ادبیات و مبانی نظری ژئومورفولوژی و توسعه شهری

 ژئومورفولوژی و توسعه شهری

ادبیات و مبانی نظری ژئومورفولوژی و توسعه شهری

ژئومورفولوژی

فصل دوم: مرور منابع، ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق …..

2-1. مورفولوژی..

2-2. ژئومورفولوژی ..

2-3. اهمّیت مطالعات ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی عمران شهری..

2-4. نقش ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی‌های ساحلی..

2-5. برنامه‌ریزی ژئومورفیک…

2-6. مدیریت محیط..

2-7. مشارکت ژئومورفولوژی در مدیریت محیط..

2-8. خصوصیات حوضه‌های آبریز نواحی پست…

2-9 مشکلات نواحی ساحلی..

2-10. عوامل ژئومورفولوژیکی محدود کننده سواحل..

2-10-1. امواج..

2-10-2. جریان‌های دریایی..

2-11. چگونگی تشکیل یک دریابار.

2-12. خلیج دهانه‌ای..

2-13. دلتا

2-14. اشکال تجمع مواد رسوبی حاصل از تأثیر امواج مخرب…

2-15. آثار ترازهای سطح دریا در کواترنر.

2-15-1. ماهیت و کیفیت تحولات اقلیمی کواترنر و شواهد مرفولوژیکی آن.

2-15-2. شرایط اقلیمی نئوژن.

2-15-3. تحولات اقلیمی دوران چهارم از نظر جغرافیای طبیعی و ژئومورفولوژی ..

2-15-4. تحولات اقلیمی کواترنر در ایران و شواهد مورفولوژیکی آن.

2-15-5. دریاچه‌های پلویال ایران.

2-16. مفهوم توسعه شهري..

2-17. محدوده و حریم شهر.

2-18. شاخص‌های جغرافیایی در توسعه پایدار فضایی شهر.

2-18-1. عوامل جغرافیای طبیعی..

2-18-1-1. موقعیت جغرافیایی..

2-18-1-2. توپوگرافی..

2-18-1-3. شیب…

2-18-1-4. اقلیم.

2-18-1-5. خاک و آب…

2-18-1-6. پوشش گیاهی..

2-18-1-7. زمین‌شناسی..

2-18-1-8.  ژئومورفولوژی ..

2-18-2 عوامل اجتماعی..

2-19. پیشینه تحقیق..

منابع

  ژئومورفولوژی

مورفولوژی

ساختار واژه مورفولوژی ما را با ترکیب دو واژه آشنا می‌سازد. این دو واژه عبارت است از morph (شکل) و logy (شناخت). morph بیانگر حوزه قلمروی است که شکل‌شناسی در آن حوضه صورت می‌گیرد و مفهوم لوژی به مورف اشاره دارد. موضوع اصلی این کلمه شکل‌شناسی است و شکل‌شناسی اساس معرفت محقق قرار می‌گیرد. در اینجا اشکال چیزی جز اجزاء و نسبت و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر نیست. اشکال چیزی جز ترکیبی از سطوح نیستند.

بنابراین یک جغرافیدان وقتی به چشم‌اندازهای ارضی می‎نگرد، مجموعه‌ای از سطوح با ویژگی‌های متعدد را می‌بیند که با نسبت‌های خاصی با یکدیگر تلفیق و ترکیب شده‌اند. هر سطح ویژگی‌هایی دارد که تندی و کندی وجه شیب، تحدب و تقعر آن از ویژگی‌های قابل اندازه‌گیری آن محسوب می‌شود. شیب سطوح از جمله ویژگی‌های دیگر سطوح است که معمولاً میزان آن برای هر سطحی متفاوت است. خطوط تراز مشخصات ارتفاعی نقاط را منعکس می‌سازد ولی فرم و شکلی که به خود می‌گیرند تفسیر دیگری دارد (رامشت، 1384ص29).

ژئومورفولوژی

فرآیندهای ژئومورفولوژیکی زمین همواره ناشی از نیروهای فیزیکی، ‌شیمیایی و یا بیولوژیکی هستند که در سطح زمین تغییراتی ایجاد می‌کنند. ژئومورفولوژی [1] به بحث در مورد اشکال سطح زمین که نتیجه دو عامل درونی (تکتونیک) و بیرونی عناصر و عوامل (اقلیم) ایجاد می‌شوند، می‌پردازد.

