ادبیات و مبانی نظری حسابداری

 مبانی نظری حسابداری

ادبیات و مبانی نظری حسابداری

مرور منابع و ادبيات تحقيق

2-1-1 بخش اول تعريف حسابداری 

2-1-2 ضرورتهاي حسابداری  .

2-1-3 موضوع حسابداری

2-1-4  حسابداري و تحولات تکنولوژي

2-1-5 تاريخچه حسابداری

2-1-6 حسابداري در ايران

2-1-7 زمينه هاي کاري حسابداري بهاي تمام شده

2-1-9 اهميت حسابداري بهاي تمام شده

2-1-10 كاربرد حسابداری بهاي تمام شده

2-1-12 دايره هزينه يابي

2-1-13 کالاي ساخته شده

2-1-13 کالاي در جريان ساخت

2-1-16 اجزاء و عوامل بهاي تمام شده

2-1-17 مواد اوليه

2-1-20 دستمزد

2-1-23 سربار توليد

2-1-26 مقايسه جايگاه حسابداری مالي و حسابداری بهاي تمام شده

2-1-27 سيستم اطلاعات حسابداري صنعتي

2-1-29گزارشات درون سازماني

2-1-30 گزارشهاي برون سازماني

2-1-31 انواع هزينه يابي

2-1-33 تفاوت حسابداري بهاي تمام شده (صنعتي) با حسابداري مالي

2-1-34 تفاوت هاي حسابداري مديريت با حسابداري مالي

2-1-35 حسابداری مالی

2-1-36 حسابداری دولتی

2-1-37 حسابداری مديريت

2-1-39 مربوط بودن(relevance)

2-1-40 به موقع بودن(timeliness)

2-1-41 صحيح بودن(accuracy)

2-1-42 قابل مقايسه بودن(comparability)

2-1-43 اهميت

2-1-45 تصميم گيرندگان درون سازماني

2-1-46 برنامه ريزي(planning)

2-1-47 تهيه بودجه(budgeting)

2-1-48 کنترل (controlling)

2-1-49تصميم گيري در مورد قيمت هاي فروش(pricing decisions)

2-1-50 مديريت موجوديها(inventory management)

2-1-51 بودجه بندي سرمايه اي(capital budgeting)

2-1-52 تصميم گيرندگان برون سازماني

منابع

 مرور منابع:

هدف اوليه حسابداری فراهم آوردن اطلاعات مالي مرتبط با يک واحد اقتصادي است. بنابراين، حسابداری با ثبت و گزارش اطلاعات مالي به گروههاي مختلف استفاده کنندگان از اين اطلاعات،سرو کار دارد. مديران با استفاده از اطلاعات مالي است که مي توانند به امر برنامه ريزي و کنترل فعاليت هاي حوزه مديريت خود بپردازند. افرادو گروههاي خارج از اين قلمرو هاي مديريتي نيز به اطلاعات مالي نياز دارند، به ويژه آنها که در تامين مالي موسسات و شرکت ها نقش دارند. هرچه نياز گروههاي مختلف استفاده کننده از اطلاعات مالي بيشتر مي شود، مفهوم حسابداري نيز براي تطابق با اين نياز ها متحول تر ميشود به نحوي که تمامي حوزه هاي اطلاعاتي مالي را به نحوي با منافع استفاده کنندگان از اين اطلاعات مرتبط است، در برگيرد. حسابداری  ، هرروزه نقشي اساسي تر در تمامي بخش هاي اقتصادي يافته و به ويژه با ظهور کامپيوتر ها و گسترش استفاده از آنها در شرکت ها و موسسات مختلف، بر اهميت و نقش واقعي آن افزوده مي گردد.

افراد و موسسات گوناگون نظير بيمارستانها، مدارس، موسسات ديني و خيريه دواير دولتي از يکسو و شرکت ها و واحدهاي مختلف توليدي-تجاري از سوي ديگربايد اطلاعات لازم در مورد درآمد ها و مخارج خود را براساس اصول حسابداری تهيه کنند.در سالهاي اخير توجه مديران به حسابداري بهاي تمام شده روز به روز بيشتر شده است و مديران بيشتري به دانستن اطلاعات مربوط به بهاي تمام شده فعاليت هاي موسسات خودعلاقه مند شده اند. بارشد تکنولوژي پردازش اطلاعات و گسترش استفاده از کامپيوتر ها، سيستم هاي حسابداري صنعتي نيز در گير با تحولات جدي بوده اند.

