تکالیف متقابل کودک و والدین درحقوق خصوصی ایران و اسناد بین الملل

تکالیف متقابل کودک و والدین درحقوق خصوصی ایران و اسناد بین الملل

تکالیف متقابل کودک و والدین درحقوق خصوصی ایران و اسناد بین الملل

دانشگاه آزاد اسلامی

ادبیات پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)

گرایش: حقوق خصوصی

عنوان: تکالیف متقابل کودک و والدین

تکالیف متقابل کودک و والدین درحقوق خصوصی ایران و اسناد بین الملل

تکالیف متقابل کودک و والدین

مقدمه تکالیف متقابل کودک و والدین. 1

فصل دوم : 3

حقوق کودک بر والدین. 3

فصل دوم : حقوق کودک بر والدین – تکالیف متقابل کودک و والدین . 4

مبحث اول : حقوق غیر مالی.. 5

گفتار اول: حق حیات.. 5

بند اول: حق حیات در کنوانسیون حقوق کودک.. 6

بند دوم: حق حیات در اسلام. 9

گفتار دوم : حق تعلیم و تربیت.. 12

بند اول: تعلیم وتربیت در حقوق ایران. 12

بند دوم: تعلیم و تربیت در اسناد بین المللی.. 16

1-کنوانسیون های مرتبط با تعلیم وتربیت.. 16

الف) کنوانسیون عدم تبعیض در آموزش و پرورش.. 17

ب) میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی.. 17

ج) کنوانسیون حقوق کودک.. 17

د) اعلامیه حقوق بشر اسلامی.. 17

ه)اعلامیه جهانی حقوق بشر. 18

2- حق آموزش کودک.. 18

3- حق دسترسی کودک به اطلاعات.. 19

3-1برخی از ایرادات وارد بر اسناد بین‌المللی در مورد «حق کودک بر دسترسی به اطلاعات»: 20

3-2حق کودک به دسترسی اطلاعات از دیدگاه اسلام. 22

گفتار سوم : حق کسب نام و تابعیت.. 23

بند اول : حق بر هویت.. 25

بند دوم: زمینه هاي شناسایی حق کودك بر هویت در غرب.. 25

1-کنوانسیون حقوق کودك.. 26

2-کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و آزاديهاي اساسی.. 28

3-سایر اسناد بین المللی.. 29

الف) میثاق بین المللی حقوق اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی.. 29

ب) میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی.. 29

ج) اعلامیه اسلامی حقوق بشر. 30

گفتار چهارم : حق آزادی مذهب.. 30

بند اول: آزادی مذهب در حقوق ایران. 31

بند دوم : آزادی مذهب در مقررات بین المللی.. 32

گفتار پنجم : حق حضانت.. 34

بند اول : مفهوم حضانت.. 34

بند دوم: حق یا تکلیف بودن حضانت.. 41

بند سوم: پایان حضانت.. 42

بند چهارم: بررسی حضانت در کنوانسیون حقوق کودک، کنوانسیون منع تبعیض علیه زنان و قانون فرانسه. 46

