بررسی متن پهلوی ماتیكان گجستک ابالیش (حرف نویسی، آوا نویسی، ترجمه و واژه‌نامه ریشه شناختی)

بررسی متن پهلوی ماتیكان گجستک ابالیش

متن پهلوی

 حرف‌نويسي متن پهلوی ، آوانويسي متن پهلوی و ترجمه متن پهلوی

3-1-حرف‌نويسي متن پهلوی ………………………………………………………………………

3-2-آوانويسي متن پهلوی ………………………………………………………………………….

3-3-ترجمه متن پهلوی ……………………………………………………………………………

 ريشه‌شناختي واژگان

ريشه‌شناختي واژگان متن پهلوی ……………………………………………………………………

منابع متن پهلوی ………………………………………………………………………………….

متن پهلوی

فهرست نشانه‌های اختصاری متن پهلوی

راهنما: راهنماي زبان‌هاي باستاني ايران

فرهنگ ريشه شناختی: فرهنگ ريشه شناختي زبان فارسي

فعلهای پهلوى: بررسي ريشه شناختي فعل‌هاي زبان پهلوي

پهلوي: فرهنگ كوچك زبان پهلوي

فرهنگ: فرهنگ زبان پهلوي

نك:نگاه كنيد به

قس:قياس كنيد با

ج:جلد

OP: Old Persian Grammar

LVA:Liste Du Verbe Avestique

AiW: Altiranisches Wörterbuch

DKHS: Dictionary Of Khotan Saka.

IEW: Indogermanisches Etymologisches Wörterbuch

Roots: The Root,Verb-Forms, And Primary Derivatives of the Sanskrit Language

KWA: Kurzgefaβtes Etymologisches Wörterbuch Des Altindoarischen

EWA: Etymologisches Wörterbuch Des Altindoarischen

Man Pah: A Manual of Pahlavi

GNE: Grundriss Der Neupersischen Etymologie

EDIV: Etymological Dictionary of The Iranian Verb

متن پهلوی

حرف نويسي، آوانويسي و ترجمه متن پهلوی

 حرف‌ نويسی  متن پهلوی

m̛ tyk̛ n  gcstk  ̛ b̛ lyš

PWN  ŠMY  yzd̛ n  Y  krpkkl̛ n

1

̛ ytwn̍   YMRRWNd  AYK  gcstk  ̛ b̛ l̛   Y  zn̍ dyk  MN  st̛ hl  YHWWNyt  GBRA  Y  ŠPYL  lwb̛ n  dwst  YHWWNyt  Whitney Roots :  YWM-1  gwlsg  tyšnk̍  OL    ̛ thšg̛ s  Y  pwšt  mt  AYK  w̛ c  OHDWNym  TME  AYŠ  LA  YHWWNyt  MNW  YHBWNyt  HWEyd. bylwn  BRA  mt  Whitney Roots :  GBRA  Y  MNW       ̛  yšm  PWN   tn  mhm̛ n  YHWWNyt  ptylk  YATWNyt  AP-š  gwpt  AYK  ME     ̛ p̛ yt  ZNE  wlcytn̍   Whitney Roots :  PWN  ZK  Y  mltwm  nywkyh  k̛ mk  YHWWNtn  MNW  GBRA-1  cygwn  LK  pr̛ c  HMYWNyt  AP-š  w̛ c-1  LA  YHBWNd  Whitney Roots :  swst  Whitney Roots :  hw̛ l  Whitney Roots :   ̛n̛ clm  YHSNNd .̛ b̛ lyh  pltwm  dyn̍  ̛ whrmzd  ŠM  YHWWNyt. AP-š  mynšn  wšwpt  Whitney Roots :  ̛  yšm  BYN  tn  dw̛ lst   AP-š  YDE  MN  k̛ lkrpk  ycšn  Y  yzd̛ n  krtn̍  LAWHL  d̛ ̛št  OL  h̛ mwyn  d̛ n̛ k̛ n  Y  ŠPYL  dyn̍ ̛ n  Whitney Roots :    t̛ cykk̛ n  Whitney Roots :  yhwtk̛ n  tls̛ k̛ n  Y  p̛ ls   ̛  ylncynyt̍   l̛ s  OL  bkd̛ t  Whitney Roots :  BBA  m̛ mwn  amyl   Y  mwmnyn̍   OHDWNyt  Whitney Roots :  m̛ mwn  amyl  Y   mwmnyn̍   plmwt  AYK   h̛ mwyn   d̛ n̛ k̛ n  Y  NPŠE  Whitney Roots :  ZK-̛ c  Y  yhwtk̛ n  tls̛ k̛ n  OL  LOYN  BOYHWNst  HWEnd  Whitney Roots :  ̛ b̛ lyh   ̛  ylncynyt̍   Whitney Roots :   AHL  MN  plm̛ n   amyl   mwmnyn̍   ̛ twr  plnb̛ y  plhwz̛ t̛ n  cygwn  hwdyn̛ n  pyšwp̛ y  YHWWNyt  k̛ sk  wcwlg  plm̛ t̛ l  Whitney Roots :  BNPŠE   m̛ mwn  Whitney Roots :   ̛ b̛ lyh  gwpt  AYK  mgwpt  nzdst  LK  pwrsyh  ̛ y̛ p  L  mgwpt  gwpt  LK  pwrs  OD  L  wc̛ hlwm . pwrsyt  gcstk   ̛ b̛ lyh  AYK  mgwpt  MYA  Whitney Roots :  ̛ thš  MNW  d̛ t   mgwpt  gwpt  AYK   ̛ whrmzd .   ̛ b̛ lyh  gwpt  AYK  AHL  cym  ̛ knyn  zt̛ l  Whitney Roots :  ̛ pzt̛ l  HWEnd  mgwpt  gwpt  AYK  ̛ k̛ s    d̛ nšnyk  YHWWNyt  ̛ yc-š  LOYT  Y   ̛ whrmzd  hwt̛ y  pr̛ c  d̛ t  Whitney Roots :  gcstk  ̛ hlmn  Y  dlwnd   pytyd̛ lk̍  ̛ wbš  LA  YBLWNyt  OL  MYA  Whitney Roots :  ̛ thš  Whitney Roots :  MYA  hwytyh  Whitney Roots :  ̛ yhš  swc̛ yh  Whitney Roots :  AMT  OL  hm  YMRRWNd  ZK  dlwc  Y  LAWHL  ̛ thš  OL  MYA  YMRRWNyt  hwm̛ n̛ k  AB  Whitney Roots :  BRE  MNW-š̛ n  KRA ̛ ywk  dwšmn̍-1  AYT.  glpt̛ l  YHSNNd  AMT  OL  hm   YMRRWNd  ZK   dwšmn  Y  LAWHL  ABYtl  OL  BREL  MHYTWNyt  LA-š̛ yt  gwptn  AYK  AB  OL  BRE  Y  NPŠE  MHYTWNšn  krt̍  Whitney Roots :  m̛ mwn  amyl   Y  mwmnyn̍   ZK  MRYA  psndyt  Whitney Roots :  PWN  hwp  d̛ št  Whitney Roots :         l̛ mšn  Y  KBD  MKBLWNyt۰