امروزه تأکید دانش ژئومورفولوژی بر مطالعه فرآیندهای حاکم بر شکل‌زایی لندفرمهای بیرونی سطح زمین و به‌ویژه تغییراتی است که از این جهت طی دوره کواترنر و ظهور و گسترش انسان و فناوریهای وی ایجاد شده و این موضوع به این علم جنبه کاربردی ارزشمند بخشیده است. در میان فرآیندهای تغییر‌دهنده سطح زمین، فرآیندهای ساحلی به‌خاطر شرایط ویژه سواحل که محل برخورد قلمرو کره آبی (هیدروسفر[2])، کره هوا (اتمسفر[3]) و سنگ کره (لیتوسفر[4]) است، اهمّیت به بسزایی دارد.

جهت مشاهده و دانلود ادبیات و مبانی نظری رقابت پذیری شهری کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود برنامه‌ ریزی شهری – ارزیابی وضعیت ساختمان‌ های سازمان های متولی بحران به منظور برنامه‌ ریزی و مدیریت بحران شهری کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود تقسیمات محله ای (محله بندی) ، مدیریت شهری کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود اراضی شهری – توسعه اهداف برنامه ریزی کاربری اراضی شهری کلیک کنید .

اهمّیت مطالعات ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی عمران شهری

برخی بر این باورند که شهرها در پدیده‌های ژئومورفولوژی نقش دارند و مدعی‌اند که یکی از کارهای اساسی مطالعات شهری، توجه به مسائل ژئومورفولوژی است. همچنین گروهی، یکی از کارهای اساسی ژئومورفولوژی را توجه به مسائل شهری می‌دانند و بر این باورند که قلمرو مطالعات ژئومورفولوژی به فرایندهای انسانی نیز معطوف است (مقیمی، 1387: 3).

شهرها زمین‌های وسیع و گسترده‎ای را به خود اختصاص می‌دهند. این زمین‎ها از ترکیب واحدهای مختلف توپوگرافی و ژئومورفولوژی تشکیل می‌یابند. هر اندازه که شهرها توسعه یابند و گسترش پیدا کنند برخورد آنها با واحدهای گوناگون توپوگرافی و ژئومورفولوژی و موضوعات مربوط به آنها زیادتر می‎شود. واحدهای ژئومورفولوژی همیشه با پویایی و دینامسیم محیط طبیعی درارتباط است.

هرگونه اقدام در راستای توسعه و عمران شهرها به نحوی با پویایی و دینامیسم مذکور و در نتیجه با پدیده‌های ژئومورفولوژی  تلاقی می‎کند. در این برخورد اگر برخی از اصول و نکات ضروری رعایت نشود تعادل مورفودینامیک محیط به هم می‌خورد و مورفوژنز چنان زیاد می‌شود که نتایج جبران‌ناپذیری به بار می‌آورد. اخبار مربوط به جریان سیل در اکثر شهرهای جهان و ایران به‌گوش می‌رسد. برای مثال بخشی از شهروندان از ریزش کوه می‌نالند. جریانات سولیفلوکسیون[5] بعضی دیگر را زیر خروارها آوار می‌برد. زمین لرزه‌ها و تکان‌های زمین نیز موجب ویرانی شهرها و قصبه‌ها می‌گردد. اگر قسمتی از این ویرانی‌ها مستقیماً به امواج زلزله مربوط باشد.

بخش مهم دیگر به‌طور غیرمستقیم در اثر دخالت پدیده‌های ژئومورفولوژی که برخی از آنها خود از تکان‌های زمین ناشی می‌شود حاصل می‌آید. بدیهی است که در گزینش محل شهرها تجربه پیشینیان تأثیر بسزایی داشته است. اما سابقاً زندگی ساده شهروندان موجب می‌شد که اهمّیت موضوع چندان مورد توجه قرار نگیرد. در صورتیکه امروز تجهیزات عمرانی به‌طور پیچیده‌ای توسعه یافته‌اند و بناها ابعاد گسترده‌تر و مجهزتری به خود گرفته‌اند، مساحت شهرها تا چندین برابر افزایش پیدا کرده است، کارخانه‌های صنعتی بزرگ و کوچک به عنوان پدیده‌ای ضروری در کنار شهرها تأسیس شده است.

