اشتیاق شغلی – ادبیات و مبانی نظری

اشتیاق شغلی

اشتیاق شغلی

2-2-1- نظريه هاي اشتیاق شغلی

2-2-1-1- نظريه كان.

2-2-1-2-ابعاد اشتیاق شغلی از ديدگاه كان.

2-2-1-3- بعد فیزیکی:

2-2-1-4- بعد شناختی:

2-2-1-5- بعد هیجانی:

2-2-1-6 پیشایندهای اشتیاق شغلی کان:

2-2-3- مفهوم اشتیاق شغلی

2-3-  بخش سوم :ميل به ماندن.

2-3-1- مدل فلاورز.

منابع

اشتیاق شغلی

علاقه به اشتیاق شغلی در دل تحقیقات در خصوص فرسودگی شغلی رشد کرد (مسلش، شوفلی ولیتر 2001). در مطالعه فرسودگی محققان کم کم به قطب مخالف و مثبت آن یعنی اشتیاق شغلی علاقمند شدند. بعد از یک ربع قرن مطالعه در مورد فرسودگی این سوال منطقی مطرح شد که درباره روی دیگر سکه چه می دانیم و مخصوصاً آیا می توان کارمندانی را یافت که با قدرت زیاد کار می کنند و در عمیقاً با کارشان درگیر و درآن غرقند؟ و اگر این چنین است چه چیزی آنها را به این سمت می راند.

آیا عواملی شبیه (البته عکس) آنچه فرسودگی کارمندان می شود، وجود دارد؟ اشتیاق چه تاثیراتی دارد؟ چگونه می توان آن را افزایش داد؟ و در آخر چه فرایندهای روانی با این مفهوم مرتبطند؟ محققان با داشتن سوالاتی از این دست در آخر قرن شروع به بررسی منظم تر قطب مقابل فرسودگی نمودند. و این مقارن شد با ظهور آن چیزی که جنبش روانشناسی مثبت نگر تاکید می کردند. سازمان های امروزی خواهان آن هستند که کارمندانشان با انگیزه، خلاق، مسئول و درگیر با کارشان باشند و بجای انجام دادن کار شخصی شان (وظیفه شان) از کارمندان انتظار می رود که چند قدم جلوتر باشند (شوفلی وباکر، 2003).

مسلماً کسانی که دچار فرسودگی هستند توانایی چنین کاری ندارند اما کسانی که دچار این فرسودگی نیستند، امکان دارد خیلی بیشتر هم کار کنند. رویکر د سنتی منفی در اینجا راه به جایی نمی برد و نیاز به یک رویکرد جدید و مثبت می باشد. در این باره اشتياق شغلی نه تنها یک نقش حیاتی برای فهم رفتارهای سازمانی مثبت بازی  می کند بلکه همچنین برای هدایت مدیریت منابع انسان و سیاست های بهداشتی حرفه ای در سازمان ها نیز نقش مهم دارد (سالانوا و شوفلی، 2007).

اشتياق که معمولاً در مفاهیم ازدواج نمادین شده است با مشارکت فعال و سرمایه گذاری کلیت فرد در عملکرد نقش مرتبط می شود. در بافت محیط کار، اشتیاق معنای ویژه تری دارد. این سازمان ها این تعاملات خود را در قرارداد استخدام نمایان می سازند که در آن کارکنان به ارائه خدمات خود برای کارفرما پرداخته، خود را به شغلشان متعهد می سازند و تعهدات مربوط به استخدام خود را متقبل می شوند.

کارکنان با پذیرش و استقبال از نقش هایشان در سازمان به صرف انرژی در نقش ها می پردازندو به نوبه خود بیش از پیش جذب نقش هایی که اجرا می کنند شده و در آنها غرق می شوند (ریچ^[1]، 2006).