2

gcstk   ̛ b̛ lyh  [dtykl]  ZK  pwrsyt  AYK  MYA  Whitney Roots :  ̛ thš  swc̛ k̍   AMT-š̛ n  MHYTWNd  wn̛ s  wyš  HWEyd  MNW  ZK  AYKš̛ n  ns̛ y  ̛ wbš  [YBLWNd]   PWN  gyw̛ k  BRA KTLWNyt  mgwpt  gwpt  AYK  MYA  Whitney Roots :   ̛ thš  hwm̛ n̛ k  cygwn  TWRA-1  ̛ y̛ p  SWSYA  MNW  MN  lmk̍  Y  NPŠE  bylwn  BRA  YHYTWNd  OL  lmk̍   gwspnd̛ n  YBLWNd  Whitney Roots :  TME  gy̛ h  Whitney Roots :  hw̛ lšn  HŠKHWNyt  pn̛ gyh  MNW-š  OBYDWNd  Whitney Roots :  AMT  ns̛ y  ̛wbš  YBLWNd  cygwn  AMT-š  OL  lmk̍  Y  šgl̛ n  gwlg̛ n  OLEš̛ n  MHYTWNd  Whitney Roots :  YKTLWNd  BRA  ̛ wp̛ lnd . m̛ mwn  amyl   Y  mwmnyn̍   psndyt۰

3

stykl  [ZNE]  pwrsyt  AYK  z̛ hm  [Whitney Roots :]  p̛ tpl̛ s  Y  PWN  ANŠWTA     ̛ whrmzd   plm̛ dyt  ̛ y̛ p   ̛ hlmn̍   ME  ZNE   AYK  MHYTWNšn  Whitney Roots :  YKTLWNšn  [Whitney Roots :]  z̛ hm  Whitney Roots :  p̛ tpl̛ s  ADYN̍-š̛ n   hwt̛ y̛ n  PWN  wn̛ s  ANŠWTA̛ n  OBYDWNd  Whitney Roots :  YDE  PSKWNd  PWN  cwp  MHYTWNd  ADYN̍ š̛ n  plm̛ n  Y   ̛ hlmn  krt̍  YHWWNyt  ZNE  AYKš̛ n   ANŠWTA  MNW-š̛ n   ̛ whrmzd   p̛ tpl̛ s  OBYDWNyt  PWN  kt̛ m  hlt̍   scyt  HYMNWstn   Whitney Roots :  HT  p̛ tpl̛ s  ̛ whrmzd   plmwt  ADYNm̛ n  MNW  ̛ hlmn  LA  mwst̍  HWEyd. mgwpt  gwpt  AYK  d̛ tst̛ n  ZNE  ̛ wgwn̍    hwm̛ n̛ k  cygwn  przlznd-1  AMT  ̛ ngwst   m̛ l  gcyt  Whitney Roots :  ABYtl  PWN  ZNE  AYK  OD    hm̛ k  tn  z̛ hl  LA  YMRRWNyt  przlznd  LA  YMYTWNyt  ̛ ngwst̍  Y  przlznd  PSKWNyt  ABYtl  l̛ d   LA  ̛ d̛ n̍   Whitney Roots :  dwšmn̍   ̛ p̛ yt  d̛ št  BRA  PWN  d̛  n̛ k  Whitney Roots :   dwst  BRA  hmgwnk̍  mgwpt̛ n  dstwbl̛ n   d̛ twbl̛ n  AMT  BNPŠE  ANŠWTA̛ n   wn̛ s  OBYDWNd  lwb̛ n  lyš  OBYDWNd  Whitney Roots :  l̛ s  p̛ hlwm  ̛ hw̛ n  ASLWNd  y̛ tk̍   Y  ZK  l̛ d  AYK- š̛ n  lwb̛ n  OL  YDE  ŠDYA̛ n  dlwc̛ n  AL  YMRRWNyt  gytykyh̛   ZK  p̛ tpl̛ s  OBYDWNd  LA  PWN  ̛ d̛ n  Whitney Roots :  dwšmn̍   BRA  PWN  dwst  Whitney Roots :  nywkyh  k̛ mk̍   ̛ p̛ yt  d̛ štn   m̛ mwn  Whitney Roots :  k̛ sk  ̛ pd  psndyt۰

4

ch̛ lwm  ZNE  pwrsyt  AYK  YDE  PWN  gwmyc  HLLWNtn̍    DKYAtl  AYK  PWN  MYA  ME  HT  gwmyc  DKYAtl  AYT  dtykl  b̛ l  PWN  MYA  LA  scyt  HLLWNtn̍ . mgwpt  gwpt  AYK  LKWM  AMT  BYN  BYTA  slgyn̍   MNDOM  y  gndk  Whitney Roots :  lymn̍   glt̍  YATWNyt  BNPŠE  BRA  YBLWNyt   ̛ y̛ p  OL  bndk̛ n  plm̛ dyt  OD  BRA  YBLWNd . ̛ b̛ lyh  Whitney Roots :  m̛ mwn  amyl   Y  mwmnyn̍   Whitney Roots :    k̛ sk  gwpt  AYK  LA-yc  MNDOM  PWN  ZK  ̛ dwynk̍  KRA  AYŠ  OL  bndk̛    plm̛ dnd  p̛ hlyhtn̍   mgwpt  gwpt  AYK  LNE  PWN  LYLYA  AMT  dlwc  Y  nslwšt  OL  tn  YMRRWNyt  nzdst  PWN  ZK  gwmyc  ̛ y̛ p  PWN  MYA  tn  twhmk̍   plm̛ dm  YBLWNtn  LA  OL  MYA  Y  ̛ pyck̍  Y  DKYA  PWN  ZNE  AYK  nslwšt  PWN  tn  Y  KRA  AYŠ  BRA  YMRRWNyt  Whitney Roots :  KRA  AYŠ  hm  d̛ tst̛ n . ME   yhwt̛ n  tls̛ k̛ n  t̛ cykk̛ n  KRA  AYŠ   b̛ md̛ t  AMT  MN  wstlg  QDM  KDMWNyt  YDE  Whitney Roots :  lwd  LA  HLLWNyt   nm̛ c   yzdt̍   st̛ dšn  Y  yzd̛ n   LA  OBYDWNyt  Whitney Roots :  YDE  OL  MN-š  hw̛ lšn  k̛ l  LA  OHDWNyt   Whitney Roots :  HT  AYŠ  OHDWNyt  PWN  wn̛ sk̛ l  Whitney Roots :   ̛ d̛ n   YHSNNd .  m̛ mwn  amyl   Y  mwmnyn̍   psndyt  PWN  hwp   d̛ št  Whitney Roots :  l̛ mšn  Y  KBD  MKBLWNyt ۰

