پایان نامه بررسی بیمه اتکایی و ماهیت حقوقی آن

بیمه اتکایی

در این پست قصد داریم تمامی مصادیق پایان نامه بررسی بیمه اتکایی و ماهیت حقوقی آن را خدمت شما عزیزان در 119 صفحه ارائه دهیم . دقت داشته باشید که این نوشته تماما همراه با منابع لاتین و فارسی بوده است. امید است که شما عزیزان را در راستای ارتقای علمی کمک رسانده باشیم .

محقق : یوسف اکبری

چکیده                                                                                             1

مقدمه                                                                                               2

فصل نخست

مبحث نخست- تاریخچه بیمه اتکایی                                                         7

مبحث دوم- تعریف و مفهوم عقد بیمه اتکایی                                             10

مبحث سوم- قلمرو قرارداد عقد بیمه اتکایی                                                11

گفتار نخست- قلمرو عقد بیمه اتکایی از لحاظ نوع تحصیل معاملات بیمه ای        13

گفتار دوم- قلمرو عقد بیمه اتکایی از لحاظ نوع خطر                                     13

گفتار سوم- قلمرو جغرافیایی عقد بیمه اتکایی                                             13

مبحث چهارم- تمیز عقد بیمه اتکایی از نهادهای حقوقی مشابه                         16

گفتار نخست- بیمه اتکایی و عقد وکالت                                                  17

گفتار دوم- بیمه اتکایی و عقد شرکت                                                      20

گفتار سوم- بیمه اتکایی و عقد بیمه                                                         21

گفتار چهارم- بیمه اتکائی و عقد ضمان                                                     23

مبحث پنجم- ماهیت حقوقی عقد بیمه اتکایی و سابقه فقهی آن                        26

گفتار اول: ماهیت حقوقی عقد بیمه اتکایی                                            26

گفتار دوم-سابقه فقهی عقد بیمه اتکایی                                                     29

بند نخست- بیمه اتکایی ( اعاده التأمین ) در فقه                                           29

بند دوم- چالش های عقد التأمین در فقه                                                    30

مبحث ششم- کارکردهای عقد بیمه اتکائی                                                 31

بند نخست- تأمین مالی                                                                        32

بند دوم: ظرفیت                                                                                 32

بند سوم- تثبیت هزینه های خسارت                                                        32

بند چهارم- حمایت در برابر حوادث فاجعه آمیز                                          33

بند پنجم: ایجاد شکلهای جدید عقد بیمه                                                   33

بند ششم- مساعدت در بیمه گری                                                          33

بند هفتم- تسهیل ورود و خروج از یک قلمرو جغرافیایی یا یک حوزه فعالیت             34

فصل دوم

مبحث نخست- اوصاف عقد بیمه                                                           37

گفتار نخست- عقد بیمه اتکایی عقدی است رضایی ( قصدی )                        37

گفتار دوم- عقد بیمه اتکایی عقدی است لازم                                             37

گفتار سوم- بیمه اتکایی عقدی است معوض                                              38

گفتار چهارم-  عقد بیمه اتکایی عقدی استمراری است                                  39

گفتار پنجم- بیمه اتکایی عقدی اتفاقی است                                               39

گفتار ششم- بیمه ی اتکایی عقدی است مبنی بر حسن نیت                            40

گفتارهفتم- بیمه عقدی است الحاقی (تحمیلی)                                            40

مبحث دوم- اصول حقوقی حاکم بر روابط میان طرفین عقد بیمه اتکایی                   41

گفتار اول- اصل حسن نیت                                                                    41

گفتار دوم- اصل نفع بیمه ای                                                                 47

گفتار سوم- اصل غرامت                                                                      49

گفتار چهارم- اصل وحدت سیاست مالی                                                   53

گفتار پنجم- اصل حق بازرسی بیمه گر اتکائی                                            55

مبحث سوم- انعقاد قرارداد بیمه                                                              57

گفتار نخست- سمت در انعقاد عقد و نفع بیمه ای                                        57

گفتار دوم- زمان و نحوه ی انعقاد عقد بیمه                                                59

