بررسی رابطه بین پراکندگی جغرافیایی بیماری ام اس و عناصر اقلیمی در استان گیلان

 بیماری ام اس و عناصر اقلیمی در استان گیلان

بررسی رابطه بین پراکندگی جغرافیایی بیماری ام اس و عناصر اقلیمی در استان گیلان

بیماری ام اس

چکیده ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 1

مقدمه بیماری ام اس ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2

فصل اول – کلیات تحقيق

1-1. بيان مسئله………………………………………………………………………………………………………………………. 4

1-2. پرسش اصلي تحقيق(مسائله تحقيق)………………………………………………………………………………. 5

1-3. اهداف تحقيق…………………………………………………………………………………………………………………. 5

1-4. فرضيه…………………………………………………………………………………………………………………………….. 5

1-5. هدف كاربردي ………………………………………………………………………………………………………………. 5

1-6. جنبه نوآوري…………………………………………………………………………………………………………………… 5

1-7. نوع روش تحقيق……………………………………………………………………………………………………………. 6

1-7-1. روش گردآوري اطلاعات…………………………………………………………………………………………… 6

1-7-2. ابزار گردآوري اطلاعات…………………………………………………………………………………………….. 6

1-7-3. روش تجزيه و تحليل اطلاعات………………………………………………………………………………….. 6

1-8. محدودیت ها و موانع تحقیق………………………………………………………………………………………….. 6

1-9. روش انجام تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 7

فصل دوم – ادبیات تحقیق

2-1. تعریف MS …………………………………………………………………………………………………………………. 9

2-2. رابطه عرض جغرافیایی با بیماری MS………………………………………………………………………….. 9

2-3. عناصر و عاملهای اقلیمی ………………………………………………………………………………………………. 9

2-4. تابش آفتاب……………………………………………………………………………………………………………………. 10

2-4-1. تابش خورشیدی –آفتاب…………………………………………………………………………………………… 10

2-4-2. عوامل موثر در تابش خورشیدی ………………………………………………………………………………. 10

2-4-3. مقدار انرژی تابش خورشیدی…………………………………………………………………………………….. 10

2-4-4. فاصله خورشید تا زمین……………………………………………………………………………………………… 11

2-4-5. ارتفاع خورشید…………………………………………………………………………………………………………… 11

2-5. عوامل موثر در دما………………………………………………………………………………………………………….. 11

2-6. دمای هوا………………………………………………………………………………………………………………………… 11

2-7. رطوبت…………………………………………………………………………………………………………………………… 12

2-7-1. رطوبت هوا………………………………………………………………………………………………………………… 12

2-8. سوابق تحقيق………………………………………………………………………………………………………………….. 12

2-8-1. سوابق تحقیق در ایران……………………………………………………………………………………………….. 13

2-8-2. سوابق تحقیق در جهان………………………………………………………………………………………………. 15

2-8-3. پیشینه تحقیق در محدوده مطالعاتی……………………………………………………………………………. 17

فصل سوم – روش اجرای تحقیق

3-1. موقعیت جغرافیایی استان گیلان……………………………………………………………………………………… 19

3-2. داده های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………… 21

3-3. روش اجرای تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 21

3-4. نحوه انجام کار……………………………………………………………………………………………………………….. 22

3-4-1. مرحله اول………………………………………………………………………………………………………………….. 22

3-4-2. مرحله دوم…………………………………………………………………………………………………………………. 23

3-4-3. مرحله سوم………………………………………………………………………………………………………………… 23

فصل چهارم – تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های تحقیق

4-1. انواع MS ……………………………………………………………………………………………………………………… 25

4-2-1. عوامل ژنتیکی…………………………………………………………………………………………………………….. 25

4-2-2. عوامل محیطی……………………………………………………………………………………………………………. 25

4-3. چه کسانی به MS مبتلا می شوند………………………………………………………………………………….. 26

4-4. علائم MS…………………………………………………………………………………………………………………….. 26

-5. برخی از علائم مشترک……………………………………………………………………………………………………… 27

4-6. نور خورشید و ویتامینD……………………………………………………………………………………………….. 27

4-7. معرض نور خورشید در دوران کودکی……………………………………………………………………………. 27

