طریقه نوشتن پروپوزال یا پروپوزال نویسی

آیا به دنبال اطلاعات جامعی برای نوشتن پروپوزال هستید و نمی‌دانید باید پروپوزال نویسی را  از کجا آغاز کنید؟ یا برای مسئله‌ای که در ذهنتان می‌گذرد توانایی شرح ‌دادنش را ندارید؟ یا شایدم اصلاً نمی‌دانید از چه چارچوب معنایی استفاده کنید.

اگر این سؤالات آرامش فکری را از شما گرفته اصلاً نگران نباشید؛ چون قرار است در این مقاله به ‌تمامی سؤالاتی که در ذهن شما می‌گذرد به طور کامل پاسخ بدهیم.

قبل از نوشتن پروپوزال بهتر است بدانیم که پروپوزال چیست!؟ قطعا پروپوزال یکی از مهمترین رکن های هر تحقیق و پژوهش است که در آن مطالب اضافی و هجو حذف می‌شوند و یک چارچوب کلی از کاری که میخواهیم انجام بدهیم را معرفی می‌کند مثل مسیر، اهداف و نقشه راه تا بتوانیم خوب و کارامد بودن تحقیق خود را به اساتید ثابت کنیم. در اصل پروپوزال یک نوع هنر متقاعد کردن است. اما باید دقت داشته باشیم که چون اولین پرده از تحقیق ما در پروپوزال برداشته می‌شود باید بسیار با دقت و رسا نوشته شود.

تنها چیزی که در نوشتن پروپوزال پایان نامه مهم است باید«چیستی»، «چرایی» و «چگونگی» تحقیق را به مخاطب یا استاد بفهماند.

نوشتن پروپوزال یا پروپوزال نویسی را از کجا آغاز کنیم بهتر است؟

برای نوشتن پروپوزال اول باید یک عنوان جدید، غیر تکراری و مناسب برای آن انتخاب کنید. انتخاب موضوع امری بسیار مهم در پروپوزال نویسی است و تنها به همین ختم نمی‌شود، بلکه این موضوع در اصل موضوع پایان‌نامه شما هم هست. پس باید به طوری انتخاب شود که توجیه پژوهشی برای شما داشته باشد. به همین جهت بهتر است برای انتخاب عنوان خود از مشاور یا افراد با تجربه‌ای مثل استادان دانشگاه، دانشجویان فارغ‌التحصیل و… استفاده کنید تا به بهترین حالت ممکن عنوان خود را انتخاب کنید.

بعد از انتخاب عنوان پروپوزال چه کار کنم؟

اولین گام بعد از اینکه عنوان خودرا انتخاب کردید و به تایید استاد‌تان رساندید، باید وارد وب‌سایت دانشگاه خود شوید و از آن فرم خام پروپوزال خود را دانلود کنید. ولی به این نکته توجه داشته باشید که ارائه پروپوزال حتماً باید در قالب، فرم مخصوص و استانداردی باشد که ممکن است ساختار آن نسبت به دانشگاه‌های دیگر فرق داشته باشد.

حتی ممکن است قالب در هر دوره‌ای مورد بازنگری و بروزرسانی قرارگیرد؛ بنابراین آن را از دوستانی که ممکن است ترم‌های گذشته پروپوزال خودشان را ارائه کرده باشند نگیرید، بلکه آخرین نسخه به روز فرم خام پروپوزال را فقط از سایت دانشگاه دانلود کنید.

بعد از دانلود فایل، پروپوزال نویسی را چگونه شروع کنیم؟

اکنون شما عنوان پروپوزال را انتخاب کرده‌اید و فرم خام پروپوزال را هم دانلود کرده‌اید اول از همه باید به این نکته توجه کنید که نوشتن پروپوزال یک کار حساس و مهم است؛ پس اگر تجربه و آمادگی لازم را برای  پروپوزال نویسی را ندارید بهتر است از افراد با تجربه مشورت بگیرید.

ولی اگر بخواهید خودتان به تنهایی میخواهید به نوشتن پروپوزال بپردازید؛ باید به فرم خام پروپوزال دقت بسیاری کنید و سرفصل‌های آن را با نهایت دقت و به صورت علمی کامل کنید. اولین مولفه در پروپوزال نویسی «بیان مساله» است که در آن باید بصورت بسط داده شده به طرح و شرح دادن عنوان و مساله بپردازید. در قدم بعدی پروپوزال نویسی احتمالا با مولفه «ضرورت و اهمیت تحقیق» روبه‌رو خواهید شد و در حد تقریبا یک صفحه به این مطلب اختصاص دهید، در قدم بعدی در حد مختصر از مبانی نظری پایان نامه سخن بگویید. به همین ترتیب مولفه‌های دیگری پرپوزال را با دقت تکمیل کنید.