1-کنوانسیون حقوق کودک.. 46

2-کنوانسیون منع تبعیض علیه زنان. 47

3-حضانت در حقوق فرانسه. 48

مبحث دوم : حقوق مالی.. 50

گفتار اول: نفقه. 52

بند اول: احکام نفقه خویشان. 52

بند دوم: تعریف نفقه در حقوق ایران و اسناد بین المللی و قانون فرانسه. 53

بند سوم: شرایط وجوب نفقه. 55

بند چهارم: مقدار نفقه. 57

بند پنجم: متقابل بودن نفقه اقارب.. 61

بند ششم: الزام به نفقه. 62

1-ضمانت اجراي كيفري.. 63

2-ضمانت اجراى مدنى.. 64

3-قانون حاكم بر ترک نفقه. 65

بند هفتم: بررسی نفقه در اسناد بین المللی.. 66

1-کلیات نفقه ی اقارب در حقوق کامن لا. 67

الف)ضمانت هاى اجرايى نفقه اقارب در کامن لا. 69

ب)تفاوتهاى حقوق ايران و کامن لا در خصوص نفقه اقارب.. 71

2- نفقه در حقوق فرانسه. 73

گفتار دوم: اداره اموال کودک توسط والدین. 74

بند اول : اداره اموال کودک در حقوق ایران. 74

بند دوم : اداره اموال کودک در حقوق فرانسه. 77

فصل سوم: 80

حقوق والدین در مقابل کودک – تکالیف متقابل کودک و والدین .. 80

فصل سوم: حقوق والدین در مقابل کودک.. 81

مبحث اول: حقوق غیر مالی.. 84

گفتار اول: حق احسان و نیکی.. 84

گفتار دوم: حق احترام و تکریم. 86

گفتار سوم: حق اطاعت.. 88

مبحث دوم: حقوق مالی.. 90

گفتار اول: اجرت والدین. 90

گفتار دوم: نفقه والدین. 91

بند اول : مروری بر قوانین مربوط به نفقه اقارب.. 93

بند دوم : ضمانت اجرای حقوقی نفقه. 93

بند سوم : ضمانت اجرای کیفری نفقه. 94

بند چهارم : مستحق نفقه و واجب النفقه. 96

گفتار سوم: بررسی حقوق والدین در اسناد بین المللی.. 98

فهرست منابع. 102

منابع فارسی.. 102

منابع عربی.. 106

منابع خارجی.. 107

منابع اینترنتی.. 108

تکالیف متقابل کودک و والدین

(تکالیف متقابل کودک و والدین)

حقوق کودک بر والدین

حقوق انسان ها در تمام دوران زندگی بشر همیشه مورد توجه بوده است. افراد، سعی دارند تا به بهترین نحو به این حقوق دست پیدا کنند و از آن استفاده ببرند. در این بین افرادی به نام کودکان وجود دارند که به تنهایی نمی‌توانند از حقوق خود دفاع و آن را استیفا نمایند. آنان به واسطه محدودیت‌های طبیعی و اجتماعی بیش از سایر اقشار جامعه آسیب‌پذیر بوده و خطرهای جسمی، روحی و تربیتی آنها را تهدید می‌نماید. قانون‌گذار، والدین و سازمان‌های بین‌المللی، باید از حقوق کودک دفاع و امکان اجرای مطلوب و هم چنین ضمانت اجرای آن را فراهم آورند.

در قوانین مختلف کشورها و کنوانسیون‌های جهانی در مورد کودکان به طور متفاوت تصمیم‌گیری شده است. مهم‌ترین اعلامیه‌ها در مورد کودکان، اعلامیه‌ جهانی حقوق کودک مصوب 1959 میلادی و کنوانسیون حقوق کودک مصوب 1989 میلادی سازمان ملل متحد است که 191 کشور جهان به آن پیوسته‌اند، جمهوری اسلامی ایران نیز در سال 1370 با درج حق شرط کلی به این کنوانسیون مهم بین‌المللی پیوست. در اصل بیست و یکم قانون اساسی و هم چنین قوانین مدنی و جزایی کشورمان، پاره‌ای از مقررات حمایتی در این زمینه آمده است، هر چند دارای کاستی‌ها و نارسایی‌هایی می‌باشد.

یکی از معایب و نقایص مهم قوانین فوق مخصوصا قانون مدنی، عدم توجه به وظایف والدین در دوران قبل از تولد است؛ زیرا دورانی مهم و اساسی تلقی می‌شود. یا حتی برای بعد از دوران تولد، وظایفی مشخص گردیده ولی در مواردی ناقص، مبهم و کلی بوده که برخی فاقد ضمانت اجرا می‌باشد. حقوق کودکان از دو جهت حقوق مالی و حقوق غیرمالی قابل بررسی است.