بند نخست- پیشنهاد بیمه                                                                      59

بند دوم- قبول بیمه گر اتکایی                                                                60

بند سوم- زمان شروع پوشش بیمه نامه و تعهدات                                         60

مبحث چهارم- اجرای قرارداد بیمه                                                           63

گفتار نخست: تعهدات بیمه گر واگذارنده                                                   63

گفتار دوم-  تعهد بیمه گر اتکایی                                                            66

مبحث پنجم- انحلال بیمه اتکایی                                                            68

فصل سوم

مبحث نخست- آثار حقوقی عقد بیمه اتکائی                                              74

مبحث دوم- انواع بیمه اتکایی                                                                75

گفتارنخست – بیمه اتکایی اختیاری                                                         75

بند نخست- تعهدات بیمه گر اتکائی واگذارنده در عقد بیمه اتکائی اختیاری         75

بند دوم- مزایای عقد بیمه اتکایی اختیاری                                                  77

بند سوم- معایب بیمه اتکایی اختیاری                                                       78

گفتار دوم- عقد بیمه اتکائی قانونی(اجباری)                                               79

بند نخست- مزایای بیمه اتکایی قانونی                                                     80

بند دوم- عیوب بیمه اتکایی قانونی                                                          80

گفتار سوم- عقد بیمه اتکائی قراردادی                                                      80

مبحث سوم- روش های اجرای عقد بیمه اتکایی                                          85

گفتار نخست- قراردادهای اتکایی نسبی                                                    86

بند نخست- عقد بیمه اتکایی مازاد سرمایه                                                 86

بند دوم- عقد بیمه اتکایی مشارکت                                                          88

بند سوم- عقد اتکایی اختیاری- اجباری                                                    92

بند چهارم- اتکایی پوشش باز                                                                92

بند پنجم-  پوشش اتکایی نیمه اتوماتیک                                                   93

بند ششم- پوشش بیمه ای اجباری– اختیاری                                              93

بند هفتم- پوشش اتکایی مختلط مشارکت و مازاد سرمایه                               93

گفتار دوم- عقد بیمه اتکایی غیر نسبی (مازاد خسارت)                                  94

بند نخست-تبیین اتکایی مازاد خسارت و ویژگی های آن                               94

بند دوم- مزایای عقد بیمه اتکایی مازاد خسارت                                           96

بند سوم- تفاوتهای قراردادهای اتکایی مازاد خسارت با اتکائی نسبی                  96

بند چهارم- انواع بیمه اتکایی مازاد خسارت                                                97

فصل چهارم

رشته های متداول بیمه اتکایی                                                   100

مبحث نخست- بیمه اتکایی آتش سوزی                                                  100

گفتار نخست- تبیین موضوع                                                                 100

گفتار دوم- شناسایی واحدهای در معرض خطر خسارت                               102

گفتار سوم- برنامه ریزی اتکایی                                                             102

مبحث دوم- بیمه اتکایی باربری دریایی                                                   104

گفتار نخست-تبیین اتکایی بار بری و ویژگی های آن                                   104

گفتار دوم- توسعه برنامه های اتکایی بیمه باربری                                        105

گفتار سوم- ظرفیت ها                                                                        107

گفتار چهارم- بیمه اتکایی بدنه کشتی و کالا                                              108

بند نخست- قراردادهای بدنه                                                                108

بند دوم- قراردادهای کالا                                                                     109

گفتار پنجم- تجمع سرمایه های در معرض خطر                                         109

مبحث سوم- بیمه اتکایی هواپیما                                                           110

مبحث چهارم- اتکایی بیمه های عمر                                                      111

گفتار نخست- بازار اتکایی بیمه های عمر                                                111

گفتار دوم- تقاضا برای اتکایی بیمه های عمر                                             111

گفتارسوم- قلمرو قرارداد                                                                    113

گفتار چهارم- سهم نگهداری                                                                113

گفتار پنجم- اتکایی                                                                           114

گفتار ششم – نحوه عملکرد                                                                 114

منابع و ماخذ                                                                                   122

چکیده :