مفهوم اشتیاق شغلی

طبق الگوي اشتیاق شغلی (باكر ودموروتي،2008) برخي ازمنابع شغلي و شخصي در محيط كارموجب ايجاداشتياق شغلي دركاركنان مي گردندو متعاقبا اشتیاق شغلی نيز به پيامدهاي مثبت درمحيط كارمنجرمي شود حمايت همكاران وسرپرست، بازخورد ازعملكرد تنوع وظيفه واستقلال وفرصتهاي يادگيري ازجمله اين منابع هستندكه اشتیاق شغلی كاركنان را افزايش مي دهند(باكر ودموروتي، 2008، اسكاوفلي و سالانووا، 2007). همچنين اين منابع مي توانندازطريق ايجادنگرشهاي شغلي وحالات مثبت از قبيل اشتياق شغلي بردوپيامدمهم درمحيط كارشامل عملكرد وظيفه اي و قصدترك شغل اثربگذارند(بيسواز،2010).

اشتیاق شغلی، به ميزان انرژي و دلبستگي به شغل و اثربخشي حرفهاي اشاره داشته و داراي سه بعدجذب، نيرومندي و وقف خودمي باشد (اسكافيلي وهمكاران،2002).

اشتیاق شغلی دارای سه بعد است: شوق داشتن به کار(انرژي حرفه اي) : با سطوح بالای انرژی و انعطاف پذیری ذهنی هنگام کار کردن، اشتیاق به سرمایه گذاری در کار و مقاومت حتی در رویارویی با مشکلات کاری، توصیف می شود. . بنابراین کارمندی که شوق زیادی نسبت به کار دارد در سطح بالایی نسبت به شغلش دارای انگیزه است و به احتمال بیشتری هنگام مواجه با سختی های کار مقاومت نشان می دهد. این مؤلفه از لحاظ مفهومی شبیه به مفهوم ا نگیزش درونی است (سالوناوا، دپیرو، 2005).

انگیزش درونی اشاره به نیاز یک فرد برای انجام فعالیتی خاص دارد، به این علت که این فعالیتها به او خشنودی درونی می دهد و این پاداش دهی درونی فعالیت هیچ  هدف بیرونی را در بر نمی گیرد( مانند حقوق و ترفیع) (وسی واریان، 1985).

جذبه در کار(شيفتگي حرفه اي) : با تمرکز عمیق فرد نسبت به کار و به سختی جدا شدن از کار، گذشت سریع زمانی، فراموش کردن همه چیزهای اطراف حین انجام کار توصیف می شود (گونزالس و همکاران،2006).

شورداشتن/ جاری بودن به عنوان حالت ذهنی تعریف شده است که طی آن فرد قویاً در شغلش درگیر می شود و هر چیز دیگر، جز انجام کار برای او مهم به نظر نمي رسد. تجربه شور داشتن و جاری بودن در هر حیطه زندگی ممکن است رخ دهد، این تجربه در موقعیت کاری به احتمال زیاد هنگامی روی می دهد که یک کارمند تعادل خوبی را بین تقاضا های شغلی و مهارت های حرفه ای اش تجربه کند(چیت نست میهالیی، 1990). تفاوت اصلی بین مفهوم شور داشتن و جذبه در کار اینست که تصور می شود جذبه در کار حالت ذهنی پایدارتری است که به طور ویژه در حیطه کاری رخ می دهد، در حالیکه شور داشتن تجربه کوتاه مدتی است که در هر حیطه زندگی ممکن است رخ دهد(شائوفیلی و همکاران،2008 ).

نظريه هاي اشتیاق شغلی

نظريه كان

گافمن^[2] (1961، 1953) از اولین کسانی بوده است از اصطلاح پذیرش^[3] برای تشریح سرمایه گذاری انرژی و خود در نقش استفاده کرده است. پذیرش شغلی دربردارنده یک دلبستگی ابراز شده یا پذیرفته شده نسبت بهنقش و اشتیاق خودجوش یا فعال در فعالیت نقش می باشد یعنی یک سرمایه گذاری توجه و تلاش قابل مشاهده می باشد (گافمن، 1961).

کان^[4] (1990) با استفاده از دیدگاه گافمن در مورد پذیرش شغلی به ارائه چارچوب نظری برای فهم زمان و چرایی درجات مختلف سرمایه گذاری افراد در عملکرد نقش کاریشان پرداخته است. کان از طریق بازنگری های قوم نگاری به تحقیق در مورد اشتیاق و عدم اشتیاق در بین دو گروه کارمندان پرداخته است: مشاوران یک اردوگاه تابستانی در کارائی و اعضای شرکت معماری.