تعلیم و تربیت در حقوق ایران

در ايران با توجه به ارزش نقش دولت در تعليم و تربيت اطفال، در ششم مرداد ماه 1332 اولين قانون راجع به آموزش و پرورش عمومي، اجباري و مجاني به تصويب رسيد و تعليمات شش ساله ابتدايي اجباري شد. به موجب اين قانون، اولياي اطفال مكلف گرديدند آنها را براي تحصيل منظم به دبستان‌هاي احداث شده بسپارند. در غير اين صورت به پرداخت جريمه و جبران غفلت و مسامحه بدون عذر موجه محكوم مي‌گرديدند. به موجب قانون مصوب 29/3/1350 علاوه بر تعليمات ابتدايي، تعليمات راهنمايي هم اجباري شد و در «قانون تامين وسايل و امكانات تحصيل اطفال و نوجوانان ايراني» مصوب 30 تير ماه 1353 مقرراتي راجع به تعليمات و آموزش و پرورش اطفال و نوجوانان به تصويب رسيد كه والدین را ممنوع كرد از اينكه از تحصيل آنها جلوگيري كند و براي متخلفين، پرداخت غرامت و تحمل مجازات حبس پيش‌بيني نمود.

به موجب ماده 4 اين قانون: «هر يك از پدر و مادر يا سرپرست قانوني كودك و نوجوان كمتر از 18 سال كه قانوناً مسؤول پرداخت مخارج زندگي او مي‌باشند و با داشتن امكانات مالي از تهيه وسايل و موجبات تحصيل كودك يا نوجوان واجد شرایط تحصيل مشمول اين قانون، در محلي كه موجبات تحصيل دوره‌هاي مربوط از طرف وزارت آموزش و پرورش فراهم شده باشد، امتناع كند، يا به نحوي از انحا از تحصيل او جلوگيري نمايد به حكم مراجع قضايي كه خارج از نوبت رسيدگي مي‌كنند به جزاي نقدي از ده هزار ريال تا دويست هزار ريال و يا انجام تكاليف فوق نسبت به كودك يا نوجوان محكوم خواهد شد.»

حق کودک به دسترسی اطلاعات از دیدگاه اسلام

از ديدگاه اسلام يكي از تكاليف والدين در قبال فرزند، انتقال اطلاعات و آموزه‌هاي مفید و ضروری است. اهميت موضوع از اين جهت است كه در پرتو انتقال اين اطلاعات و دسترسي كودكان به اين آموزه‌هاي حيات‌بخش است كه مي‌توان آنان را به تدريج و متناسب با اقتضاي سن، در مسير خير و تامين سعادت دنيوي و از آن مهم‌تر سعادت اخروي كه متضمن حيات شايسته انسان است، سوق داد. از اين روست كه امام صادق (ع) فرمود: كسي نزد پدرم آمد و گفت: رحمت خدا بر تو باد، براي خانواده‌ام حديث بخوانم؟ فرمود: «آري. خداوند مي‌فرمايد: اي كساني كه ايمان آورديد! خودتان و خانواده‌تان را از آتشي نگه داريد كه آتشگيره آن، مردم و سنگ‌ها هستند.» و فرمود: «و خانواده‌ات را به نماز امر كن و خود بر آن، شكيبا باش.»

حق حضانت

«حضانت» نوعی ولایت و سلطنت بر کودک به منظور نگهداری و تربیت آنهاست. این امر از حقوق و تکالیف والدین به شمار می رود. موضوع حضانت از مباحث پیچیده حقوق خانواده است و با وجود مطالعات گسترده فقها و حقوق دانان، هنوز مسایلی از آن ناشناخته مانده است. حضانت به معنای نگهداری طفل به جهت تربیت، نگهداری و هر کاری است که به مصلحت او باشد. زیرا فلسفه و هدف اصلی از حضانت، نگه داشت مصلحت کودک است. حضانت نسبت به مادر حق است و نسبت به پدر هم حق است و هم تکلیف.

یعنی مادر می تواند حضانت طفل را قبول نکند ولی پدر نمی تواند. حضانت با ولایت تفاوت دارد زیرا حضانت ناظر به نگهداری کودک است اما ولایت، مربوط به نظارت بر اموال و ازدواج اوست. هر چند رابطه ای مستقیم بین آنها برقرار است بدین صورت که میزان توان مالی کودک و چگونگی مصرف آن در چگونگی حضانت، تاثیر می گذارد.