برای تکمیل فرایند نوشتن پروپوزال چگونه عمل کنیم بهتر است؟

پس از اینکه تمام سرفصل‌های پروپوزال را طبق فرمت استاندارد آن کامل کردید؛ باید یک نسخه از آن را برای مطالعه و اظهارنظر استاد راهنما بفرستید. استاد راهنمای محترم موظف است پروپوزال شما را بصورت کامل و با دقت مطالعه کرده و کم و ‌کاستی‌های آن را به شما تذکر دهد تا نسبت به تقویت و تصحیح آن در وقت کافی و مناسب اقدام کنید. معمولا اغلب استادان راهنما نسبت به پروپوزال تمام دانشجویان نظرات اصلاحی مطرح می‌کنند و این مسئله‌ای طبیعی است؛ پس چه بهتر که در این مرحله انتقادپذیر باشید و نقطه نظرات استاد راهنما را مو به مو در پروپوزال پیاده کنید.

مرحله آخر چگونه به تصویب رساندن پروپوزال است؟

اغلب پروپوزال بعد از اینکه توسط استاد راهنما مورد بررسی و تایید قرار گرفت آن را به مدیرگروه تحویل می‌دهند. گروه داوری، پروپوزال را به دو نفر از اعضای گروه واگذار می‌کند، پس از داوری اول، پروپوزال را در جلسه شورای پژوهشی طرح می‌کنند و بعد از بررسی و موافقت اعضاء، در گروه تصویبش می‌کنند.

توجه داشته باشید که قبل از آنکه موضوع پروپوزال در شورای پژوهشی مورد بررسی قرار گیرد، لازم است حداقل یک هفته قبل در سامانه دانشگاه آن را بارگذاری کنید. پس پروپوزال در واقع باید به تصویب شورای پژوهشی دانشگاه یا گروه آموزش برسد و این مرحله شاید پراسترس‌ترین مرحله برای شما به‌حساب بیاید.

در برخی مواقع مشاهده شده که متأسفانه پروپوزال بعضی از دانشجویان از دستور کار خارج شده یا اصلاً در جلسه آن را مطرح نمی‌کنند. بنابراین لازم است دانشجو با نهایت جدیت و سماجت خود این مرحله را پیگیری کند تا حقی را از او ضایع نکنند یا تصویب پروپوزال به تعویق انداخته نشود. توجه داشته باشید که تاریخ تصویب پروپوزال اهمیت بسیار بالایی دارد؛ چون که دانشجویان کارشناسی‌ارشد شش ماه بعد از تاریخ تصویب شده حق دفاع از پایان‌نامه‌شان را خواهند داشت و دانشجویان مقطع دکتری یک سال بعد از تاریخ تصویب پروپوزال اجازه دفاع دارند.

پس هرچقدر تصویب پروپوزال با تأخیر انجام شود، قاعدتاً دفاع از پایان‌نامه هم به تأخیر می‌افتد و دچار مشکل می‌شوید.

سخن پایانی در نوشتن پروپوزال یا پروپوزال نویسی

بررسی و تحلیل متن نشان داد که نوشتن پروپوزال یا پروپوزال نویسی، فرایندی حساس و مهم برای دانشجویان در پی ‌گرفتن تحصیلات تکمیلی است. البته اگر به‌ دقت هر مرحله از نوشتن پروپوزال یا پروپوزال نویسی، از طراحی عنوان و انتخاب موضوع گرفته تا تکمیل فرم، دریافت اظهارنظر استاد راهنما و تصویب نهایی صورت گیرد، پروپوزال موفقی خلق می‌شود که زمینه آغاز پایان‌نامه‌نویسی را فراهم می‌کند.

با توجه ‌به توضیحات فراوان در متن در مورد مراحل اجرایی پروپوزال، به نظر می‌رسد که اگر دانشجویان با دقت به هر مرحله بپردازند، موفق به ارائه یک پروپوزال باکیفیت و قابل ‌قبول خواهند بود که می‌تواند موجب پیشرفت علمی آنها در مقاطع تحصیلات تکمیلی شود.