طراحی ساختمان های اداری (فرم گرایی، نمونه هایی از طرح و…)

طراحی ساختمان های اداری

2-3- طراحی ساختمان های اداری

2-3-1 تعاریف پایه درساختمان های اداری

2-3-2- فضاهای ساختمان اداری در طراحی ساختمان های اداری

2-3-2-1- گروه یک (فضاهای اصلی)

2-3-2-2- گروه 2 (فضاهای وابسته اصلی)

2-3-2-3-گروه 3 (فضاهای رفاهی)

2-3-2-4- گروه 4 (فضاهای پشتیبانی)

2-3-2-5- گروه 5 (فضاهای گردش)

2-3-3- مساحت زیربنا

2-3-3-1 زیربنای خالص

2-3-3-2- زیربنای ناخالص

2-3-4- جمعیت اداری

2-3-4-1- رده بندی شغلی

2-3-4-2- رده بندی معماری

2-3-5- مساحت سرانه

2-3-5-1- سرانه مبنا

2-3-5-2- سرانه خالص زیربنا

2-3-5-3- سرانه ناخالص زیربنا

2-3-6- مطالعات عمومی واستانداردها

2-3-6-1 مطالعات نمودارسازماني

2-3-6-2- راهنماي طراحي فضاهای اداری

2-3-7-ايدة اوليه درطراحي فضاهاي اداري

2-3-7-1 چگونگی طراحی ساختمان های اداری

2-3-8- طراحی داخلی

2-3-8-1-فضاهای تشکیل دهنده یک ساختمان اداری

2-3-9-اصول کلی طراحی ساختمان های اداری

2-3-10- مبلمان اداری واصول طراحی آنها

2-4- فرم گرایی در طراحی ساختمان های اداری

2-4-1 مفهوم کلی فرم

2-4-1-1 مفهوم فرم درهنر

2-4-2 فرم وشكل در طراحی ساختمان های اداری

2-4-3  مشخصات بصري فرم

2-4-4 اجسام افلاطوني

2-4-5 خصوصیات فرم

2-4-5-1 انواع فرم

2-4-6  خط

2-4-7- سطح صاف

2-4-8- سطح خميده ومنحني

2-4-9- فرمهای منظم

2-4-9-1 دايره

2-4-9-2 بيضي

2-4-9-3 كره

2-4-9-4 مربع

2-4-9- 5 مستطيل

2-4-9-6 مثلث وهرم

2-4-9-7 شش ضلعي وهشت ضلعي

2-4-10 تغييرشكل فرم

2-4-11 فرمهاي نامنظم

2-4-12 فرم درمعماری

2-4-12-1 فرم وفضای معماری در طراحی ساختمان های اداری

2-4-12-2 فضا ومعماری

2-4-13 تعریف فضا

2-4-13-1 انواع فضا

2-4-13-2 فضای روز و فضای شب

2-4-13-3 فضای عمومی وخصوصی

2-4-13-4 فضای مابین

2-4-13-5 فضا وزمان

2-4-14- فرم ومعنا درآفرینش معماری

2-4-15-فرهنگ وفرم

2-4-16- انتخاب فرم

2-4-17- احساس فرم

2-4-18- بررسی فرم ومفهوم آن درمعماری معاصر

فصلسوم: مبانی کالبدی طرح  (مصادیق)

3-3 ساختمان اداری P. S. P- تهران

3-4 ساختمان شهرداری لندن

3-5-  مرکزتوریستی وساختمان اداریRizhaoدرچین

منابع طراحی ساختمان های اداری

طراحی ساختمان های اداری

تعاریف پایه در طراحی ساختمان های اداری:

فضاهای ساختمان اداری:

کلیه فضاهای یک ساختمان یک اداری در پنج گروه به شرح زیر طبقه بندی می شود .

گروه یک (فضاهای اصلی):

منظور فضاهایی هستند که کار اصلی اداری مستقیما در آنها انجام می گردد مانند:

اطاقهای کارشناسی یک یا چند نفره، سالنهای کار گروهی، اتاقهای جلسات، بایگانی جاری، محل دستگاه فتوکپی، انبار روزمره، لوازم مصرفی و موارد مشابه .

