ادبیات و مبانی نظری قرارداد اختیار معامله

قرارداد اختیار معامله

در این مقاله قصد داریم تمامی مصادیق ادبیات و مبانی نظری قرارداد اختیار معامله را خدمت شما عزیزان در 140 صفحه ارائه دهیم . دقت داشته باشید که این نوشته تماما همراه با منابع است. امید است که شما عزیزان را در راستای ارتقای علمی کمک رسانده باشیم .

 

فهرست مطالب

چکیده 1

مقدمه: 2

دلیل اهمیت قرارداد اختیار معامله : 3

فصل اول مفهوم و ماهیت قرارداد اختیار معامله 4

مفهوم و ماهیت قرارداد اختیار معامله 4

مبحث اول: تاریخچه 6

گفتار اول: تاریخچه در جهان. 6

بند اول:  تعریف و تاریخچه ای از بورس اوراق بهادار 7

الف: تعریف بورس اوراق بهادار 7

ب: تاریخچه بورس اوراق بهادار در جهان. 8

بند دوم: تعریف و تاریخچه ای از اوراق مشتقه 9

الف: تعریف اوراق مشتقه 9

ب: تاریخچه اوراق مشتقه در جهان. 11

بند سوم: تعریف و تاریخچه از قرارداد اختیار معامله 12

الف: تعریف قرارداد اختیار معامله 12

ب: تاریخچه قرارداد اختیار معامله در جهان. 12

گفتار دوم: تاریخچه در ایران. 13

بند اول: تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران. 13

الف: دوره نخست (1357 – 1346) 13

ب: دوره دوم (1367 – 1358) 14

ج: دوره سوم 1383 – 1368. 14

د: دوره چهارم از سال 1384 تاکنون. 14

بند دوم : تاریخچه اوراق مشتقه در ایران. 14

بند سوم: تاریخچه قرارداد اختیار معامله در ایران. 15

مبحث دوم: مفهوم قرارداد اختیار معامله 15

گفتار اول : تعریف لغوی و اصطلاحی از قرارداد اختیار معامله 16

بنداول: تعریف لغوی قرار اختیار معامله 16

بنددوم: تعریف اصطلاحی قرارداد اختیار معامله 16

الف: تعاریف مختلف از قرارداد اختیار معامله 17

ب: قرارداد اختیار معامله در تعریف نهایی. 19

گفتار دوم: ابزارهای مالی قابل معامله در دو بورس اوراق بهادار تهران. 21

بند اول: انواع ابزارهای مالی قابل معامله در بازار بورس اوراق بهادار تهران. 22

الف: سهام عادی. 22

ب: حق تقدم خرید سهام 22

ج: اوراق مشارکت.. 22

د: اوراق آتی سهام 23

ه: اوراق اختیار فروش تبعی. 23

بند دوم: اوراق اختیار فروش تبعی در بازار سرمایه ایران. 23

الف: اصطلاحات مهم. 24

ب:  سازوکار اوراق اختیار فروش تبعی. 27

ج: فرآیند اعمال « اوراق اختیار فروش تبعی » 27

مبحث سوم: ماهیت حقوقی قرارداد اختیار معامله 29

گفتار اول: قرارداد اختیار معامله مصداق عقد بیع . 30

بنداول: موضوع عقد بیع از دیدگاه فقه 30

بند دوم: موضوع عقد بیع از دیدگاه حقوق. 31

بند سوم: بیع اربون و قرارداد اختيار معامله 32

بندچهارم: بیع خیاری و قرارداد اختيار معامله 33

گفتار دوم: قرارداد اختیار معامله مصداق عقد بیع ، وکالت و قولنامه 33

بنداول: قرارداد اختيار معامله مصداق قرارداد بیمه 34

الف: اصول حاکم بر قرارداد بیمه 34

ب: موضوع قرارداد بیمه 35

ج: اشتراک و افتراق قرارداد بیمه با اختيار معامله 36

بند دوم: قرارداد اختيار معامله و عقد وکالت.. 37

بند سوم: قرارداد اختيار معامله و قولنامه 38

گفتار سوم: قرارداد اختيار معامله به عنوان مصداق عقد صلح. 39

بند اول: تعریف عقد صلح. 40

بند دوم: ویزگی های عقد صلح. 41

الف: صلح ابتدایی. 41

ب: استقلال عقد صلح. 41

ج: گستره موضوع عقد صلح. 41

بند سوم: صلح اختیار معامله در بازار اولیه 42

