مکه قبل از اسلام (موقعيت و جايگاه مکه و كعبه قبل از اسلام)

موقعيت و جايگاه مکه و كعبه قبل از اسلام

موقعيت و جايگاه مکه و كعبه قبل از اسلام

مکه قبل از اسلام

موقعيت و جايگاه مکه قبل از اسلام

1-2- موقعيت جغرافيايي جزيره العرب……………………………………………………………………………

2-2- موقعيت جغرافيايي مكه………………………………………………………………………………………….

3-2- موقعيت اقتصادي مكه……………………………………………………………………………………………

4-2- مكه در ادوار گذشته ……………………………………………………………………………………………..

5-2- كوههاي اطراف مكه……………………………………………………………………………………………….

6-2- دره هاي اطراف مكه………………………………………………………………………………………………

7-2- چگونگي بوجود آمدن خانه كعبه……………………………………………………………………………

1-7-2- حل مشكل…………………………………………………………………………………………………………

8-2 چگونگي بوجود آمدن مسجد الحرام و اهميت آن……………………………………………………

9-2- جايگاه كعبه نزد ملت ها………………………………………………………………………………………..

1-9-2- اعراب………………………………………………………………………………………………………………..

2-9-2- ايرانيان……………………………………………………………………………………………………………….

3-9-2- يمني ها……………………………………………………………………………………………………………..

4-9-2- روميان……………………………………………………………………………………………………………….

10-2- جايگاه كعبه نزد اديان مختلف………………………………………………………………………………

1-10-2- يهود………………………………………………………………………………………………………………..

2-10-2- نصارا……………………………………………………………………………………………………………….

3-10-2- هندو………………………………………………………………………………………………………………..

4-10-2- صابئين…………………………………………………………………………………………………………….

5-10-2- چرا كعبه را كعبه ناميدند………………………………………………………………………………….

6-10-2- نام هاي كعبه در قرآن……………………………………………………………………………………..

7-10-2- چرا مكه را بكه ناميدند……………………………………………………………………………………

8-10-2- علت نام گذاري مكه به ام القري……………………………………………………………………..

9-10- ويژگي هاي كعبه در قرآن……………………………………………………………………………………

10-2- قسمتهاي مقدس كعبه………………………………………………………………………………………….

1-10-2- ملتزم………………………………………………………………………………………………………………..

2-10-2- مستجار……………………………………………………………………………………………………………

3-10-2- شاذروان…………………………………………………………………………………………………………..

40-10-2- حطيم…………………………………………………………………………………………………………….

5-10-2- حجر اسماعيل…………………………………………………………………………………………………

6-10-2- ناودان رحمت………………………………………………………………………………………………….

7-10-2- مقام ابراهيم……………………………………………………………………………………………………..

8-10-2- پرده كعبه…………………………………………………………………………………………………………

9-10-2- اركان كعبه……………………………………………………………………………………………………….

10-10-2- ركن حجرالاسود……………………………………………………………………………………………….

منابع مکه قبل از اسلام

مکه قبل از اسلام

موقعیت جغرافیایی جزیره العرب:

جزیره العرب یا همان شبه جزیره عربستان در جنوب غربی آسیا، با حدود سه میلیون و دویست هزار کیلومتر مربع مساحت، بزرگ ترین سبه جزیره جهان است.

جزیرة العرب سرزمین خشکی است که از سه سوی در حصار آب قرار گرفته است.

از غرب؛ دریای سرخ که حد فاصل جزیرة العرب و قاره آفریقاست.

از جنوب؛ اقیانوس هند و آب های آزاد.

از شرق؛ دریای عمان و خلیج فارس که جزیرةالعرب را از ایران جدا می سازد.

از شمال با کویت و عراق و شامات (اردن و سوریه) پیوند زمینی دارد.

چنان چه مشاهده می کنید سرزمین عربستان از سه جانب به دریا پیوسته و این سه جانب را پنج دریا از جمله: خلیج فارس، دریای عمان، دریای عرب، خلیج عدن و دریای سرخ، فراگرفته است.