(تکالیف متقابل کودک و والدین)

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات و پیشینه تحقیق پایان نامه های حقوق کلیک کنید. (تکالیف متقابل کودک و والدین

حقوق والدین در مقابل کودک

قدرشناسی از ولی نعمت امری فطری و طبیعی است و هر انسان طبیعتا از افردای که به او احسان نموده و یا خدمت کرده‌اند، تقدیر و سپاس به‌عمل می‌آورد. جایگاه پدر و مادر در این مقام بس عظیم و ارزشمند است. خداوند از همان روز نخست که انسان را آفرید و از حضرت آدم و حوا نسل بشر تداوم یافت به توسط پیامبران، مقام و منزلت والدین را بیان کرده و سپاس از زحمات بی‌دریغ آنان را به فرزندان گوشزد فرمود. قران کریم در برخی آیات وحدانی خویش به این مهم تصریح و عالی‌ترین آموزش اخلاقی را که در حقیقت کامل‌ترین منشور اخلاقی بشر می‌باشد به جهانیان عرضه نموده است.والدین حقوقی بر فرزندان خود دارند که ازجمله می­توان به این موارد اشاره کرد:

۱-احسان و نیکی در حق والدین

قران کریم معیار ارزش را در رابطه با پدر و مادر، احسان قرار داده است و هیچ آیه‌ای نیامده که باید با پدر و مادر رفتاری عادلانه داشته باشیم. زیرا در چنین موضوعی، عدل کارایی ندارد.[1] هیچ چیز در نظر والدین زیبا و پربهاتر از نیکی فرزند به آن‌ها نمی‌باشد. صرف ‌نظر از آن که انجام این نیکی‌ها و وفاداری‌ها، قدر‌شناسی‌ کوچکی است نسبت به مقدار فراوانی از زحماتی که پدران و مادران تحمل می کنند و در حقیقت فرزند مدیون آنهاست، ولی والدین با نیکی‌های فرزندانشان‌خود را خوشبخت و پیروز می ببیند[2] و اینک چند آیه وحدیث در احسان به والدین: «واعبدوالله و لاتشرکو و بالوالدین احساناً»[3]

2- احترام و تواضع

«وَقَضَی رّبُکَ اَلّا تَعْبُدُوا اِلّا اِیّاهُ وَ بِالْوالِدینِ اِحساناً اِمّا یَبْلُّعَنَ عِنْدَکَ الْکِبَرَ اَحَدُهُما اَوْ کِلا هُما فَلا تَقُل لَهُما اُفٍ و لا تَنْهَرْ و قُلْ لَهُما قَولاً کریماً-واَحْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَّ الرَّحْمَه»

خدای تو حکم فرموده جز او نپرستید هیچ کس را و درباره پدر و مادر نیکویی کنید چنان که هر دو یا یکی ازآن‌ها پیر و سالخورده شدند، به آنها اف نگو و آن‌ها را از خود مران و با ایشان با اکرام و احترام سخن گو و همیشه بال تواضع و تکریم را با کمال و مهربانی برای آنها بگستران»[4]

 ۳- اطاعت از والدین

در قرآن کریم اطاعت و تکریم پدر و مادر در کنار اطاعت پروردگار ذکر شده است و این نشان دهنده این مطلب است که حق پدر و مادر از بزرگ ترین حقوق و برهمه چیز مقدم است. بیچاره و بدبخت کسی است که در انجام وظایف نسبت به پدر و مادر کوتاهی نموده یا مغضوب آنها قرار گیرد.[5]

[1] شیروانی، علی، همان ،ص 199.