بند چهارم: صلح اختیار معامله در بازار ثانویه 43

بند پنجم: قابل صلح بودن اختیار خرید و فروش.. 44

مبحث چهارم: اوصاف ، ارکان و اقسام قرارداد اختیار معامله 44

گفتار اول: اوصاف قرارداد اختیار معامله 45

بند اول: لازم 46

بند دوم: منجز 48

بندسوم: معاوضی. 50

بند چهارم: عهدی. 52

بند پنجم: فوری. 53

بند ششم: آزاد ارشادی یا تحمیلی (حسب مورد) 54

بند هفتم: قطعی. 55

بند هشتم: رضایی یا تشریفاتی  (حسب مورد) 56

بند نهم: مغابنی. 56

گفتار دوم: ارکان قرارداد اختیار معامله 57

بند اول: اختیار 57

بند دوم: حق شرط. 57

بندسوم: دارایی تضمین شده 58

بندچهارم: قیمت توافقی یا قیمت اعمال. 58

بند پنجم: سر رسید یا تاریخ انقضاء 59

گفتار سوم: مزایا و معایب قرارداد اختیار معامله 60

بند اول : مزایای قرارداد اختیار معامله 60

الف: مدیریت خطر 60

ب: انعطاف پذیری. 61

ج: معطل نکردن سرمایه 61

د: افزایش کارایی بازار 61

ه: نتایج عملیاتی. 62

بند دوم : معایب قرارداد اختیار معامله 62

الف: پیچیدگی و دشواری. 62

ب: توسعه اقتصاد کاغذی. 63

گفتار چهارم: اقسام قراردادهای اختیار معامله 63

بند اول: به اعتبار نوع حق مورد انتقال. 64

الف:  قرارداد اختیار خرید. 64

ب: قرارداد اختیار فروش.. 64

بند دوم: به اعتبار ارزش قرارداد 66

الف: اختیار معامله با ارزش.. 66

ب: اختیار معامله به ارزش.. 67

ج: اختیار معامله بی ارزش.. 67

بندسوم: به اعتبار سر رسید. 67

بند چهارم: به اعتبار نوع عرضه در بازار 68

الف: بازار اولیه اختیار معامله 69

ب: بازار ثانویه 69

بند پنجم: به اعتبار نوع بازار 70

بند ششم: به اعتبار مال موضوع قرارداد نهایی (دارایی پایه) 70

الف: قرارداد اختیار معامله سهام 71

ب: اختيار معامله شاخص سهام 71

ج:  اختيار معامله قراردادهای آتی. 72

د: اختیار معامله ارز 74

فصل دوم شرایط  اساسی اعتبار قرارداد اختيار معامله 76

شرایط  اساسی اعتبار قرارداد اختيار معامله 76

مبحث اول: شرایط لازم برای اعتبار قرارداد اختیار معامله 77

گفتار اول: قصد و اراده طرفین قرارداد 78

بنداول: شرایط تاثیر قصد. 78

الف: شرایط ایجاب و قبول. 78

بند دوم: موانع تاثیر قصد. 81

الف: موانع قانونی. 81

ب: موانع شخصی ( اشتباهات ) 83

گفتار دوم: اهلیت طرفین قرارداد 86

بند اول: اهلیت قانونی. 86

بند دوم: اهلیت تصرف ( اختیار تصرف ) 88

الف: ورشکستگان. 88

ب: کاگزاران و معامله گران. 89

گفتار سوم: موضوع قرارداد اختیار معامله 92

بند اول: ماهیت موضوع قرارداد اختيار معامله 92

الف: تحلیل موضوع قرارداد در بازار اولیه 93

ب: تحلیل موضوع قرارداد در بازار ثانویه 95

بند دوم: شرایط موضوع قرارداد اختيار معامله 96

الف: مالیت داشتن. 97

ب: معلوم و معین بودن. 98

ج: مشروع بودن. 99

د: مقدور بودن. 101

ه: مشروعیت جهت قرارداد 102

مبحث دوم: روابط طرفین قرارداد اختيار معامله 103

گفتار اول: روابط طرفین قرارداد اختيار خرید. 103

بند اول: قبل از اعمال اختیار خرید و انقضای مهلت قرارداد 103

بند دوم: بعد از اعمال اختیار خرید. 104

بند سوم:  بعد از انقضای مهلت اختیار 104

گفتار دوم: روابط طرفین اختیار فروش.. 104

بند اول: روابط طرفین اختیار فروش قبل از اعمال اختیار فروش و انقضای مهلت قرارداد 105

