اقتصاد مسیحی و اندیشه، مبانی و ماهیت اقتصادی مسیحیت

مسیحیت و اقتصاد مسیحی 

فصل اول: سیر تاریخی اندیشه های اقتصادی مسیحی و مسیحیت…………………………………….

1-1)اندیشه های اقتصادی مربوط به کتاب مقدس ، قدّيسان و دانشمندان اوليه مسيحي…………..

1-1-1)رويكرد كتاب مقدس به اقتصاد ……………………………………………………………………

2-1-1) انديشه اقتصادي قدّيسان و دانشمندان اوليه مسيحي……………………………………………..

3-1-1) فئوداليسم و انديشه‌ی مدرسي­ها در قرون وسطا ……………………………………………….

2-1)قرون 16 و 17 و 18……………………………………………………………………………….

1-2-1) انديشه اجتماعي قرون وسطايي (علل ظهور پروتستانتیزم) ……………………………………

2-2-1)پروتستاتيزم و تأیید  سرمايه­داري ………………………………………………………………..

3-1) قرون 19و20………………………………………………………………………………………

مبانی و ماهیت اقتصادی مسیحیت……………………………………………

1-2)مبانی اقتصاد‌ی مسیحیت…………………………………………………………………………….

1-1-2) دیدگاه کتاب مقدس درباره ثروت و مالكيت …………………………………………………….

1-1-1-2) فقر و ثروت در كتاب مقدس……………………………………………………………………………………..

2-1-1-2) برخي نكات پيرامون فقر و ثروت در كتاب مقدس ……………………………………………………………..

3-1-1-2) دو موضع درباره‌ی فقر…………………………………………………………………………………………..

4-1-1-2)الهیات رهايي بخش یا الهیات سياسي درباب فقر و علم ………………………………………………………….

2-1-2) نظريات صاحب نظران مسيحي درباره ثروت و مالکیت……………………………………..

1-2-1-2) خلقت و سرپرستي ……………………………………………………………………………………………….

2-2-1-2) مالكيت از منظر صاحب نظران مسیحی…………………………………………………………………………

3-1-2)نظريات انديشمندان مسيحي درباره كار…………………………………………………………..

1-3-1-2) ماهيت و اهميت كار انسان……………………………………………………………………………………….

2-3-1-2) مخالفت با‌نا دیده گرفتن منافع و هویت فرد در کار (از خود بيگانگي در كار )………………………………..

3-3-1-2) حق و تكليف نسبت به كار………………………………………………………………………………………

4-1-2) فقر و عدالت از ديدگاه صاحب­نظران مسيحي ………………………………………………….

1-4-1-2) عدالت از منظر صاحب نظران مسیحی ……………………………………………………………………….

2-4-1-2) تعريف عدالت از منظر صاحب نظران مسیحی………………………………………………………………….

3-4-1-2) انواع عدالت از منظر صاحب نظران مسیحی……………………………………………………………………

5-1-2) دولت و بازار در نگاه انديشمندان مسيحي …………………………………………………..

2-2) ماهیت اقتصاد مسیحی………………………………………………………………………..

منابع

اقتصاد مسیحی و ماهیت اقتصادی مسیحیت

ماهیت اقتصاد مسیحی

اندرو هنلی[1]، مدیر مسئول مجله اقتصاددانان مسیحی انگلیس می­نویسد:« منظور از اقتصاد مسیحی تلاش برای به كار گرفتن اصول اخلاقی مسیحی به‌منظور مطالعه‌ی اقتصاد و پیشنهاد برای سیاست اقتصادی است».[2] بیزنر[3]، اقتصاد مسیحی را فهم اقتصاد مبتنی بر الهیات، جهان ­بینی و قانون اخلاقی كتاب مقدس (66 كتاب عهد جدید و عهد قدیم) به‌ویژه مبتنی بر ده فرمان می­داند. به نظر او اقتصاد مسیحی، در صدد شرح و توصیف نظمی عادلانه و كارا برای تولید، توزیع و مصرف ثروت است. همچنین اقتصاد مسیحی از كتاب مقدسی به عنوان معیاری درباره عدالت استفاده می­كند. [4]