حسابداری بهاي تمام شده به ويژه در سازمان هايي که با رقابت بيشتري مواجه اند، مورد توجه و کاربرد قرار مي گيرد. روند رو به تزايد رقابت در اين قبيل صنايع و موسسات سبب شده است تا اهميت و ارزش اطلاعات مربوط به بهاي تمام شده و برآوردهاي ناشي از دسترسي به اين اطلاعات هرچه بيشتر آشکار شود. امروزه مديران بيش از هر زمان ديگري نياز دارند بدانند کداميک ازمحصولاتشان سود آورترند و کداميک از اقلام بهاي تمام شده بيشتر بايد مورد کنترل و تحت مراقبت قرار گيرند (عرب مازار ،1386،ص13).

حسابداری عبارت از مجموعه قواعد و روشهايي است که با بکار گيري آنها، اطلاعات مالي و اقتصادي يک موسسه گردآوري، طبقه بندي و به شکل گزارشهاي حسابداري تلخيص مي شود و براي تصميم گيري در اختيار اشخاص ذيعلاقه و ذينفع قرار مي گيرد . اين اشخاص مي خواهند از وضعيت مالي، نتايج عمليات و همچنين دورنماي آينده موسسه مطلع شوند. پيش بيني آينده هميشه با ابهامات فراواني همراه است، اما جمع

آوري  و تفسير اطلاعات حسابداري نقش اساسي در پيش بيني و برنامه ريزي مالي دارد. بنابر اين حسابداري يک فعاليت حرفه اي خدماتي است که مراحل آن شامل : ثبت، طبقه بندي و تلخيص اطلاعات طبقه بندي شده به شکل گزارش هاي مالي براي واحد هاي انتفاعي يا غير انتفاعي است و با رساندن اطلاعات حسابداري به اشخاص ذيعلاقه و ذينفع و تجزيه و تحليل و تفسير اين اطلاعات به تصميم گيريهاي آگاهانه مالي و تجاري کمک مي کند.توجه به ضرورتهاي حسابداری به درک مفاهيم حسابداری کمک مي کند.

ضرورتهاي حسابداری عبارتند از :

الف – خلاصه کردن وضعيت مالي يک واحد اقتصادي در يک تاريخ معين.

ب – نشان دادن نتيجه عملکرد يک واحد اقتصادي طي دوره اي از زمان، يعني تعيين سود وزيان.

ج- فراهم آوردن مبناي لازم براي تصميم گيري و اتخاذ سياستهاي آتي .

ضرورتهاي ياد شده در مورد کليه سازمانها صادق است اعم از اين که کوچک باشند يا بزرگ، در مالکيت عمومي باشند يا خصوصي، انتفاعي باشند يا غير انتفاعي. با اين حال، اهميت نسبي هر يک از اين ضرورتها به ماهيت و هدف هايي که هر يک از انواع سازمان ها دارند، بستگي دارد و مي تواند تغيير کند(علي مدد و ملک آرايي،1375،ص 17و18).

موضوع حسابداری

حسابداری زبان تجارت خوانده مي شود، زيرا از طريق گزارشهاي مالي که محصول نهائي فرآيند حسابداري است، اطلاعات لازم در باره هر واحد اقتصادي در اختيار اشخاص و موسسات ذينفع و ذيعلاقه قرار ميگيرد. اين اشخاص شامل مديران صاحبان سرمايه، اعتبار دهندگان، سازمانهاي مالي و اقتصادي دولتي مي باشند، بدين ترتيب، منظور از حسابداری فراهم آوردن گزارشهاي مالي در باره انواع موسسات است.

حسابداران افرادي هستند متخصص در امو مالي که مي توانند انواع گوناگون اطلاعات مالي را بفهمند و بکار برند. علاوه بر اين آنان مي دانند که چگونه مي توان از اطلاعات مالي براي افزايش کارآيي سازماني که در آن اشتغال دارند، استفاده کرد. حسابداران علاوه بر ثبت وقايعي که رخ مي دهد، جنبه هاي توسعه عمليات و برنامه ريزي آتي را نيز در نظر مي گيرند. در اين روزگار هيچ واحد اقتصادي نمي تواند بدون بررسي دقيق و همه جانبه مسايل مالي، براي آينده برنامه ريزي کند.