عقد بیمه اتکایی یکی ازجدیدترین نمونه­های قراداد بیمه می­باشد که هر چند سابقه فقهی تحت عنوان اعاده تامین دارد و بصورت جزئی در قوانین ما نیز آمده است ولی باید گفت که علیرغم کاربرد بسیار زیاد، مهجور مانده است. در نگاهی دقیق­تر این عقد بر قالب­های حقوقی ما همچون عقد وکالت و شرکت و بیمه وضمان نگنجیده بلکه به رغم اختلاف نظری که وجود دارد باید گفت همان تعریفی را که بر بیمه مترتب است بر عقد بیمه اتکایی نیز حاکم بوده و این عقد یکی از شقوق عقد بیمه بشمار می آید.

در عقد بیمه، بیمه گذاران به علت مضایق مالی که در نتیجه وقوع حوادث بروز می­کند دست به دامن بیمه گران می شوند و عملا از طریق بیمه گران توزیع خسارت صورت می پذیرد و در بیمه اتکایی نیز به طریق اولی، این بیمه گران هستند که به علت نا کافی بودن منابع مالیشان در مقابل تعهدات پذیرفته به ویژه در مقابل خسارت فاجعه­آمیز به همـکاری به یکدیگر برخاسته و به توزیع خسارت­ها ما بین خود می­پردازند.

اگرچه به انواع قراردادهای بیمه اتکایی، تعهدات بیمه گر واگذارنده و بیمه گر اتکایی متمایز می باشد، ملاحظه می گردد که مهم ترین تعهد واگذارنده پرداخت حق بیمه و مهم ترین تعهد بیمه گر اتکایی پرداخت خسارت می باشد. در این پایان نامه ، ضمن تعریف ماهیت حقوقی عقد بیمه اتکایی، آثار حقوقی آن نیز در روابط میان طرفین قرارداد، انواع و روش های اجرای عقد بیمه اتکایی و برخی از رشته های معمول مورد استفاده بررسی شده است .

واژگان کلیدی :

بیمه اتکایی، بیمه گر واگذارنده، بیمه گر اتکایی،واگذاری مجدد، سهم نگهداری، ظرفیت نگهداری

تعریف و مفهوم عقد بیمه اتکایی

از عقد بیمه اتکایی تعریف های گوناگون شده است که شماری از آنها در ذیل نقل می شود، پروفسور ژوزف آمار می گوید: «عقد بیمه اتکایی عملی است که به موجب آن بیمه گر با پرداخت مبلغی موافقت بیمه گر اتکایی را برای تأمین تمام یا بخشی از ریسک های مورد تعهد خود بدست می آورد».[1]

ایمرسون تعریف جامعی از عقد بیمه اتکایی به این شرح کرده است :«بیمه اتکایی قراردادی است که بر اساس آن بیمه گر با در نظر گرفتن حق بیمه مشخص، خطر بیمه شده را به شرکت دومی واگذار می نماید در حالکیه خود در برابر بیمه گذار اصلی مسئول است و قرارداد بیمه اصلی به همان صورتی که صادر شده، بدون هیچگونه تغییر یا تبدیلی باقی می ماند».[2]

صاحب نظر دیگری می گوید: «عقد بیمه اتکایی شکلی از بیمه است که بر پایه آن بیمه گر اتکایی با دریافت مبلغی (حق بیمه) از بیمه گر (واگذارنده ریسک)، تمام یا بخشی از تعهدهای او را طبق شرایط قرارداد بیمه اتکایی به عهده می گیرد».[3]

پروفسور موریس پیکار استاد دانشکده حقوق پاریس با توجه به جنبه های حقوقی و فنی عقد بیمه اتکایی این نوع قراداد بیمه را این گونه تعریف می کند: «بیمه اتکایی نوعی از عملیات بیمه ای است که بدون دخالت بیمه گذار با قراداد بیمه مستقیم رابطه داشته و در نتیجه آن بیمه گر می خواهد انحرافی را که بین حساب احتمالات و واقعیت از لحاظ وقوع خطر وجود دارد تخفیف دهد.[4]