تیم استرا[5] اقتصاد مسیحی را تحلیل و تفسیر اقتصادی می­داند كه  ارزش­ها و الهیات مسیحی آن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. رودنی ویلسون اقتصاد مسیحی را انجام فعالیت اقتصادی در موافقت با تعالیم كتاب مقدس می­داند به نظر او اقتصاد مسیحی همان اقتصاد سنتی است، اما با محدودیت­های تعالیم كتاب مقدس كه در ده فرمان و كلمات مسیح آمده است. ایشان رد نهایت اقتصاد مسیحی را مرتبط با عدالت اقتصادی می­داند و عدالت اقتصادی را عمل منصفانه و صادقانه در كسب و كار و نشان دادن شفافیت و ارائه اطلاعات كامل تعریف می­كند. [6]

با توجه به مطالب مذکور به این نتیجه می­رسیم كه چیزی به نام اقتصاد مسیحی وجود دارد. اكنون این سؤال مطرح می­شود كه آیا اقتصاد مسیحی جنبه مكتبی دارد یا علمی؟همچنین آیا اقتصاد مسیحی به صورت نظامی متفاوت، در برابر سرمایه­داری و سوسیالیسم قرار دارد؟

تیم استرا می­نویسد: «برخی افراد تمایل به یك علم اقتصاد مسیحی متمایز دارند اما من فكر می­كنم چنین چیزی در این مقطع از زمان امكان ندارد. اقتصاد مسیحی برای ما اكنون باید یك تحلیل و تفسیر اقتصادی باشد كه به‌وسیله ارزش­ها و الهیات مسیحی تحت­تأثیر قرار بگیرد. او معتقد است كه نظریه اقتصادی نئوكلاسیك، ناسازگار با الهیات مسیحی است و در نتیجه، ایشان نهادگرایی را به عنوان یك جایگزین بهتر برگزیده است». [7]

رودنی ویلسون معتقد است كه مسیحیت، نظام اقتصادی جایگزینی برای سرمایه­داری و سوسیالیسم ارائه نمی­كند، بلكه پالایه‌ای معنوی و اخلاقی برای آن دو نظام است. [8] بیزنر می­نویسد: «در این برهه از تاریخ من اقتصاد مسیحی را به عنوان یك مكتب و نظام تفكر توسعه نیافته توصیف می­كنم و شاید نسل­ها یا قرن­ها وقت لازم باشد تا اجماع قوی و شایع درباره تفكر اقتصادی در میان اندیشمندان مسیحی ظاهر شود».[9]

بیانیه‌ی آكسفورد درباره‌ی نظام اقتصاد مسیحی می­نویسد: «هیچ سیستم اقتصادی ویژه­ای مستقیماً توسط كتاب مقدس تجویز نشده است».[10] گابریل نیز با بیان تعالیم مردم گرایانه و اجتماعی كلیسای كاتولیك می­نویسد: «هدف از این تعالیم، معرفی به اصطلاح “راه سومی” نیست، بلكه هدف از آن برخوردی انتقادی و اصلاح‌گرایانه نسبت به ایدئولوژی­های اجتماعی غیرمذهبی پیشرفته است». [11]

مایكل نواك[12] جستجوی اقتصاد مسیحی آرمانی را بیهوده می­داند: «بزرگ‌ترین وسوسه برای مسیحیان این است كه گمان كنند، نجات به‌دست آمده از طریق مسیح وضعیت انسان را اصلاح كرده است. عده‌ی زیادی سعی می­كنند جهان را به‌وسیله معیارهای كتاب مقدس مورد داوری قرار دهند، چنان كه گویی جهان برای زندگی بر طبق آن معیارها آماده است. گناه به همین آسانی مغلوب نمی­شود یك اقتصاد سیاسی برای گنهكاران حتی مسیحیان گنهكار، با داستان مسیح سازگار است. یك اقتصاد سیاسی مبتنی بر عشق و عدالت باید در آن جهان یافت شود هرگز كاملاً در زندگی انسانی محقق نمی­شود».[13]