معاملات روزمره، منبع اصلي اطلاعات مورد استفاده حسابداران است. در يک واحد بازرگاني، فعاليت هايي نظير خريد و فروش کالا، خريد ماشين آلات و پرداخت هزينه هاي اجاره مانند اجاره، حقوق، آب و برق از جمله معاملات روز مره است. در يک واحد اجتماعي نظير باشگاه يا انجمن، معاملات روزمره شامل وصول حق عضويت، وروديه و همچنين خريد وسايل ورزشي و پرداخت هزينه هاي جاري است.

توانايي ثبت معاملات و درک آنچه مي گذرد براي حسابداران کافي نيست، بلکه آنان بايد بتوانند اطلاعات مالي را به گونه اي براي ديگران بيان و ارائه کنند که قابل درک و مفهوم باشد(علي مدد و ملک آرايي،1375،ص 17).

 حسابداری و تحولات تکنولوژي

همانند ديگر دانش هاي کاربردي، حسابداری نيز همساز با تغييرات تکنولوژي تغيير کرده و در عين حال زمينه ابداع و کاربرد تکنيک هاي تازه را فراهم آورده است. تحول در تکنولوژي بادبان و ابداع کشتي هاي بزرگ بادباني که نقشي بزرگ در توسعه تجارت جهاني داشت و زمينه پيدايش سوداگري يا بورژوازي را فراهم آورد موجب تغيير حسابداري ساده به حسابداري دوطرفه شد که نگهداري حساب يک فعاليت بزرگ بازرگاني  و شرکاي آن را به سهولت ممکن ساخت.

استفاده از نيروي ماشين در توليد و انقلاب صنعتي که زمينه ساز ايجاد و رشد کارخانه هاي بزرگ، توليد انبوه و در نهايت غلبه وجه توليد سرمايه داري را فراهم آورد موجب ابداع حسابداری صنعتي شد که با تعيين بهاي تمام شده يا احتساب استهلاکات، امکان ارزيابي آگاهانه سود آوري  و بقاي موسسات را در بازار رقابت ممکن مي نمود. رشد واحد هاي توليدي به اجتماعي شدن توليد يا به عبارت ديگر توليد در مقياسي بزرگ به منظور عرضه به بازار انجاميد و موجب تکامل حسابداري شرکتهاي سهامي و حسابرسي شد که جمع آوري  و اداره سرمايه هاي بزرگ را از طريق تجهيز و سازمان دادن به سرمايه هاي کوچک امکان پذير و وجه اجتماعي توليد را با مالکيت سرمايه هماهنگ مي کرد….

آشنايي با مفاهيم، تعاريف و اصطلاحات موجود در گزارشات حسابداري صنعتي

هزينه يابي عبارت است از تعيين بهاي تمام شده کالاي ساخته شده و موجودي کالاي در جريان ساخت.

منظور دايره هزينه يابي

منظور از دايره هزينه يابي دايره اي است که مسئوليت نگهداري اسناد و مدارک مرتبط با حسابداري عمليات توليدي و غيرتوليدي را به عهده داشته و در ضمن وظيفه تجزيه و تحليل کليه هزينه هاي توليدي، توزيع و فروش جهت ارائه و استفاده مديريت را به عهده دارد. فعاليتهاي دايره هزينه يابي در ارتباط با گذشته، حال و آينده واحد اقتصادي مي باشد.

کالاي ساخته شده

کالايي که با گذراندن مراحل توليد به شکل کامل ساخته شده است و در واقع فرآيند توليد را به شکل کامل طي نموده است را کالاي ساخته شده مي گويند.

کالاي در جريان ساخت

کالاهايي که در جريان مراحل توليد قرار گرفته اند وليکن کامل نشده اند و بخشي از فرآيند توليد را طي نموده اند ولي ساخت آنها تمام نشده است را کالاي در جريان ساخت گويند.

منظور از توليد

هرگاه مواد اوليه با عبور از يک فرآيند ساخت تغيير شکل دهد و به يک کالاي ساخته شده تبديل شود اصطلاحا مي گويند توليد صورت پذيرفته است.

اجزاء و عوامل بهاي تمام شده

عوامل اصلي بهاي تمام شده به طور کلي به سه دسته زير تقسيم مي شود.

