ارتباطات بین سازمانی – ادبیات و مبانی نظری

ارتباطات بین سازمانی

در این مقاله قصد داریم تمامی مصادیق ارتباطات بین سازمانی را خدمت شما عزیزان در 87 صفحه ارائه دهیم . دقت داشته باشید که این نوشته تماما همراه با منابع لاتین و فارسی بوده است. امید است که شما عزیزان را در راستای ارتقای علمی کمک رسانده باشیم .

ادبیات موضوع پژوهش

2-1- مقدمه

2-2- ارتباطات بین سازمانی

2-2-1- پارادایم­های نظری تبیین­کننده ارتباطات بین سازمانی

2-2-2- اشکال ارتباطات بین سازمانی

2-2-3- عوامل مؤثر بر روابط بین سازمانی

2-2-4- ابعاد ارتباطات بین سازمانی

2-2-5- تعاریف ارتباطات بین سازمانی

2-3- فناوری اطلاعات و ارتباطات

2-3-1- عوامل مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات

2-3-2- کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات درسازمان

2-3-3- نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایندهای سازمان

2-3-4- فناوری اطلاعات و ارتباطات در محیط کار

2-3-5- انتخاب فناوری اطلاعات و ارتباطات

2-3-6- اهمیت و مزایای فناوری اطلاعات و ارتباطات

2-3-7- عوامل موفقیت و شکست کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمانهای دولتی ایران

2-4- فناوری اطلاعات و ارتباطات  و ارتباطات بین سازمانی

2-5- پیشینه تجربی

2-5-1- پیشینه تجربی داخلی

2-5-2- پیشینه تجربی خارجی

منابع

ارتباطات بین سازمانی

طرح گسترده موضوعاتي مثل شبكه­سازي، همكاري، هماهنگي و مشاركت، در حوزه آكادميك و عملياتي، نشان دهنده نگاه برون­گراي سازمان­ها براي پاسخ مناسب به تغييرات و چالش­هاي محيط است كه با مصاديقي مثل پيمان­هاي راهبردي و مشاركت­هاي پروژه­اي عينيت مي­يابند. سازمان­ها مشاركت مي­كنند تا بر تغييرات محيط فائق آيند و بتوانند منابع لازم را تامين كنند. اين پيوندهاي سازماني مي­توانند تغييرات را پشتيباني كنند و شانس بقاي سازمان را بالا ببرند.

در حوزه­هاي مختلف علمي مثل اقتصاد، استراتژي،‌ و تحقيقات سازمان و مديريت، روابط بين سازماني در حال تبديل به يك سرفصل مهم تحقيقاتي هستند. قديمي­ترين پارادايم حاكم بر مطالعات بين سازماني پارادايم اقتصادي بوده است. در اين نوع نگاه، افراد و سازما­ن­ها صرفا جوياي منفعت خود بوده و براي به حداكثر رساندن آن تلاش مي­كنند. اين رويكرد در اكثر مباحث بهينه­سازي،‌ نظريه­ ها و تئوري­ه ايي مثل هزينه مبادلات اقتصادي^[1] ديده مي­شود.

با توجه به زمينه­ هاي اجتماعي، محققين ديگري اقدام به طرح مباحث شناختي و اجتماعي در روابط بین سازماني نموده­اند. عدم كارايي نگاه صرفا اقتصادي و مكانيكي به مسائل انساني و سازماني باعث شده است كه امروزه مسائل سازماني با تلفيق رويكردهاي اقتصادي و اجتماعي بررسي شوند. در رويكردهاي اقتصادي- اجتماعي صرف توجه از رقابت خارج شده و مساله مشاركت و همكاري مطرح مي­شود كه نمود آن در انواع روابط بين سازماني مشاهده مي­شود (تیموری و همکاران، 1390: 62).

