مدیریت سود – ادبیات و مبانی نظری

مدیریت سود

2-1- مقدمه

2-2- چارچوب نظری تحقیق

2-2-1- مدیریت سود

ـ دریافت پاداش های مدیریتی

ـ کاهش هزینه سیاسی

ـ افزایش ارزش شرکت

ـ جذب سرمایه

2-2-2- فلسفه مدیریت سود

2-2-3- مدیریت سود چیست؟

2-2-4- مدیریت سود خوب در برابر مديريت سود بد

2-2-5- شيوه هاي مدیریت سود

2-2-6- مديريت واقعي سود (دست كاري فعاليت هاي واقعي)

2-2-7- پیامدهای دست کاری فعالیت های واقعی

2-2-8- تفاوت­های بین­مدیریت اقلام تعهدی­اختیاری و دست­کاری فعالیتهای واقعی

2-2-9- هزینه های مربوط به دست کاری فعالیت های واقعی

2-2-10- انگيزه هاي مدیریت سود

2-2-10-1- انگيزه هاي قراردادي

2-2-10-2- انگيزه هاي بازار

2-2-10-3- انگيزه هاي قانوني

2-2-10-4- حاكميت شركتي

2-2-10-5- هيات مديران

2-2-10-6-كميته حسابرسي

2-2-11- واحد حسابرسی داخلی

2-2-11-1- حسابرسی برون سازمانی

2-3- جنسیت مدیران

2-3-1- تعریف مدیریت

2-3-2- تفاوت مدیریتی میان مرد و زن

منابع

مدیریت سود

در چند دهه اخیر واژه مدیریت سود به عنوان یکی از حیاتی ترین مسائل گزارش گری مالی در نظر گرفته شده است و توجه بیشتری را به خود جلب کرده است.

مدیریت سود عبارت است از فرایند انجام اقدامات عمو.می در محدوده اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری که سبب رسیدن به سطح سود مورد نظر می شود . بنا به گفته برگستالر داماس (1988) مدیریت سود عموماً در برگیرنده محدوده وسیعی از اقداماتی است که بر سود اثر می گذارد و محدوده وسیعی از اقدامات عملیاتی ، سرمایه گذاری و تامین مالی و اقعی تا اقدامات دفتر داری محض را در بر می گیرد که فقط بر معیارهای حسابداری سنجش سود تاثیر می گذارد(همان منبع)

از نظر هیلی و هلن (1999) مدیریت سود ، استفاده مدیریت از از قضاوت در گزارش دهی مالی و ساختار بندی معاملات ، برای اصلاح و تعییر گزارش گری مالی است تا استفاده کنندگان صورت های مالی را در مورد عملکرد اقتصادی شرکت گمراه کند و یا بر نتایج معاملاتی که به ارقام حسابداری مثل سود بستگی دارد ، تاثیر گذارد.

فرضیه مدیریت سود در ابتدا با عنوان هموار سازی سود توسط هیپ ورث (1953 ) ارائه و بعداً توسط گوردون (1964) معرفی شد . برای اولین با ر توسط مک نیچلسون (1988) عبارت « مدیریت سود» جایگزین عبارت « همواره سازی سود » شد .  از این جهت مدیریت سود در کانون توجه قرار گرفت . بر این اساس که می تواند در تهیه خلاصه ای از عملکرد شرکت اعمال نفوذ کند و نتایج مورد نظر خود را منعکس کند.

اسکیرز (1989) مفهوم مدیریت سود را به این صورت تعریف می کند « مداخله عمدی در فرایند گزارش گری مالی برای به دست آوردن سطح مورد انتظار سود » یعنی با توجه به مقاصد و اهداف مختلف مدیریت ، ممکن است سود افزایش و یا کاهش یابد یا هموار شود . مقاصد و انگیزه هایی که باعث مدیریت سود شده ، در ادبیات حسابداری بسیار زیاد بوده که برخی از آنها به شرح زیر است :

• ـ دریافت پاداش های مدیریتی
•  ـ کاهش هزینه سیاسی
• ـ افزایش ارزش شرکت
• ـ جذب سرمایه

فلسفه مدیریت سود

فلسفه مدیریت سود ، بهره گیری از انعطاف پذیری روش های استاندارد و اصول پذیرفته شده حسابداری می باشد. البته تفسیرهای گوناگونی که می توان از روش های اجرایی یک استاندارد حسابداری برداشت کرد، از دیگر دلایل وجود مدیریت سود می باشد. این انعطاف پذیری دلیل اصلی تنوع موجود در روش های حسابداری است.