گروه 2 (فضاهای وابسته اصلی):

منظور فضاهایی هستند که برای تسهیل و خدمات رسانی انجام کار پیش بینی شده و در کنار فضا های گروه یک شکل می گیرند . مانند: سالن اجتماعات، کتابخانه، کلاس های آموزشی، مرکز تلفن، اطلاعات، نگهبانی، مراکز تهیه میکرو فیلم، رایانه، تکثیر، بایگانی راکد و موارد مشابه .

گروه 3 (فضاهای رفاهی):

منظور فضاهایی هستندکه برای تأمین رفاه کارکنان و مراجعین در ساختمان اداری پیش بینی شده و درکنار فضاهای گروه یک و دو شکل می گیرند مانند: نمازخانه، غذاخور ی، آبدارخانه، فروشگاه تعاونی، مرکز کمک های اولیه، سرویسهای بهداشتی و موارد مشابه .

گروه 4 (فضاهی پشتیبانی):

منظور فضاهایی هستند که برای پشتیبانی فعالیتها و خدمات اداری پیش بینی شده و بطور غیر مستقیم درکنار فضاهای گروه های یک، دو و سه  شکل می گیرند مانند: تعمیرگاه لوازم، تعمیرگاه خودرو، انبارهای اصلی، فرعی و اسقاطی،رخت کن و دوش کارکنان خدمات، اتاق های نظافت، بار انداز، توقف گاه، تأسیسات مرکزی و کنترل آن در طبقات و موارد مشابه .

گروه 5 (فضاهای گردش):

منظور فضاهایی هستند که برای ارتباط بین فضاهای یاد شده و سطوح زیر ساخت (دیوارها و ستونها) پیش بینی می شوند و عبارتند از:

مانند: ورودی ها، فضاهای مکث و تقسیم، بعلاوه سطوح زیر ساخت (دیوارها و ستونها) در طبقات و مسیرهای تاسیساتی .

ب) گردش عمودی بین طبقات

مانند: پله های ارتباطی طبقات، آسانسورها،‌بالابرها، پله های فرار، پاگردها، شیب روها، و موارد مشابه

مساحت زیر بنا:

عبارتست از سطوحی که در طبقات ساختمان برای ایجاد بنا اشتغال می شود و به دو صورت زیر مشخص می گردد .

 زیر بنای خالص:

عبارتست از: مجموع مساحت زیر بنای گروههای 1 تا 4

زیر بنای نا خالص

عبارتست از مجموع مساحت زیر بنای گروهای 1 تا 5

جمعیت اداری:

عبارتست از: تعداد کارکنانی که دارای شرح وظایف سازمانی (مصوب سازمان امور اداری و استخدامی کشور) هستند و به دو صورت زیر معرفی می گردد .

رده بندی شغلی:

این رده بندی بر حسب نوع وظایف اداری محوطه کارکنان که در تشکلات هر سازمان تعیین می گردد .

راهنماي طراحی ساختمان های اداری:
طرح فضاي خوب لزوماً قرار دادن كمترين فضا براي هر شخص نيست. بلكه بر عكس، فضاي كاري خيلي كم ميزان كارايي كارمندان را كاهش مي دهد و صرف وقت زياد و بهره وري كم، پول ذخيره شده از بابت ساخت يا اجاره فضاي كوچكتر را جبران مي كند. از اينرو فضاسازي خوب، فضاي كافي به كارهاي خاص مربوط به هر عملكرد اختصاص مي دهد و از ميزان فضاي بي مورد كم مي كند.
هيچ ميزاني مجاز فضايي كه بتواند بطور خودكار به برنامه ريزي فضات منجر شود، وجود ندارد. معذالك خطوط و چهارچوبهايي هستند كه با بررسي از ميان تعداد زيادي فضاي اداري، اعم از تجارتي و دولتي حاصل شده اند. اين پيشنهادها مي توانند در طرح فضاهاي مورد نياز راهنما باشند.
گونه هاي لازم به پنج گروه ذيل تقسيم مي شوند:

1- فضاي دفتري
2- فضاي بايگاني
3-تجهيزات ويژه
4- انبار
5- خدمات ويژه

ايدة اوليه در طراحی ساختمان های اداری:

ايدة اوليه طراحی ساختمان های اداری تأثير عميقي بر طرح مي گذارد و دقيقاً از برنامه ريزي كار ناشي مي شود. چرا كه برنامه ريزي اندازه و فرم ساختمان را تعيين مي كند. دو ايدة اصلي مي تواند در نظر گرفته شود:
پلان قراردادي يا رسمي كه در آن بيشتر بخش محيطي ساختمان داراي فضاهاي مجزا از يكديگر است و پلان باز كه در آن كل كارمندان توسط جدا كننده هاي كوتاه يا مبلمان مدولار از يكديگر جدا شده اند. مسلماً ايدة اولية بسيار مرتبط با تصميم گيريها و بر طبق استانداردهاي فضايي است و ضمن جمع آوري اطلاعات، مي بايست در مورد آن تصميم گيري شود.
براي هر يك از دو كانسپت اصلي گفته شده چند نقطة ضعف و قوت وجود دارد. چنانچه از نامش پيداست، پلان رسمي، سالها شيوة معمول و متداول طرح دفاتر اداري بوده و حداقل توسط نسل كهن كارفرمايان ترجيح داده مي شود. در يك اداره مركزي كه داراي ميزان كارمند و ارباب رجوع زياد است، پاسخ دادن به اين سيستم در پلان منجر به اشغال تمامي محيط ساختمان توسط دفاتر بسته است.
نقاط قوت طراحي بسته عبارتند از:
1- فضاي شخصي قابل درك براي كارمندان فراهم مي شود.
2- اين پلان براي مؤسساتي كه خطوط مشخصي براي جدا سازي بخشهاي مختلف خود دارند، مناسب است.
3- استفاده از فضاي جلسات در حداقل آن مي باشد.
نقاط ضعف طراحي بسته عبارتند از:
1- در صورت تغييرات، ديوارها بايد تخريب شوند.
2- در فضاهاي داخلي از نور طبيعي استفاده نمي شود.
3- اتلاف انرژي به دليل استفادة كمتر از نور طبيعي بالا است.
پلان باز طرفداران خاص خود را در ايده هاي اولية طراحي فضاهاي اداري داراست، تا جايي كه حتي هيئت رئيسة ارشد نيز در فضاهاي جدا شده توسط ديوارهاي جدا كنندة كوتاه قرار مي گيرند. اين طراحي در اروپا ريشه گرفت و در دهة 1960 به آمريكا رفت و در دفاتر مركزي ًيوني رويالً و ًوير هوسرً مورد استفاده قرار گرفت. در سالهاي اخير، طراحي باز بيشتر مورد پذيرش واقع شده اما كمتر پيش مي آيد كه براي مسئولان عالي رتبه دفاتر بسته طرح نشود. از اينرو كارفرمايان و رؤسا كه گروه خاصي را تشكيل مي دهند، در اتاق كارهاي راحت قرار مي گيرند. در طراحي باز فضا نياز به تمهيدات صوتي دارد.

چگونگی طراحی ساختمان های اداری:

چگونگی طراحی محیط کار رابطه مستقیمی با افزایش یا کاهش عملکرد سازمانی دارد؛ عواملی وجود دارد که اگر در طراحی محیط کار مورد توجه قرار نگیرد، کارهای سازمانی به درستی انجام نمی گیرد و با کاهش بازده مواجه خواهیم شد. بنابراین در ابتدا با پرداختن به عوامل زیر، به الگوهایی مناسب جهت طراحی محیط کار خواهیم رسید.
عواملی که در طراحی محیط کار باید مورد توجه قرار گیرد:
اولین عاملی که در طراحی محیط کار باید مورد توجه قرار گیرد، عامل «سرو صدا» است. عامل «سرو صدا»رابطه آشکار و قابل پیش بینی با عملکرد افراد در محیط کار دارد؛ سر و صدا باعث کاهش عملکرد افراد و ناخشنودی آنها می شود.
دومین عاملی که در طراحی محیط کار باید مورد توجه قرار گیرد، «موسیقی» است. پخش موسیقی در محیط کار باعث می شود شرایط کار برای افراد، مطبوعتر شود. موسیقی باعث می شود دوره های ملالت و خستگی کاهش پیدا کند و کارکنان هشیار باقی بمانند.
درجه حرارت» سومین عاملی است که در طراحی محیط کار باید در نظر بگیریم. درجه حرارت عاملی است که بر عملکرد شغلی و سلامت کارکنان اثر مستقیم دارد. بسیاری از مشاغل نیازمند آن است که کارکنان در درجه حرارت شدید کار کنند (صنعت فولاد، ریخته گری) و برخی مشاغل دیگر نیز وجود دارد که کارکنان باید وظایف شغلی خود در درجات حرارت بسیار پایین انجام دهند (صنایع بسته بندی).
چهارمین عامل که در طراحی محیط کار، مورد بحث قرار می گیرد، «بهره گیری مناسب از رایانه ها» ست. استفاده از رایانه ها در طی دو دهه گذشته و بهره گیری فزاینده از آن باعث شده است طراحی محیط کار نیز دچار تحول و دگرگونی شود.