چگونگی شکل­گیری ارتباطات بین سازمانی در مبانی نظری حوزه­های مختلف علوم بیان گردیده است و این امر دلالت بر ماهیت چندبعدی موضوع دارد. بنابراین در این زمینه شش پارادایم تئوریک اصلی که تبیین کننده نحوه شکل­گیری ارتباطات بین سازمانی هستند، مطرح است که عبارتند از: تئوری هزینه­های اقتصادی مبادله، تئوری وابستگی منابع، تئوری اتحاد استراتژیک، تئوری ذینفعان، تئوری یادگیری و تئوری نهادینه شدن. هر یک از این تئوری­ها از منظری خاص شکل­گیری و ضرورت ارتباطات بین سازمانی را بیان می­کنند. هر یک از شش پارادایم فوق چشم­اندازی منحصر به فرد را در شکل­گیری ارتباطات بین سازمانی ارائه می‌دهند (بروسی وجفری ،2000 :390). در جدول 2-1 خلاصه­ای از هریک به همراه منطق ارتباطات بین سازمانی ناشی از آنها ذکر شده است:….

پارادایم­های نظری تبیین­کننده ارتباطات بین سازمانی

• هزینه­ های اقتصادی مبادله

هزینه­های اقتصادی مبادله در ادبیات موضوع، توجه بسیار زیادی را به خود جلب نموده است. به طور خلاصه محور تأکید و توجه این تئوری عبارت است از چگونگی سازماندهی فعالیت­های بین سازمان­ها به گونه‌ای که مجموع هزینه­های تولید و مبادله حداقل گردد. امروزه تولید یک کالا یا خدمت دربرگیرنده اجزای بسیار زیادی است. چنانچه فرض شود تهیه کلیه اجزای مزبور توسط سازمان تولیدکننده کالا یا خدمت، امکان پذیر باشد، آنگاه تصمیم به انجام آن هزینه­های زیادی را در پی خواهد داشت.

به ویژه زمانی که محصول پیچیده و تهیه اجزای آن تخصص و مهارت­های زیادی را طلب نماید. هزینه­های تولید سازمان متنوع و تابعی از عواملی همچون مقیاس تولید، تأثیرات ناشی از یادگیری یا تجربه، مکان تولید و حقوق مالکیت تجارت همچون حق ثبت اختراعات می­باشد (کوگوت،1988: 310).

این امر در خصوص ارائه کالا یا خدمات به بازار و تحویل به مصرف کننده نهایی، نیز صادق است. در بسیاری از موارد تولید کالا یا خدمت و مصرف کننده نهایی آن در دو مکان جغرافیایی دور از یکدیگر قرار دارند که این موضوع مستلزم عبور محصول از کانال­های متعدد و پیچیده عرضه می­باشد. مدیریت کامل عرضه نیز چنانچه از طرف سازمان مربوط قابل انجام باشد، هزینه­های قابل توجهی را به دنبال خواهد داشت. هزینه­های مبادله نیز متنوع و شامل هزینه­های مربوط به تنظیم، مدیریت و نظارت بر تعاملات بین بازارها می­باشد. در نتیجه به استناد دیدگاه تئوری هزینه های اقتصادی مبادله، جهت ایجاد کارایی و کاهش هزینه­ها سازمان­ها ناگزیر از ایجاد یکسری ارتباطات با یکدیگر هستند.

 اشکال ارتباطات بین سازمانی

در عمل، ارتباطات بین سازمانی به صورت­های مختلف ظاهر می­گردند که از آنها به عنوان اشکال ارتباطات بین سازمانی نام برده می­شود. چنانچه سازمان­ها ارتباطات بین سازمانی را در راستای انجام فعالیت­های اصلی خود شکل دهند، آنگاه میزان سرمایه­گذاری (اعم از نیروی انسانی و غیر انسانی) و مشارکت آنها زیاد خواهد بود و می­توانند به هویتی جدید با مالکیت مشترک تبدیل گردد. لذا در این نوع ارتباطات بین سازمانی، شدت پیوند میان اعضا زیاد است و معمولاً در قالب سرمایه­گذاری مشترک[1]، شبکه[2] و کنسرسیوم[3] ظاهر می­شود.