در واقع می توان گفت بیمه اتکایی عقدی است که بیمه گر واگذارنده عملیات بیمه ای خود را نزد یک شرکت بیمه دیگر که همان شرکت اتکایی است، بیمه می کنند. هیچ ارتباطی بین بیمه گذار اولیه و بیمه گر اتکایی وجود ندارد و پل ارتباطی آن ها بیمه گر واگذارنده است مگر اینکه خلاف آن را تصریح کنند.[5]

این بیمه بدین مفهوم است که ما ریسک خطرها را توزیع جهانی کنیم یعنی شرکت های بیمه بخشی از حق بیمه دریافتی را در نزد شرکت بیمه بزرگتر بیمه می کند و آن شرکت نیز ممکن است در یک مقصد اتکایی مجدد آن را نزد یک شرکت خارجی و یا داخلی بزرگتر بیمه نماید و بدین نحو است که خسارت های کوچک هم توزیع جهانی می شود .

شرکت های بیمه با توجه به میزان خطرات ناشی از بیمه کردن ریسک های مختلف، یک ظرفیت نگهداری برای خودشان تعریف می کنند.  مثلاً اگر ریسک آن کم و احتمال ضرر پایین باشد، سهم نگهداری را بالا می برند و در غیر این صورت سهم نگهداری را پایین می آورند .

حال اگر میزان بیمه نامه ها زیاد باشد که از سهم نگهداری آن ریسک بیشتر شده با استفاده از بیمه اتکایی و انتقال برخی از آن ریسک به شرکت بیمه دیگر می توان ظرفیت و سهم نگهداری را بالا برد و خدمات بهتری به مشتریان داد و سود بیشتری نیز ببرند.[6]

از مجموع این تعریف ها می توان به مکانیسم عقد بیمه اتکایی پی برد. در واقع همانگونه که حرفه یا فن بیمه گری از ظرافت و پیچیدگی آماری و حقوقی و توانایی مدیریت و سامانگری ریسک ها برخوردار است، بیمه اتکایی به عنوان مکانیسم لازم و مکمل آن، انجام وظایف بیمه گری را تسهیل می کند و پشتیبانی از پذیرش ها و تعهدهای عقد بیمه گری را مقدور می سازد و به آن استواری و اطمینان می بخشد.

همکاری و همبستگی درونی میان بیمه گران مستقیم و بیمه گران اتکایی نشان می دهد که راز کامیابی و آسایش و پیشرفت بشری در سازمان دادن به مشارکت انسانها و تشکیل صف سنجیده و سازمان یافته ای از مجموع خواسته ها و منافع همگانی در برابر خطرها، ترس ها و تهدیدهای ناشی از عوامل زیانبار طبیعی و اجتماعی است.

[1] – ژوزف آمار،1925

[2] – ایمرسون، قراردادهای بیمه،1783

[3] – فایر،1951،ص 63

[4] – هوشنگی،م،1352

[5] – همان

[6] – کریمی . آیت . کلیات بیمه .1387

قلمرو قرارداد عقد بیمه اتکایی

در عقد بیمه اتکایی باید معلوم شود واگذارنده چه نوع بیمه هایی را واگذار می کند تا در نتیجه تکلیف بیمه گر اتکایی نیز روشن بوده و بتواند خط مشی خود را با توجه به تعهداتی که می پذیرد مشخص نماید. زیرا اگر بیمه گر اتکایی از حدود تعهدات خود مطلع نباشد و نتواند پیش بینی های لازم را بنماید وضع متزلزلی خواهد داشت.