[2] مغینه ،محمدجواد، صحیفه سجادیه، ترجمه؛ رادمنش، سید محمد،ارزش‌های اخلاقی در فقه امام صادق،کانون انتشارات محمدی،1397 ه ق، ص۱۴۳ و۱۴۲

[3] قرآن کریم ،سوره‌ی نساء آیه۳۶

[4] قران کریم سوره‌ی بنی اسرائیل آیات۲۳ و ۲۴

[5] طاهری،حبیب‌الله،سیری در مسائل خانواده، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی،چاپ اول،1370،ص89

۴- شکر و دعا

از وظایف فرزند شکر گذاری و دعاست. امام رضا فرمود :‌ آن کس که سپاس والدین را نگوید، خدای را سپاس نگذارده است:« من لم یشکر والدیه لم یشکر الله»

5-حقوق والدین بعد از مرگ آن‌ها

بسیاری از پدر و مادر‌ها در حیاتشان نیاز مادی به فرزندانشان ندارند، اما نیاز معنوی چه در این عالم و چه در عالم برزخ امری حتمی است، آن ها سخت محتاج به دعا و استغفار فرزندان و بازماندگان خود هستند. دو رکعت نماز فرزند باعث شادی و تعالی روح آنان در عالم برزخ و قبر است. و چه بسا پدر و مادر در حیاتشان از فرزندانشان راضی بودند. ولی پس از مرگ به خاطر فراموش‌کردن و از یادبردن آن‌ها مورد غضب پدر و مادر قرار گرفته و عاق والدین می‌شوند.

۶-رفع نیاز آن‌ها

رفع نیاز والدین از اشرف سعادت و افضل قربات است و در آیات و اخبار ترغیب بسیار به آن شده است. پس هر مومنی را سزد که نهایت اهتمام را در اکرام و تعظیم والدین به جا آورد و کوتاهی و تقصیر در خدمت ایشان ننماید. و اگر نیاز ضروری داشته باشند پیش از آن که اظهار کنند به ایشان بدهد و اف بر ایشان نگوید.

تکالیف متقابل کودک و والدین

  نمونه ای از فهرست منابع تکالیف متقابل کودک و والدین

• 1-ابراهيمي، محمد ؛ حسيني، عليرضا درآمدی بر حقوق اسلامی،1376، ج 1،چاپ دوم، تهران، انتشارات سمت
• 2-اردبیلى، محمدعلى، حقوق جزاى عمومى،1390، ج1، چاپ 26، تهران، نشر میزان
• 3-اسکافی ،ابن‌ جنید ، مجموعة فتاوی ابن‌الجنید،1416 ه ق، ج۱، قم، چاپ دفتر تبلیغات اسلامی
• 4-اکبرینه، پروین، نفقۀ اقارب در حقوق ایران و انگلیس، 1372، تهران، تربیت مدرس
• 5-امام خمینی،روح الله، تحریرالوسیله، 1379، ج 2، چاپ دوم، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
• 6-امامی، سید حسن، حقوق مدنی،1376، ج 4، چاپ چهاردهم،تهران، انتشارات اسلامیه
• 7-امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، 1389،ج 5، چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات اسلامیه
• 8-جداری فروغی، محمدعلی، پرداخت نفقه وظیفه انسانی، اخلاقی و حقوقی، 1385، تهران، جام جم
• 9-جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مقدمه عمومی علم حقوق، 1371، تهران، گنج دانش
• 10-دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا،1370، ج12، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
• 11-رابرت بلد سو ؛ یوسلاو بوسچک، فرهنگ حقوق بین‏الملل،1375، ترجمه علیرضا پارسا، تهران، قومس
• 12-راغب اصفهاني، المفردات في غريب القرآن،1405 ه ق، قم، مؤسسه دارالهجره
• 13-سبزواری، محمد باقر بن محمدمؤمن ،کفایة الاحکام، 1269،ج۱، چاپ سنگی تهران
• 14-شیروانی، علی، اخلاق اسلامی و مبانی نظری آن، 1388، چاپ سوم، قم، انتشارات دارالفکر
• 15-صفایی، حسین؛ قاسم­زاده ، مرتضی، حقوق مدنی اشخاص و محجورین،1380، چاپ چهاردهم، تهران،سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها( سمت)
• 16-…
• 17-…

تکالیف متقابل کودک و والدین