بند دوم: بعد از اعمال اختیار فروش.. 105

بند سوم: بعد از انقضای مهلت اختیار فروش.. 105

مبحث سوم: ضمانت اجرای قرارداد اختیار معامله 106

گفتار اول: ضمانت اجرا در بازار بورس.. 107

بند اول: حساب ودیعه 107

بند دوم: شرکت پایاپای بورس( شرکت تسویه حساب) 109

گفتار دوم: ضمانت اجرا در بازارهای خارج از بورس.. 111

بند اول: دریافت عین معین. 112

بنددوم: دریافت عین کلی. 113

بند سوم: معامله معارض با قرارداد اختیار خرید. 114

الف: نظریه صحت معامله معارض… 115

ب: نظریه عدم نفوذ معامله معرض… 116

ج:  نظریه بطلان معامله معارض… 119

بند چهارم: معامله معارض با قرارداد اختیار فروش.. 121

مبحث چهارم: خاتمه قرارداد اختیار معامله 121

گفتار اول : ایفاء تعهد از طریق تحویل دارایی پایه 122

گفتار دوم : تبدیل تعهد از طریق تسویه نقدی. 124

بند اول: تغییر موضوع قرارداد ازکالا به پول. 124

بند دوم: تغییر موضوع دین به پول نقد. 125

بند سوم: تبدیل تعهد از طریق تهاتر 125

بندچهارم: تبدیل تعهد عوض اسقاط حق. 126

گفتار سوم: تهاتر از طریق معامله معکوس.. 126

گفتار چهارم: پایان یافتن زمان قرارداد 128

گفتار پنجم: سایر روشهای خاتمه قرارداد اختیار معامله 128

بند اول : وجود شرط فسخ. 129

بند دوم: وجود عقد معلق. 129

بند سوم: اعسار 129

بند چهارم: تلف مال. 129

بندپنجم: فوت.. 129

فهرست منابع. 130

دلیل اهمیت قرارداد اختیار معامله:

در میان سایر ابزارهای مشتقه مالی که شامل قراردادهای آتی خاص، قرارداد آتی، قرارداد اختیار معامله و قرارداد معاوضه هستند. قرارداد اختیار معامله از سایر این ابزارها مهم تر است چون در میان این ابزارها تنها ابزاری است که قابلیت معامله در بازار بورس و فرابورس را دارد سایر ابزارها فقط در بازار بورس یا فرابورس فعال هستند و قابل معامله در هر دو بازار نمی باشند و نیز به جهت انعطاف پذیر بودن قرارداد اختیار معامله نسبت به سایر مشتقات مالی این قرارداد را مهم تر می دانیم در هر صورت قرارداد اختیار معامله در شرایط پر از ریسک و نوسان بازار سرمایه این امکان را برای معامله گران فراهم می سازد تا با راحتی و آسودگی خاطر به معامله بپردازند و به جای پرداخت مبالغ هنگفت در ازای خرید و فروش معمول کالا که مشخص هم نیست قیمت آن افزایش پیدا کند یا کاهش یابد؛

با پرداختن مبلغی ناچیز حق خرید یا فروش آن دارایی مورد نظر را برای خود به دست آوردند و در صورت فراهم بودن شرایط و سود دارنده این اوراق قرارداد را اعمال نموده و سود کسب کنند استفاده از قرارداد اختیار معامله باعث می شود بازار سرمایه کاراتر و قابل اطمینان تری داشته باشیم و به شمار معامله گران این بازار که همواره نگران تغییر ناگهانی قیمت ها هستند بیافزائیم.

 

تعریف و تاریخچه از قرارداد اختیار معامله

تعریف قرارداد اختیار معامله

با توجه به اینکه در مبحث بعد مفهوم این قرارداد به صورت کامل بیان می شود اکنون به ذکر تعریفی ساده از این قرارداد اکتفا می کنیم.