اصول کلی طراحی ساختمان های اداری:

به دلیل مراجعه‌ی همگانی به ساختمان‌های اداری، ضرورت دارد این نوع بناها ظاهری ممتاز و دور از پیرایه داشته باشند که به صورت نوعی نشانه در نمای شهر شناخته شوند. در نمونه‌هایی مثل «ساختمان بخارست»، «ساختمان رضا»، «بانک مسکن اراک»، «مجتمع اداری بم» و ساختمان اداری مرکزی «مجتمع پارس جنوبی» این ویژگی قابل ملاحظه است.

ضرورت دارد در ساختمان‌های اداری از مصالح ماندگار استفاده شود که تحمل تغییرات جوی و قابلیت نظافت و نگهداری را داشته باشد. معمولاً در طول زمان، نیاز به تغییر در اندازه‌ی فضاها و کاربری آنها در این نوع ساختمان‌ها به وجود می‌آید و این امر اجتناب‌ناپذیر است (همانطور که در یک دوره، ورود کامپیوتر و لوازم جانبی به فضای اداری موجب تغییراتی در ساختمان‌ها شد). بنابراین پیشنهاد می‌شود  برای طراحی از الگوهای مدوله استفاده شود که امکان تغییرات به سادگی میسر باشد و به منظور دستیابی به این هدف به چند مورد که در زیر به آنها اشاره شده است توجه شود:

الف– دیوارها از نوع سبک و صنعتی اجرا شود

ب ـ سیم‌کشی و تعبیه کابل‌های الکتریکال و لوله‌کشی تأسیسات در سقف کاذب اجرا شود و هیچ تأسیساتی در زیر فرش کف وجود نداشته باشد، مگر این که کف کاذب اجرا شود؛ فقط در این‌صورت عبور تأسیسات از کف توجیه خواهد داشت. در هر دو مورد کف کاذب و سقف کاذب، تأسیسات ساختمان از بین مصالح بنایی عبور نکرده و در نتیجه برای تغییر فضاها به آسانی قابل دسترسی خواهند بود.

ج ـ چراغ‌های سقفی و دریچه‌های هوا بین مدول‌ها پیش‌بینی و به صورت open office طراحی و اجرا شود.

در این صورت امکان محدود شدن  با پارتیشن یا دیوارهای سبک وجود دارد و لازم است کلیدهای کنترل هم متمرکز باشند.
نمونه‌ی این اقدامات در ساختمان اداری بخارست، مجتمع اداری پارس جنوبی و مجتمع اداری بم انجام شده است.

فرم گرایی در طراحی ساختمان های اداری:

مفهوم کلی فرم در طراحی ساختمان های اداری:

« ز معشوقت مبین عضوی بریدهبه هم پیوسته بین، چون اهل دیده

ز یک عضوش مشو از دست زنهارکه هفت اندام باید دید هموار»

عطار

یک چشم‌انداز تجربی و ساده برای نشان دادن مسألة «ماده» و «صورت» وجود دارد. مثلاً اگر از یک کیلو «موم» در قالبی معین مقداری مکعب یا کره یا مخروط یا استوانه بسازیم، صورت‌های ما متفاوت است، ولی مادة ما یکسان است که همان موم است. حال اگر همان کره یا مکعب را یک بار از خمیر و یک بار از موم و یک بار از شکلات بسازیم، صورت ما که همان کره یا مکعب است، ثابت است و مادة ما متفاوت شده است. این ابتدایی‌ترین تمثیل برای نشان دادن تقابل «ماده» و «صورت» است.