در زمانی که تفسیر یک استاندارد بسیار انعطاف پذیر است، یکپارچگی داده های ارائه شده در صورت های مالی کمتر می شود. اصول تطابق و محافظه کاری نیز می تواند باعث مدیریت سود شود.

بنا به گفته گتشو (1986) شرکت کار باید سود سه ماهه نخست سال مالی خود را بدون اضافه نمودن به موجودی نقد و تنها با استفاده از روش های تعهدی حسابداری استهلاک، معافیت های مالیاتی سرمایه گذاری ها و به حساب دارایی بردن بهره، افزایش داد.

مدیران شرکت تأکید کرده اند که این کار برای ارائه صورت های مالی واقعی تر و قابل مقایسه کردن صورت های مالی شرکت با سایر شرکت ها در صنعت مشابه، صورت گرفته است.

تحلیل گران مالی و حسابرسان از این پدیده به عنوان « ترفند حسابداری » نام می برند. این در حالی است که تمامی این اقدامات در چارچوب اصول پذیرفته شده حسابداری صورت گرفته است. پژوهش ها نشان می دهد که مدیران شرکت ها از روی قصد، سودهای گزارش شده را با استفاده از انتخاب سیاست های حسابداری خاص خود تغییر در برآوردهای حسابداری و اقلام تعهدی، دستکاری
می کنند تا به هدف های مورد نظر خود برسند (میلروجون، 402 و 2001).

تحلیل گران مالی انتظار دارند که شرکت ها به پیش بینی های انجام گرفته برسند و مغایرتی نداشته باشند، این مهم برای شرکت هایی که قابل اتکاتر هستند، بیشتر صادق است. تحلیل گران مالی و سرمایه گذاران از انحراف میان مقادیر پیش بینی شده و واقعی بسیار ناخشنود خواهند شد (کولینگ وود، 2001).

از این مغایرت ها در خصوص مدیریت سود، بیشتر استفاده می شود. در مغایرت منفی، صاحبان سود، مدیریت سود را تقلب می دانند. در حالی که در مغایرت مثبت، مدیریت سود را اقدامی بدون مشکل و طبق صلاحدید مدیریت قلمداد می نمایند (فریدسون و آلوارز، 2002).

بر خلاف اینکه اثر افراد هموارسازی را سوء استفاده از چارچوب الزامات قانونی و حسابداری اقدام به بیشتر کردن ارزش شرکت تحت نظر خود، استفاده می نمایند (کیرشنهاتیر و ملومند، 2002). در مقابل اگر داده های آورده شده در صورت های مالی به زیان صاحبان سود تغییر کند، تقلب مدیریت در جهت مقاصد فردی اش محسوب می گردد.

شيوه هاي مدیریت سود

به طور كلي مدیریت سود از دو طريق انجام مي شود:

ـ دست كاري در اقلام تعهدي اختياري

ـ دست كاري در فعاليت هاي واقعي.

سود حسابداري منطبق با استانداردهاي پذيرفته شده ي حسابداري به دليل وجود برخوردهاي جايگزين براي رويدادهاي حسابداري كه مجاز شناخته شده اند، مورد دست كاري قرار گيرد.

به طور خلاصه، شيوه هاي مديريت سود به شرح زير است و هر يك از اين شيوه ها در قالب يكي از دو شكل بالا طبقه بندي مي شود.

ـ انتخاب رويه ي حسابداري: انتخاب رويه هاي حسابداري بر زمان بندي شناخت درآمدها و هزينه ها در محاسبه ي سود تأثير مي گذارد. به عنوان مثال: رويه هايي كه شناخت درآمدها را به جلو و تشخيص هزينه ها را به تأخير مي اندازد، سود گزارش شده را افزايش مي دهد.