5

pncwm  ZNE  pwrsyt  AYK  nm̛ c  OL  ̛ thš  wlhl̛ n̍   YBLWNtn  Whitney Roots :  ̛ dypt̍   MN-š  BOYHWNstn̍   AYK  YHBWN  OL  MNW  ̛ dw̛ l   Y  ̛ whrmzd  BRE  tyc  hw̛ lyh  Whitney Roots :  tyc  sl̛ dšnyh  Whitney Roots :  tyc  zywšnyh  AYK  AMT  [ZNE]  ̛ šn̛ k̍   AYK  ̛ thš  BNPŠE  ̛ ytwn̍   nz̛ l  Whitney Roots :  ̛ p̛ tyd̛ wnd  Whitney Roots :  dlgwš  AYK  AMT  ANŠWTA  hw̛ lšn  Y  CYBA  YWM-1  LA   YHBWNd  BRA  YMYTWNyt  MN  OLE  MNW  PWN  NPŠEtn̍   LA  š̛ dyt̍   ̛ dypt̍   AP-š   BOYHWNstn̍   LA  wcyd̛ lyh̛  .  mgwpt  gwpt  AYK   d̛ tst̛ n  Y  ZNE  ̛ wgwn  hwm̛ n̛ k  cygwn  štrst̛ n-1  hm̛ k  pyšk̍   BYN  HWEnd   ̛ hyn̛ kl  Whitney Roots :  kpškl  Whitney Roots :  dwlgl  Whitney Roots :  dlcyk̍  Whitney Roots :  kpškl  MN  ̛ hyn̛ kl   BOYHWNšn  OBYDWNyt  .  ̛ hyn̛ kl  AYK   dst ̛ pc̛ l   Y  L  BRA  wyl̛ d  OD  L  mwck̍  Y  LK  hwp  BRA  OBYDWNym  Whitney Roots :  kpškl  mwck̍  y  dlcyk̍  dwcyt , dlcyk̍   y̛ mk̍   Y  kpškl  wyl̛ dt  hwm̛ n̛ k  ̛ thš   PWN  tn  krtkyh  hyd̛ c̛ wmnd  AYT  BRA  OL  LKWM  PWN  HŠKHWNtn̍   zwhl  Whitney Roots :  bwd  Whitney Roots :  CYBA  Whitney Roots :  LKWM-yc  PWN  mynwk  krt̛ lyh  BRA  MHYTWNtn  Y  dlwc  Y  mynwkyk  cygwn     wym̛ lyh  Whitney Roots :  tp  Whitney Roots :  syc  Whitney Roots :  ̛ yšm  nyd̛ cyk  HWEym  OL  ̛ thš  hmgwnk  hwt̛ y̛ n  nyd̛ cwmnd  OL  bndk̛ n ,  bndk̛ n  nyd̛ cwmnd  OL  hwt̛ y̛ n   Whitney Roots :   m̛ mwn  amyl   Y  mwmnyn̍    psndyt  . PWN  hwp  d̛ št  l̛ mšn  Y  KBD  MN-š  MKBLWNyt ۰

6

ŠTAwm  ZNE  pwrsyt  AYK  ZNE  lwšn  pyt̛ k̍  AYK  KRA  AYŠ  hmd̛ tst̛ n  AYK  tn  Y  ̛ hlwb̛ n     pl̛ lwn  kwnšn̛ n  DKYAtl  Whitney Roots :  ̛pycktl   AYK  ZK  Y  dlwnd̛ n  wn̛ sk̛ l̛ n  LKWM  YMRRWNyt  AYK  ns̛ y  Y  dlwnd̛ n  DKYAtl    ̛ n̛ yl̛ n  wn̛ sk̛ l̛ n  DKYAtl   AYK  ZK  ̛ hlwb̛ n  Whitney Roots :  ZNE  KBD     ̛ pycym  Whitney Roots :  ̛ ptylptk  AYT . mgwpt  gwpt  AYK  hngwšytk̍   ZNE  MNDOM  LA  ̛ ytwn  cygwn  LKWM  hndyšyt  ME  dlwnd̛ n  AMT  BRA  YMYTWNd  ZK  dlwc  Y  PWN  zywndkyh  LWTE YHWWNt OHDWNyt OL dwšhw  DBYLWNyt  nzdyk  Y  ̛ hlmn  nys̛ y  dlwc  LOYN- ̛ y  DKYA  Whitney Roots :  ̛ hlwb̛ n   pl̛ lwn  kwnšn̛ n   AMT  BRA  wtylywnd   lwb̛ n  ̛ mhrspnd̛ n   OHDWNd   BRA  MKBLWNd  LAWHL  OL   LOYN  Y  ̛ whrmzd  hwt̛ y  YBLWNd  ZK  dlwc  Y  nslwšt  Y  LWTE  ns̛ y  YHWWNt   PWN  h̛ nk   tn  bwn̍ m̛ n̍   YHWWNyt  Whitney Roots :  ZK   ns̛ y  lymn̍  OBYDWNyt   hwm̛ n̛ k   dwšmn-1   AMT  OL  štrst̛ n-1   mt  Whitney Roots :  HT   š̛ n   štr̍ d̛ l   Y  ZK   štrst̛ n  OL  YDE  YATWNyt  OHDWNyt  YBLWNyt  nzdyk̍   Y   štr̍d̛ ̛l  Y  NPŠE  YBLWNyt  Whitney Roots :  HT-š̛ n  štr̍ d̛ l   Y  ZK  Y  štrst̛ n  OHDWNtn  LA  twb̛ n  ̛ n-̛ wmytyhyh̛   PWN   hm  štrst̛ n  BYN  OZLWNd  Whitney Roots :   štrst̛ n  ̛ pyl̛ n  OBYDWNyt . m̛ mwn  amyl   Y  mwmnyn̍   AMT  ZK  MRYA  ̛ šnwt  KBD  psndyt  AP-š  ̛ pd  MDMENst ۰