از سوی دیگر، در برخی موقعیت­ها، ارتباطات بین سازمانی جهت انجام فعالیت­هایی که در حاشیه فعالیت­های اصلی سازمان­ها قرار می­گیرد ایجاد می­شود. در این وضعیت، میزان سرمایه­گذاری و مشارکت در مقایسه با حالت قبل کمتر است و به ندرت هویتی جدید یا مالکیت مشترک شکل می­گیرد. از این رو در این نوع ارتباطات بین سازمانی، شدت پیوند میان اعضا ضعیف است و ارتباطات بین سازمانی در قالب اتحاد[4]، اتحادیه تجاری[5] و هیأت مدیره مشترک[6] ظاهر می­شود (می یر،1995: 143). در جدول زیر شرح مختصری از هر یک از این موارد ارائه شده است.

اشکال ارتباطات بین سازمانی ارائه شده به هیچ وجه کامل نیست، بلکه متداول­ترین آنها را در برمی­گیرد. هر کدام از اشکال فوق دارای مزایا و معایب خاص خود است. از این رو، انتخاب شکل مناسب در دستیابی به مزایای مورد انتظار و یا اجتناب از معایب، بسیار مهم است که این امر تحلیل ارتباطات بین سازمانی را ضروری می­سازد.

[1] Joint Venture

[2] Network

[3] Consortia

[4] Alliance

[5] Trade association

[6] Interlocking Directorate

عوامل مؤثر بر روابط بین سازمانی

با توجه به بررسی­های انجام شده از سال1990، عوامل زیر به سازمان­ها جهت به کارگیری روابط بین سازمانی انگیزه می­دهند:

جبر محیطی: دستورات از مقام­های بالاتر می­تواند نیروی محرکه­ای برای روابط بین سازمانی باشد که در غیر این صورت به طور داوطلبانه رخ نمی­دادند. مطالعات بررسی شده نشان می­دهد که در مقام مقایسه روابط داوطلبانه و روابط اجباری، رابطه داوطلبانه بین سازمان­ها کمتر رخ می­دهد.

عدم تقارن قدرت: از روابط بین سازمانی جهت واکنش به قدرت یا کنترل روی سازمان­ها یا منابع آنها نیز استفاده شود. قدرت بین سازمانی تابعی از اندازه سازمان، میزان کنترل روی تغییرات قوانین حاکم، توانایی برای انتخاب استراتژی (عدم انجام کار) و کارایی استراتژی اجبار است. کمیابی منابع نیز می­تواند انگیزه­ای برای همکاری بین سازمانی باشد. در این موارد حداقلی از صلاحدید و آزادی عمل در تصمیم­گیری برای سازمان­ها مفروض است.

اشتراک منافع دو جانبه: منظور از این عامل دنبال کردن اهدافی با سود دو جانبه است. شرکای بالقوه برای تعامل، امیدوارند که سودهای مدل پیوندی به دور از آسیب­ها، مخصوصا از دست دادن آزادی عمل در تصمیم گیری و میزان هزینه­های مدیریت پیوند باشد.

کارایی: عوامل کارایی بیشتر داخلی هستند تا خارجی. در این حالت سازمان برای افزایش نسبت ورودی به خروجی در داخل خود به فعالیت وا داشته می­شود. برخی مشوق­ها برای ارتقاء کارایی روابط بین سازمانی انتظارات سازمان از افزایش در بازگشت سرمایه­ها یا کاهش در هزینه­های واحد، تلفات، زمان توقف (مدت زمانی که شرکت به دلیل وجود مشکلات کار نمی­کند) یا هزینه هر ارباب رجوع باشند.

