خانواده در نظام سیاست جنایی

خانواده در نظام سیاست جنایی

خانواده در نظام سیاست جنایی

مبحث اول:جایگاه خانواده در نظام سیاست جنایی

گفتار اول: تعریف خانواده در نظام سیاست جنایی

گفتار دوم: نوع خانواده در نظام سیاست جنایی ایران

مبحث دوم: اصول جایگاه خانواده در نظام سیاست جنایی

گفتار اول: لزوم نگرش سیستمی به خانواده و ماهیت نظام مند خانواده

بند اول: مفهوم  نگرش سیستمی به خانواده

بند دوم: ماهیت نظام مند خانواده

گفتار دوم: ماهیت ایدئولوژیک خانواده در نظام سیاست جنایی

گفتار سوم: ماهیت استراتژیک خانواده در نظام سیاست جنایی

منابع خانواده در نظام سیاست جنایی

تعریف خانواده در نظام سیاست جنایی

پژوهشگران در حوزه های مختلف علوم اجتماعی تعاریف متعددی از نهاد خانواده ارائه  نموده اند. ضمن ذکر مختصر این تعاریف بحث را با بررسی وجوه مشترک تعاریف مزبور  گسترش می دهیم.

«خانواده نهادی ست متشکل از یک سری اعضاوارزش هاکه حقوق و تکالیف خاصی را برای هر یک از اعضا ایجاد می کند.^[1]. خانواده فرآیندی از تلاش ناشی از توافق دو جنس مخالف برای ایجاد هماهنگی سلیقه هاست.

خانواده علاوه بر این که یک واحد مسکونی، اقتصادی و حقوقی است، یک جامعه اخلاقی است؛ به این معنا که گروهی در آن به خود هویت می بخشند و از لحاظ عاطفی تحت تاثیر یکدیگرند:خانواده، مرکب از گروهی افراد است که از طریق خون، ازدواج یا فرزند خواندگی به یکدیگر منسوب می شوند و برای مدتی…نامشخص[و معمولاً طولانی ] با هم زندگی می کنند. ^[2]

 در دوره جدید تعریف جدیدی از خانواده نقل شده است:

خانواده همچون گروهی است که از طریق ازدواج، تولد، قبول فرزند یا تعریف مشترک مرتبط می­شود. اگر مردم خودشان را همچون یک خانواده بدانند، خانواده خواهند بود. تعریف مشترک یک صورت اصلی است، زیرا مردم احساس می­کنند که به یک گروه خانوادگی تعلق دارند. اگر آنان تعلق عمیق، شخصی و احساسی ( مثبت یا منفی) با گروه داشته باشند و اگر هویتشان را به واسطه این گروه به دست آورند، باید آنان را به عنوان خانواده قبول کرد چرا که آنان اعضای خانواده خواهند بود. حتی اگر روابطشان به واسطه سنت، قانون یا عرف به رسمیت شناخته نشود.^[3]

هم اکنون تعداد کمی این تعریف از خانواده را قبول دارند زیرا خانواده صور متعددی یافته است، از قبیل: خانواده با والدینی که هردو خارج از خانه کار می­کنند، خانواده تک والدینی،  زوج­های دوباره ازدواج کرده، زوجهای بدون ازدواج، زوج­های بدون فرزند، پدر و مادر ناتنی، خانواده با حضانت فرزندی دیگر، زندگی جمعی بدون ازدواج و غیره^[4].

البته براساس تعریف کلاسیک از خانواده، اجتماع مرد و زن با فرزندان براساس تایید قانون، شرع  و عرف  خانواده خوانده می­شود. ضمن این که هکان طور که در مباحث بعدی بیان خواهد شد،به علت ماهیت ایدئولوژیک و ارزشی نظام سیاست جنایی ما،علی القاعده عناصر و المان های یک سیستم نیز منعکس کننده ی ویژگی های آن سیستم هستند، به عبارت دیگر در تعریف خانواده در نظام مااین ماهیت ارزشی وجود خواهد داشت.  بنا بر این خانواده مورد نظر دارای این سه ویژگی ضروری است:

1. پیوند قانونی؛ منظورتعیین رابطه حقوقی و حقوق و تکالیف دو طرف قرارداد است که شرایط عقد مورد نظر (نکاح) را داشته باشد، صیغه عقد و ایجاب و قبول انجام شده باشد. پیوند زناشویی باید در قالب نهادهای از پیش تعیین شده وعقود معین (ازدواج دائم، متعه) بگنجد. پس ازایجاد واحد حقوقی نیزارتباط عناصر واحد مزبوردر قالب نظام حق و تکلیف ازپیش تعیین شده،شکل می گیرد.
2. رابطه میان دو جنس مخالف: در حقوق فرانسه پیوند دو هم جنس، پذیرفته شده است^[5]در حالی که در نظام حقوقی ما نه تنها چنین امری تعریف نشده است، در صورت ارتکاب رفتار جنسی جرم نیز تلقی می گردد.
3. هدفمندی؛ امتصال فرمان حق تعالی، دستیابی به آرامش درونی، حفظ دین، تعدیل احساسات نفسانی و بهره مندی از آن به منظور رسیدن به خود شکوفایی و تولید نسل^[6] و رفع نیازهای غریزی که در نظام سیاست جنایی اسلام، لزوما ًاز کارکردهای انحصاری نهاد خانواده است.

در مباحث بعدی ذکر خواهد شد که خانواده جزئی از نظام مدیریت جامعه ست که باید در راستای اهداف نظام و شبکه هستی، مانند سایر عناصر پیش رود.این اهداف در یک طیف قرار می گیرند که کمینه آن پیشگیری از جرم و بیشینه آن تعالی و تکامل بشریت است.

«ازدواج فرآیند یک میثاق الهی و انسانی بین زن و مرد با پذیرش شرایط و آثار خاص خود می باشد که بر اساس آن خانواده در راستای تکامل فردی و اجتماعی قرار می گیرد. رشد و تکامل در پرتو ازدواج نه تنها موجب سعادت فردیست بلکه عاملی برای سعادت جامعه می باشد. وصول به رفاه اجتماعی و رشد مدنیت بدون ازدواج مشکل است. »^[7]اهمیت و فواید ازدواج را می توان تکامل روحی انسان، آرامش روحی و سلامت جسم و جان پاسخ به دعوت رسول اکرم و افزایش روحیه مسئولیت پذیری و تولید نسل و امنیت دانست.^[8]

جایگاه خانواده در نظام سیاست جنایی

در این قسمت ابتدا به طور کلی اشاره ای به جایگاه خانواده در نظام سیاست جنایی، شده و پس از آن به نوع خانواده، هسته ای یا گسترده ویا نوع سوم پرداخته می شود. نهاد حقوقی« خانواده»، انواع آن و انعکاس آن در قانون مدنی در این مبحث، تبیین می شود.

خانواده جزئی از سیستم مدیریت جامعه اسلامی و خدا محور است.^[1]نهاد خانواده در کنار نهاد دین و دولت از گذشته تا کنون سازنده جامعه ایرانی است. با وجود توسعه نهادی از آغاز قرن بیستم،همان طور که برخی نویسندگان اذعان داشته اند این سه نهاد همچنان شکل­دهنده ساختار و روابط اجتماعی ایران­اند.

هر نوع تغییری در جامعه ایرانی ریشه در خانواده دارد. اصلی­ترین تغییرات در نظام اجتماعی ایران، یا به واسطه خانواده محقق شده یا اینکه جهت­گیری آن  معطوف به خانواده بوده است. از طرف دیگر، خانواده نیز بیشتر از دیگر نهادهای اجتماعی متاثر از جریان تغییرات جامعه است.^[2]

گر چه در اسناد بین المللی، که ذیلا اشاره می گردد، تکالیفی در جهت حمایت حداکثری از خانواده  به عهده دولتها گذاشته شده است اما نکته مهم این است که اهمیت کانون خانواده و تاثیر آن در سالم سازی خانواده و جامعه ایجاب می کند که محیط امنی برای اعضاء آن فراهم شود تا جامعه نیز از این امنیت بهره ببرد در واقع تکلیف دولت به فراهم نمودن امکانات تاکید به اهمیت نظام خانواده می باشد.