– آوانويسي متن پهلوی

MĀTIKĀN  GAJASTAK  ABĀLĪŠ

Pad nām ī yazadān ī kirbakkarān

1

 Ēdōn gōwēnd kū gaĵastak abāla ī zandīk az staxr būd.mard ī wēh ruwān dōst būd. Ud rōz ē gursag tišnag ō ātaxšgāh ī pušt mad kū wāz gīrēm ānōh kas nē būd kē wāz dād hē. ud  bērōn bē mad ud mard ē kē xēšm pad tan mehmān būd padīrag āmad uš guft kū  abāyēd ēn warzīdan ud pad ān ī mardōm nēkīh kāmag būdan kē mard ē čiyōn tō frāz rasēd uš wāz ē nē dahēnd ud sust ud xwār ud an-āzarm dārēnd . abālīh fradom dēn ohrmazd nām būd uš menišn wišuft ud xēšm andar tan dwārist uš dast az kārkirbag (yazišn ī yazdān kardan )abāz dāšt ō hāmōyēn dānāgān ī wēh dēnān ud Tāzīgān ud Yahūdagān tarsāgān ī pārs ēranĵenīd rāh ō bagdād ud dar ī mamun amīr ī momanīn grīft ud mamun amīr ī momanīn framūd kū hāmōyēn dānāgan ī xwēš ud ān-iz ī yahūdagān tarsāgān ō pēš xwāst hēnd ud abālīh ēranĵenīd ud pas az framān amīr momanīn Ādur farnbay farroxzādān čiyōn hudēnān pešōbāy būd kādīg wuzurg framādār ud xwad mamun ud abālīh āgenēn nišast hēnd ud abālīh gūft kū mowbed nazdist tō pursīh ayāb man mowbed gūft tō purs tā man wizārom .pursīd gaĵastak abālīh kū mowbed ā bud ātaxš kē dād ,mowbed gūft kū ohrmazd .abālīh gūft kū pas čim āgēnēn zadār ud abēzadār hēnd ,mowbed gūft kū āgāh dānišnīg bawēd kū ēč-š nēst ī ohrmazd xwadāy frāz dād ud gaĵastak ahreman ī druwand petyārag awiš nē burd ō ider ātaxš ud āb xwēdīh ud ātaxš sōzāīh ud ka ō ham rasēnd ān druz ī abāg ātaxš ō āb rasēd homānāg ider pus kēšān har ēk dušman-ē ast. Griftār dārēnd ka ō ham rasēnd ān dušman ī abāg pidar ō pusar zanēd nē šāyēd gūftan kū pid ō pus ī xwēš zanišn kard ud mamun amīr ī mōmanīn ān saxwan pasandīd ud pad xūb dāšt ud ramišn ī was padīrift۰

2

 Gaĵastak abālīh [dudīgar] ēn pursīd kū ider ātaxš sōzāg ka-šan zanēnd wināh wēš hē az ān kē-šān nasā awiš [barēnd] pad gyāg bē mānēd mowbed gūft kū ider ātaxš homānāg čiyōn gāw-ē ayāb asp kē az ramag ī xwēš bērōn bē āwarēnd ō ramag gōspandān barēnd ud ānōh giyāh ud xwārišn windēd panāgīh az-iš kunēnd ud ka nasā awiš barēnd čiyōn ka-š ō ramag ī šērān gurgān awēšān zanēnd ud ozanēnd bē ōbārēnd . mamun amīr ī mōmanīn passandīd ۰

3

Sidīgar [ēn] pursīd kū zaxm [ud] pādifrāh ī pad mardōm ohrmazd framāyēd ayāb ahreman čē ēn kū zanišn ud ozanišn [ud] zaxm ud pādifrāh ēg-šān xwadāyān pad wināh mardōmān kunēnd ud dast burēnd pad čōb zanēnd ēgšān framān ī ahreman kard bawēd ēn kūšān mardōm kēšān ohrmazd pādifrāh kunēd pad kadām xrad sazēd wirrōyistan ud agar pādifrāh ohrmazd framūd ēgmān kē ahreman nē must hē.mowbed gūft kū dādestān ēn ōwōn homānāg čiyōn frazand-ē ka angust-ē mār gazēd ud pidar pad ēn kū tā hamāg tan zahr nē rasēd frazand nē mīrad angust ī frazand brīd pidar rāy nē a-dān ud dušmen abāyēd dāšt bē pad dānāg ud dōst bē hamgōnag mowbedān dastwarān dādwarān ka xwad mardōmān wināh kunēnd ruwān rēš kunēnd ud rāh pahlom axwān bandēnd ĵādag ī ān rāy kūšān ruwān ō dast dēwān druzān ma rasēd gētīgīhā ān pādifrāh kunēnd nē pad a-dān ud dušman bē pad dōst ud nēkīh kāmag abāyēd dāštan .mamun ud kādīg abd passandēd۰

ترجمه متن پهلوی

ماتيكان گجستك اباليش

به نام يزدان كرفه­ گران

4- چنين گويند كه: گجستك اباله زنديك (=زنديق) از ] شهر[ استخر بود. ]او [ مردي نيك روان دوست بود. يك روز گرسنه و تشنه به پشت آتشگاه آمد[1] كه واج[2] گيرد، كسي آنجا نبود كه واج دهد و بيرون بيامد. مردي كه خشم به تن مهمان بود (= خشمگين بود)، به پذيره
(= استقبال) او آمد و گفت:  چرا بايد ]باتو[ چنين ]رفتار[ كنند و با ديگر مردم نيك كامه
(= خوش رفتار) باشند كه مردي چون تو فراز رسد و او را واج ندهند و ضعيف و خوار و نامحترم دارند. نام اباله در آغاز “دين اورمزد” بود، منش (= انديشه) او آشفته شد و خشم در تن ]او[‌ جاري گشت (= خشمگين شد) و از كاركرفه (= نيك، ثواب) (يزدان را پرستش كردن) دست برداشت و راهي بغداد و دربار مامون، امير مؤمنين شد تا با همه­ دانايان به‌دينان[3]، تازيان(=عربها)، يهودان و ترسايان (=مسيحيان) فارس مباحثه كند. مامون، امير مؤمنين به همه­ دانايان خويش فرمود و همه يهودان و ترسايان را به حضور فراخواند ]تا با] اباله مجادله كنند. پس از فرمان امير مؤمنين، آذرفرنبغ فرخزادان كه پيشواي به‌دينان بود و قاضي بزرگ، فرماندار و خود مامون و اباله با هم نشستند. اباله به موبد گفت: نخست تو پرسي يا من؟ موبد گفت: تو بپرس تا من پاسخ دهم. گجستك اباله پرسيد كه: آب و آتش را چه كسي آفريد؟ موبد گفت: اورمزد.

