه‌نفس، عدم اعتمادبه‌نفس و / یا رفتار ناشی از ناامیدی. مشکلات عاطفی ثانویه ممکن است (به عنوان مثال امتناع از رفتن به مدرسه، خیس کردن رختخواب، مشکل با دوستان، به آسانی ناراحت شدن) باشد، و اغلب در کودک که تحت فشار هستند ایجاد می‌شود (مورن اف بل، 2006).

ضعف تمرکز

کودک با انجام دادن اعمالی که برای مدت طولانی به حفظ توجه نیاز دارد مشکل دارد و خیال‌بافی در بیشتر کودکان این گروه شایع است. این امر ممکن است به علت­های زیر باشد :

• توجه ضعیف (به راحتی پریشان می‌شود)
• تون عضلات کم (لاستیک به راحتی)
• دشواری در انجام فعالیت­ها
• انجام فعالیت‌های دیگر در آن زمان جالب تر به نظر می‌رسد (مورن اف بل، 2006).

ضعف اعتماد به‌ نفس و نا امیدی

تلاش برای کودک مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی منجر به موفقیت نمی­شود، به همین دلیل کودک انگیزه­ای برای تلاش کردن ندارد. اگر کودک می‌گوید، “من نمی‌توانم آن را انجام دهم!” واقعاً قبل از آن تلاش کرده است، کودکان مبتلا به این اختلال نمی‌خواهند تنبل باشند، با این وجود این کودکان نسبت به کودکان عادی نیاز به تشویق اضافی دارند. کودک به راحتی ناامید می‌شود. ناامیدی ممکن است به دلایل زیر باشد :

• هماهنگی ضعیف (اجرای درست)
• ضعیف برنامه‌ریزی حرکتی (دشواری در سازمان‌دهی)
• درک ضعیف از زبان و دستورالعمل‌ها.

ناامیدی ممکن است در اوقات تلخی‌ها، پرتاب اسباب‌بازی، خشن بودن و در نتیجه تخریب اسباب‌بازی‌ها، و یا اقدام به انجام یک روش نادرست موثر باشد (مورن اف بل، 2006).

نتیجه­ گیری

اختلال هماهنگی رشدی کم­ترین مشکلات حرکتی را در دو سال اول تولد به همراه دارد و تشخیص زود­هنگام آن ساده نیست، اما با بالا رفتن سن کودک مشکلات جسمانی و حرکتی نمود بیشتری پیدا می­کنند. معمولاً مبتلایان به اختلال هماهنگی رشدی دچار عوارض ناگواری مانند عقب­ماندگی ذهنی، تشنج، اختلالات یادگیری، مشکلات رفتاری، مشکلات بینایی و اختلالات حرکتی هستند. بنابراین به نظر می­رسد لازم است به نگرانی­ها و شکایات والدین در خصوص محدودیت این کودکان در انجام امور توجه خاص نمود زیرا مداخله به هنگام[1] به دنبال تشخیص زود­هنگام از طریق علائم زود­رس اختلالات عصبی- تکاملی، یـکی از مؤثر­ترین و فراگیر­ترین راهبرد­ها به منظور پیشگیری از این اختلالات است.

مشـکلات رفتاری در کودکان مبتـلا به اختلال هماهنگی رشدی نسبت به کودکان سالم شیوع بیش­تری دارند و از آن جا که مشکلات رفتاری و شناختی بر عملکرد تحصیلی و اجتماعی تأثیر منفی می­گذارد و باعث بروز مشکلاتی در کلاس درس و زندگی شخصی و اجتماعی فرد می­شود، این امر لزوم توجه به مشکلات رفتاری و شناختی را به اندازه مشکلات حرکتی می­طلبد. همان‌گونه که در این بخش ملاحظه نمودیم تحقیقات در مورد انواع تمرینات ادراکی- حرکتی که بتواند به کودکان اختلال هماهنگی رشدی در جهت حفظ عملکرد حرکتی و شناختی آن­ها کمک کند، کم است.

ریمر (2001) اشاره کرد در این زمینه باید تحقیقات زیادی انجام شود، چرا که الگوهای سلامت عمومی قابلیت تعمیم به معلولان را ندارد (ویلیامز[2]، 1997). بنابراین ضرورت پژوهشی که اثر برنامه تمرینی ادراکی- حرکتی بر وضعیت حرکتی و شناختی کودکان DCDرا مورد بررسی قرار دهد کاملاً احساس شده است.