4-8. رابطه کشاورزان با شیوع بیماری MS……………………………………………………………………………. 28

4-9. بررسی انواع بیماری ها در سطح استان…………………………………………………………………………… 28

4-10. بررسی اقلیمی………………………………………………………………………………………………………………. 29

4-11. تحلیل داده های تحقیق………………………………………………………………………………………………… 34

4-11-1. جنسیت……………………………………………………………………………………………………………………. 34

4-11-2. محل تولد………………………………………………………………………………………………………………… 34

4-11-3. محل زندگی…………………………………………………………………………………………………………….. 35

4-11-5. تاهل………………………………………………………………………………………………………………………… 36

4-11-6. سن………………………………………………………………………………………………………………………….. 36

4-11-7. سطح سواد……………………………………………………………………………………………………………….. 37

4-11-8. رشته تحصیلی………………………………………………………………………………………………………….. 38

4-11-9. وضعیت اشتغال……………………………………………………………………………………………………….. 38

4-11-10. مدت زمان دوره بیماری………………………………………………………………………………………… 39

4-11-11. تاثیر بیماری ام اس بر روی زندگی شخص……………………………………………………………………… 40

4-11-12. ارتباط بیماری با فصل بهار……………………………………………………………………………………. 40

4-11-13. ارتباط بیماری با فصل تابستان………………………………………………………………………………. 43

4-11-14. ارتباط بیماری با فصل پاییز…………………………………………………………………………………… 45

شکل شماره 4-4. پهنه بندی ارتباط بیماران با فصل پاییز……………………………………………………….. 46

4-11-15. ارتباط بیماری با فصل زمستان……………………………………………………………………………….. 47

4-11-16. ارتباط بیماری با گرما…………………………………………………………………………………………….. 49

4-11-17. ارتباط بیماری با سرما……………………………………………………………………………………………. 51

4-11-18. ارتباط بیماری با رطوبت هوا…………………………………………………………………………………. 53

4-11-19. ارتباط بیماری با باد……………………………………………………………………………………………….. 55

4-11-20. ارتباط بیماری با تابش نور خورشید………………………………………………………………………. 57

4-12. بررسی بیماران MS بر اساس جنسیت زن…………………………………………………………………… 59

4-13. بررسی بیماران MS بر اساس جنسیت مرد…………………………………………………………………… 61

4-14. پهنه بندی جمعیت بیماران در سطح استان…………………………………………………………………… 63

4-15. ضریب همبستگی عناصر اقلیمی با بیماری…………………………………………………………………… 65

فصل پنجم – بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1. بحث………………………………………………………………………………………………………………………………. 69

5-2. نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………….. 70

شکل 5-1. همپوشانی عناصر اقلیمی استان گیلان……………………………………………………………………. 71

5-2-1. تفسیر نقشه………………………………………………………………………………………………………………… 72

5-3. آزمون فرضیات………………………………………………………………………………………………………………. 72

5-4. پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………. 72

منابع و ماخذ……………………………………………………………………………………………………………………………. 73

پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 75

بیماری ام اس

چکیده بیماری ام اس

يكي­از بيماري­هاي قرن حاضر كه متاسفانه، جوانان خصوصاً دختران و زنان جوان به آن مبتلا مي­شوند بیماری ام اس مي­باشد كه هنوز از نظر پزشكان متخصص دنيا علت آن مشخص نيست و متاسفانه نظريات گوناگوني را عنوان مي­كنند كه پايه و اساس علمي درستي ندارد.

اين بيماري را اتوايميون يا ويروسي مي­نامند و دليل قانع كننده­اي هم براي آن ندارند و جالب­تر اينكه ويروسي بودن اين بيماري را يكي از دلائل مي­دانند در حاليكه هنوز براي خودشان هم اثبات نشده است ولي اينترفرون درماني را شروع مي­كنند و هزينه گزافي را به بيمار درمانده تحميل مي­كنند.

هدف از تحقیق حاضر شناخت ارتباط بین عناصر اقلیمی دما، تابش و رطوبت  با بیماری MS در سطح شهرستان­های استان گیلان است. داده­هاي تحقیق بر اساس پرسشنامه تنظیم شده، اطلاعات حاصل از مراکز درمانی مربوطه و ایستگاههای هواشناسی استان بدست آمده است. روش تحلیل داده­ها به صورت توصیفی و با استفاده از نرم افزار SPSS و جهت تهیه نقشه­ پراکندگی بیماری­ها و عناصر اقلیمی از  نرم افزار  GIS کمک گرفته شده است.

نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که در منطقه مورد مطالعه بیماری در هر نقطه پراکنده شده و نتیجه آمار نشان دهنده این بوده که بیماری در زنان بیشترین گسترش را داشته و بر اساس نقشه های پهنه بندی عناصر اقلیمی و همپوشانی عناصر نقش عنصر اقلیمی نور خورشید نسبت به عناصر دیگر نقش مهمتری داشته و اگر از دوران کودکی از تابش نور خورشیدی به درستی استفاده گردد در دوران بزرگسالی فرد کمتر دچار بیماری MS قرار می گیرد.

واژگان کلیدی: بیماری، عناصر اقلیمی، پراکندگی بیماری، استان گیلان، بیماری ام اس

مقدمه بیماری ام اس

زندگی افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس همواره چالش برانگیز بوده است. ام اس شایع‎ترین ناتوانی عصبی- حسی پیشرونده در بالغین جوان است که با میلین زدایی سیستم عصبی مرکزي مشخص می شود.

این بیماري مزمن و خود ایمنی با انواعی از علائم و نشانه ها و دوره هاي غیر قابل پیش بینی نظیر اختلال در هماهنگی و تعادل بدن، گرفتگی عضلات، خستگی و. . . مشخص می شود. در حال حاضر بیش از 5/2 میلیون نفر در سراسر جهان و بیش از 500 هزار نفر در امریکا به بیماري ام اس مبتلا هستند. در ایران طبق گزارش انجمن ام اس ایران در سال 89 نزدیک به 50 هزار بیمار مبتلا به ام اس وجود دارد. این بیماري زنان را 3-2 برابر بیشتر از مردان درگیر نموده و سن شایع بروز آن 30-20 سالگی است. بنابراین به نظر می رسد که زنان سنین باروري آسیب پذیرترین افراد در برابر این بیماري باشند.

بیماران مبتلا به بیماری ام اس از کیفیت زندگی پایین تري نسبت به افراد سالم برخوردارند (Tepavcevic,2008)

آگاهی از انتشار جغرافیایی بیماریها برای برنامه ریزیهای بهداشتی هر کشور لازم است تا مسئولین از موقعیت  هر بیماری  در کل جهان و مناطق مختلف کشور با خبر گردند و تدابیر بهداشتی لازم برای ساکنین مناطق را در سیاستگذاری های بهداشتی خود بگنجانند.

جغرافیای پزشکی که به آن جغرافیای سلامت نیز اطلاق می شود، پهنه ای  جدید و مهم از تحقیقات سلامت است  که پیوندی بین جغرافیا و جنبه های جغرافیایی سلامت می باشد. جغرافیایی پزشکی سلامت، اثرات محل و آب و هوا را بر روی سلامتی انسان ها مطالعه می کند و هدف آن درک عوامل و متغیرهایی است که بر سلامت جمعیت و افراد تاثیر گذار می باشد.

از آن جا که انسان همواره در تماس  مستقیم با محیط آب و هوایی است و این امر سبب می شود که شیوه واکنش  او در محیط  جوی از لحاظ ارگانیسم مورد توجه قرار گیرد. از طرف دیگر  روند روبه رشد تغییرات آب و هوایی و بالا رفتن دمای زمین، ممکن است  باعث شود برخی بیماریها را در نواحی جغرافیایی  تحت اثرشان، تغییر دهد. در واقع شرایط اقلیمی و موانع طبیعی نظیر اقیانوسها، از یک  طرف و وابستگی  بعضی از عوامل  عفونت زا به ناقلین  و مخازن  خاص،  از طرف دیگر  باعث محدود شدن بعضی  از بیماریها به مناطق خاصی  از کره زمین گردیده است.

 تعریف بیماری ام اس

بیماری ام اس مختص اعصاب مركزي بوده ( مغز و نخاع ) و ايجاد لكه هاي سفيد يا پلاكهاي متعددي در مغز مي كند.

 رابطه عرض جغرافیایی با بیماری ام اس

عوامل جغرافیایی – بروز و شیوع ام اس از لحاظ جغرافیایی متفاوت است. مناطقی با فراوانی  بالا در جهان (با شیوع 60 نفر در هر 100000 نفر یا بیشتر) شامل تمام اروپا (از جمله روسیه)، جنوب کانادا، ایالات متحده شمالی، زلاند نو و جنوب شرقی استرالیا می باشد. در بسیاری از این مناطق شیوع بیش از 100نفر در هر 100000 نفر است ; بالاترین میزان گزارش شده 300 نفر در هر 100000 در جزایر Orkney است.