اباله گفت: پس چرا نابود كننده و تباه كننده هم هستند؟ موبد گفت: آگاه دانشي باشد كه هيچ چيز نيست كه اورمزد خداي فراز آفريد و اهريمن ملعون دروند (= ناپاك) بدان دشمني نبرد ]همچنين[  به آب و آتش. خويدي (= تري) به آب و سوزندگي به آتش ]داد[‌ و چون به هم رسند آن دروج همراه آتش به آب رسد، همانند پدر و پسر؛ كه ايشان را هر يك دشمني است كه ] آنها را [ گرفتار كند، چون به هم رسند آن دشمن همراه پدر، پسر را زند. نشايد گفتن (= شايسته نيست گفته شود) پدر، پسر خويش را كتك زد. مامون، امير مؤمنين آن سخن پسنديد و نيك داشت و با رامش (= راحتي) بسيار پذيرفت.

2- دو ديگر (= ديگربار، بار دوم) گجستك اباله اين پرسيد كه: گناه آب و آتش سوزان كه ايشان را زنند، بيشتر است يا آن كه نسا (= جسد، لاشه)  كه بدان برند، به جاي بماند. موبد گفت: آب و آتش ] زدن[ همانند ]اين است [ چون گاوي يا اسبي را از گله خويش بيرون بياورند و به گله گوسفندان برند و آنجا گياه و آشاميدني بيابد و از آن حمايت كنند (= در امان باشد) و چون نسا بدان برند مانند وقتي كه گله شيران و گرگان به آنها زنند و آنها را بكشند و ببلعند. مامون، امير مؤمنين پسنديد.

3- سه ديگر (= بار سوم) پرسيد كه: زخم و پادافراه (= مجازات، تنبيه) را اورمزد به مردم دهد يا اهريمن؟ چرا كه ]اگر[ خدايان مردم را به ]دليل[ گناه كردن، بزنند و بكشند و آسيب زنند و مجازات كنند و دست برند و با چوب زنند، پس آنها فرمان اهريمن را ]اجابت[ كرده‌اند. كدام خرد را سزد باور كردن كه اورمزد مردم را پادافراه كند و اگر اورمزد به پادافراه دستور دهد، آنگاه ظلم اهريمن بر ما نيست. موبد گفت كه: داوري اين­چنين را مانند، چنان ]است[ كه انگشت فرزندي را مار گزد و پدر براي اينكه زهر به تمام تن او نرسد و فرزند نميرد انگشت او را ببرد، نبايد پدر را نادان و دشمن دانست، بلكه دانا و دوست ­بود. به همانگونه، موبدان، وزيران و داوران را.چون مردمان گناه كنند، روان خود ريش (= زخم) كنند و راه بهترين هستي ]و[ مسير آن را بر خود ببندند ]و[ به صورت مادي آنها را پادافراه كنند تا روان ايشان به دست ديوان و دروجان نرسد، پس نبايد ]آنها را[  نادان و دشمن، بلكه دوست و نيك­كامه دانست.  مامون و قاضي شگفت پسنديدند.

4- چهارم اين پرسيد كه: دست با گميز شستن پاك‌تر ]است يا[ كه به آب؟ چرا كه اگر گميز پاك‌تر است ديگر بار به آب شستن شايسته نيست. موبد گفت: وقتي در خانه شما سرگين و چيز بدبو و كثيف گرد آيد خود ]آن را[ مي‌بريد يا به خدمتكاران دستور مي‌دهيد تا ببرند؟ اباله و مامون، امير مؤمنين و قاضي بزرگ گفتند كه هركس چيزي به آن شكل را به خدمتكار فرمايد تا دور ريزد. موبد گفت كه: شب هنگام، زماني­كه دروج پليدي به تن ما رسد (= آيد)، نخست فرمان به بردن آن گميز يا آب تن تخم (= تيمم) مي‌دهيم نه به ]بردن[ آب مقدس پاك. چرا كه پليدي به تن همه كس برسد (= وارد شود) و همه همداستان ]هستند[. چه يهودان، ترسايان و تازيان، هركس بامداد، زمانيكه از بستر برخيزد، ]اگر[ دست ]و روي[ نشويد، به ايزد، دعا و ستايش يزدان نكند و دستش به هيچ آشاميدني ]و به[ كار نگيرد و اگر گيرد، او را نادان و گناهكار پندارند. مامون، امير مؤمنين پسنديد و نيك داشت و با رامش بسيار پذيرفت.

5- پنجم اين پرسيد كه: نماز بردن به آتش بهرام و از آن آيفت (= مراد) خواستن كه اي آتش پسر اورمزد آسايش بسيار، پشتيباني بسيار و زندگي دراز به من ده. چگونه اين منطقي است كه آتش كه خود چنين ضعيف و ناتوان و نيازمند است كه ]اگر[ روزي مردم ]به او[ هيزم، خورش، ندهند، بميرد. از او كه حاجت خويشتن نتواند ]برآورد[، ]حاجت[ خواستن خردمندانه نيست. موبد گفت كه: قضاوت اين چنين را مانند چنان ]است[ چون شهرستاني كه همه ]گونه[ پيشه در آن است. آهن‌گر، كفش­گر (= كفاش)، درودگر و درزي­گر. كفش‌گر از آهن‌گر خواهش مي‌كند كه دست افزار من آماده كن تا من موزه تو درست كنم و كفش‌گر، كفش درزي‌گر ̜

دوزد. درزي‌گر، لباس كفش‌گر، آماده كند. همانگونه آتش به تن كردگي براي يافتن زوهر و بوي و هيزم به ما نيازمند است و ما نيز به مينوكرداري براي رفع دروج مينويي مانند بيماري و تب و سختي و خشم به آتش نيازمنديم. همانگونه كه خدايان به بندگان نيازمندند، بندگان ]نيز[ به خدايان ]نيازمندند[. مامون، امير مؤمنين پسنديد و نيك داشت و با رامش بسيار پذيرفت.