در ابتدا یادآور می شویم اوراق مشتقه که در بند پیشین بیان شد زیر مجموعه ی ابزارهای مالی هستند و یکی از مهمترین ابزارهای مالی مشتقه همین قراردادهای اختیار معامله هستند. قرارداد اختیار معامله ورقه بهاداری است که دارنده ی آن حق دارد اوراق بهادار خاصی را ظرف مدت معینی به قیمت توافقی معامله کند این قرارداد دو جانبه میان خریدار و فروشنده منعقد می گردد و بر اساس آن به دارنده اختیار حق داده می شود بدون هیچ الزام و تعهدی مقدار معین از دارایی موجود در قرارداد را با قیمت توافقی معین در یک دوره زمانی مشخص خرید و فروش نمایند و خریدار نیز در مقابل این امتیاز مبلغی را تحت عنوان حق شرط که همان قیمت اختیار است را به طرف دیگر می پردازد.

 

تعریف لغوی و اصطلاحی از قرارداد اختیار معامله

معنای لغوی قرارداد اختیار معامله آن چیزی است که در کتاب های لغت دیده می شود و این معنا متفاوت از معنای اصطلاحی است. معنای اصطلاحی آن است که در اصطلاح و در میان علمای حقوق و اقتصاد شناخته شده است در بندهای زیر به این دو اشاره می کنیم.

 

 تعریف لغوی قرار اختیار معامله

اختیار معامله در زبان عربی به « اختیار احدالأمرین» و حق الاختیار و در زبان فارسی حق خیار خرید سهام روبه ترقی ، خرید یک جایزه (بورس) آمده است در زبان عربی همانند حق انتفاع شناخته شده و یادآور شدند این سهم و حقی است که بعداً نقد می شود و گاه به آن سند بازی و معامله گری می گویند که از حق خیار خود صرف نظر می کند و با مبلغ معینی زیان کنار[1] می رود این وازه در زبان فرانسوی هم به کار رفته است که در پاورقی آورده می شود اختیار همان گونه که از نامش پیداست در معنای گزینش، برگزیدن انتخاب حق معامله، حق خرید و فروش یا اجاره[2] و همچنین به معنای حق فسخ[3] دادن نیز آمده است.

(معامله اختیاری، اسم منسوب به اختیار به معنای معلق و وابسته به اراده و گزینش شخص می‌باشد.[4])

 

تعریف اصطلاحی قرارداد اختیار معامله

در فقه و حقوق این اصطلاح را به عملی نسبت می دهند که شخصی در انجام و ترک آن معامله مختار و آزاد باشد برخلاف  الزام که شخص مکلف و موظف به انجام آن عمل است در اصطلاح تعهد اختیاری است در حقوق فرانسه از این اصطلاح حقوقی نیز نام برده اند[5].

قرارداد اختيار معامله در اصطلاح حق خرید یا فروش اوراق بهادار یا کالا به مقداری معین و با قیمتی معلوم در آینده ای مشخص را می رساند در خصوص این قرارداد تعاریف متعددی موجود است که هر یک را به تفکیک بیان خواهیم نمود و نیز در پایان این تعاریف مختلف از جهتی مشابه تعریف خودم از این قرارداد را بیان می نمایم.

 

تعاریف مختلف از قرارداد اختیار معامله

1-اختیار معامله به عنوان حق مالی

قرارداد اختيار معامله حقی است که دارنده یا خریدار می تواند در مقابل پرداخت قیمت اختيار معامله به صادر کننده یا فروشنده به دست آورد و دارایی پایه قراردد را با قیمت توافقی در تاریخ معین یا قبل از آن از صادر کننده قرارداد بخرد یا به او بفروشد بدون آنکه متعهد به این خرید و فروش باشد در این تعریف قرارداد اختيار معامله به عنوان حقی شناخته شده که تعهد و اجباری در آن دیده نمی شود

2-اختیار معامله به عنوان یک قرارداد تأمینی

عده ای معتقدند این قرارداد نوعی داد و ستد یا قرارداد تأمینی است و در زمره قراردادهای ناظر به آینده است و هدف و منظور از انجام این قرارداد اینست که خطرات و ریسک ناشی از تغییر قیمت را در بازار به حداقل برساند.[6]

3-اختيار معامله به عنوان قرارداد دو جانبه

در اینجا به طرفین قرارداد و تعهدات آن بیشتر توجه شده بر این اساس گفتند اختيار معامله قراردادی است دو طرفه میان خریدار و فروشنده به طوری که بر اساس آن به خریداری این حق داده می شود که بدون هیچ الزامی مقدار معین از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی معین در سررسید معین یا در طول آن بخرد یا بفروشد و خریدار نیز در مقابل این امتیاز مبلغی را تحت عنوان حق شرط که همان قیمت اختيار است به طرف دیگر بپردازد.[7]

