
قیمت 19,000 تومان
یهودیت و ماهیت اقتصادی یهودیت
فصل اوّل: سیر تاریخی اندیشههای ماهیت اقتصادی یهودیت …………………………………..
1-1) اندیشههای اقتصادی در عهد عتیق………………………………………………………………….
1-1-1)کشاورزی در عصر کتاب مقدس…………………………………………………………………………..
2-1-1) بازرگانی و صنایع در عصر عهد عتقیق………………………………………………………..
3-1-1) بررسی اقتصادی حیات یهودیان در دوران صلح با رومیان……………………………………
2-1)دوره قرون وسطی……………………………………………………………………………………
1-2-1)اقتصاد قرون وسطی و یهودیت بیزانسی…………………………………………………………
2-2-1) بازرگانان یهودی در مدیترانه قرون وسطی ……………………………………………………
3-2-1) فعالیتهای اقتصادی یهودیان در اسلام قرون وسطی………………………………………….
4-2-1) پایان عصر طلایی اقتصاد یهودیان ……………………………………………………………..
3-1) یهودیت در قرون 17و18و19و20……………………………………………………………..
1-3-1) یهودیت آمستردام در طی دورانمرکانتالیسم (سودا گرایی) ……………………………………
2-3-1) اندیشههای اقتصادی یهودیان در بریتانیا …………………………………………………….
فصل دوم : مبانی و ماهیت اقتصادی یهودیت………………………………………………
1-2)مبانی و ماهیت اقتصادی یهودیت ……………………………………………………………………………….
1-1-2)قوانین و اقتصاد یهود و دیدگاه آن دین به مالکیت………………………………………………..
2-1-2)ثروت و داراییها …………………………………………………………………………………
1-2-1-2)پول، بانکداری و بهره………………………………………………………………………………….
2-2-1-2)بازرگانی، تجارت منصفانه و مقررات دولتی ……………………………………………………………………
3-1-2)تخصیص منابع به نهادهای اقتصادی در اقتصاد یهودی ……………………………………….
تهاتر و نقش پول ………………………………………………………………………………………………
2-2) ماهیت اقتصادی یهودیت ……………………………………………………………………………..
منابع ماهیت اقتصادی یهودیت
ماهیت اقتصادی یهودیت
مبانی و ماهیت اقتصاد یهودی
ماهیت اقتصادی یهودیت: یهودیت به عنوان قدیمیترین دین در میان سه دین ابراهیمی دنیا که ریشه در خاورمیانه دارند، نقطه شروع طبیعی این پژوهش است. تاریخچهی این دین، یک سنت بسیار غنی از تفکرات معنوی و قوانین اخلاقی در تمامی ابعاد وجودی انسان، از جمله بعد اقتصادی آن پدید آورده است. مسیحیت بر مبنای آموزههای کتب عهد جدید بنا شدهاست و مسلمانان نیز انبیاء سرزمین اسرائیل را تائید میکنند و آموزههای موسی(ع) و ابراهیم(ع) را به عنوان آموزههای سابق بر تعالیم پیامبر خویش محمد (ص) میپذیرند؛ لذا به نظر میرسد بررسیی تطبیقی میان نوشتههای دینی با مسائل اقتصادی برای آغاز این مطلب بسیار به جا و ضروری باشد.
بحث درباب این موضوع که آیا یهودیان یک ملت، یک نژاد یا یک گروه دینی هستند برمبنای شیوهای که آموزههای ماهیت اقتصادی یهودیت به واسطه آن تفسیر میشوند، دارای مفاهیم و تضمّنات خاصی است. [1]
کتب عهد عتیق به طورقابل توجهی تاریخ یهودیان را در سرزمین اسرائیل ارائه میدهد. اگر چه گاهی به طورکلی به تورات به عنوان تمامی کتب عهد عقیق یا حتی تمامی نوشتههای مذهبی یهودیان اشاره میشود اصولاً این کتاب، پنج کتاب درسی است که الهام الهی در صحرای سینا بر موسی وحی کرده است. این کتابها هستهی اصلی قوانین یهود هستند که قوانین اقتصادی را نیز که انتظار میرود پیروان یهودیت در زندگی روزمرهی خود بهکار گیرند، در برمیگیرد.