ـ استفاده از رويه ي حسابداري برآوردهاي اختياري: حتي بعد از اين كه مديريت شركت رويه هاي حسابداري را انتخاب كرد، هنوز اين اختيار وجود دارد كه چگونه اصول حسابداري به كار گرفته شوند. به عنوان مثال، در مورد برآورد عمر خدمات، ارزش اسقاط، عمر دارايي هاي نامشهود، نرخ سوخت حساب هاي دريافتي و … اختيار وجود دارد.

ـ زمان بندي رويه حسابداري: مديريت همچنين اختيار دارد كه چه موقع و چگونه رويدادها را شناسايي كند. هنگامي كه رويدادهاي حسابداري نيازمند افشا در صورت هاي مالي هستند. به عنوان مثال در مورد دارايي هاي معيوب و خراب اين اختيار وجود دارد كه چه مقدار از آن را مستهلك كنيم.

ـ زمان بندي: زمان بندي تحصيل و خريد داراي ها مي تواند بر سود حسابداري تأثير بگذارد. مديريت مي تواند زمان و مقدار سرمايه گذاري در هزينه هاي تحقيق و توسعه، تبليغات و نگهداري را انتخاب نمايد، هر سه مورد به عنوان هزينه ي دوره در دوره اي كه تحمل مي شود، شناسايي مي شوند. مديريت همچنين در مورد زمان بندي فروش اموال، ماشين آلات و تجهيزات براي تسريع بخشيدن يا به تأخير انداختن شناخت سود و زيان تصميم مي گيرد.

مديريت اقلام تعهدي اختياري از طريق تغيير قعاليت هاي اقتصادي اساسي يك شركت صورت نمي گيرد بلكه از طريق انتخاب روش هاي حسابداري و برآوردهاي حسابداري انجام مي شود. اين در حالي است كه دست كاري فعاليت هاي واقعي از طريق تغيير فعاليت هاي اساسي يك شركت صورت مي پذيرد. چه در داخل كشور و چه در خارج از كشور در مورد مديريت اقلام تعهدي اختياري تحقيقات زيادي صورت گرفته است اما در داخل كشور تحقيقات بسيار كمي در حوزه ي دست كاري فعاليت هاي واقعي انجام شده است.

مديريت واقعي سود (دست كاري فعاليت هاي واقعي)

شيپر (1989) در تحقيق خود عنوان كرد كه مديريت سود مي تواند فعاليت هاي واقعي را نيز شامل گردد. اين نوع مديريت سود از طريق تغيير در فعاليت هاي عملياتي با هدف گمراه كردن ذي نفعان انجام می شود. دست کاری فعالیت های واقعی بر جریان های نقدی و در پاره ای از موارد بر اقلام تعهدی تأثیر می گذارند (ولی زاده لاریجانی، 1387).

روی چودهری (2006) این گونه بیان می کند که اگرچه این گونه انحرافات در عملیات شرکت در رسیدن به اهداف گزارشگری مالی به مدیر کمک می کند، لیکن ارزش شرکت را افزایش نمی دهد، روش های دست کاری فعالیت های واقعی مانند کاهش قیمت فروش محصولات به منظور افزایش فروش و یا کاهش مخارج اختیاری در بحران های اقتصادی، از جمله روش های بهینه ای هستند که به مدیران کمک می کند.

ولی اگر مدیران به صورت گسترده و غیرعادی به استفاده از روش های مذکور علاقه نشان دهند، در واقع آن ها به مدیریت واقعی سود تمایل دارند و وجود سرمایه گذران خبره و آگاه دست کاری فعالیت های واقعی را محدود می کند. بنابراین اگرچه مدیران با انجام چنین فعالیت های می توانند به سودهای موردنظرشان در کوتاه مدت دست یابند لیکن آن ها در بلندمدت نخواهند توانست ارزش شرکت را افزایش دهند ( ولی زاده لاریجانی، 1387).