در ایالات متحده آمریکا، شیوع 100 نفر در هر 100000 نفر (0. 1 درصد) برای تعداد 250000 فرد مبتلا به ام اس است. این ناسازگاری جغرافیایی ممکن است تا حدی بر اساس اختلافات نژادی، جمعیتهای  سفید پوست توضیح داده شود، به ویژه افرادی ازاروپای شمالی به نظر می رسند که مستعدترین افراد هستند و افرادی با اصلیت آسیایی، آفریقایی، ویا هندی آمریکایی کمترین خطررا دارند و بقیه افراد متوسط هستند.

همچنین یک باور گسترده از رابطه میان عرض جغرافیایی و ام اس، با خطر افزایش ابتلا به ام اس از جنوب به شمال وجود دارد. برای مثال در یک تحلیل از مطالعه سلامت پرستاران نسبت سرعت تنظیم شده  برای ایالات متحده شمالی3. 5  و برای ردیف وسط نسبت به ردیف های جنوبی 2. 7 بود (اسلامی، 1374، ص2).

تصورمی شود افراد مهاجرازمنطقه  با خطر بالا به منطقه با کم خطر پس از سن بلوغ خطر سابق خود را با خودشان دارند، در حالی که کسانی که در دوران کودکی مهاجرت کرده اند به نظر می رسد که خطری مرتبط با منطقه جدیدی دارند که به آن مهاجرت کرده اند.

با این حال، انجمن جهانی بین عرض جغرافیایی و خطر ابتلا به بیماری ام اس بر اساس یافته هایی از یک بررسی سیستماتیک و متا آنالیز مطالعات اپیدمیولوژیکی ام اس با چالش هایی مواجه می باشد.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید بیشتر  بین سنین 15-6 ( به طور متوسط ​​ 2 تا 3 ساعت یا بیشتر در روز در تابستان در آخر هفته ها یا تعطیلات) با کاهش خطر ام اس مرتبط است.

 عناصر و عامل های اقلیمی

در بررسی و مطالعه دانسته های اقلیمی باید بین عنصر و عامل اقلیمی تفاوت قایل شویم. دما، رطوبت، فشار و تابش خورشید، هر کدام یک عنصر اقلیمی تلقی می شود. تلفیق و آمیزه ای از این عناصر را که معرف یک حالت فیزیکی معین در اتمسر است مانندگرما، بارش و ابرناکی، نیز یک عنصر اقلیمی در نظر می گیرند. اما عامل اقلیمی عاملی است از قبیل ارتفاع، جهت و پوشش که به نحوی در فضای مورد مطالعه تاثیر داشته باشد.

گاهی یک عنصر اقلیمی می­تواند عاملی برای عنصر دیگر باشد_­؛ مثلا دما برای رطوبت، رطوبت برای ابرناکی و ابرناکی برای تابش، عنصر اقلیمی به شمار می­آیند. تشخیص کیفیت واقعی عوامل و عناصر یاد شده در سنجش یا دیده­بانی، به هدف بررسی و شیوه مطالعه بستگی دارد (کاویانی­و علیجانی، 1383، ص27).

بیماری ام اس

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات و پیشینه تحقیق پایان نامه های جغرافیا کلیک کنید. 

نمونه ای از منابع و ماخذ بیماری ام اس

1. اسلامي، فرهاد، 1374، “بيماريهاي اعصاب به انضمام تظاهرات اصلي بيماريهاي عصبي”. تهران، ص2.
2. اعتمادي فر، مسعود. چيتساز، احمد، 1384، “مولتيپل اسكلروز”. انتشارات دانشگاه علوم پزشكي. اصفهان، ص
3. باقر زاده، آسان، 1384، بررسی عوامل آلاینده منابع آبی و سواحل دریای خزر در استان گیلان، سازمان حفاظت محیط زیست گیلان، مجموعه مقالات، بررسی دریای خزر، ص
4. پولمین،. H و دیگر، 2005، ضوابط تشخیص ملتپل سلیروسس: بازدید 2005 بر ‘ضابطه ماکدونلد’. 6- 840 ,( 6). Annals of Neurology 58.
5. جامعه ملتپل سلیروسس، 2007، MS Essentials 01: Managing relapses، ویرایش دوم. لندن، جامعه ملتپل سلیروسس
6. …www.washington.edu
7. …
8. …

بیماری ام اس