حفظ ثبات: حفظ ثبات یک واکنش سازشی به عدم اطمینان محیطی است که ناشی از کمبود منابع و یا نبود دانش کامل در مورد نوسانات محیطی، دسترس پذیری شرکای معامله است. روابط بین سازمانی به عنوان استراتژی­هایی برای کنار آمدن، ممانعت کردن، پیش بینی کردن و یا تحلیل کردن عدم اطمینان به دسترسی مرتب و قابل اطمینان به جریان منابع به خدمت گرفته می­شوند.

مشروعیت: تئوری سازمانی پیشنهاد می­کند که محیط­­های سازمانی رسمی به سازمان­ها برای توجیه فعالیت­ها یا خروجی­هایشان فشار بیاورند. این فشارها سازمان­ها را تحریک می­کند تا مشروعیت­شان را برای آشکار شدن موافقت با قواعد متداول، قوانین، اعتقادات یا انتظارات از اجزاء خارجی افزایش دهند. به کارگیری روابط بین سازمانی به هدف افزایش مشروعیت می­تواند ناشی از انگیزه­های سازمان برای اثبات یا ارتقاء منزلت، اعتبار، تصویری مناسب یا تناسب با قواعد متداول در محیط­های رسمی باشد (الیور،1990: 241).

 تعاریف ارتباطات بین سازمانی

از واژه همكاری و همكاری بین سازمانی تعاریف و تعابیر مختلف و متفاوتی شده است که همگی آنها بر همكاری و همراهی دو یا چند سازمان در تدوین برنامه­ها و یا سازماندهی آنها به منظور دسترسی به اهداف و مقاصد مشترك فیمابین تأکید کرده اند. ذیلاً به چند مورد آنها بصورت بسیار مختصر اشاره می­شود.

همكاری فرآیندی است که از طریق آن افراد جوانب مختلف مسأله را می­بینند و می­توانند به صورتی سازنده و خلاق نسبت به حل آن در قالب یك موضوع کلی و نه تك بعدی و جزءنگرانه اقدام کنند (گرای،1989: 5). منافع متقابل، وابستگی دوطرفه، تعامل، اقدام هماهنگ و مشترك، همگی ازخصوصیات همكاری هستند. در شرایط ایده­آل و آرمانی، همكاری شامل وجود چشم انداز مشترك، ساختار مرتبط، مشارکت درکار، تأمین منابع، پاداش­ها و غیره است. در یك همكاری بین سازمانی، گروهی از سازمان­های مستقل وجود دارند که ضمن حفظ استقلال خود، نسبت به انجام کاری مشترك با هم متعهد شده، و در راستای دسترسی به هدف یا اهدافی مشترك با هم فعالیت می­کنند (ابرامسون و روزنتال[1]،1995: 1479).

تلاش­های همكاری بین سازمانی، صرفنظر از اینكه نام کنسرسیوم، ائتلاف، اتحادیه، شبكه، فدراسیون و غیره داشته باشند، همگی دارای ساختاری تعاملی بوده که بر همكاری و مشارکت بین سازمان­ها در جهت دستیابی به هدف یا اهداف مشترك توجه دارند (بیلی و کنی،1995: 22).

مشارکت و هماهنگی دو نوع رابطه را می­رسانند بدین شكل که شرکاء منابعشان را روی هم می­ریزند تا هم از منافع متقابل و مشترك استفاده کنند و هم به اهداف اشتراکی خود نائل شوند (رابین، 1992: 3).

همكاری­های بین سازمانی، به معنی استفاده از منابع و ساختار­های اداری بیش از یك سازمان تعریف شده است (بوریس و جمیسون،1989: 234).

1 Abramson and  Rosenthal

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های مدیریت کلیک کنید.