آنچه در طول تاریخ و در مباحث گوناگون فلسفه و زبان‌شناسی و منطق اهمیت پیدا می‌کند، نوع تقابلی است که «صورت»/ «فرم» با مفاهیم دیگر به خود می‌گیرد و در ترکیب تقابل‌های دوگانی سایه روشن‌های معنایی‌اش عوض می‌شود. وقتی می‌گوییم «ماده» و صورت یا وقتی می‌گوییم «معنی» و صورت یا «محتوی» و صورت یا «جوهر» و صورت یا «هیولا» و صورت. با تغییر این تقابل‌ها مفهوم صورت، گاه، از بنیاد دگرگونی می‌پذیرد.

از کهن‌ترین روزگاری که تاریخ فلسفه نشان می‌دهد، همیشه مسأله ی «فرم» با چشم‌اندازهای گوناگون و در تقابل‌های مختلف، مورد توجه فلاسفه بوده است. اصطلاحات جوهر(substance) و صورت(form)و ماده (matter) همیشه در مرکز گفتگوهای صاحب‌نظران بوده است. جوهر یا substance آن بخش از ماهیت شیء است که شیء هرگونه دگرگونی بپذیرد، آن جانب وجودی‌اش همچنان باقی است.

در دیدگاه ارسطو جوهر شامل ماده و صورت هر چیز است، اما وجودی مستقل از شیء و مادة سازندة شیء دارد. با چنین چشم‌اندازی جوهر غیرقابل دانستن خواهد ماند. ماده، به گونه‌ای سنتی، همیشه در تقابل با form یا ذهن (mind) قرار دارد. بر طبق نظریات ارسطو ماده در تقابل با جوهر آن است که دارای فرم است. هر شیء که دارای عینیت باشد، از ماده و صورت ترکیب شده است.

در تمدن و فرهنگ ایران عصر اسلامی تقابلی که میان جوهر و عرض یا ماده و صورت یا عین و عرض یا هیولا و صورت وجود دارد، در حقیقت، استمرار همین گونه تقابل است که با چشم‌اندازهای گوناگون خود را نشان می‌دهد. مسلمانان در برابر سوبستانس جوهر رابه کار برده‌اند.

طراحی ساختمان های اداری

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های مهندسی معماری کلیک کنید.

نمونه ای از منابع طراحی ساختمان های اداری :

• ربانی، رسول،1387، جامعه شناسی شهری، دانشگاه اصفهان؛ سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، اصفهان.
• غلامی، محمدرضا، 1390، همه چیز درباره شهر و شهروند و شورا، کتاب سمینار رسانه و آموزش شهروندی اصل مقالات – اداره کل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران.
• غلامی، محمدرضا، 1390، ارتقای فرهنگ شهرنشینی امکان پذیر است: «نقش و ابعاد آموزش شهروندی در ارتقاء فرهنگ شهرنشینی»، کتاب سمینار رسانه و آموزش شهروندی اصل مقالات 9 و 10 خرداد 1390 – اداره کل آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران.
• خاک، روناک، 1380، حقوق شهروندی، کارشناسی ارشد حقوق بین الملل، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
• شهبازی گهرویی، اسکندر، 1390، تحلیل جامعه شناختی تأثیر میزان آگاهی از حقوق شهروندی بر سطح مشارکت معلمان (مورد
• مطالعه شهرستان کیار)، پایان نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی.
• برخورداری، مهین، 1386، «حقوق شهروندی، آموزش و مشارکت مدنی در محلّه» کارشناسی ارشد فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه تربیت مدرس.
• وبلاگ سه شهرساز (خیابانی، محمد عارف و همکاران)،1387، حقوق و وظایف شهروندی،
• آریان‌پور؛ منوچهر و دیگران؛ فرهنگ انگلیسی به فارسی ، تهران، جهان‌رایانه، 1385، چاپ ششم، ج2، ص410.
• تقوی، نعمت‌الله؛ جامعه‌شناسی روستایی، ‌تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور، 1389، چاپ ششم، ص17-16.
• ….
• ….

طراحی ساختمان های اداری