6- ششم اين پرسيد كه: اين ]به[ روشني پيداست و هر كس موافق است كه تن پرهيزكاران و درستكاران پاك‌تر و بي‌گناه‌تر از آن دروندان و گناهكاران ]است[. شما گوئيد كه جسد دروندان و گناهكاران انيران[4] (=بيگانه ) پاك‌تر از آن پرهيزكاران است و اين بسيار بي‌دليل و ناپذيرفته است. موبد گفت كه: همانندي اين چيز، اين­چنين نيست كه شما مي‌انديشيد، چرا كه دروندان زمانيكه بميرند آن دروج كه در زندگي همراه ]آنها [ بود ] آنها را[ گيرد، به دوزخ، نزديك اهريمن، هدايت كند. (كاش) دروج همراه نسا نباشد، ]نسا[ پاك ]است[.

پرهيزكاران و درستكاران وقتي بگذرند (= بميرند) روان آنها را امشاسپندان گيرند، بپذيرند و به نزد اورمزد خداي باز برند. آن دروج پليدي كه همراه نسا بود به تن مهمان بود (= در تن باقي مي‌ماند) و آن نسا را آلوده مي‌كند، همانند دشمني كه به شهرستاني آيد (= حمله كند) و اگر شهريار آن شهرستان را به دست آورد، بگيرد، ببندد و نزد شهريارخويش برد و اگر نتواند شهريار آن شهرستان بگيرد، نااميدوارانه، وارد آن شهرستان شود و شهرستان را ويران كند. مامون، امير مؤمنين كه آن سخن شنيد، بسيار پسنديد و  ]قاضي[ به نظرش شگفت آمد.

[1] – در اينجا منظور وارد شدن از در پشت آتشگاه است.

[2] – واج دعا و وردي است كه در مراسم مذهبي خوانده مي‌شود. در اينجا به معني صدقه گرفتن است.

[3] – به­دينان، پيروان دين زردشت هستند.

[4] – به اعتقاد آذرفرنبغ گناهكاران بيگانه ̜ گناهكاران اديان ديگر هستند.

ریشه شناختی واژگان متن پهلوی

[abālīh] ̎ اباله ̎ در متن پهلوی

اسم خاص ، از ديدگاه نامهاى ايرانى اباليش را نمى­توان واژه­اى فارسى دانست در نگارش پهلوى اين واژه به گونه هاى مختلفى خوانده مى­شود . ̎ ابال̍ ̎ ، ̎ اباليا ̎ ، ابالى ̎ ، ̎ اباله ̎ ، ̎ اباليش ̎ ، ̎ اباليس ̎ ،برخى از پژوهندگان اين واژه را  ̎ ابله ̎ هم معنى كرده­اند ، اين واژه از ريشه عربى   ̎ ابليس̎  گرفته شده است چون زرتشتيان آن زمان اباليش را جزو خود نمى­شمردند ، بدين روى به او عنوان گجستك، يعنى ملعون داده بودند .

فره وشي، فرهنگ:209.

 abāyīdan]،abāyistan ،abāy- [  “بايستن ،ضروري بودن”

مصدر.ماده ماضی: abāyīd|abāyist جعلی است از ماده مضارع و پسوندسازنده ماده ماضي جعلي –ist|-īd  ، ماده مضارع: abāy- < ايرانی باستان: upāya-٭< upa-ay-a-٭. سنسكريت: upa+i- “نزديك شدن ، رسيدن، آمدن” ،ايرانی باستان:ريشه :ay-|i-٭” حركت كردن” با پيشوند upa- “نزديك شدن ، رسيدن” ، فارسی باستان و اوستايي: ” upa +ay-نزديك شدن ، رسيدن” ، فارسي ميانه ترفاني: abāy “بايستن ، لازم بودن” ، پازند:|āwāyad awāyastan.  فارسی:ابايستن ، بايستن.ماده ماضی: بايست ، ماده مضارع: بای.

مكنزی، پهلوی: 29؛حسن دوست، فرهنگ ريشه شناختی: 175.

Nyberg Man Pah II: 25-26; Whitney Roots :7;  Bartholomae AiW: 147-150;  Kent OP:169; HornGNE:179.

[abāyēd]  ̎ بايد̎ در متن پهلوی

به عنوان فعل كمكی همراه با فعل اصلی می­آيد ،بعد از آن فعل به صورت مصدر به كار می­رود.

[abāyēd dāšt]  “بايد داشت” در متن پهلوی

فعل بعدازabāyēd‌ به صورت مصدر مي­آيد ، در اينجا dāšt مصدر مرخم است. نك abāyistan و dāštan .

abāz]] “باز ، دوباره” در متن پهلوی

در اصل قيد كه در اينجا به عنوان پيشوند فعلي به كاررفته است. از سنسكريت: apāñč- “درعقب قرار گرفته” ، ايرانی باستان:1 apāčā- ٭ مشتق از apānk-‌٭  “عقبي ، پشتي” ؛فارسی باستان:  apānk، اوستايي:      apānk-‌”عقبي ، پشتي” ، 2  upāčā-٭ مشتق ازupānk-٭ ؛ فارسی باستان: upā-‌” زير ، پايين” ،  اوستايي: upānk- ، فارسی ميانه ترفانی: abāz- “باز ، ديگربار” ، پازند: awāz|ž ، فارسی نو: bāz.

حسن دوست، فرهنگ ريشه شناختی:164; مكنزی، پهلوي:29.

Nyberg Man Pah II :20; HornGNE:163.

[abāg]  “همراه ، با” در متن پهلوی

قيد ،از سنسكريت: úpāka- “تقريبي ، نزديك” |úpa- “نزديك” ، ايرانی باستان: upākā-٭، فارسی باستان: upā|á- ،اوستايي: upa- ; مشتق از هندواروپايي: upo٭ ، فارسی ميانه ترفانی: abāg ، سكايي: bā- ، پازند: awā- ، فارسی نو: bā.

مكنزی ̜ پهلوي:27; فره وشي ̜ فرهنگ  :31 ; حسن دوست ̜فرهنگ ريشه شناختی:155.

Nyberg Man Pah II :21;   Bartholomae AiW :388; HornGNE:145; Bailey DKHS :274;   Kent OP :176; Mayrhofer EWA I:218.

[abādyāwand]  “ناتوان ، كم زور ، ضعيف” در متن پهلوی

صفت ، از پيشوندنفيa- +اسم bādyā- “زور ، توان” + پسوندصفت ساز-wand . از اوستايي: paityāvant-٭ ، پازند: bādyāvand ” قدرتمند” .

