انقلاب اسلامی ایران (چگونگی، اثرات، نظرات، تحولات و…)

انقلاب اسلامی

انقلاب اسلامی ایران

انقلاب و تحولات اجتماعي همواره در جوامع مختلف بشري و در طول تاريخ زندگي او، حادث شده است و آدمي براي تغيير وضع موجود تا رسيدن به وضع مطلوب همواره در تلاش و کوشش بوده است . تکاپوي انسان در رسيدن به کمال مطلوب ، انديشه ظرف مناسب اين پويش را در ذهن او متبادر ساخته و آدمي براي رسيدن به آن کمال ، نيازمند به محيط اجتماعي مطلوب ، انساني و متکي بر قوانين لايتغير الهي بوده ، اين کمال جويي و خداخواهي فطري او پايه و اساس همه حرکات ، جنبشها و انقلابات است .

خواه اين انقلابات به نام طبقه کارگر، به نام آزادي ، به نام بورژوازي و يا مستقيما به نام پروردگار باشد، نهايتا خواست فطري انسان بر آزادي خواهي ، عدالت جويي و برابري طلبي است و تقريبا همه انقلابات در راس خواسته هاي خود آزادي ، عدالت و برابري را قرار داده اند. انقلاب اسلامی ايران ، به عنوان يکي از شکوهمندترين انقلابات دنيا و به عنوان يکي از بزرگترين و فراگيرترين آنها، در دنيا، همواره مورد توجه صاحب نظران بوده است . به اين خاطر تحليل ها، تبيين ها و توصيف هاي متعددي از آن به عمل آمده است .

بديهي است که همه تبيين ها و تحليل ها مستدل ، منطقي و همه جانبه نبوده و کاستي ها و نواقصي را نيز در بردارد. اين مساله نخست به دليل فطرت پديده هاي اجتماعي است که ديد محدود آدمي به مکان و زمان را، به روي همه عوامل و شرايط موثر بر يک پديده نمي گشايد و دوم به دليل اين که کانال دريافت مواد اوليه تحقيق درباره انقلاب اسلامی هر يک از تحليلگران متفاوت بوده و بعضا پيشداوري ها و پيش فرض هاي نادرست نيز بر اين «جامع نديدن» نقش داشته است .

ضمن اين که پديده انقلاب اسلامي با عظمت و پيچيدگي و چند لايه اي بودنش ، امکان يک بررسي همه جانبه بي طرفانه ، علمي و مستدل را کمتر فراهم مي کند و يا حداقل به ظرف زماني چندين ساله و مطالعه منابع بسيار و برخورداري از دانش هاي مختلف جامعه شناسي ، تاريخ فلسفه ، علوم ديني ، علوم تربيتي ، سياسي و علم روان شناسي است که نياز دارد يک گروه تحقيقي کارآزموده و علاقه مند را مي طلبد؛ چرا که تحقيق فوق از نوع يک تحقيق ميان رشته اي است که با همکاري تنگاتنگ همه متخصصان امور فوق امکان پذير و ميسر مي شود.

با توجه به مطالب فوق ، در بررسي حاضر که مطالعه انقلاب اسلامی و نظريه هاي انقلاب و سپس تقابل آنها بايکديگر مدنظر بود، کوشش وافري به عمل آمده است تابتوان انقلاب اسلامی را به صورت جامع ديده و از ابعاد مختلف بررسي شود. لذا براي وارد شدن به بحث انقلاب ، بي مناسب نيست که ابتدا تعريف انقلاب را از فرهنگ معين از نظر بگذرانيم : «انقلاب از نظر لغوي به معناي تغيير ، تحول ، برگشتگي و تبديل است و از بعد سياسي به معناي شورش عده اي براي واژگون کردن حکومت موجود و ايجاد حکومتي نو است».