قلمرو عقد بیمه اتکایی را می توان از سه نظر بررسی نمود:

• قلمرو عقد بیمه اتکایی از لحاظ نوع تحصیل معاملات بیمه ای
• قلمرو عقد بیمه اتکایی از لحاظ نوع خطر
• قلمرو جغرافیایی عقد بیمه اتکایی

بیمه اتکایی و عقد بیمه

تئوری بیمه طرفداران زیاد دارد و منظور از آن این است که عقد بیمه اتکایی نوعی قرارداد بیمه می باشد .به عبارت دیگر از لحاظ حقوقی یکی از انواع بیمه ،بیمه اتکایی است. مشابهتی که بین عملیات بیمه و بیمه اتکایی وجود دارد و اینکه اصولا تا بیمه نباشد بیمه اتکایی وجود نخواهد داشت، همچنین دلایل دیگر سبب شده که طرفداران این تئوری با صراحت کامل از آن دفاع کنند. آراء چندی هم از دادگاه های کشورهای مختلف صادر شده که همگی مبین این نظریه می باشند. از جمله آرائی که در کشور فرانسه به وضوح این مسأله را بیان می کند رأی صادر از دادگاه حقوقی سن در تاریخ 8 آوریل 1922 می باشد.

به موجب این رأی قرارداد عقد بیمه اتکایی یک قرارداد واقعی بیمه است به طوریکه واگذارنده در آن حکم بیمه گذار را دارد. به هر حال در کشور فرانسه تعداد آرائی که عقد بیمه اتکایی را به منزله قرارداد بیمه می دانند بیش از مجموع آرائی است که ماهیت دیگری غیر از بیمه برای آن قائلند. بین علمای حقوق کشور مذکور نیز طرفداران این تئوری زیاد است از جمله می توان Sumien را نام برد.

این مؤلف می نویسد : قرارداد بیمه اتکایی همچنین واگذاری مجدد[1] (منظور از واگذاری مجدد این است که بیمه گر اتکایی به نوبه خود یک قسمت از خطراتی را که از طریق اتکایی پذیرفته شده به یک یا چند بیمه گر اتکایی دیگر واگذار نماید، این عمل باعث می شود که خطرات بیمه شده بیشتر تقسیم شده و در صورت بروز خسارت سهم هر یک از شرکت هایی که خطرات را بیمه کرده اند مبلغ کمتری باشد.

در حقیقت نوعی از قرارداد بیمه بوده و عناصر متشکله  آنها از قبیل موضوع بیمه، حق بیمه و خطر بیمه شده در هر سه یکی است. همچنین آقای همارد استاد دانشکده حقوق پاریس معتقد است که برای عقد بیمه و عقد بیمه اتکایی یک تعریف وجود دارد. از جمله علمای دیگر فرانسوی که همین نظریه را دارندآقای پیکارد را می توان نام برد.[2]

به هر حال اگر چه تدوین بیمه بین دانشمندان این صنعت طرفداران زیاد دارد با این حال دلایلی اقامه شده و این شبه را ایجاد می کند که نمی توان عقد بیمه اتکایی را صرفاً قرارداد بیمه نامید. مثلاً موری[3] دانشمند فرانسوی معتقد است که عامل خسارت که یکی از ارکان بیمه می باشد در عقد بیمه مستقیم و عقد بیمه اتکائی ماهیت واحدی ندارد.

به این معنی که خسارت وارده به بیمه گر که بوسیله بیمه گر اتکائی جبران می شود(در صورت وجود عقد بیمه اتکائی) غیر از خساراتی است که به بیمه گذار وارد شده و بیمه گر متعهد جبران آن است. زیرا در صورتیکه بیمه گذار مثلاً در اثر حریق خسارت ببیند این خسارت مستقیماً متوجه دارائی او شده است که بوسیله بیمه گر جبران می شود، نتیجه اینکه در این حالت یک قرارداد بیمه واقعی وجود دارد.

ولی در مورد عقد بیمه اتکائی که در نتیجه آن واگذارنده مورد بیمه­ای را به اتکائی واگذار می کند عامل خسارت به ترتیبی که گفتیم یعنی زیان وارده به دارائی واگذارنده وجود ندارد مگر وقتی که واگذارنده فقط یک خطر را قبول کرده باشد که آن هم عمل بیمه ای به معنای علمی و متکی به آمار و حساب احتمالات نخواهد بود.