1- مواد اوليه   2- دستمزد      3- سربار ( ساير هزينه هاي توليد)

مواد اوليه

موادي که در توليد کالا مورد استفاده قرار مي گيرند به دو گروه زير طبقه بندي مي شوند:

مواد مستقيم

محتواي اصلي محصول توليد شده را مواد اوليه تشکيل مي دهد. مواد اوليه همان است که در فرآيند توليد با استفاده از نيروي انساني و صرف منابع ديگر سازمان، تبديل به کالاي ساخته شده مي شود. مواد مستقيم(يا خام) آن دسته از اقلام بهاي تمام شده را شامل مي شود که مستقيما در توليد کالا نقش دارند و ماهيت کالاي توليدي به آنها وابسته است(عرب مازار،1386،ص16).

مواد غيرمستقيم

آن بخش از مواد مصرفي که براي تکميل کالا ضروري مي باشد وليکن به علت مصرف ناچيز آن نتوان آن را به عنوان مواد مستقيم مصرفي توليد طبقه بندي کرد مواد غيرمستقيم محسوب مي شود و يا آندسته از مواد اوليه که ماهيت کالاي توليد شده مستقيما به آنها وابسته نيست اما استفاده از آنها در فرآيند توليد کالا اجتناب ناپذير است(عرب مازار ،1386،ص16).

دستمزد ( کار)

حقوق و حق الزحمه اي که در جريان توليد و ساخت براي تبديل مواد به کالا به کارگران پرداخت مي شود را به عنوان دستمزد توليد شناسايي مي کنند.

دستمزد نيز به دو بخش زير تقسيم خواهد شد:

دستمزد مستقيم

دستمزد آن دسته از کارگراني است که مستقيما در ارائه خدمات يا تبديل مواد مستقيم(مواد اوليه) به کالاي ساخته شده دخالت دارند و توليد کالا يا ارائه خدمات بدون دخالت مستقيم آنها عملي نيست. اين افراد ممکن است به صورت دستي يا به کمک انواع ماشين آلات در توليد محصول يا ارائه خدمات دخالت داشته باشند نيروي کار انساني مستقيم بخش عمده اي از کل بهاي تمام شده دستمزد را تشکيل مي دهد(عرب مازار ،1386،ص13).

دستمزد غيرمستقيم

دستمزد آندسته از کارگران و عوامل انساني توليد است که در توليد کالا يا ارائه خدمات دخالت دارند اما جز نيروي مستقيم توليد محسوب نمي شوند. کار غير مستقيم را بر خلاف کار مستقيم نمي توان به سادگي در فرآيند توليد يک محصول معين رديابي کرد و يا اينکه ارزش آن به اندازه اي نيست که بعنوان بهاي تمام شده عوامل انساني موثر در توليد کالاي معين در نظر گرفته شود(عرب مازار ،1386،ص13).

سربار توليد(بهاي تمام شده ساير عوامل)

تمامي اقلام بهاي تمام شده که بهاي تمام شده محصول را تشکيل مي دهند به استثناي مواد مستقيم و دستمزد مستقيم، اصطلاحا سربار توليد خوانده مي شود.

مهمترين اجزاي بهاي تمام شده سربار عبارتند از مواد غير مستقيم، دستمزد غير مستقيم، ساير اقلام بهاي تمام شده توليد همچون هزينه هاي عمومي کارخانه نظير استهلاک ساختمان و تجهيزات کارخانه، عوارض مربوط به دارائي هاي توليدي ( کارخانه)، حق بيمه ساختمان و تجهيزات کارخانه، بهاي تمام شده گرما، نور، انرژي الکتريکي و هزينه هاي نظير آن که در طول يک دوره مالي براي برقراري جريان توليد صرف مي شود، در زمره مهمترين اقلام بهاي تمام شده سربار توليد است (عرب مازار ،1386،ص17).

تفاوت هاي حسابداري مديريت با حسابداري مالي :

1 – از نظر استفاده كنندگان اطلاعات، حسابداري مديريت، افراد و مديران درون سازمان هستند ولي در حسابداري مالي علاوه بر درون سازمان، گروههاي ذينفع و علاقمند خارجي مانند رقبا و موسسات مالي و اعتباري و بانك ها  نيز از اطلاعات حسابداري مالي استفاده مي نمايند.