مراجعه به قرآن به عنوان کتاب آسماني ما مسلمانان و اخذ ايده از آن منبع و مخزن گنجهاي آسماني درخصوص انقلاب نيز، اجتناب ناپذير مي نمايد: از نظر قرآن ، تاريخ (و البته مجموعه مخلوقات) به هرطرف که بروند خدا را از هدفش باز نمي دارند و خدا بر کار خود سوار و پيروز است (والله غالب علي امره) به علاوه تاريخ در نهايت امر به سوي امن و نعمت و رفاه و استخلاف صالحان در زمين ميل خواهد کرد. اين ميل را قرآن از قانون علمي استنباط نکرده است .

بلکه اين نوعي غيبگويي است که فقط از خداوند و پيامبران ساخته است و بس . در اين رابطه آيه سوره قصص وعده مي دهد، مومنان و نيکوکاران در زمين پيروز خواهند شد و به امن و ايمان خواهند رسيد. (سوره قصص ، آيه 4) از بحثهاي فوق چنين مستفاد مي شود که اگر عوامل ايجادي انقلاب را به دو دسته کلي بيروني و دروني تقسيم کنيم ، مي توان چنين نتيجه گرفت که در دين اسلام به عوامل دروني اصالت داده مي شود و عوامل بيروني ناشي از وجود عوامل دروني تلقي شده است .

قرآن ، سنت و قانون خداوند را لايتغير مي داند و اين قانون را براي همه زمانها و در همه مکانها در صورت وجود شرايطي که ذکر مي کند ، پايدار مي داند و به نوعي ، به تکرار شرايط و قانون الهي اشاره کرده است . (مقايسه ميزان تطابق عوامل انحطاط دول ابن خلدون با داده هاي تاريخي – اجتماعي ايران اخضري فروغ السادات ، ص 9-13) الهام گرفتن از قرآن و پيشوايان ديني ، ما را به تبيين و تحليل علل و عوامل بروز انقلابات رهنمون کرده و چراغي فروزان فرا راه بررسي و تفحص در انقلابات ، روشن مي کند. باشد تا به مدد اين چراغ فروزان از اين بررسي مقصود نهايي حاصل شود.

تحلیل گران سیاسی و انقلاب اسلامی امام خمینی

به لحاظ تكوين و رشد انقلاب در شرايطي استثنايي و بهره‌گيري از تأييدات غيبي واعتماد دوجانبة آن برانديشه معنوي و عرفاني امام از سويي و برباور‌‌هاي عميق مذهبي مردم از سوي ديگر،تحليل‌گران سياسي‌،  مراكز اطلاعاتي وتحقيقاتي‌،  و سازمان‌‌هاي  جاسوسي قدرت‌‌هاي بيگانه كه درارزيابي و سنجش تحولات جامعة ايران وميزان موفقيت احتمالي رهبري مذهبي آن‌،  معيار‌‌هاي تجربي و پوزتويستي رانصب العين خود قرار داده بودند وبر مبناي قواعد ماترياليستي به ارائه تحليل‌‌هاي جامعه‌شناسي مي‌پرداختند‌،  لذا از پيش‌بيني  وقوع انقلاب اسلامی و شناخت ماهيت آن و شناخت شيوة تفكر و انديشة انقلابي حضرت امام خميني (ره) عاجز ماندند.

به تعبير بلند حضرت امام (ره ) :«از ارادة خدا بي خبر بودند! اين كاري بود كه خدا كرد معجز‌ ه اي بود كه خداي تبارك وتعالي انجام داد.»

«سازمان سيا بعد از ارزيابي خود از وضعيت جامعة ايران درمرداد 57، اعلام نموده‌بودكه ايران دروضع انقلابي و يا حتي ما قبل انقلابي قرار ندارد ! وسازمان اطلاعاتي CIA  نيز درارزيابي اطالاعاتي خود درتاريخ 28 سپتامبر 1978(6/7/57) اعلام كرد: انتظار مي‌رود كه شاه تا ده سال ديگر به طور فعال زمام قدرت را در دست داشته باشد !»