جزیرة العرب از نظر جغرافیایی به پنج بخش تقسیم می شود:

1 – حجاز؛ سواحل شرقی دریای سرخ و طبعاً شامل بخشی از ناحیه غربی جزیرةالعرب است که مهم ترین شهرهای آن مکه، مدینه، طائف و جده است….

مکه قبل از اسلام

موقعیت اقتصادى مکه

شهر مکه از دیرباز باراندازى تجارى براى قافله هایى بود که از یمن به سوى شام یا بالعکس در حرکت بودند. این شهردر مسیر و میانه جاده بسیار مهم بازرگانى یمن ـ شام، یعنى اصلى ترین مسیر بازرگانى منطقه که بیشترین کالاهاى مصرفى بازارهاى منطقه از آن عبور مى کرد، قرار داشت و با شبکه اى از بازارها و لنگرگاه هاى بازرگانى در ارتباط بود و از این رو، اهمیت و شهرت ویژه اى یافته بود.( جمیلى،  ص 105)

در اوایل قرن ششم، مکه به مرکز تجارى و مالى مهمى تبدیل شد که در روابط تجارى و داد و ستد کشورها و بلاد منطقه، نقشى اساسى ایفا مى کرد، به گونه اى که زمام بازرگانى سرزمین هاى عربى را در دست داشت. در این شهر و اطرافش بزرگ ترین بازارهاى داد و ستد و کانون هاى شعر و ادب در موسم حج بر پا مى شد و قافله هاى تجارى آن تا اطراف شبه جزیره و خارج از آن در فعالیت و رفت و آمد بودند.( جمیلى، ص 113)

این موقعیت خطیر، هم به لحاظ وجود کعبه که به دست حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) بنا شده بود و قداستى ویژه نزد مردمان آن سرزمین داشت و هم به جهت نقش راهبردى مکه در ارتباطات مواصلاتى و پیوند تجارى بین شمال و جنوب بود. ایجاد جاده اى بازرگانى در این منطقه به چند قرن قبل از میلاد بر مى گشت. چه، دولت سبأ در یمن (750 ـ 115 قبل از میلاد) ناچار از ایجاد راهى خشکى بین یمن و شام در حوالى ساحل غربى جزیره شد که از مکه و بتراء عبور مى کرد و از آن جا به مصر و شام و بین النهرین و یمامه انشعاب مى یافت.(جمیلى، ص 105)

بنابراین، دست یابى و تسلط بر این شهر به لحاظ اقتصادى اهمیت زیادى داشت و مى توانست در وضع تجارى مناطق شمال و جنوب جزیره بسیار تأثیرگذار باشد. ممکن است فکردست یابى به عایدات عظیم اقتصادىِ حاصل از کنترل وضع بازرگانى و بازارهاى مناطق مرتبط به این مسیرِ مواصلاتى مهم، ابرهه را براى حمله و لشکرشى به مکه مصمم کرده باشد.

مکه قبل از اسلام

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات و پیشینه تحقیق پایان نامه های تاریخ کلیک کنید (مکه قبل از اسلام). 

اوضاع سیاسی و اجتماعی شهر مکه

پس از به هم خوردن وضع جنوب عربستان و پراکنده شدن مردم آن و نیز پس از آن که راه بازرگانی از طریق خشکی رونق یافت از جاهایی که برای تجمع، جذابیت بیشتری داشت مکه بود. مکه به سبب نزدیکی با دریای سرخ از یک سو بر سر راه بازرگانی شام و فلسطین واقع شده و از سوی دیگر واسطه ارتباط راه تجارتی با یمن بود. اما گذشته از موقعیت بازرگانی، این شهر اهمیت دیگری نیز داشت که مردمان را از نقطه های مختلف جزیره، در موسمی معین از سال، به خود جذب می کرد. می دانیم که خانه کعبه در شهر مکه واقع است و کعبه هزاران سال پیش از اسلام مورد احترام بوده است.

قرآن کریم می گوید ابراهیم (ع) چون خانواده خود را در سرزمین بی آب و گیاه حجاز جای داد به پروردگار خود چنین گفت: :ربنا إنی أسکنت من ذریتی بواد غیر ذی زرع عند بیتک المحرم ربنا لــیقیموا الصلوه فاجعل أفئده من الناس تهوی إلیهم» (ابراهیم، 37)؛ پروردگار ما و من؛ تنی چند از فرزندانم را در دره ای بی آب و علف، نزدیک خانه با حرمت تو جای دادم. ای پروردگار ما تا نماز را بر پا دارند. پس دل های مردمانی را بسوی آنان بگردان.