نمونه ای از منابع جهت مطالعه بیشتر

 منابع فارسي

• احمدی، علی؛ شمس عراقی، علیرضا (1382). فناوری اطلاعات و کاربردهای آن، چاپ اول، نشرتولید دانش، تهران، ص8
• احمدی، مصطفی (1381). بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی بر سهم بازار و دسترسی به منابع و      زمان انجام کارها. “پایان نامه کارشناسی ارشد”، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، ص57
• اوتارخانی، علی (1380). تأثیر فناوری اطلاعات و سیستم­های اطلاعاتی بر ارتباطات سازمانی، فصلنامه مدیریت، سال اول، شماره1، صص122-113
• ایوار، مجید؛ یاری ناصریه، محمد؛ عزیزی، صدیقه (1391). بررسی رابطه بین ارتباطات سازمانی و مدیریت بحران در سازمان­های دولتی،کنفرانس ملی حسابداری، مدیریت مالی و سرمایه­گذاری دانشگاه جامع علمی- کاربردی استان گلستان، صص20-1
• الوانی، سیدمهدی؛ دانایی فرد، حسن (1380).” گفتارهایی در فلسفه تئوریهای سازمان دولتی”، انتشارات صفار،ص291
• آذر، عادل؛ زارعی، بهروز و زارعی عظیم  (1384). ارائه یک روش برای شبیه سازی ارتباطات بین سازمانی دستگاه های دولت.”دوماهنامه علمی-پژوهشی دانشور رفتار“، سال دوازدهم، شماره11، صص36-19.
• آذر،عادل؛ زارعی،عظیم؛الهی،شعبان و رعنایی حبیب الله  (1386). طراحی مدلی مبتنی برشبیه سازی جهت بررسی و تحلیل ارتباطات بین سازمانی.” فصلنامه مدرس علوم انسانی“، تهران، شماره55، صص58-31.
• آقاجانی، حسنعلی (1381). ارزیابی مسیر ترانزیتی زمینی ایران برای کالاهای کشورهای آسیای میانه با استفاده از فنون ریاضی و طراحی مدلی جهت افزایش کارایی آن، رساله دکتری، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، صص63-34.
• …
• …

نمونه ای از منابع انگلیسی

• Abramson, J.,and  Rosenthal, B.  (1995). Interdisciplinary and interorganizational collaboration. Encyclopedia of social work, 2, 1479-1489.
• Accascina, G., and Victor, G.  (2003). Information and Communication Technology as a Development Tool . Academy of Management Review,12,1-20.
• Armstrong,  R.  (1982). Using agency coalitions to integrate services for children. Social Work in Education, 4, 59-68.
• Ayed Mouelhi, R. (2009). Impact of the adoption of information and communication Technologies on Firm efficiency in The Tunisian manufacturing sector. Economic modeling, 26 ,961-967
• Bailey, D., and  Koney, K. (1995). Community based consortia: One model for creation and development. Journal of community practice, 2, 21-42.
• Bakos,j.,and Brynjolfsson, E.  (1993). information technology: incentives and the optimal number of suppliers. journal of management information systems, 10, 1-12
• Barney, J. (1991). Firm resources and sustained competitive advantage. Journal of Management, 171, 99-120.
• Beyerlein, M., Freedman, S., McGee, C and Moran, L. (2003). The Ten Principles of Collaborative Organization. Journal of organizational excellence,22,51-63.
• Borys, B.,and  Jemison, D.  (1989). Hybrid Arrangements as Strategic Alliances: Theoretical Issues in Organizational Combinations. Academy of Management Review, 14, 234-249.
• Boyett, J.  (1995), Beyond Workplace 2000: Essential Strategies for the new American corporation. New York: Dutton.14-86
• Bruce, R., and Jeffery, S. ( 2000).Walking a tightrope: Creating value through inter organizational relationships. Journal of management, 26, 367-403.
• Chanopas, A,. Krairit, D,. and Khang, D. (2006). Managing information technology infrastructure: a new flexibility framework. Management Research New, 29, 326-651.
• Chia‐Ling , L., Ghauri, N., Pervez., R., Rudolf, S.  (2010). Understanding the impact of relational capital and organizational learning on alliance outcomes. Journal of World Business, 45, 237–249
• …
• …