مبانی نظری و ادبیات تمرینات ادراکی- حرکتی بر بهبود برخي قابلیت های حرکتی و شناختی کودکان مبتلا به اختلالات هماهنگی رشدی

کودکان مبتلا به اختلالات هماهنگی رشدی

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات پایان نامه تربیت بدنی کلیک کنید.

.   

نمونه ای از منابع

• ابراهیمی ثانی، زهرا. (1389). تأثیر یک برنامه منتخب حرکتی بر مهارت­های بینایی- حرکتی دانش­آموزان 11-7 ساله دارای اختلال هماهنگی رشدی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده تربیت بدنی دانشگاه شهید بهشتی.
• احمدی، ا؛ یوسف شاهی. (1389). تأثیر تمرینات ادراکی- حرکتی بر مهارت­های حرکتی و ریاضی در اوتیسم. بررسی تک موردی. تهران/ مجله اصول و بهداشت روانی.
• اساسه، مریم. (1389). بررسی تأثیر آموزش تجسم حرکتی بر بهبود مهارت­های حرکتی درشت کودکان با اختلال هماهنگی رشدی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی.
• اسماعیل زاده، مریم؛ صالحی، حمید؛ منصوری، شاهین. (1389). تأثیر حرکات نیمه منتخب ریتمیک بر هماهنگی دست-پای کودکان دختر دارای اختلال هماهنگی رشدی. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، دوره 13، شماره 2، 51-46.
• اشمیت، ریچارد؛ لی، تیموث. (1387). کنترل و یادگیری حرکتی با تاکید بر رفتار. مترجمان: فرخی؛ احمد، بهرام؛ عباس، خلجی؛ حسن، انتشارات نرسی.
• اشمیت، ریچارد ای. (1379). یادگیری حرکتی و اجرا از اصول تا تمرین. ترجمه: مهدی نمازی زاده، محمدکاظم واعظ موسوی. تهران: سمت.
• اشمیت، ریچارد ای؛ لی، تیموتی دی. (1387). یادگیری و کنترل حرکتی. مترجمان: رسول حمایت طلب، عبدالله قاسمی. تهران: علم و حرکت.
• امیرخانی، فرانک. (1390). تأثیر پروتکل بازتوانی منتخب بر تعادل سالمندان مبتلا به آرتروز پس از تعویض مفصل زانو. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه رازی کرمانشاه.
• انجمن روان‌پزشکی امريكا. (1381). متن تجدیدنظر شده راهنماي تشخيصي و آماري  اختلال های روان . ي (م ر نيك خو، ه آ يانس: مترجمان). تهران: انتشارات سخن. (تاريخ انتشار اثر به زبان اصلي 2000).
• باقرزاده، فضل اله؛ شیخ، محمود؛ شهبازی، مهدی،؛ طهماسبی، شهزاد. (1386). یادگیری و کنترل حرکتی نظریه­ها و مفاهیم. بامداد کتاب.
• بهاری، زینب. (1392). تاثیر هشت هفته تمرینات ثبات مرکزی بر تعادل ایستا و پویای کودکان مبتلا به سندروم داون. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده تربیت بدنی دانشگاه رازی.
• بیابانگرد، اسماعیل. (1371). عوامل موثر در رشد جسمانی و ذهنی کودکان؛ مجله پیوند. شماره- 15-150). تهران، فروردین و اردیبهشت.
• بیلیانی، محمدعلی. (1377). تأثیر فعالیت­های بدنی منتخب بر توانایی­های ادراکی- حرکتی دانش­آموزان پایه اول دبستان پسرانه شهید بهشتی منطقه 6 آمورش پرورش تهران. پایان نام کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
• جرج ا، فرگوسن؛ یوشیو، تاکانه. (1388). تحلیل آماری در روانشناسی و علوم تربیتی. مترجمان: علی دلاور، سیامک نقشبندی. نشر ارسباران.
• ….

مبانی نظری و ادبیات تمرینات ادراکی حرکتی بر بهبود برخي قابلیت های حرکتی و شناختی کودکان مبتلا به اختلالات هماهنگی رشدی

کودکان مبتلا به اختلالات هماهنگی رشدی

https://digitalcommons.usf.edu/edj_etd/