در غیر این صورت یعنی هنگامیکه بیمه گر یک موسسه بیمه بوده که با پذیرفتن تعداد کثیری خطر و جبران خسارتهای وارد به هر یک از مورد بیمه ها از محل حق بیمه های وصولی به فعالیت مشغول باشد هیچگاه خسارت به معنی واقعی یعنی زیان وارد به دارایی بیمه گر تحقق پیدا نمی کند البته با در نظر گرفتن عملیات واگذارنده در پذیرفتن خطر و تعیین سهم اتکائی و غیره باید با محاسبه دقیق صورت گرفته و مطابق قوانین ریاضی و احتمالات انجام شود.

بنابراین می توان گفت که چون بیمه گر اتکائی هیچ نوع تماس و برخوردی با بیمه گذار ندارد و تنها بیمه گر یعنی واگذارنده است که بیمه قبول کرده و اقدام به پرداخت خسارت می نماید در عقد بیمه اتکائی عامل خسارت به معنی واقعی خود وجود نداشته و نمی توان آن نوعی قرارداد بیمه نامید[4]، که البته استدلال آنان که بیمه اتکایی را مستقل می دانند و مخالف این هستند که آن را جزئی از بیمه بدانند چندان توجیه پذیر نیست که در مبحث ماهیت حقوقی عقد بیمه اتکایی به آن می پردازیم .

[1] – Retrocession

[2] – پیکارد،عقد بیمه اتکایی،1913

[3] – موری،حقوق بیمه،ص1936،174

[4] – محمد هوشنگی،منبع پیشین، صص41-39

ماهیت حقوقی عقد بیمه اتکایی

از مطالعه تئوریهای مختلفی که برای تشریح ماهیت حقوقی بیمه اتکائی ذکر شده این نتیجه به دست می آید که هیچکدام از نظریه های ارائه شده خالی از اشکال نبوده و نمی توان عقد بیمه  اتکائی را کاملاً با آنها منطبق دانست. ولی این نظر مطرح است که می توان عقد بیمه اتکائی را عقدی جدید و مستقل از سایر عقود بشمار آورد.

در مقابل آنهایی که معتقدند که بیمه اتکایی ماهیتی جدا از عقد بیمه ندارد استدلال می کنند که چون واگذارنده یک قسمت از خطرات بیمه شده خود را به بیمه گر اتکائی واگذار می کند لذا در موقع انجام تعهد یعنی پرداخت خسارت به بیمه گذار هر دو(واگذارنده و بیمه گر اتکائی) مشترکاً اقدام می کنند و در حقیقت بیمه گر اتکائی شریک واگذارنده در جبران خسارت می باشد.

بنابراین همیشه بین بیمه گذار و بیمه گر و بیمه گر اتکائی یک نوع رابطه حقوقی موجود بوده و قرارداد اتکائی شامل آن قرارداد نیز می شود با این ترتیب که هرگاه بنحوی از انحاء بیمه نامه ای باطل شود عمل اتکائی آن نیز باطل می گردد. طرفداران نظریه استقلال بیمه نیز دلایل فوق را قانع کننده نمی دانند و می گویند :

نخست: در مورد رابطه بیمه گذار و بیمه گر و بیمه گر اتکائی باید متذکر شد که اگر چه بیمه گر اتکائی در پرداخت خسارت شرکت می کند لکن خسارت را به واگذارنده و طبق قرارداد جداگانه­ای می پردازد و اصولاً بیمه گذار در مقابل بیمه گر اتکائی شخص ثالث بشمار می رود. https://fa.wikipedia.org

دوم: بطلان یک یا چند بیمه نامه موجب نمی شود که قرارداد بیمه اتکائی نیز باطل شود بلکه این بطلان سبب می شد که به همان نسبت از سهم حق بیمه اتکائی برگشت داده شود بدون اینکه به اصل قرارداد خللی وارد آید. بطور کلی می توان گفت اگر چه عدم وجود بیمه گذار اولیه سبب می شود که ابتدا اتکائی بوجود نیاید، لکن در حقیقت بیمه گذار نسبت به بیمه گر اتکائی شخص ثالث بوده و از این نظر هیچ گونه رابطه حقوقی میان آن دو موجود نیست . لذا بیمه گذار نمی تواند خسارتهای خود را از بیمه گر اتکائی مطالبه نماید. با این ترتیب که بیمه گذار را نمی توان قائم مقام بیمه گر در مقابل بیمه گر اتکائی بحساب آورد.