2 – حسابداری مديريت مقيد و محدود به ضوابط معين و مشخصي نيست زيرا تنها در خدمت افراد و مديران درون سازماني است ولي حسابداري مالي مقيد به اصول، مفروضات و ميثاق هاي حسابداري مي باشد . البته حسابداري صنعتي روشها و اصـــول مورد ستفاده حسابداري را نفي نمي نمايد بلكه دربرگيرنده يك نظام صحيح، دقيق و مناسب تر جهت ثبت و اندازه گيري عـوامل هزينه از لحظه شروع تا تكميل فرآيند مي باشد .

3 – گــزارش هاي حسابداري مــديريت اغلب به واحــدهاي تابعه و بخشهاي درون سازمان به تفكيك توجه دارد و  تركـيبي از اطلاعات تاريخي، پيش بيني ها و برآوردها را بكار مي گيرد ولي در حسابداري مالي گزارشات، كل واحد انتفاعي را در برمي گيرد و تنها از اطلاعات مبتني بر گذشته ( آنچه كه واقعا اتفاق افتاده ) استفاده مي كند .

اين حسابداری كه بتدريج و پس از انقلاب صنعتي روي داد در جهت نياز به دانستن بهاي تمام شده محصولات توليدي بود. در اين نوع از حسابداري هدف اصلي سيستم دانستن بهاي تمام شده يك واحد از نظر تمامي عوامل هزينه مي‌باشد. همزمان و همراه با تكامل ابزارها و شيوه هاي توليد، در سده هاي بعد، روشها و شيوه‌هاي هزينه‌يابي پيشرفته‌اي ابداع و بكار گرفته شد كه هزينه عمليات را بدرستي شناسايي نمايد.حسابداري صنعتي امروزه ثمره اين فرآيند شتاب آميز تكاملي است که اصولا” همان هدف اندازه گيري و گزارش بهاي تمام شده محصولات، خدمات و فعاليت‌ها را دنبال مي‌كند.

 جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های مدیریت کلیک کنید..

نمونه ای از فهرست منابع :

•  – آذر، عادل و مومني، منصور (1390). آمار و کار برد آن در مديريت جلد دوم تحليل آماري.تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انساني دانشگاه ها (سمت).
•  – بايزيدي، ابراهيم، اولادي، بهنام و عباسي نرگس(1391 ). تحليل داده هاي پرسش نامه اي spss .تهران: انتشارات عابد، مهرگان قلم.
•  -سکاران،اوما (1991). روشهاي تحقيق در مديريت. ترجمه: محمد صائبي و محمود شيرازي(1385).تهران: انتشارات موسسه عالي آموزش و پژوهش مديريت و برنامه ريزي .
• علي مدد، مصطفي و ملک آرايي، نظام الدين(1374). اصول حسابداري جلد اول.تهران: انتشارات مرکز تحقيقات حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي.
• علي مدد، مصطفي و ملک آرايي، نظام الدين(1374). اصول حسابداري جلد دوم.تهران: انتشارات مرکز تحقيقات حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي.
• فريباحجازي، معصومه. مقاله دانشجويي: استاندارد سازي و قيمت تمام شده در بخش انرژي. ارايه شده به اينترنت. بازيابي شده در 4 دي 1389. (prozeh.com).
• فلاح، محمد علي.صنعت آب و برق در مسير فعاليت پوياي اقتصادي.ارائه شده در نشريه اختصاصي وزارت نيرو. بازيابي شده در بهمن و اسفند 13391. (ir).
• شفيعي، بهنام. اجزا سيستم انرژي الکتريکي :توليد، انتقال و توزيع برق. مقاله ارائه شئه به اينترنت. بازيابي شده در 21 دي 1391 .
• ملاکي، محمد، طباطبايي، محمد، بشارتي راد، زهره وپسنديده، اشرف السادات. (1385). مطالعات آينده شناسي در صنعت برق ايران يک ضرورت ملي.
• مقالات دانشجويي دانشگاه آزاد واحد اميديه. حسابداري صنعتي(بهاي تمام شده)مقاله ارايه شده به اينترنت پروژه دات کام. بازيابي شده در 16 فروردين 1391. . (prozeh.com).
• نصير زاده، فرزانه و بيهودي زاده، دانيال(1388). بهاي تمام شده توليد برق در واحد هاي گازي و سيکل ترکيبي نيروگاه شريعتي مشهد.
• ماتز، آدولف. (1978).حسابداري صنعتي برنامه و کنترل جلد اول. ترجمه: مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي(1364).تهران: انتشارات مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي.
• …
• …