4-اختيار معامله به عنوان حقی معوض

برخی از نویسندگان عرب زبان معتقدند عقد اختیار عقدی است معوض در مقابل یک حق مجرد و صرف که خرید یا فروش اشیای معینی را در ازای مبلغی معین یا در طول مدت معین یا در تاریخی معین به طرف دیگر واگذار می کند که این واگذاری به صورت مباشرت یا در ضمن یک هیأت (هیأت پایاپای بورس) به دیگری انجام می شود به شکلی است که ضامن حقوق طرفین باشد.[8]

5-اختيار معامله قرارداد تعهد اختیار

قرارداد اختیار معامله قرارداد تعهد اختیار است به این ترتیب که فروشنده اختيار معامله در ازای دریافت مبلغی معین از خریدار معامله متعهد می شود تعداد مشخصی از دارایی پایه را به قیمت توافق شده و در زمان معین و در صورت اعمال اختیار توسط خریدار به وی بفروشد یا از وی بخرد در تعهد فوق فروشنده ملزم به ایفای تعهدات در صورت اعمال اختیار توسط خریدار است و فروش اختيار معامله برای فروشنده مستلزم تقبل ریسک می باشد لذا فروشنده در ازای اعطای این اختیار به خریدار مبلغی را از او دریافت می کند که در اصطلاح پاداش ریسک که یا ارزش اختيار معامله به نام دارد[9].

در این خصوص بانک ها نیز می توانند در انتشار سهام جدید یک شرکت نقش دانسته باشند پس حق دارند تا تاریخ معینی مقادیر اضافی سهام را خریداری کنند به این حق اختيار معامله می گویند اختيار معامله گاه به منظور خرید[10]، گاه به منظور فروش[11] و یا به هر دو هدف[12] خرید و فروش به کار می رود.

6-اختیار معامله زمان معینی دارد.

برخی ها در تعریف این قرارداد شاخصه ی زمان را پررنگ تر نشان می دهند و معتقدند اختيار معامله ورقه بهاداری است که دارنده آن حق دارد اوراق مشخصی  را ظرف مدت زمان معین به قیمت توافقی معامله کند. بر این اساس اختيار معامله انواعی دارد اگر دارند اختیار معامله قادر باشد هر زمان قبل از سررسید نهایی از حق خود استفاده کند به آن اوراق اختيار معامله آمریکایی و هرگاه دارنده فقط در زمان انقضا بتواند آن را اعمال کند اوراق اختيار معامله اروپایی می گویند و این تقسیم بندی اختصاص به زمان دارد نه مکان و منطقه جغرافیایی انتشار این[13] اوراق ؛ اختیاری که برای خرید یک دارایی داده می شود را اختیار خرید اختیاری که برای فروش یک دارایی باشد را اختیار فروش ، قیمت تعیین شده را قیمت اعمال یا قیمت توافقی و مدت زمان معین را تاریخ انقضا می گویند[14].

 

شرایط لازم برای اعتبار قرارداد اختیار معامله

قانون گذار در ماده 190 ق م شرایطی را برای صحت و اعتبار تمام قرارداد ها در نظر گرفته است ((برای صحت هر معامله شرایط ذیل اساسی است : 1-  قصد طرفین و رضای آن ها  2- اهلیت طرفین   3- موضوع معین که مورد معامله باشد  4- مشروعیت جهت معامله)) این شرایط به صورت عام برای صحت هر قراردادی لازم و ضروری است و اختصاص به عقد خاصی ندارد شرایطی که در ماده فوق بیان شد از جمله ارکان تشکیل دهنده عقود به شمار می آیند و چون در تحقق و اعتبار عمل حقوقی و انعقاد قرارداد موثر هستند فقدان هر یک می تواند سبب بی اعتبار شدن قراردادها و از جمله قرارداد اختیار معامله باشد.

در فصل اول در خصوص ماهیت قرارداد اختیار نظرات مختلفی را بررسی نمودیم ولی این نکته مورد تائید تمامی نویسندگان می باشد که صرف نظر از اینکه قرارداد اختیار معامله چه نوع ماهیتی داشته باشد ؛ از نظر شرایط اساسی تابع شرایط عمومی قرارداد هاست در این عقد هم دو طرف لازم است اراده جدی و سالم برای تشکیل داشته باشند خریدار و فروشنده از اهلیت تملک و تصرف برخوردار باشند و نیز موضوع قرارداد معلوم و معین باشد و هم چنین هدف عقد معاملات نامشروع نباشد ولی بررسی هر کدام از این شرایط در قرارداد اختیار معامله ویژگی خاصی پیدا می کند که در ادامه به آن اشاره می کنیم.

