رفتار مسالمت آمیز با غیر مسلمانان از منظر قرآن و سنت حقوق بین الملل اسلام

رفتار مسالمت آمیز با غیر مسلمانان

تعداد صفحات: 78 صفحه

رفتار مسالمت آمیز ازمنظر قرآن وسنت

بخش اول:

دیدگاه ونظرات قرآن کریم————————————————

1-قرآن کریم ودعوت به رفتار مسالمت آمیز با دیگران——————————

2- قرآن کریم وآزادی عقیده وفکر——————————————-

3- قرآن کریم ونفی نژادپرستی وخودبرتربینی———————————–

4- قرآن کریم واستقبال ازپیشنهادصلح—————————————-

بخش دوم:

سیره عملی پیامبر(ص)—————————————————

1-نامه های مسالمت آمیز پیامبر———————————————

2-پیمان نامه های صلح————————————————–

1-2)منشورمدینه——————————————————-

2-2)پیمان عقبه——————————————————-

3-2)صلح حدیبیه——————————————————

3-رفتار مسالمت آمیز پیامبردرمقابل مخالفان————————————-

1-3) رفتار مسالمت آمیز پیامبربا کفارقریش————————————–

2-3) رفتار مسالمت آمیز پیامبربا یهود——————————————

3-3) رفتار مسالمت آمیز پیامبربا مسیحیان—————————————

بخش سوم:

رفتار مسالمت آمیز با غیرمسلمانان براساس فقه عامه——————————-

بخش چهارم:

رفتار مسالمت آمیز با غیر مسلمانان براساس فقه شیعه——————————

1)سیره عملی ائمه معصومین(ع)—————————————–=–

2)نظرات وآراء علماء شیعه———————————————–

3) رفتارمسالمت آمیز درعصرظهور——————————————

• فصل چهارم:صلح وهمزیستی مسالمت آمیز ازمنظرحقوق بین الملل اسلام

بخش اول:

صلح وهمزیستی مسالمت آمیز——————————————–

1-ترویج اخوت بشری ومساوات انسانی————————————–

2-تحریم اسباب نزاع وجنگ———————————————

3-مبارزه با استعمار—————————————————-

4-احترام به پیمان هاوعهدها———————————————-

5-پرهیزازجدال دینی—————————————————

6-تاکیدبرنقاط اشتراک میان پیروان ادیان الهی———————————-

بخش دوم:

صلح وجنگ ازمنظرقرآن ومعصومین(ع)————————————–

بخش سوم:

آثارحقوقی جنگ دراسلام————————————————

1-برخوردبا اسیران—————————————————-

2- حقوق کودکان وزنان درجنگ——————————————-

3- اموال ودارائیهای دشمن———————————————–

منابع رفتار مسالمت آمیز

رفتار مسالمت آمیز

دیدگاه قرآن کریم در مورد رفتار مسالمت ‏آمیز:

ازروز نخست که انسان آفریده شد،خداوند کتابهای آسمانی را درمسیرانسانها قرارداد تا راهنمای زندگی اوباشند، قرآن کریم که کامل ترین کتاب آسمانی است،درحقیقت امانتی است که خدا دربین انسانها قرارداده تا ازاین رهگذر عمل به تعالیم آن،خلقت معنا یابد وآفرینش تفسیر شود.،خداوند به انسان وعده داده است که اگربه دستورات این کتاب توجه کند،ازهمه آسمان وزمین برتر می شودواگر ازآن غفلت کند،بسیاری ازموجودات دیگر براو برتری می یابند.

ازمبانی اساسی واصلی قرآن توجه به حقوق انسان است  و”مراعات کلیه حقوق ناشی ازکرامت انسانی وکار وتلاش وی درزندگی ،ازاصولی است که قرآن برآن تاکید دارد،وناگفته پیداست که بخش قابل توجهی ازحیات سیاسی انسان به این اصل بستگی دارد.”[1]  “سیرتکاملی انسان به سوی خداوند،سیرصعودی است،ازاین رو قرآن کریم میفرمایند که به حبل وریسمان الهی چنگ بزنید،چنان که کوهنوردان برای صعود بر صخره های بلند،نیازمند طناب ودستگیره محکم اند تاسقوط نکنند.قرآن کریم می فرمایند،هرکس به خدا اعتصام کند،قطعاً به صراط مستقیم هدایت شده است. “[2]