یهودیت دینی نیست که در قانونها و آموزههای کتب عهد عقیق تحجر یافته باشد، بلکه دینی سرزنده و در حال رشد است که با شرایط در حال تغییری که یهودیان خود را همواره در آن یافتهاند، بهطور چشمگیری تطبیق پذیر بوده است. این موضوع موجب دیدگاه خاص آن به دنیا و از جمله جایگاهی متفاوت درمسائل اقتصادی شده است. در این شرایط، توجه به آثار اقتصاد پیشرفتهی اسرائیل نیز بسیار با موضوع مرتبط است.
همانگونه که وحی تورات به یک قوم ،یعنی فرزندان اسرائیل تعلق دارد و مبنای قوانین سرزمین اسرائیل را تشکیل میدهد، توجه به مضامین آن برای رفتارهای اقتصادی افراد و نیز تجارت یهودیان در سطح اقتصاد خرد و سیاست دولت در اسرائیل معطوف شده است. دامنهی این موضوع تا دولتهایی که دارای اقلیتهای یهودی معتبر هستند و یا مناطقی که یهودیان جایگاههای مهمی را در قدرت اقتصادی و در سطح جهانی دارند، پیش رفته است.
در اندیشه های اقتصادی دانشمندان یهود مسائلی مانند: خلقت، مالکیت و توزیع ثروت، قوانین مرتبط با رباخواری و مفاهیم بانکداری و سرمایهگذاری نزد آنها، بازارها ، تجارت و نقش دولت در قانونگذاری فعالیتهای اقتصادی، مورد توجه قرار میگیرد. هنگامی که این موضوعات مورد بررسی قرار میگیرند، تنها بر الهام الهی در تورات تأکید نمیگرددبلکه اینکه چگونه این مسئله توسط مکتب خاخامی در جهان یهودیت مورد تفسیر قرار میگیرد نیز مورد تأکید است.
یهودیان میبایست قوانین یهودی را همانگونه که در تورات وضع گردیده بود اجرا میکردند در حقیقت تورات از کتابهای سفر خروج ، سفر پیدایش[2] ، سفر لاویان ، سفر اعداد[3] و سفر تثنیه[4] تشکیل شده است. پس از تخریب معبد اورشلیم و سقوط نهایی سلطنت یهودیان، یهودیت بهطور فزایندهای به دین کتاب محور تبدیل شد که نزد یهودیان، در تبعید دراز مدت، خود منبع الهام بود.
البته این بهآن معنا نیست که چنانکه تفسیرهای خاخامی همیشه حائز اهمیت بودهاند، این دین دچار تحّجر شده بود، بلکه از جهات بسیاری اهمیت یافته است؛ زیرا خاخامها حیات معنوی مردم را در سرزمینهای تبعیدی[5] و تحت شکنجهها و رنجهای فراوان هدایت کردهاند. قانون یهود هلاخایی[6]، علیرغم آنکه از تورات گرفته شده است، نظاممند نیست؛ زیرا دیدگاههای متفاوتی نسبت به آن امکان پذیر است.
یک مسئله این است که تا چه اندازه باید به هر عقیده اهمیت داد؟ نظریههای خاخامهای مشهورتر و سرشناستر مهمتر از نظریههای خاخامهای گمنام تلقی شده و دیدگاههای اکثریت بیشتر از نقطه نظرهای دستههای اقلیت مورد تأئید بودند. حیات اقتصادی در طی قرون تغییر یافته است و هر کشور براساس شرایط مادی، مجموعهی متفاوتی از فرصتها را به نمایش میگذارد.