کوهن و زارویین دست کاری در فعالیت های واقعی را اعمالی می دانند که مدیران انجام می دهند و ناشی از روند عادی فعالیت های واحد تجاری است (کوهن و زارویین، 2008). این تعریف، مطابق تعریف روی چودهری است که دست کاری فعالیت های واقعی را این گونه تعریف می کند: “اعمال مدیریتی که از فعالیت های عادی تجاری ناشی می شوند، و در رابطه با هدف اولیه ی برآورده سازی آستانه های خاص سود انجام می پذیرند (روی چودهری، 2006).

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های مدیریت کلیک کنید.

نمونه ای از فهرست منابع فارسي

1. ابراهيمي، شهلا، ابراهيمي، مهرداد (1389) ،”مديريت سود، انگيزه ها و راه كارها” بررسي هاي حسابدراي و حسابرسي، سال دوازدهم، شماره38 ، صص49-63.
2. آذر، عادل و مومني، منصور(1381)، آمار و كاربرد آن در مديريت، جلد اول، تهران، انتشارات سمت.
3. اعتمادی، حسین، رحمانی، حلیمه (1388) ، بررسی تجربی اخلاق در مدیریت سود، فصلنامه اخلاق در علوم و فن آوری ، سال چهارم، شماره های 3 و 4 ، صص 1-2.
4. برومند، زهرا (1378)، مديريت رفتار سازماني، تهران، انتشارات پيام نور.
5. بهارمقدم، مهدي (1385) ،”محرك هاي موثر بر مديريت سود” رساله دكتري، رشته حسابداري، دانشگاه علامه طباطبايي.
6. پورحيدري، اميد و همتي، داوود (1383) “بررسي اثر قراردادهاي بدهي، هزينه هاي سياسي، طرح هاي پاداش و مالكيت بر مديريت سود در شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهار تهران” بررسي هاي حسابداري و حسابرسي، سال يازدهم، شماره 36، صص 47-62.
7. پي نوو، ريموند، مديريت مالي، جلد اول (1388)، ترجمه علي پارسائيان، تهران، انتشارات ترمه.
8. جفائی، منیره (1387) ، بررسی تأثیر جهت گیری اخلاقی و تعهد حرفه ای بر رفتار مدیریت سود، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه فردوسی مشهد، به راهنمایی بهزاد کاردان.
9. حاجي وند، تقي (1380) “تحقيقي پيرامون انگيزه هاي مديريت در هموارسازي سود گزارش شده” پايان نامه منتشر شده، دانشكده دانشگاه تهران.
10. خاكي، غلامرضا (1387)، روش تحقيق با رويكردي به پايان نامه نويسي، تهران، مركز تحقيقات علمي كشور.
11. http://tsetmc.com
12. …
13. …

نمونه ای از منابع لاتین :

1. Adams. R and Ferreira D(2009)” woman in the boardroom and their impact on gove nance and per formance” journal of financial economi , vol 94, pp291-309.
2. Brennan N. and McCaffery,J. (1997), Corporate governance practiced in irish companies, irish Journal of management. Col 17.pp.116.35.
3. Borton. J. and simke (2002) the balance sheet as an earnings management constraint, the accounting reviw 77.127.

4.Campbell. K. and Minguez-vera,A. (2008), gender diversity in the boardroom and frim financial performance, Journal of Business Ethics, vol.83. pp.435-51.

5.Carter, D. Simkins B. and simpson , W. (2003). Corporate governance , board diversity, and frim value the financial reviw col.38.pp.33-53.

6.cohen D.A zarowin p (2008) Accrual bosed and real earnings management Activities around seasoned Equity offerings.

7. Clikman . Paul M. Henning Steven L. 2000 The socialization of undergraduate accounting students. Issues in Accountings Education 15. 1-17.
8. Dechow.p.and Dichev. I.(2002).” The quality of accruals and earnings: The role of accrual estimation errors”. The Accounting Review. Vol.77.pp.35-59.

9.Dechow:p.Sloan.R.and Sweeney.A.(1995).”Detecting earnings managemement. the Accounting review”.vol70.pp.193-225.

10. Erhardt. N.Werbel.J. and sharder. C(2003). ”Board of director diversity and firm financial performance”. Corporate Governance. An International Review, vol.11.pp.102-10.
11. ..
12. …