“قرآن کریم خانواده جهانی را به سه بخش تقسیم می کند،سه عضواین خانواده عبارتند از:مسلمانان،موحدان غیرمسلمان وملحدان واکنون خانواده جهانی دارای هرسه عضو است وقرآن برای همه آنها پیامی ویژه دارد وحقوقی خاص برایشان قائل است”[3]   قرآن برای اعضای جامعه بشری پیام داشته وبه مسلمانان دستور میدهد که حقوق دیگران را رعایت کند.”اصولاً دستوربنیادین اسلام این است که مسلمانان نسبت به خانواده جهانی به چشم احترام ووفا بنگرند وتنها به کسانی پشت کنند که آنان را زیر فشارسیاسی واجتماعی قرارداده اند”[4]

آیات متعددی از قرآن کریم و به صورتهای گوناگون رفتار مسالمت‏آمیز یا همزیستی مذهبی را سفارش می‏نماید. کینه‏توزی و پیش‏گرفتن روشهای اهانت‏آمیز نسبت به پیروان مذاهب دیگر یک روش پسندیده دینی به شمار نمی‏رود. قرآن کریم گروهی از مسیحیان و یهودیان را یاد می‏کند که راه تمسخر و تکفیر یکدیگر را در پیش گرفته‏اند و همواره آتش جنگ و اختلاف را شعله‏ور می‏سازند”:یهود گفتند: نصرانیها بر حق نیستند و نصرانیها گفتند: یهود بر حق نیستند؛ حال آن که،اینان کتاب را تلاوت میکردند…”[5]  درتفسیر این آیه شریفه اشاره شده است:” …و يهوديان گفتند: مسيحيان بر حقّ نيستند، و مسيحيان گفتند: يهوديان بر حقّ نيستند، در حالى كه (هر دو گروه) آنان، كتاب آسمانى را مى‏خوانند! همچنين افراد نادان ديگر (همچون مشركان كه خبر از كتاب ندارند)، همانند سخن آنها را گفتند. پس خداوند در روز قيامت در آنچه اختلاف دارند، در بين آنان داورى خواهد نمود.

نكته‏ها:

اين آيه ترسيم مجدّدى از سيماى متعصّبِ اهل كتاب است كه هر گروه در صدد نفى گروه ديگر است. يهوديان، مسيحيان را بر باطل و بى‏موقعيّت در پيشگاه خداوند معرّفى مى‏كنند و در مقابل، مسيحيان نيز يهود را بى‏منزلت در نزد خداوند مى‏دانند. اينگونه برخوردها، از روحيّه‏ى متعصّب آنها سرچشمه مى‏گيرد، در حالى كه اگر به كتاب آسمانى خود توجّه كنند، از اين برخوردها دست بر مى‏دارند. سپس مى‏فرمايد: مشركان و بت‏پرستان نيز با آنكه كتاب آسمانى ندارند، همان سخن‏ها را مى‏گويند. يعنى صاحبان عقايد باطل همديگر را نفى مى‏كنند، ولى همه‏ى اين اختلافات در روز قيامت، با داورى خداوند متعال پايان مى‏پذيرد و آنها حقّ را مشاهده مى‏كنند.

پيام‏ها:

الف) تعصّب بى‏جا و انحصارطلبى بى‏دليل، ممنوع است. تحقير و ناديده گرفتن ديگران، نشانه‏ى استبداد و خودمحورى است. ب) اگر تعصّب و خودخواهى باشد، علم هم نمى‏تواند هدايت كند. اهل كتاب قادر به تلاوت آن بودند ولى به خاطر داشتن روحيّه‏ى انحصارطلبى تلاوت‏ها كارساز نبود. «وَ هُمْ يَتْلُونَ الْكِتابَ» ج) در فضاى آميخته به تعصّب، عالم و جاهل همانند هم فكر مى‏كنند. مشركان جاهل همان حرفى را مى‏زدند كه تلاوت كنندگان تورات و انجيل مى‏گفتند”[6]

رفتار مسالمت‏آمیز پیامبر اکرم (صلی‏الله‏علیه‏و‏آله )در مقابل مخالفان

در اینجا رفتار صلح جویانه و مسالمت‏آمیز پیامبر اکرم (صلی‏الله‏علیه‏و‏آله) را با کفار قریش، یهود و مسیحیان بررسی می‏کنیم:

 رفتار مسالمت‏آمیز پیامبر اسلام (صلی‏الله‏علیه‏و‏آله) با کفار قریش

سرزمین مکه، پایگاه شرک و مشرکان بود. اسلام در این پایگاه مهم ظهور کرد. بنابراین، اولین تماس و دعوت پیامبر اسلام (صلی‏الله‏علیه‏و‏آله) متوجه مشرکین مکه می‏باشد؛ این دعوت که بر محور توحید و معاد بود، با دلایل منطقی و با تلاوت آیات قرآن، روح و جان مشرکین را مخاطب قرار می‏داد و از آنان می‏خواست که تعقل و تفکر نمایند و خود را از زنجیرهای اوهام و عقاید جاهلی نجات دهند.
در مقابل، مشرکین انواع آزارها و اذیتها را نسبت به پیامبر اکرم( صلی‏الله‏علیه‏و‏آله) و پیروان اندک او اعمال نمودند؛ سمیه مادر عمار به وسیله نیزه ابوجهل به شهادت رسید. پدرش، یاسر نیز در مکه به شهادت رسید؛ بلال حبشی به وسیله امیة بن خلف در گرمای نیمروز شکنجه شد. پس از چندی، عده‏ای از مسلمانان به دیار غربت، حبشه مهاجرت نمودند؛ در آنجا هم از آزار مشرکین قریش در امان نبودند. پیامبر اسلام (صلی‏الله‏علیه‏و‏آله) هم مدتی به شهر «طائف» پناه برد.

رفتار مسالمت آمیز باغیرمسلمانان براساس فقه شیعه

1)سیره عملی ائمه معصومین(ع):

درباره سیره امامان شیعه (علیهم‏السلام) ، باید توجه داشت که از نظر امامیه، سیره آنان همانند سیره و رفتار پیامبر اسلام (صلی‏الله‏علیه‏و‏آله) اعتبار و ارزش داشته و قابل استناد است؛ چه آن که آنان نیز الگو و نمونه برای جامعه اسلامی هستند؛ مولای متقیان  امام امیرالمؤمنین (علیه‏السلام) در بخشی از نامه‏اش به مالک اشتر می‏فرماید:”«و اشعر قلبک الرحمة للرعیة و المحبة لهم و اللطف بهم و لا تکوننّ علیهم سبعا ضاریا تغتنم اکلهم، فانهّم صنفان: امّا اخٌ لک فی الدّین، و امّا نظیر لک فی الخلق.» یعنی: (ای مالک!) مهربانی با مردم راپوشش دل خویش قرارده وبا همه دوست ومهربان باش .مبادا هرگز،چونان حیوان شکاری باشی که خوردن آن را غنیمت دانی،زیرا مردم دودسته اند :دسته ای برادردینی تو ودسته دیگر همانند تو درآفرینش می باشند”[1]

همچنین، آن حضرت در فرازی دیگر از این نامه، در استقبال از صلح می‏فرماید: «و لا تدفعنّ صلحا دعاک الیه عدوّک وللّه‏ فیه رضی، فان الصلح دعة لجنودک و راحة من همومک و امنا لبلادک.یعنی: هرگزپیشنهاد صلح ازطرف دشمن راکه خشنودی خدادرآن است را رد مکن،که آسایش رزمندگان وآرامش فکری تو،وامنیت کشور درصلح تامین می گردد”[2]   “صلح خواهى امام على با آنچه كه ديگر سياستمداران تظاهر مى كنند, تفاوت جدى دارد. اگر معاويه در شرايط خاصى دم از صلح مى زند و به حكميت قرآن تن در مى دهد نه بدان دليل است كه به صلح ايمان دارد, زيرا صلح و استقرار ثبات در حكومت امام على او را به شدت متضرر خواهد ساخت;

اما صلح خواهى امام از آن رو اهميت دارد كه نه به عنوان يك تاكتيك بلكه در قالب يك استراتژى كلان تدوين مى گردد. در چنين وضعيتى استراتژى كلان امام على در حوزه سياست خارجى با مراوده و همزيستى مسالمت آميز هويت مى يابد. يك سياست راهبردى و استراتژيكى مبتنى بر مجموعه اى از باورها و ارزش هاى ذهنى است كه به سادگى قابل چشم پوشى نيست و نمى تواند با ملاحظات سطحى و غير مهم جايگزين كرد.