«خانواده رکن طبیعی و اساسی اجتماع است و حق دارد از حمایت جامعه و دولت بهره مند شود.»(ماده116-3 اعلامیه جهانی حقوق بشر)،«خانواده که عنصر طبیعی و اساسی جامعه است باید تا آنجا که ممکن است از حمایت و مساعدت ممکن برخوردار گردد به ویژه برای تشکیل و استقرار آن و مادام که مسئولیت نگاهداری و آموزش و پرورش کودکان خود را بعهده دارد»،«مادران در مدرت معقولی پیش از زایمان و پس از آن باید از حمایت خاص برخوردار گردند» (مواد1-10 و 2-10 میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی).

مواد23-1 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی نیز خانواده را رکن اساسی جامعه تلقی می کند و حمایت از آن را به دولتها تکلیف می نماید و ماده 24-1 همین میثاق خانواده را حامی طفل دانسته و دولتها را نیز از این منظر مکلف به حمایت از خانواه و اطفال آنها کرده است.«خانواده به عنوان جزء اصلی جامعه و محیط رشد و رفاه تمامی اعضای خود به ویژه کودکان می بایست از حمایتها و مساعدتهای لازم به نحوی برخوردار شود.

که بتواند مسئولیتهای خود را در جامعه ایفا کند» (مقدمه کنوانسیون حقوق کودک)،«کشورهای طرف کنوانسیون بیشترین تلاش خود را برای تضمین به رسمیت شناختن این اصل که پدر و مادر کودرک دارند به عمل خواهند آورد…» (ماده 18-1 کنوانسیون حقوق کودک)،«کودک نباید به طور موقت یا دائم از محیط خانواده و از منافع خود محروم باشد و باید از طرف دولت مراقبت و مساعدت شود»(ماده20-1کنوانسیون حقوق کودک).

اصول راهبردی ریاض برای پیشگیری از بزهکاری اطفال نیز به سهم خود بر نقش خانواده به عنوان واحد مرکزی مسئول نخستین مرحله جامعه پذیری کودکان، و تلاشهای جامعه و دولت برای حفظ یکپارچگی خانواده و… در اصول 11 تا 19 خود، و فراهم کردن تسهیلات خاص برای تامین مسکن مناسب برای اطفال که نمی توانند، سرپناهی داشته باشند و یا آن را از دست داده اند در اصل 34 تاکید می شود. ماده 25 اعلامیه جهانی حقوق بشر نیز حق برخورداری از سطح زندگی با سلامت و رفاه فرد و خانواده اش را از نظر مسکن و… تضمین کرده است.

خانواده در نظام سیاست جنایی

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های حقوق کلیک کنید.

نمونه ای از منابع فارسي خانواده در نظام سیاست جنایی

1. آزاد ارمکی، تقی(1386). جامعه شناسی خانواده ایرانی، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
2. آنسل، مارک( 1357). دفاع اجتماعی، ترجمه محمد آشوری و علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
3. بیرو، آلن(1367). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر ساروخانی، چاپ اول، تهران: انتشارات کیهان.
4. حکمت نیا، محمود؛ پیوندی، غلامرضا و دیگران(1386). فلسفه حقوق خانواده، اصول و قواعد، جلد2، چاپ اول، تهران: روابط عمومی شورای فرهنگی اجتماعی زنان.
5. رضائیان، علی(1388). تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم، چاپ دوم، تهران:سمت.
6. سبحانی، محمدتقی(1385). الگوی جامع شخصیت زن مسلمان، چاپ دوم، قم: دفتر مطالعات و تحقیق زنان.
7. کاپلستون، فردریک(1375). تاریخ فلسفه جلد اول یونان و روم، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، چاپ سوم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات سروش.
8. کی نیا، مهدی(1357). مبانی جرم شناسی، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
9. گودرزی بروجردی، محمد رضا(1384). سیاست جنایی قضایی، چاپ اوّل، قم، معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوه قضائیه مرکز مطالات توسعه قضایی.
10. لازرژ، کریستین(1382). در آمدی به سیاست جنایی، ترجمه علی حسین نجفی ابرند آبادی، چاپ اول، تهران: میزان.
11. نیک آئین،رها،«درنگی بر رابطۀ دین و ایدئولوژی»،   http://forums.patoghu.com/thread37681.html
12. …
13. …

خانواده در نظام سیاست جنایی