مكنزی، پهلوي:27؛ فره وشي، فرهنگ:37.

Nyberg Man Pah II :25̜ 157; HornGNE:269.

[abd]  “شگفت آور” در متن پهلوی

صفت ، از سنسكريت: -ā́apadh ، اوستايي: abada-  ، پازند: awad | afad .

مكنزی، پهلوي:29؛ فره وشي، فرهنگ:73، 70،  4.

Nyberg Man Pah II :36; HornGNE:2;   Bartholomae AiW :96; Mayrhofer EWA :83.

[abēzag]  “مقدس ، پاك ، ويژه” در متن پهلوی

صفت ، از هندواروپايي: ريشه ueik٭  “گزيدن” ، سنسكريت: ريشه vec- “جدا كردن ، الك كردن” ،  ايرانی باستان : ريشه waik- “جدا كردن ، الك كردن” ؛  apa-vēcak-٭ “مقدس ، پاك” اوستايي: ريشه vič- “جدا كردن”  ،  فارسی ميانه ترفانی: abēzag   “پاك ، خالص” ، پازند: āwēža-|awīža- ، فارسی نو: wīže.

مكنزی، پهلوي:31؛  فره وشي ، فرهنگ:40.

Nyberg Man Pah II :27; Cheung EDIV:407; Mayrhofer EWA II: 576;  Pokorny IEW :3257 ; Kellens  LVA:54.

[abēzadār]  “تباه كننده” در متن پهلوی

اسم عامل ، abē- پيشوند نفي است كه در فارسي به صورت “بي” آمده است.abē-  از فارسی باستان: apaiy٭ ، اوستايي: apa- ، فارسی ميانه ترفانی و پهلوي اشكاني:  abē، فارسی نو: bē-.

حسن دوست ، فرهنگ ريشه شناختی:224.

HornGNE:247;   Bartholomae AiW :73; Bailey DKHS :222.

[abēčim]  “بي­سبب ، بي­علت” در متن پهلوی

اسم ، پيشوند abē- “بي ، بدون” +čim- “سبب ، علت” . نك čim .

مكنزی، پهلوي:30.

[a-dān]  “نادان”

صفت ، پيشوند نفي a- + ماده مضارعdān- . نك dānistan .

[Ādur faranbay farroxzādān ]  “آذر فرنبغ فرخزادان”

اسم خاص ، Ādur از هندواروپايي: ātṛ-٭ “آتش” ، ايرانی باستان: ātṛ-٭  “آتش” ، فارسی باستان: āςina-|āθrina- ، اوستايي: ātar-| ātarš- ،  پازند: ādur- ، فارسی نو: āδar- |ādar | āzar. farrox  شايد از ايرانی باستان: farnah-bāga-٭  باشد ويا farnaxvā(h)٭. zādān  از ماده ماضي: zād- “زادن ، متولد شدن” <ايرانی باستان:zā-ta-٭. ماده مضارع: zāy-<ايرانی باستان:zā-ya-٭. ya- نشانه ماده ساز است. ايرانی باستان: ريشه zan- “زادن” مشتق است از هندواروپايي: ريشه ĝen-٭ “به وجود آوردن ، توليدكردن” ، قس سنسكريت: ريشه jan-|jā- “زادن ، زاده شدن” ، اوستايي: ريشه zan- “زادن (موجودات اهورايي)” ، فارسی ميانه ترفانی و پهلوي اشكاني: zāy- “زادن ، فرزتد آوردن” ، قس سكايي: ysan-(<اوستايي:zan-)” زادن ، فرزتد آوردن” ، پازند: zādan̜zāēd ، فارسی نو: زادن ؛ ماده ماضي: زاد ، ماده مضارع: زاي.

فره وشي، فرهنگ :68؛حسن دوست،فرهنگ ريشه شناختی: 12.

Gign IPN II: 34-5; Nyberg Man Pah II : 35̜ 230 ;   Bartholomae AiW:312̜ 1657-8; HornGNE: 9; Pokorny IEW :373; Whitney Roots :52;Mayrhofer KWAII :415 ; Kent OP : 166; Bailey DKHS ̜ 344; Mayrhofer EWA I : 567.

[afzāyād]  ” افزاياد” در متن پهلوی

فعل دعايي ، از مصدر abzūdan . ماده ماضي:abzūd<ايرانی باستان:abi-jū-ta-٭ . ماده مضارع: abzāy-<ايرانی باستان abi-jāw-aya-٭ . ايرانی باستان:gaw|jaw-  “افزودن ، رشددادن” ، مشتق از هندواروپايي: geṷ(ə)-٭ “ترويج دادن ، توسعه دادن” ، قس سنسكريت: jav-  “پيش بردن ، ترقي دادن” ، فارسی باستان: jav- “توسعه دادن” ، اوستايي: gav-  “افزودن” ، فارسی ميانه ترفانی: abzāy- “افزودن” ، پهلوي اشكاني: aβγāw- (abi-gāw-٭) “افزايش دادن” ، سكايي: hagav- (<ham-gav٭ ) “آرزوكردن ، مشتاق بودن” ،  پازند: awazūdan  “افزودن” ، فارسی نو: افزودن ؛ ماده ماضي: افزود ، ماده مضارع: افزاي .

منصورى،  فعلهای پهلوى:7-16;.

Cheung EDIV I: 112-3;   Kent OP :185;   Bartholomae AiW :504; Nyberg Man Pah II :26; Mayrhofer EWA I:580-1; Whitney Roots :55 ; Mayrhofer KWAI :424 ̜ 580 ; Pokorny IEW :1197 .

[āgāh]  “آگاه ، مطلع ، باخبر” در متن پهلوی

صفت ، پيشوند ā-+ gāh-.gāh- از هندواروپايي: ريشه-k^ṷek٭ “ظاهر شدن ، مشاهده كردن” ، سنسكريت: kāś- “ظاهر شدن ، درخشيدن” ، ايرانی باستان: ā-kāθa-٭ از ريشه kā- “مراقبت كردن ، پاييدن” ، فارسی باستان: ā-kāθa-٭ از ريشه kaθ- “ديدن ، نگريستن” با پيشوند ā-  “آگاه شدن”؛ ‌قس اوستايي: kas-  “ديدن ، مشاهده كردن” ،  با پيشوند ā-  “آگاه شدن” ، فارسی ميانه ترفانی: āgāh “آگاه” ، پهلوي اشكاني: āgas “آشكار” (ā-kas-٭)، سكايي: kas- “ديده شدن ، ظاهر شدن” ، فارسی نو: āgāh.