اینها به فضاهای گسترده‌تری نیاز دارند. بنابراین اهمّیت و ضرورت شناخت ویژگی‌های محیط طبیعی جهت تمیز و تشخیص نقاط مناسب برای ایجاد بناها و ساختمان‌ها از مناطق نامساعد معلوم می‌شود. برای شناخت بخش اعظمی از ویژگی‌های محیط طبیعی به مطالعه ژئومورفولوژی نیازمندیم و در سایه کسب اینگونه آگاهی است که می‎توان قدم‌های مؤثری در انتخاب مناسب‌ترین مکان برای ایجاد گسترش شهرها و ایجاد کارخانه‌های عظیم برداشت و نسبت به جلوگیری از خطرات پدیده‌های یاد شده و یا مقابله با آنها اقدامی جدی به عمل آورد (رجائی، 1382: 209).

[1]. Geomorphology

[2]. Hydrosphere

[3]. Atmosphere

[4]. Lithosphere

[5]. Solifluction

برنامه‌ریزی ژئومورفیک

اهداف برنامه‌ریزی ژئومورفیک عملی است هوشیارانه که در آن بهترین راه حل ژئومورفیک برای وضعیت‎های مختلفی که انسان با آن روبروست اتخاذ می‌گردد:

• گامی است در جهت دوری جستن هر چه بیشتر جوامع از تغییرات سریع ژئومورفیک؛
• کوششی است اندیشمندانه برای برای ایجاد ترقی و تأمین رفاه عمومی و توسعه پایدار سطوح مختلف (محلی، ملی، منطقه‌ای، جهانی) و حفظ محیط زیست؛
• تلاشی است برای شناخت اشکال سطحی زمین، تعیین مناسب‌ترین جایگاه‌ها به منظور استقرار بناهای ماندگار تلاشی است در جهت تعالی محیط زیست؛
• تلاشی است برای کاهش هرچه بیشتر بلایای طبیعی (معتمد و مقیمی، 1378: 80).

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات و پیشینه تحقیق پایان نامه های جغرافیا کلیک کنید. 

جهت مشاهده و دانلود بافت فرسوده – ادبیات و مبانی نظری و پیشینه تحقیق بافت فرسوده شهری کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود مسکن پایدار – ادبیات و مبانی نظری مسکن و مسکن پایدار روستایی و شهری کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود نظریات سازماندهی و جابجایی روستاها کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود ادبیات و مبانی نظری مدیریت روستایی کلیک کنید .

نقش ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی‌های ساحلی

در بسیاری از مناطق ساحلی برنامه‌ریزی‌هایی که جهت حفاظت مناطق ساحلی در نظر گرفته شده است، در بعضی موارد عناصر ژئومورفولوژیکی نیز مورد توجه قرار گرفته ولی اغلب آنها ناموفق و محکوم به شکست بوده است. یکی از روش‌هایی که برای طبقه‌بندی خطوط ساحلی در نظر گرفته شده، روش طبقه‌بندی از حیث ویژگی‌های طبیعی، استراتژیکی، اقتصادی است.

– از نظر ویژگی‌های طبیعی و ژئومورفولوژیکی می‌توان سواحل را به دو بخشِ «سواحل دریاباری» و «سواحل پست» تقسیم کرد. همچنین طبقه‌بندی فوق نیز به بخش‌های فرعی‌تر تقسیم می‌شود مانند توان حساسیت به فرایندهای لغزشی، ریزشی و جریان‌های گلی یا براساس ویژگی‌های زمین‌شناسی و مورفولوژیکی.

– در زمینه نظامی نیز سواحل را از حیث مشکلات و مسائل ورود به خشکی، نحوه دسترسی به نواحی داخلی و دور از ساحل موانع و محدودیت‌های آن را مورد مطالعه قرار داد.