در واقع چنانکه دیگر سنن یهودی، از جمله تورات لسانی (شفاهی)[7] که در نهایت توسط ، یهودا هناسی[8] آن را با عنوان میشنا [9]( این واژه عربی و به معنای تکرار و تلقین است) به کتابت درآورد یا تلمود که تفسیری بابلی و اورشلیمی از میشنا [10]بود، کشف گردید؛ تورات نیز باید در روشنان این چالشها کشف گردد. [11]ممکن است تمامی این مسائل بسیار پیچیده بهنظر آیند و در واقع نیز چنین است؛ چرا که تلمود بابلیان یا آگادا [12]متشکل از شش هزار صفحه است که عملاً برای تمامی ابعاد زندگی، از جمله اقتصاد توضیحی ارائه داده است. [13]
ادامه ماهیت اقتصادی یهودیت
با وجوداین، این موضوع نشاندهنده آناست که منبع موثق آموزهها و قوانین مذهبی دین یهودیت تنها به تعصبات خشک دینی یا آزمودن ایمان نمیپردازد؛ زیرا در دین یهودیت ناسازگاریهای بسیار کوچکی وجود دارد، اما در تورات بیشتر به درست زندگی کردن؛ از جمله حصول اطمینان از مطابقت اعمال اقتصادی با قوانین دینی تأکید شده است. مطالعه قلمرو ضروری است؛ زیرا پیچیدگیهای حیات اقتصادی که رهنمودهایی برای هلاخا [14] ارائه میدهد، راهی است که باید در پیش گرفته شود. [15]
ده فرمان موسی در رأس تمامی قوانین یهود قرار دارد. سه حکم از این فرمانها توجه خاصی به مسائل اقتصادی دارند که عبارتند از: در روز سبت کار نکنید، دزدی نکنید و به اموال همسایگان خود طمع نکنید [16].
بخش عمدهایی از نوشتههای اقتصادی دربارهی یهودیت که در طی سی سال اخیر نوشته شدهاند، در آثار افرائیم کلیمان[17] ، ژاکب نئوسنر[18] رومن اهرستین[19][20] و میر تاماری را در بر میگیرند. کلیمان و اهرستین هر دو اقتصاددانانی آمریکایی با تاریخچه تفکر اقتصادی میباشند و تاماری اقتصادانی اسرائیلی است که در فضای یک مدرسهی بازرگانی فعالیت داشته است و نئوسنر نیز مورخ دینی امریکایی است. تمامی آنان علاقهمند به بررسی تورات مکتوب، یعنی اسفار پنجگانه و به ویژه کتاب لاویان هستند که در مورد مسائل اقتصادی مطالب بسیار زیادی برای گفتن دارند. با وجود این تأکید نویسندگان یهودی بیشتر بر تورات شفاهی است که به عنوان میشناه و قلمرو و همچنین تفاسیر بابلی و اورشلیم بر میشناه به کتابت درآمدهاند.
این مطالعه از نوشتجها و اندیشههای یهودی دربارهی نظریهها و سیاستهای اقتصادی است که نشاندهندهی گستردگی موضوعات و نیز ماهیت نفوذگر این تحلیل است. اثر نئوسنر درباب میشناه به ما کمک میکند که تعریف اقتصاد پیشرفته را از دیدگاهی کاملاً متفاوت و جامع دریابیم، تورات نقطهی شروع است لیکن برای مسائل اقتصادی از دیدگاه یهودیان، تورات شفاهی منبعی بسیار مهم است و این منبع در نوشتههای تلمودی که با میشناه آغاز میشود، به تائید رسیده است. میرتاماری برای ارتقای بخش عمدهای از آن به اقتصاد نوین کوشش به سزائی داشت و نئوسنر بهطور متقاعد کنندهای بحث میکرد که نقل قولهایی از محتوا به انجام رسانیده است.
کتاب بحث برانگیز سمبارت نیز دربارهی آنچه که وی نظام اقتصادی یهودی متفاوت تعریف میکند، نگرشهای خاصی به درک اقتصادی یهودیانی دارد که در دیاسپورا بودند؛ لیکن این کتاب عمدتاً از آموزههای اقتصادی تورات جدا است. همچنین به نظر میرسد اقتصاد اسرائیل امروزی که برحسب اصطلاحات و شرایط سیاسی خود یک دولت به شمار میرود، از جملهی این موارد است که اکنون نیز یک اقتصاد غربی و اساساً سکولار دارد. احزاب دینی علاقه نسبتاً کمی به سیاست اقتصادی در اسرائیل دارند و بیشتر به خلق یک جامعهی بسته و محدود برای هم کیشان خویش تمایل نشان میدهند.