در این خصوص می توان اضافه کرد که اگر چه قانون به بعضی از طلبکاران به مناسبت جنبه خاص طلب اجازه داده است که برای دریافت حق خود بجای مراجعه به بدهکار اصلی مستقیماً به بدهکاران او مراجعه نمایند، مثلاً طبق قوانین اکثر کشورها هرگاه بیمه گر واگذارنده معسر یا ورشکست شود طلبکاران او به بیمه گراتکایی مراجعه و مطالبه طلب خود را می نمایند.[1]

یعنی طلبکاران شخصی که در وضع افلاس و یا ورشکستگی قرار گرفته می توانند طلب خود را مستقیماً از بدهکاران او مطالبه نمایند. ولی این عمل در مورد بیمه گذاران و رابطه آنها با بیمه گر مصداق پیدا نمی کند زیرا تعداد کثیر بیمه گذاران و تشکیلات و سازمان بیمه مانع از این است که بتوانند از چنین حقی استفاده کنند.

با این همه طبق قوانین سویس بیمه گذار می تواند در صورت ورشکستگی بیمه گر برای احقاق حق خود مستقیماً به بیمه گر اتکائی او مراجعه نماید ، همچنین است قانون آرژانتین ، بنابراین طبق قوانین این دو کشور Action Direct در مورد بیمه اتکائی شناخته شده است. به هر حال بسیاری از مولفین و دانشمندان حقوق با استناد به دلایل فوق، قرارداد بیمه اتکائی را قراردادی مستقل و جدا ازسایر تأسیاست حقوقی می­دانند. از جمله امیرسون[2] با اینکه عقد بیمه اتکائی را نوعی قرارداد وکالت می­دانند لکن از نظر رابطه بین بیمه گذار و بیمه گر اتکائی می نویسد«بیمه اتکائی قراردادیست مستقل و بیمه­گذار در آن هیچگونه دخالتی ندارد و به هیچ نحو نمی تواند برای احقاق حق خود و دریافت خسارت به بیمه گر اتکائی مراجعه نماید».

همچنین ویوانت معتقد است «که اگر چه بین بیمه و بیمه اتکائی رابطه ای وجود دارد با این صورت که هر دو از یک نوع خطر سرچشمه می گیرند ولی این رابطه موجب نمی شود که عقد بیمه اتکائی استقلال خود را از دست بدهد».

مولف کتاب بیمه اتکائی از نظر قضائی[3] نیز همین نظریه را داشته و معتقد است که عقد بیمه اتکائی قراردادیست کاملاً مستقل و هیچ نوع رابطه بین بیمه گذار و بیمه گر اتکائی وجود ندارد. با این همه در تعریفی که از عقد بیمه اتکائی می کند آن را نوعی شرکت می داند.[4]

اما با تمام این اوصاف هیچ یک از استدلال های فوق قابل قبول نمی باشد . با توجه به نکات قبلی کاملاً مشخص است که بیمه اتکایی عقد ضمان و عقد شرکت و یا عقد وکالت نیست ولی دلایلی که در باب بیمه نبودن عقد بیمه ی اتکایی ذکر شد اصلاً توجیه خوبی به نظر نمی رسد .

زیرا اولاً بیمه ی اتکایی و بیمه ی مستقیم هر دو از یک منشأ خطر می باشند و هدف هر دو نیز پوشش همان خطر است ولاغیر ، و اینکه بیمه گر اتکایی با بیمه گذار ارتباطی ندارد و ماهیت بیمه ی اتکایی را از بیمه ی مستقیم عوض کند جمله ای است که هیچ پشتوانه ی منطقی ندارد . دوم آنکه دلیل مخالفان مبنی بر اینکه چون اگر بخشی از بیمه ی مستقیم باطل شد فقط بخشی از بیمه ی اتکایی باطل می شود و کل بیمه ی اتکایی باطل نمی شود پس بیمه ی اتکایی عقدی مستقل و جدای از بیمه است و ماهیتی جدا دارد ، نه تنها استدلال ماهیت بیمه اتکایی را ثابت نمی کند بلکه اتفاقاً در اینکه بیمه ی اتکایی ماهیت مستقلی ندارد .