او با اشاره به نظریه‌ی جدایی قلمروها که می‌گوید: [14] «مال قیصر را به قیصر ادا كنید و مال خدا را به‌خدا» (متی 22. 21) چنین نتیجه­گیری می­كند كه اقتصاد مسیحی یا علم اقتصاد مسیحی غیرممكن است و بازار باید بدون توجه به اعتقاد مذهبی پیش روی همه باز باشد. نواك زندگی اقتصادی را غیراختصاصی می­بیند اما این نظر به این معنا نیست كه مسیحیان نباید نظرشان را درباره‌ی این كه اهداف اقتصادی مطلوب چه هستند و چه سیاست­هایی از نظر اخلاقی برای به‌دست آوردن این اهداف قابل قبول است، ابراز كنند. مسیحیت ماهیتاً اهل تساهل است و دیگران می­توانند دیدگاه­ها و استانداردهای اخلاقی خودشان را به كار ببرند. [15]

بنابراین ملاحظه می­كنیم كه در مورد ماهیت و چیستی اقتصاد مسیحی، اختلاف نظر زیادی در بین اندیشمندان اقتصاد مسیحی وجود دارد. عده­ای اقتصاد مسیحی را صرفاً نقدی اخلاقی بر اقتصاد و نظام­های اقتصادی متعارف می­دانند. گروهی آن را مكتب و نظام اقتصادی می­دانند و بعضی از این هم فراترمی‌روند و مدعی وجود علم اقتصاد مسیحی متمایزی هستند.

[1] .Andrew Hely

[2] – Henly, Andrew, Faith in economic,Faith in business, Vol.1,No.3.

[3] .Beisner

[4] – Beisner, E.Calvin.prosperity and poverity: The compassionate use of resoueces, p30.

[5] .Tie Estera

[6]  – Tiemstra, Jhon, Chriatiany and economics: a review of the recent literature, p22.

[7] – Wilson, Rodney. op.cit., P. 140.

[8] – Tiemstra, Jhon. op.cit., p23.

[9] – Wilson, Rodney. op.cit., P. 141.

[10] – Beisner, E.Calvin. prosperity and poverity: The compassionate use of resoueces, p34.

[11] – The Oxford Declaration on Christian Faith and Economics. Sec. 56.

[12] – پيشلرو، گاكبريل، نقش عنصر اخلاق در تدوين مكاتب اقتصادي و تعاليم مردم گرايانه مذهب كاتوليك، ص 392.

[13] – Michael Novak

[14] – Wilson, Rodney. op.cit., P. 144.

[15] – The saparation of realms.

جهت مشاهده نمونه های دیگر از فصل دوم رشته فقه و حقوق کلیک کنید.

 نمونه ای از منابع لاتین

• Adelstein, Richard P., “Islands of conscious power”: Louis D. Brandeis and the modern corporation” Business History Review, vol. 63, Autumn 1989.
• Anderson, Gary M., “Mr Smith and the preachers: the economics of religion in the Wealth of Nations,” Journal of Political Economy, vol. 96, no. 5, 1988.
• Beisner , E, Calvin. Christian Economics: A System: Whose Time Has Come? ,in Christian Perspectives on Economics, Robert ,N.Mateer. Lynchburg, VA: Contemporary Economics and Business Association / Liberty University Center for Business and Government, 1989.
• Brennan, H. Geoffrey and Waterman, A.M.C., Economics and Religion: Are They Distinct? Kluwer Academic Publishers, Boston, 1994.
• Boulakia, Jean David. “Ibn Khaldun: A Fourteenth Century Economist”, Journal of political economy, Vol.79, No.5, 1971.
• Brooks, Roger, “Support for the Poor in the Mishanic Law of Agriculture”, Brown Judaic Study, number 43, Scholars Press, Chico, California, 1983.
• De Roover, Raymond, “Monopoly theory prior to Adam Smith: a revision,” Quarterly Journal of Economics, vol. 65, no. 4, 1951.
• De Roover, Raymond, “The concept of the just price: theory and economic policy,” Journal of Economic History, vol. 18, no. 4, 1958.
• Economic justice: stewardship of creation in human community.(1980) ,Statement by The Lutheran Church in America, Report (in abridged form) in Stackhouse, Max L. et al, On Moral Business: Classical and Contemporary Resources for Ethics in economic Life (Grand Rapids, MI: Erdmann’s, 1995).
• Epstein, Isidore, Judaism, Penguin Books, London, 1990.
• Eryl W.,Davies. Land: its rights and privileges: in R.E. Clements, (ed), The World of Ancient Israel, 1991.
• ….
• …