اين در حالي بود كه كارتر در سفر خود پيش از  انقلاب اسلامی به ايران‌،  ايران را جزيرة ثبات و آرامش دريكي از پرسروصداترين نقاط دنيا خوانده بود !

سرعت پيروزي انقلاب الهي واسلامي‌ايران و رهبري بي‌نظير حضرت امام (ره)آمريكا و قدرت‌‌هاي استكبار و صهيونيستي را به شدت آشفته و غافل‌گير نمود و غربي‌ها بارها بر غير مترقبه بودن تحولات ايران وعدم توانايي در شناخت ودرك حقيقت انقلاب اسلامي،اذعان نمودند.

براساس اسناد موجود درلانة جاسوسي آمريكا در تهران‌،  مقامات اطلاعاتي و سياسي آمريكا معتقد بودند:

«اين انقلاب و پيش‌آمد‌‌هاي آن وضعيت ما را نابود كرد وافراد ما را پراكنده ساخت وسازمان و روش ‌هاي با ثبات مارا به هيچ و پوچ تبديل كرد. »

آستانفلي ترنر، رئيس  وقت سازمان سيا‌،  درخصوص وقوع انقلاب اسلامی ايران معتقد بود :«سازمان سيا در پيش‌بيني دو مسئله شكست خورد :اول،تشكل تمامي‌گروه‌‌هاي مخالف شاه تحت رهبري يك رهبر 75 سالة تبعيدي. دوم‌،   با وجود ارتش قوي توقع نداشتيم انقلاب به اين سرعت پيروز شود. »

چنان‌كه پال هنت (Pal Hunt) كشيش انگليسي‌،  كه در دوران انقلاب اسلامی در اصفهان به سر مي‌برد،به عنوان يكي از شهروندان غربي درخاطرات خود تلقي خود را از شرايط وقت ايران اين گونه بيان مي‌كند :«ما هرگز باور نمي‌كرديم  ايران درآستانة يك انقلاب قرار داشته باشد. »

نشريه  اونيتا ارگان حزب كمونيست ايتاليا هم در بدو پيروزي انقلاب اسلامی با ارائه تحليلي از جريان انقلاب اسلامي‌نوشت :

« اين انقلاب با هيچ يك از ضابطه ‌هاي عادي نمي‌خواند و ما را به بررسي و مطالعه بسيار دقيقي دعوت مي‌كند.

تلاش تحليل گران براي شناخت انقلاب اسلامي‌و تفكرامام خميني (ره )

انقلاب اسلامي‌با تكيه بر سيزده قرن پشتوانه  فكري و فرهنگي اسلام و تشيع وپيوند عمق آن با شخصيت ممتاز امام  (ره) شرايطي را پديد آورده است كه امروزه بسياري از  تحليل‌گران جهاني به شدت در تب و تاب دست يابي به تحليلي جامع از واقعيت عظيم انقلاب اسلامی و نظريه عميق ولايت فقيه و وقوف بر رمز و راز پيام ‌هاي معنوي‌،  ‌سياسي‌،   ‌اجتماعي و.. .امام خميني (ره) مي‌باشند.

براي دست‌يابي به دركي روشن ازواقعيت مذكور مي‌توان  به عنوان نمونه از بررسي «تأثيرات انقلاب اسلامی و حضرت امام (ره) در رخداد بزرگ‌ترين تحول امروز جهان يعني ظهور پديد‌‌هاي جديد و نيرو وقدرتي ماوراي دولت‌‌هاي ملي» و تأكيد بر «عدم شناخت محتواي عميق پيام‌‌هاي حضرت امام (ره) از سوي دول مختلف جهان. » از سوي تحليل‌گران برجستة حوادث و رويداد‌‌هاي حال و آيندة جهان‌،  درغرب،هم چون اولوين تالفر‌،  ياد نمود.