 

شرایط موضوع قرارداد اختیار معامله

به طور معمول مورد معامله از دو حالت ( مال و عمل ) خارج نیست مال به واسطه فعلی مانند تسلیم و عمل به واسطه فعلی مانند تعهد مورد معامله قرار می گیرد مال مورد معامله از جهت ماهیت ممکن است عین ، منفعت یا حق باشد عمل مورد معامله نیز ممکن است عمل مثبت مانند تعهد و تعمیر یک خودرویا عمل منفی مانند عدم انتقال عین مستاجره به دیگری باشد از سوی دیگر عمل مورد معامله می تواند مادی باشد مانند تعهد به احداث یک ساختمان یا حقوقی مانند تعهد به فروش یک دستگاه آپارتمان باشد از جهت شرایط قانونی و قواعد حاکم بر موضوع معامله در اینکه مورد معامله مال یا عمل حقوقی یا مادی باشد تفاوت چندانی ندارد پس از جهت شرایط و اوصاف کلی از قبیل معلوم و معین بودن منفعت عقلایی داشتن و مقدور بودن مورد معامله بین مواقعی که موضوع معامله شی ء معین است با مواردی که موضوع معامله تعهد به انجام فعل یا ترک فعل است تفاوتی وجود ندارد جز اینکه اولاً اگر موضوع تعهد به انجام فعل یا ترک فعل است فعل باید مشروع باشد و برای مشروع بودن همین کافی است که مخالف صریح قوانین نباشد و شارع نیز از انجام آن نهی کرده باشد ثانیاً اگر چه از ماده 215 ق م اینطور بر می آید که مورد معامله باید منفعت عقلایی و مشروع داشته باشد به نظر می رسد توجه قانون گذار به تعهدات مالی بوده است بنابراین[1] هرچند در بسیاری از موارد عمل مورد معامله ارزش مالی دارد و مشمول ماده مذکور است وای باید بپذیریم که انجام موضوع معامله ممکن است در پاره ای از موارد برای طلبکار نفع اخلاقی ( معنوی ) داشته باشد و همین اندازه برای نفوذ و اعتبار معامله کافی است.

1- کاتوزیان ، ناصر ؛ قواعدعمومی قراردادها ، ص . 201

 

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های حقوق کلیک کنید.

نمونه ای از فهرست منابع

• 1-آشنایی با بازار مشتقه، انتشارات بورس اوراق بهادار تهران.
• 2-آرمان بهمن و پوریان، حیدر، نقش بورس اوراق بهادار در برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی.
• 3-احمدی، علی محمد؛ پول، ارز و بانکداری، همدان، انتشارات توسعه، چاپ اول، سال 1384.
• 4-اسکینی، ربیعا؛ حقوق تجارت ، شرکت های تجاری، ج 2، تهران ، سمت ، سال 1386.
• 5————- کلیات، معاملات تجاری و سازماندهیفعالیت های تجاری، تهران، محراب فکر، سال 1386.
• 6-امامی، حسن؛ حقوق مدنی جلد 1، تهران؛1380.
• 7-انصاری، مسعود و طاهری، محمد علی؛ دانشنامه حقوق خصوصی، ج 3 ، تهران محراب فکر؛ سال 1386.
• 8-بابایی، ایرج؛ حقوق بیمه، تهران، سمت، سال 1383.
• 9-بت شکن، محمد هاشم؛ شناخت قراردادهای تحویل آتی و اختیار معامله، رساله دکتری، تهران ؛ سال 1379.
• 10-جعفری لنگرودی، محمد جعفر؛ گنج دانش، تهران، سال 1378.
• 11———— حقوق مدنی رهن و صلح تهران گنج دانش، 1378.
• 12-جهان خانی، علی و پارسائیان، علی؛ بورس اوراق بهادار تهران، دانشکده مدیریت مالی، سال 1374.
• 13-چالشتری، سید محسن؛ امکان سنجی طراحی قراردادهای آتی در نظام مالی اسلام، پایان نامه کارشناسی ارشد تهران، 1376.
• 14-حسین زاده، جواد؛ قرارداد اختیار معامله، چاپ اول، سال 1391.
• 15-http://www.tsetmc.com/
• 16-…
• 17-…