با وجود این خردگرایی خاصی در موضع آنها دربارهی اقتصاد میشناه وجود دارد که برخی از اسرائیلیان سکولاریست و کسانی که در جهان غیریهودی هستند تصور اشتباهی از آن دارند. با وجود این ، بسیار جالب توجه است که جهان خارجی آنها چیزی است که نویسندگان یهودی امروزی میتوانند در مباحثهی با موضوع عدالت اجتماعی در آن سهیم باشند. مطالب ذکر شده نشان میدهد که در یهودیت دامنهی وسیعتری برای مباحثه و گفتگوهای درون – دینی برای مسائل اقتصادی وجود دارد.
(پاورقی ماهیت اقتصادی یهودیت )
[1] ., Neusner ,Jacob, Judaism and its Social Metaphors:Israel in the History of jewish thought, pp.8-18
[2] . Genessis
[3] . Numbers
[4] . Deuteronomy
[5] . diaspora
[6] .Halakhah
[7] . oral Torah
[8] . yahuda ha-nisi
[9] . Mishnah
[10] . Mishnah
[11] .Isidore, Epstein, Judaism, pp.121-31.
[12] . Haggadah
[13] . , Kung, Hanks ,Judaism, p37.
[14] . Halakhah
[15] . Iannaccone, Laurence R. ,”Progress in the economics of religion”, vol. 150, no. 4, pp. 737-744.
[16] . Exodus , 20: 8-11 , 15, 17
[17]. Ephrain klemian
[18] . jacob Neusner
[19] . Roman ohrenstoin
[20] . Meir Tamari
ماهیت اقتصادی یهودیت
جهت مشاهده نمونه های دیگر از فصل دوم فقه و حقوق کلیک کنید.
نمونه ای از منابع ماهیت اقتصادی یهودیت
- دادگر،یدالله، «ادبیات دوران معاصر اقتصاد اسلامی »، فصلنامه پژوهش،شماره چهارم،1379.
- دادگر،یدالله، «نگرشی بر اقتصاد اسلامی ، معرفت ها ، ارزش ها و روشها »،تهران:پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،1378.
- دادگر،یدالله، «نگاهی مقایسه ای به نظام اقتصادی صدر اسلام»،تهران:پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،1380.
- دادگر، یدالله ،«تحلیلی بر علمی نبودن اقتصاد اسلامی از نظر آیت الله صدر»،تهران:پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس،1378.
- دادگر،یدالله و نجفی ، سید محمّد باقر، مبانی فقهی پیشرفته اقتصاد اسلامی ، کرمانشاه: دانشگاه رازی،1380.
- درخشان ، مسعود، «ملاحظاتی در مفاهیم و نقش مالیات در اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف»،پژوهش ها و سیاستهای اقتصادی ، شماره 1و2،1374.
- دورانت،ویل،تاریخ تمدن،ترجمه ابئالقاسم طاهری،انتشارات اقبال،ج1377،13.
- رضایی، مجید ،عرضه نیروی كار بر مبنای اصول حاكم بر بازار كار اسلامی،»، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،1370.
- زرقا، محمّد انس، «اسلامی کردن علم اقتصاد،مفهوم و روش»، ترجمه منصور زراء نژاد،فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی،شماره های 13و1383،14.
- ژید ،شارل و ریست، شارل؛تاریخ عقاید اقتصادی؛ترجمه کریم سنجانی؛2جلد،تهران:انتشارات دانشگاه تهران،1370.
- ساول،جرج،عقاید بزرگترین علمای اقتصاد، ترجمه حسین پیرنیا ،تهران: انتشارات کتابفروشی ابن سینا، 1333.
- شریعتی، علی ،مجموعه آثار (26) ،تهران: نشر، آزمون، چاپ چهاردهم،.1386
- …
- …
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.