کان به بررسی وضعیت هایی پرداخته است که در آنها کارکنان به صورت فردی یعنی شکل ابراز شده و با به کارگیری خود فردیشان^[5] اشتیاق شغلی نشان می دادند و نیز وضعیت های کاری که افراد و عدم اشتیاق نشان داده و خود فردیشان را کنار کشیده و از آن دفاع می کرده اند. با توجه با اینکه کان به ارائه یک تعریف از اشتیاق پرداخته است. که شامل مفهوم زیر است: ابراز و عملی شدن همزمان خود مرجع^[6] فرد در تکالیف که موجب بهبود پیوند فرد با کار و همکاران، حضور فردی (فیزیکی، شناختی و عاطفی) و فعالیت ها به صورت فعال می گردد (کان، 1990). از نظر کان اشتیاق افراد در نقش شان با میزان سرمایه گذاری آنها در این سه بعد نمایانگر می شود. آنچه در این تعریف به طور ضمنی گنجانده شده است. این مطلب است که اشتیاق افراد در میزان سرمایه گذاری انرژی های فردیشان در نقش هایشان جلوه گر می شود که بسته به عوامل بافتی یا اقتضائات شغلی می تواند متفاوت باشد.

کان برای روشن تر شدن این مفهوم به شرح یک مربی شیرجه پرداخته است كه هر سه بعد از  اشتیاق را در آموزش به کار می گیرد. این مربی به لحاظ فیزیکی با وارسی لوازم و … از لحاظ شناختی با آگاهی و توجه نسبت به شناگران، و به لحاظ هیجانی با نشان دادن علاقه و همدلی نسبت به شناگران جوان که هیجان زده و هراسان هستند، به کار خود اشتیاق نشان می دهد.

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های مدیریت کلیک کنید.

نمونه ای از منابع فارسي

1. آذرنوش ،فو نیسی،ع و مرادی کوچی،س و  دریکوند،ط(1391)،رابطه مالکیت روانشناختی با تعهد عاطفی ومیل به ماندن در شغل در کارکنان شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب- اهواز،دانش وپژوهش در روانشناسی کاربردی،سال سیزدهم،شماره 1،ص47.
2. بست، ج، (1376) “روش های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری” ترجمه حسن پاشا شریفی و نرگش طالقانی، چاپ هفتم، تهران: رشد.
3. تقوی،م و اسدی ،پ،(1389) ،بررسی رابطه استعداد خستگی شغلی با خشنودی شغلی ودلبستگی شغلی کارکنان یک سازمان صنعتی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)،دومین کنگره دوسالانه روانشناسی صنعتی وسازمانی ایران.
4. حسینیان، ش(1386).،عوامل درون سازمانی موثر بر ارتقای تعهد سازمانی کارکنان کلانتری های انتظامی، فصلنامه دانش ،سال نهم، شماره دوم.
5. خاکی، غلامرضا (1379) “روش تحقیق در مدیریت” تهران: مرکز علمی دانشگاه آزاد اسلامی. چاپ اول.
6. دلاور، علی (1384) “روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی” تهران: ویرایش. چاپ هجدهم.
7. رشید پور، م (1380)،بررسی رابطه تعهد سازمانی با تمایل به ماندن در شغل و عملکرد شغلی کارکنان حرفه ای در سازمان، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، مرکز آموزش مدیریت دولتی.
8. سرمد،ز، بازرگان،عباسی وحجازی، الف،(1376) “روش های تحقیق در علوم رفتاری” تهران” آگاه، چاپ اول.
9. عریض سامانی، ح (1386)،رابطه تعهد سازمانی ومولفه های آن با متغیرهای سازمانی مسیرپيشايند وپسايند، فصلنامه روان شناسی مبتنی بر  تحلیل ، سال یازدهم ، شماره3.
10. عریضی ،ح و نوری ،الف (1389)، ارتباط مولفه های اشتیاق شغلی با ابعاد تعهد سازمانی، فصلنامه تازه های روانشناسی صنعتی وسازمانی،سال اول ،شماره پنجم،زمستان 1389 ،صفحه 9-15.
11. …
12. …