صلح طلبى امام على نه از روى ظاهر سازى است و نه از سر درماندگى, بلكه به دليل باور عميق امام بدان است. نمونه اى از اين سياست انسانى را در واقعه صفين چنين مى خوانيم:حجر بن عدى و عمرو بن الحمق (دو تن از ياران حضرت) از لشكريان معاويه اظهار برائت مى كردند و ناسزا مى گفتند.

امام(ع) سر رسيد و فرمود: آنچه مى گوييد لايق به شإن شما دو نفر نيست. پرسيدند يا اميرالمومنين آيا ما بر حق نيستيم؟ فرمود: بلى. عرض كردند: آيا آنها بر باطل نيستند؟ فرمود: بلى. پرسيدند: پس چرا ما را از دشنام دادن به آنها باز مى دارى؟ فرمود: از اين كه آنها را لعن كنيد و دشنام دهيد بيزارم و اگر آنها را با كردار و رفتارشان وصف كنيد بهتر است, ولى اگر به جاى برائت از آنها دعا كنيد كه خدايا خون هاى ما و آنها را حفظ كن و ميان ما و آنان صلح برقرار كن و آنها را از گمراهى به هدايت و از جهل به شناخت حق رهنمون شو, براى من دوست داشتنى تر و براى شما خير خواهد بود.

اين داستان به خوبى سياست صلح جويانه امام را بازگو مى كند, زيرا امام در شرايطى اين نيت خيرخواهانه را در مقابل دشمنانش اظهار مى كند و از خداوند طلب صلح و حفظ دماى طرفين را مى نمايند, كه نه با شكستى رو به رو گشته تا حمل بر درماندگى گردد و نه غير از دو تن از يارانش كسى حضور دارد تا حالت تبليغاتى و ظاهرسازى داشته باشد. در جاى ديگر امام به يكى از كارگزاران و فرماندهانش دستور مى دهد كه پيشنهاد صلح از سوى دشمن را بپذيرد هر چند اين پيشنهاد از سر درماندگى دشمن و تجهيز مجدد او باشد.”[3]

رفتار مسالمت آمیز

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های حقوق کلیک کنید.

نمونه ای از منابع رفتار مسالمت آمیز

• 1- قرآن کریم
• 2-  نهج البلاغه،ترجمه محمد دشتی،انتشارات اسوه،چاپ چهارم،1384
• 3- ابراهیمی محمد،اسلام وحقوق بین الملل عمومی، ج2 ،انتشارات سمت،چاپ اول،1377.
• 4- ابراهیمی محمد، حسینی علیرضا ،اسلام وحقوق بین الملل عمومی ج1،انتشارات سمت،چاپ اول،1372.
• 5- ابوزهره محمد،گزیده خاتم پیامبران ،ترجمه  حسین صابری،انتشارات آستان قدس رضوی،چاپ اول،1387.
• 6- الاحمدی المیانجی علی ، مکاتیب الرسول (ص) ، تهران،دارالحدیث الثقافیه،1419ه ق
• 7- جعفری محمدتقی ،حقوق جهانی بشر،انتشارات موسسه تدوین ونشرآثارعلامه جعفری،چاپ پنجم،1390.
• 8- جوادی آملی عبدالله ،فلسفه حقوق بشر،انتشارات اسراء،چاپ ششم،1389.
• 9- جوادی آملی عبد الله ،روابط بین الملل دراسلام،نتشارات اسراء،چاپ اول،1388.
• 10- جوادی آملی عبدالله ،مفاتیح الحیاة،انتشارات اسرا،چاپ بیستم،1391.
• 11- حسینیان روح الله ،چهارده قرن تلاش شیعه برای ماندن وتوسعه،انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی ، چاپ دوم،1382.
• 12- حمید الله محمد، سلوک بین المللی دولت اسلامی ،ترجمه سید مصطفی محقق داماد ، مرکزنشرعلوم اسلامی،چاپ چهارم،1386
• 13- حمیدالله محمد ، حقوق روابط بین الملل در اسلام، ترجمه و تحقیق سید مصطفی محقق داماد، مرکز نشر علوم اسلامی،چاپ اول،1373
• 14- حمید الله محمد ،پناهندگی سیاسی ،ترجمه محمدحسینی،انتشارات سروش،چاپ اول،1374
• 15- خاتمی سید احمد،ابعادجنگ دراسلام ،انتشارات امیرکبیر،چاپ دوم،1375.
• 16-…
• 17-…

رفتار مسالمت آمیز