مروری پدیدار شناسانه بر انقلاب اسلامی

انقلاب اسلامی ايران‌ پس‌ از پيروزي‌ به‌ يادماندني‌ خويش‌ در بهمن‌ ماه‌ سال‌ 57 تا به‌ امروز، بسان‌ موجودي‌ زنده‌ دوره‌هاي‌ متفاوت‌ و متناوبي‌ از تحولات‌ را پشت‌ سر گذاشته‌ است. پيش‌رو داشتن‌ نمودار روشني‌ از سير اين‌ تحولات‌ و دانستن‌ كم‌ و كيف‌هاي‌ اصلي‌ و اساسي‌ آن‌ نه‌ تنها براي‌ محققين‌ تاريخ‌ و علوم‌ سياسي، بلكه‌ براي‌ تمام‌ كساني‌ كه‌ به‌ نحوي‌ خود را نيازمند ارتقأ سطح‌ بينش‌ و تحليل‌ سياسي‌ — اجتماعي‌ خويش‌ مي‌دانند ضروري‌ است. مقاله‌اي‌ كه‌ پيش‌ رو داريد با زمينه‌اي‌ پديدارشناسانه‌ انقلاب اسلامی ايران‌ و تحولات‌ سياسي‌ — اجتماعي‌ آزاد در طي‌ يك‌ دوران‌ ده‌ ساله‌ پس‌ از خاتمه‌ جنگ‌ تحميلي‌ مورد ارزيابي‌ قرار داده‌ و به‌ ترسيم‌ نموداري‌ از اين‌ تحولات‌ پرداخته‌ است.

پذيرش‌ صلح، نحوه‌ حضور جمهوري‌ اسلامي‌ ايران‌ را در نظام‌ بين‌الملل‌ تغيير داد و هويت‌ تازه‌اي‌ از آن‌ ارائه‌ كرد. تلاش‌ براي‌ ارائه‌ الگوي‌ تازه‌ با تاكيد بر بازسازي‌ خرابي‌ها تحت‌ عنوان «سازندگي» و تقويت‌ «فرهنگ‌ بسيجي» و نهادينه‌ كردن‌ آن‌ در جامعه‌ به‌ عنوان‌ روش‌ و منشي‌ كارآمد در حل‌ مشكلات‌ و تعالي‌ بخش‌ به‌ جامعه‌ است. از همين‌ جا مي‌توان‌ به‌ رويكرد دشمنان‌ آن‌ پرداخت: تاكيد بر تحريم‌ اقتصادي‌ براي‌ جلوگيري‌ از سازندگي‌ و گشايش‌ جبهه‌ جديد فرهنگي‌ براي‌ تخريب‌ پايه‌هاي‌ ايماني‌ ملت، كه‌ در ايران‌ با عنوان‌ «تهاجم‌ فرهنگي» شناخته‌ مي‌شود.

پذيرش‌ صلح‌ با قبول‌ قطعنامه‌ 598 سازمان‌ ملل‌ متحد از سوي‌ ايران‌ در واقع‌ نشان‌ دهنده‌ يك‌ چرخش‌ اساسي‌ در ديدگاه‌هاي‌ جمهوري‌ اسلامي‌ ايران‌ نسبت‌ به‌ مسائل‌ جهاني‌ است. به‌ عبارت‌ ديگر قبول‌ صلح‌ تنها بيانگر خاتمه‌ جنگ‌ نبود بلكه‌ انعكاس‌دهنده‌ تغيير رويه‌ جمهوري‌ اسلامي‌ ايران‌ نيز بود؛ اما انقلاب‌ همان‌ انقلاب‌ بود و مخالفان‌ اصلي‌ آن‌ همان.

جهت مشاهده نمونه های دیگر از ادبیات ، پیشینه تحقیق و مبانی نظری پایان نامه های علوم سیاسی کلیک کنید.