حسن دوست، فرهنگ ريشه شناختی:43؛ فره وشي، فرهنگ:14.

HornGNE:40; Nyberg Man Pah II :12-3;   Bartholomae AiW :459; Bailey DKHS :57; Pokorny IEW :638; Whitney Roots :18; Mayrhofer KWAI :204;  Cheung EDIV I: 245-6 ; Mayrhofer EWA I:344-5.

[agar]  “اگر ، هرگاه ، زماني كه” در متن پهلوی

حرف شرط ،  از سنسكريت: sakṛ́t “يكبار ، ناگهان” ، فارسی باستان: hakaram “يك بار ، يك مرتبه” از ha-٭ “يك” (صورتي ديگر از ham) و karam-٭ “مرتبه ، زمان” ، مشتق از ريشه kṛ(t)- “بريدن ، قطع كردن” ، قس اوستايي: hakərət- “يك بار ، يك مرتبه” ، فارسی ميانه ترفانی: agar .

حسن دوست، فرهنگ ريشه شناختی: 8-117؛ مكنزی، پهلوي:34.

HornGNE:106; Nyberg Man Pah II :89;   Kent OP :212;   Bartholomae AiW :1742; Mayrhofer EWA II:602-3.

[āgenēn]  “باهم ، توٲما ، بلافاصله” در متن پهلوی

قيد ، پازند: aγanīn|aγnīn.

مكنزی، پهلوي:34؛فره وشي، فرهنگ: 14.

Nyberg Man Pah II :89.

[āhangar]  “آهنگر، پيشه‌وري كه آهن در كوره تافته و كوبد و آلات آهنينه سازد، كسي كه پيشه‌اش ساختن آلات و ادوات آهني

است، حداد”

اسم ، از اسم āhan- + پسوند –gar . لغت āhan- احتمالا مشتقي است از فارسی باستان: ā-θan-٭ مشتق از ايرانی باستان : ā-span-٭ ، قس اوستايي: hao-safnaēna-  “فولاد” ، فارسی ميانه ترفانی:āhwn- ، پهلوي اشكاني: āswn- ، سكايي: hīśśana- “آهن” ، فارسی نو: āhangar.

مكنزی، پهلوي:45؛ حسن دوست ، فرهنگ ريشه شناختی :64.

Bailey DKHS :486-7; HornGNE:57;   Kent OP :208.

[ahlawān]  “پرهيزكاران ، صالحان” در متن پهلوی

صفت ، جمع. از سنسكريت: rtávan- ، فارسی باستان: artāvan-  ” اهلو ، پارسا ، پرهيزكار” ، اوستايي: ašā́vant-  ، فارسی ميانه ترفانی: ahlwān ، پهلوي اشكاني: ardāw “راست ، درستكار” ، پازند: ašō ، فارسی نو: ahlabōb|ahlōb  ” اهلبوب ، اهلوب” .

مكنزی، پهلوي:35.

Nyberg Man Pah II :10-11; HornGNE:7;   Bartholomae AiW :247-53; Mayrhofer EWA I:256;   Kent OP :171 .

[āhōg]  “عيب ، نقص ، ناپاكي” در متن پهلوی

اسم ، از مصدر āhōgēnīdan “آلودن ، ناپاك كردن” ، اشتقاق دقيقا مشخص نيست ، احتمالا مرتبط است با اوستايي: āhita- “آلوده ، كثيف ، ناپاك” ، قس فارسی باستان: an-āhitā- “ناهيد” ، سنسكريت: ásita- “سياه ، تيره” ، فارسی ميانه ترفانی: āhīd- “آلودگي ، ناپاكي” ، فارسی نو: āhū|āhō.

مكنزی، پهلوي:35؛ فره وشي، فرهنگ:10؛ حسن دوست، فرهنگ ريشه شناختی:6-65.

  Bartholomae AiW :125̜ 345-6; Bailey DKHS :482;Mayrhofer EWA I:146.

āmadan] ، āy- [ “آمدن”

مصدر . ماده ماضی : āmad- ، مشتق از ايرانی باستان: āgam-ta-٭ ، ريشه: gma- (گونه ديگر-(gam، ماده مضارع:  āy-‌، مشتق از ايرانی باستان ā-i-a- ٭، ماده ماضی مركب است ازā- (پيشوند) و gamta- ٭ ،مشتق از هندواروپايی: ريشه :gṷem- ٭ “رفتن ، آمدن” ، سنسكريت: ريشه: gam-‌”رفتن” ، ā-gam “رسيدن” ، فارسی باستان: ريشه: ” gam-‌رفتن ، حركت كردن” ، ” ā-gamآمدن” ،  اوستايی: ريشه:  gam-‌”آمدن” ، سكايی: āta- “آمدن”؛  gam-” آمدن” فارسي: آمدن ،ماده ماضی: آمد ، ماده مضارع: آی.

منصورى ،  فعلهای پهلوی: 34  ؛ حسن دوست ،فرهنگ ريشه شناختی: 52.

HornGNE: 48; Kent OP: 163̜ 183 ; Mayrhofer KWA: 314; Cheung EDIV: 100-101; Nyberg Man Pah II: 15; Bailey DKHS:17̜ 79 ; Pokorny IEW :463-4 ; Whitney Roots :34 .

متن پهلوی

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های زبان و ادبیات فارسی کلیک کنید..

نمونه ای از منابع فارسی متن پهلوی

• (1382). زبان پهلوي و ادبيات و دستور آن. تهران: معين.
• آموزگار، ژاله و تفضلي، احمد (1386) . كتاب پنجم دينكرد. تهران: معين.
• (4 138). راهنماي زبان‌هاي باستاني ايران. ج 2. دستور و واژه‌نامه. تهران: سمت.
• ابوالقاسمي، محسن (1385). ريشه‌­شناسي (اتيمولوژي). تهران: ققنوس.
• (1385). تاريخ زبان فارسي. تهران: سمت.
•  (1386). راهنماي زبان‌هاي باستاني ايران. ج 1. متن. تهران: سمت.
• (1387). دستور تاريخي زبان فارسي. تهران: سمت.
• تفضلي، احمد (1378). تاريخ ادبيات ايران پيش از اسلام. تهران: سخن.
•  (1379). مينوي خرد. به كوشش ژاله آموزگار و مهرداد بهار. تهران: توس.
• حسن دوست، محمد (1383). فرهنگ ريشه شناختي زبان فارسي. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسي.
• …
• …

متن پهلوی