مکه قبل از اسلام

مکه در ادوار گذشته

منطقه مكه از قديم الايام در مسير كاروانيان راه يمن و شام بود ولى تاريخ جغرافيايى و آبادانى اش با اسكان حضرت هاجر و حضرت اسماعیل (ع) در آن شروع مى شود. آن زمان كه حضرت ابراهيم پيامبر عظيم الشأن (ع) زن و فرزند خود را به امر الهى در بيابان غير ذى ذرع و بى آب ساكن ساخت، به اراده الهى چشمه آبى زير پاى كودك حضرت هاجر (ع) جوشيد و با پيدايش آب زمزم،  قوم جرهم   (از قبايل يمنى) كه در حدود مكه بسر مى بردند در اين نقطه اقامت گزيدند و آن گاه كه كعبه به دست تواناى پيامبر گرانقدر حضرت ابراهيم (ع) و با كمك فرزندش حضرت اسماعيل (ع)  بنا گرديد.

مكه از جهت تشريفات مذهبى و از جهت امور بازرگانى ارزش و اعتبار يافت. و اما مكه شهرى كه پايگاه توحيد قرار داده شده اهميت حياتى و جهانى اش را با ظهور پیامبر اسلام آغاز نمود. با تولد اسلام، مكه جايگاه توحيد ابراهيمى خود را كه در سير زمان فراموش شده بود دوباره بدست آورد. در ابتدا كفار و مشركين با آزار و قصد قتل پيامبر اسلام (ص) سبب شدند كه حضرت بعد از سيزدهمين سال بعثت در شب ربیع الاول به امر الهى مكه را ترك گويد و به مدينه مهاجرت فرمايد.

مکه قبل از اسلام (کعبه و مکه قبل از اسلام)

نمونه ای از منابع جهت مطالعه بیشتر

• قرآن كريم.
• آیتی، محمدابراهيم، تاریخ پیامبر اسلام، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1369.
• ابن ابی الحدید، عبد الحمیدهبه الله، شرح نهج البلاغه، چاپ دوم، بیروت، داراحیاءالکتب العربیه، 1967 م
• ابن اثیر، عزالدین، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، تألیف خلیل مأمون شیحا، بیروت دارالمعرفه، 1997 م
• ابن بابويه قمي، محمد بن علي بن حسين معروف به شيخ صدوق(1417)، امالي الصدوق، قم، نشر ارمغان طوبي ، چاب اول.
• خصال،قم، انتشارات جامعه مدرسين حوزه علميه قم، 1403.
• علل الشرائع، قم، انتشارات جامعه مدرسين، 1380.
• ابن بابويه قمي، محمد بن علي بن حسين معروف به شيخ صدوق، من لايحضره الفقيه، قم، انتشارات جامعه مدرسين، 1413.
• ابن سعد، محمد بن سعد بن منيع الزهري، طبقات الکبری، بيروت، نشر مكتبة الخانجي،1421
• ابن فارس، ابوالحسين احمد، معجم مقاييس اللغه، بي جا، نشرمكتب الاعلام الاسلامي، 1404.
• ابن کثیر، اسماعيل، السیره النبویه، بيروت، دار المعرفة للطباعة، 1396.
• ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع، چاپ سوم، 1414.
• ابن هشام، عبدالملک، سیره النبویه، بیروت، نشر دارالکتب العلمیه، 1418.
• احمدي ميانجي،شيخ علي احمدي، مکاتیب الرسل وصلّی الله علیه و آله و سلّم، قم، نشردار الحدیث، 1363.
• امينى،محمدهادي،تاريخ مكه، مترجم: محسن آخوندى، تهران، دفترنشرفرهنگ اسلامي، 1362.
• بغدادى، محمد بن حبيب، المحبر، مترجم: حسن سیدکسروی، قاهره، نشردارالغد العربی، 1361
• …
• …

www.nomadicmatt.com