زیرا وابسته به هم اند و اگر کل بیمه ی مستقیم باطل شود کل بیمه ی اتکایی نیز باطل می گردد و اگر بخشی از آن باطل شود اثرش بر بخشی از بیمه ی اتکایی است . شاید عده ای باز همان نظریه ی ضمانت را مطرح نمایند که عقد ضمان نیز همین است و با پیشرفت بخشی از طلب ، بخشی از ذمه ی ضامن بری می شود ولی در پاسخ باید بگوییم که هدف از دو عقد بیمه ی اتکایی و بیمه ی مستقیم ، پوشش ریسک یک منشأ خطر است ولی ضمان ، تضمین پرداخت یک دین است که منشأ آن ممکن است چیز دیگری باشد مثلاً بیع ( هدفش تملیک عین به عوض معلوم بوده و یا اجاره و … ) .

به همان دلیل است که بسیاری از بزرگان صنعت بیمه ، عقد بیمه ی اتکایی را یکی از شاخه های بیمه می دانند ولی بر خاص بودن شرایط و تفاوت های موجود در آن با بیمه ی مستقیم نیز اذعان دارند .

مثلاً آقای فاید در کتاب حقوق بیمه خود می آورد بیمه ی اتکایی شکلی از بیمه است که بر پایه ی آن بیمه گر اتکایی با دریافت مبلغی حق بیمه از بیمه گر ، بخشی از تعهدات او را در ریسکی که به عهده گرفته است ، پوشش می دهد .[5]

[1] – این عمل حقوقی را به فرانسه Action Direct می نامند

[2] – ایمرسون،160، 1917

[3] – ویوانت،1989ص75

[4] – کاتبیل،1952،ص32

[5]– فاید . حقوق بیمه . صفحه 63 . 1951

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های حقوق کلیک کنید.

نمونه ای از منابع و ماخذ :

• 1- ال ـ کارتر ـ رابرت.(1372). بیمه اتکایی، ترجمه هادی دستباز. چاپ اول. تهران: ناشر بیمه مرکزی ایران، 640صفحه.
• 2- اوتریل زاد. فرانسرا(1383) .مبانی نظری و عملی بیمه مترجمان عبدالناصر همتی،علی دهقانی، چاپ سوم. تهران: نشر بیمه مرکزی ایران، پژوهشکده بیمه،432صفحه.
• 3- آموزگار علی رضا.(1386). باید ها و نبایدها در بررسی خسارات. تازه های جهان بیمه شماره 109، صفحه1318.
• 4- اونیسان انوشاوان(1384) اصل حسن نیست. فصل نامه بیمه مرکزی ایران. شماره چهارم، صفحه 13-1 .
• 5- اونیسان انوشاوان(1384) اصل غرامت. فصل نامه بیمه مرکزی ایران. شماره چهارم، صفحه 28-19.
• 6- بو ـ روژه.(1373).حقوق بیمه. ترجمه دکتر محمد حیاتی. چاپ اول. تهران : نشر بیمه مرکزی ایران،118 صفحه.
• 7- ثبات غلامعلی.(1377). آشنایی با بیمه.چاپ اول. تهران: نشر بیمه مرکزی ایران،93 صفحه.
• 8- خدابخشی شلمزاری عبدالله.(1384). تفسیر قراردادهای بیمه. تازه های جهان بیمه. شماره 6، صفحه36.
• 9- خدابخشی شلمزاری عبدالله.(1384). حل و فصل ابهامات بیمه نامه. تازه های جهان بیمه شماره 89،صفحه2.
• 10- دریاباری سید محمد زمان.(1383). ماهیت قراردادهای بیمه از منظر حقوق ایران، فرانسه و فقه امامیه. تازه های جهان بیمه. شماره76،
• 11-…
• 12-…