– از نظر اقتصادی قلمرو توسعه و گسترش مراکز صنعتی معیار ارزیابی محسوب می‌گردد این محدوده به‌وسیله خورها و خلیج‌های کوچک، آب‌های ساحلی عمیق، قابلیت احیاء و اصلاح زمین‌ها بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. سواحل پلاژیک و منطقه پست خط ساحلی به عنوان منبعی بزرگ به منظور توسعه ساختمانی از توان بالقوه‌ای برخوردار است. خط ساحلی و سرزمین‌های ساحلی را می‌توان بر اساس استعدادها و توان بالقوه آنها طبقه‌بندی کرد مانند زمین‌هایی که مورد استفاده کشاورزی قرار می‌گیرند.

حتی از نظر ایجاد تفرجگاه‌ها و مراکز ورزشی و توجه به مناظر طبیعی، خانه‌های ویلایی جهت سپری کردن اوقات فراغت، همچنین ایجاد و توسعه پلاژها برای گذران روزهای تعطیلی طبقه‌بندی کرد. علاوه بر این ایجاد پارکینگ‌ها اتومبیلی و گسترش اردوگاه‌ها و تفرجگاه‌های ساحلی که در موارد لازم نیازهای تفریحی و سرگرمی‌های مردم را تأمین می‌نمایند (نادرصفت، 1379: 149).

نمونه ای از فهرست منابع و مأخذ جهت مطالعه بیشتر

1. احمدی، حسن و پیمانی‌فرد، بهرام و کوثر، سیدآهنگ و مهدوی، محمد، 1380، فرهنگ کشاورزی و منابع طبیعی، جلد دوازدهم (مرتع و آبخیزداری)، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
2. آزاد، منصور، 1372، علل افزایش سطح آب دریای خزر و پیشروی آن در ساحل، مرکز ارشاد اسلامی گیلان
3. اسپهبد، محمدرضا، 1384، تغييرات مرفوتکتونيکى و نوسانات سطح آب دريايى خزر با نگاهى ويژه به خليج قره‌بغاز گل از روى تصاوير ماهواره‌اى، بيست و يکمين گردهمائى علوم زمين).
4. آقانباتی، سیدعلی، 1383، زمین‌شناسی دریای خزر، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی
5. امینی، علی، 1371، طبقه‌بندی دریا و دریاچه‌ها براساس عوامل مؤثر در تغییرات سطح آب، مجموعه مقالات سازمان برنامه و بودجه استان گیلان
6. بحرینی، سیدحسین و مقدس خراسانی، ابوالقاسم، 1386، محدودیت‌های توسعه شهری در انزلی، سایت SID
7. تحلیل آماری تغییرات سطح آب دریای خزر، 1375، مرکز طرح و برنامه اداره کل بنادر و کشتیرانی استان گیلان
8. ثابت عهد جهرمي، عبدالرضا و همکاران، 1384، بررسي شكست موج و جريانهاي در امتداد ساحل ناشي از آن در سواحل جنوبي درياي خزر (بين انزلي تا كيانشهر)، ششمين همايش علوم و فنون دريايي
9. جابری، مریم، یوسف زاده، حسین، 1384، ارزيابي تغييرات خط سواحلي درياي خزر با استفاده از GIS , RS مطالعه موردي منطقه رويان مازندران، ششمين همايش علوم و فنون دريايي
10. جعفری، عباس، 1366، شناسنامه جغرافیای طبیعی ایران، انتشارات گیتاشناسی
11. …
12. …

www.washington.edu

جهت مشاهده و دانلود مدلسازی اکوژئومورفولوژی رفتار بیابان – دانلود پايان نامه دکتری رشته جغرافيای طبيعی گرايش ژئومورفولوژی کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود بررسی و تحليل پالئوژئومورفولوژی کوير دق سرخ دانلود پايان نامه دکتری رشته جغرافيای طبيعی گرايش ژئومورفولوژی کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود  ساحل چیست و ژئومورفولوژی ساحلی کلیک کنید .

جهت مشاهده و دانلود مئآندر، مورفولوژی و ويژگی های هندسی آن (موضوع ادبیات رودخانه کارون) کلیک کنید .

  ژئومورفولوژی